Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej w świetle przepisów

8. Rządy ugrupowań postsolidarnościowych: lata 1997–2001. Ustawa o służbie

8.2. Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej w świetle przepisów

o służbie cywilnej

⁹

1. Przepisy ogólne

Zgodnie z art. 2 ustawy korpus służby cywilnej tworzyli pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w (1) Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, (2) urzę-dach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Mi-nistrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej, (3) urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy tereno-wych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym or-ganom administracji rządowej, (4) Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, a także (5) komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych sta-nowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i stra-ży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i strastra-ży, chy-ba że odrębne ustawy stanowiły inaczej (art. 2 ust. 1). Na mocy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. 2004 Nr 33, poz. 287 ze zm.) do korpusu służby cywilnej weszli ponadto wojewódzcy, powiatowi i granicz-ni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy. Stanowiska urzędgranicz-nicze w ww. urzędach mogły zajmować także osoby oddelegowane na podstawie odrębnych przepisów do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której były zatrudnio-ne (art. 2 ust. 3). Jednak prawa i obowiązki członków korpusu służby zagranicz-nej oraz zasady organizacji i funkcjonowania tej służby określała odrębna usta-wa (art. 2 ust. 4)¹⁰. Przepisy ustawy o służbie cywilnej nie objęły znacznej liczby osób zatrudnionych na stanowiskach w administracji publicznej, m.in. w Kance-larii Prezydenta oraz Kancelariach Sejmu i Senatu oraz urzędów organów samo-rządu terytorialnego.

Członkowie korpusu służby cywilnej podzieleni zostali na dwie kategorie, pracowników służby cywilnej oraz urzędników służby cywilnej. W

rozumie-określony w niniejszej ustawie zostały rozwiązane lub wygasły. Z dniem 1 stycznia 2004 r. przekształ-cić się miały w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 137). Ustawą z dnia 11 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej (Dz.U. 2003 Nr 228, poz. 2257) termin, do którego w urzędach administracji rządowej miały trwać stosunki pracy na podstawie mianowania dokonanego w oparciu o przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych, został przesunię-ty na dzień 31 grudnia 2010 r. i odpowiednio termin ich przekształcenia w stosunki umowne – na dzień 1 stycznia 2011 r. Ostatecznie do przekształcenia tych stosunków pracy doszło z dniem 1 stycz-nia 2008 r. na podstawie art. 110 ustawy z dstycz-nia 24 sierpstycz-nia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2006 Nr 170, poz. 1218 ze zm.).

9 Zakres podmiotowy tej, poprzedniej oraz dwóch kolejnych ustaw o służbie cywilnej został przedstawiony w tabeli Z.3, struktura organizacyjna służby cywilnej pod rządami tej i pozostałych ustaw w ujęciu porównawczym – w tabeli Z.5, a zasady zatrudniania i obsadzania stanowisk w kor-pusie służby cywilnej w świetle przepisów tej i pozostałych ustaw – w tabeli Z.6.

10Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. 2001 Nr 128, poz. 1403 ze zm.).

8.2. Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej. . . 121

niu ustawy pracownik służby cywilnej oznaczał osobę zatrudnioną na podsta-wie umowy o pracę zgodnie z zasadami określonymi w ustapodsta-wie (art. 3 pkt 1), zaś urzędnik służby cywilnej osobę zatrudnioną na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie (art. 3 pkt 2)¹¹. Ustawa stanowiła, iż w służ-bie cywilnej może być zatrudniona każda osoba, która jest obywatelem polskim, korzysta z pełni praw publicznych, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, posiada kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej i cieszy się niepo-szlakowaną opinią¹² (art. 4). Istotne znaczenie miał przepis art. 5, stanowiący, iż każdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a nabór do służby cywilnej jest otwarty oraz konkurencyjny¹³.

2. Organizacja służby cywilnej

Analizowana ustawa nie wprowadzała diametralnych zmian w sferze organiza-cji służby cywilnej w stosunku do ustawy z 1996 r. Centralnym organem admi-nistracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej pozostał Szef Służby Cywilnej (art. 8 ust. 1). Podlegał on Prezesowi Rady Ministrów (art. 8 ust. 2) i był przez niego powoływany spośród urzędników służby cywilnej na pięcioletnią ka-dencję (art. 9 ust. 1 i ust. 2). Wynikające z ustawy zadania Szef Służby Cywilnej realizować miał przy pomocy zastępcy Szefa Służby Cywilnej powoływanego na jego wniosek przez Prezesa Rady Ministrów spośród urzędników służby

cywil-11 Grupy stanowisk urzędniczych, wykaz stanowisk w poszczególnych grupach oraz kwalifi-kacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy na stanowiskach urzędniczych, jak również zasady ustalania wynagrodzeń członków korpusu służby cywilnej określone zostały w wy-danym na podstawie art. 2 ust. 2, art. 80 ust. 3, art. 82 ust. 4 i art. 83 ust. 4 rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 października 1999 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (Dz.U. 1999 Nr 89, poz. 996 ze zm.). Wyróżniono następujące grupy stanowisk: (1) wyższe stanowiska w służbie cywilnej, (2) stanowiska średniego szczebla zarządzania, (3) stanowiska koordynujące i samodzielne, (4) stanowiska specjalistyczne oraz (5) stanowiska wspo-magające. Ponadto na podstawie art. 79 powoływanej ustawy ustanowionych zostało dziewięć stopni służbowych urzędników służby cywilnej.

12Wymóg ten, odnoszący się do przestrzegania przez kandydata w jego dotychczasowym życiu zawodowym, publicznym, jak również w pewnej mierze prywatnym, obowiązujących zasad moral-nych i dobrych obyczajów, służyć miał zatrudnianiu w służbie cywilnej osób rzetelmoral-nych, uczciwych i odpowiedzialnych. Został on jednak sformułowany w sposób nieprecyzyjny, zaś ustawodawca nie wskazał żadnego trybu sprawdzenia jego spełnienia. W praktyce ocena, czy kandydat cieszy się nie-poszlakowaną opinią, zależy od subiektywnego osądu osoby podejmującej decyzję o zatrudnieniu, tj.

dyrektora generalnego urzędu (Liszcz 2005: 28).

13 W ustawie nie określono, niestety, sposobu ani trybu wyłaniania najlepszych kandydatów.

W rezultacie dyrektor generalny urzędu mógł prowadzić nabór wedle dowolnie sformułowanych przez siebie kryteriów, niekoniecznie merytorycznych, a na przykład politycznych czy towarzyskich.

Jak podkreślali eksperci, było to tym bardziej niebezpieczne, że od decyzji dyrektora kandydatowi nie przysługiwało odwołanie (Liszcz 2005: 29).

122 8. Rządy ugrupowań postsolidarnościowych: lata 1997–2001

nej (art. 10)¹⁴ oraz dyrektorów generalnych urzędów (art. 11). Do zadań Szefa Służby Cywilnej należało czuwanie nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej, kierowanie procesem zarządzania kadrami w służbie cywilnej, gromadzenie in-formacji o korpusie służby cywilnej, planowanie i nadzorowania wykorzystania środków finansowych na wynagrodzenia oraz szkolenia członków korpusu służ-by cywilnej, organizacja i prowadzenie postępowań kwalifikacyjnych w służbie cywilnej, prowadzenie konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej, pro-wadzenie ewidencji jednostek upoważnionych do organizowania i prowadzenia szkoleń w służbie cywilnej, przygotowywanie projektów aktów normatywnych przewidzianych w ustawie, upowszechnianie informacji o służbie cywilnej oraz wydawanie Biuletynu Służby Cywilnej (art. 12 ust. 1). Szef Służby Cywilnej zo-bowiązany był ponadto przedstawiać Prezesowi Rady Ministrów coroczne spra-wozdanie o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby (art. 12 ust. 2).

Obsługę Szefa Służby Cywilnej zapewniał Urząd Służby Cywilnej (art. 13).

Z kolei organem opiniodawczo-doradczym Prezesa Rady Ministrów oce-niającym przebieg postępowań kwalifikacyjnych i konkursowych w służbie cy-wilnej była Rada Służby Cycy-wilnej (art. 14). Ciało to liczyło 16 członków powoły-wanych przez Prezesa Rady Ministrów, z których połowa powoływana była spo-śród osób reprezentujących wszystkie kluby parlamentarne¹⁵(art. 15). Kadencja członków Rady Służby Cywilnej powołanych z inicjatywy własnej premiera trwa-ła sześć lat, przy czym co trzy lata kończytrwa-ła się kadencja połowy liczby członków, natomiast kadencja członków Rady powołanych spośród osób reprezentujących kluby parlamentarne trwała odpowiednio do kadencji Sejmu i Senatu (art. 16).

Zasadnicze znaczenie w strukturze organizacyjnej służby cywilnej miało stanowisko dyrektora generalnego, utworzone we wszystkich urzędach admini-stracji rządowej z wyjątkiem urzędów terenowych organów adminiadmini-stracji rządo-wej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządorządo-wej oraz komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, gdzie obowiązki dyrektora generalnego wykonywali kierownicy tych urzędów. Dyrektorzy gene-ralni podlegali bezpośrednio właściwemu ministrowi, kierownikowi urzędu cen-tralnego lub wojewodzie (art. 20 ust. 1). Jak zauważa Grzegorz Rydlewski, dy-rektorzy generalni mieli z założenia uwolnić ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów od zajmowania się sprawami obsługujących ich urzę-dów, co z kolei miało ułatwić skupienie się tych ostatnich ma kierowaniu powie-rzonym im działem administracji rządowej (Rydlewski 2001: 39). Do kompetencji

14 Na mocy ustawy z dnia 17 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektó-rych innych ustaw (Dz.U. 2005 Nr 132, poz. 1110) wyłonienie kandydatów na stanowisko Szefa Służby Cywilnej i zastępcy Szefa Służby Cywilnej następować miało w drodze konkursu, przeprowadzane-go przez Prezesa Rady Ministrów, przy czym konkurs na stanowisko zastępcy Szefa Służby Cywilnej przeprowadzany miał być na wniosek Szefa Służby Cywilnej (dodany art. 10a).

15Pracami Rady kierował przewodniczący, powoływany przez Prezesa Rady Ministrów.

8.2. Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej. . . 123

dyrektora generalnego urzędu należało przede wszystkim zapewnienie funkcjo-nowania i ciągłości pracy urzędu, warunków jego działania, a także organizacji pracy, jak również dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy wobec osób zatrudnionych w urzędzie oraz realizacja polityki personalnej w służbie cywilnej (art. 20 ust. 2)¹⁶. W ocenie specjalistów ustawa przyznała dyrektorom generalnym urzędów bardzo szerokie uprawnienia i dyskrecjonalną władzę w zakresie wyko-nywania w imieniu urzędu funkcji pracodawcy (Liszcz 2005: 103).

3. Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej

Kandydaci do zatrudnienia w służbie cywilnej byli wyłaniani w drodze naboru na wolne stanowiska pracy, organizowanego przez dyrektora generalnego urzę-du (art. 21 ust. 1)¹⁷. Miał on obowiązek upowszechniać informacje o wolnych sta-nowiskach pracy w służbie cywilnej w kierowanym przez siebie urzędzie przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu, a także przez ogłoszenie w Biuletynie Służby Cywilnej (art. 22 ust. 1)¹⁸.

Na mocy art. 24 stosunek pracy pracownika służby cywilnej nawiązywa-ny był na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślonawiązywa-ny lub na czas określonawiązywa-ny, nie dłuższy niż trzy lata. W przypadku umowy na czas określony możliwe było wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy z dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Z osobami podejmującymi po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej zawierano umowę na czas określony, przy czym w czasie jej trwania osoby te były zobowią-zane odbyć służbę przygotowawczą (art. 25 ust. 1). Trwała ona 6 miesięcy i koń-czyła się nie później niż po upływie 18 miesięcy od podjęcia przez pracownika pracy w danym urzędzie oceną komisji egzaminacyjnej (art. 25 ust. 4).

Absolwen-16 Przepisy ustawy zobowiązywały dyrektora generalnego urzędu do niezwłocznego wyzna-czenia, w uzgodnieniu z właściwym organem administracji rządowej, zastępującego go dyrektora departamentu (komórki równorzędnej) lub wydziału (komórki równorzędnej) oraz niezwłocznego zawiadomienia Szefa Służby Cywilnej o ustanowieniu zastępstwa (art. 20 ust. 3).

Zgodnie z postanowieniem art. 20 ust. 4 zadania przewidziane w ustawie dla dyrektora ge-neralnego urzędu wykonywali w urzędach terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej oraz w komendach, inspektoratach i in-nych jednostkach organizacyjin-nych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespoloin-nych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, kierowni-cy tych urzędów. Prezes Rady Ministrów mógł ponadto określić, w drodze rozporządzenia, urzędy centralnych organów administracji rządowej, w których nie tworzyło się stanowiska dyrektora general-nego urzędu ze względu na specjalistyczny charakter zadań wykonywanych przez te urzędy. Zadania przewidziane w ustawie dla dyrektora generalnego urzędu wykonywali w tych urzędach kierownicy urzędów (art. 20 ust. 5 i ust. 6).

17Zgodnie z art. 21a wprowadzonym ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryj-nej nabór na stanowiska granicznego lekarza weterynarii i jego zastępcy organizował Główny Lekarz Weterynarii, a na stanowiska powiatowego lekarza weterynarii i jego zastępcy – wojewódzki lekarz weterynarii.

18 Ogłoszenie powinno było zawierać wymagania związane ze stanowiskiem pracy zgodnie z opisem danego stanowiska, ze wskazaniem, które z nich są niezbędne, a które dodatkowe (art. 22 ust. 2 pkt 3).

124 8. Rządy ugrupowań postsolidarnościowych: lata 1997–2001

ci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej zwolnieni byli z jej odbywania (art. 27 ust. 1). Jednocześnie dyrektor generalny urzędu mógł skrócić okres służby przy-gotowawczej lub zwolnić z jej odbywania pracownika, który wykazał się wyma-ganym poziomem wiedzy i umiejętności (art. 27 ust. 2).

O uzyskanie mianowania w służbie cywilnej mogła ubiegać się osoba, któ-ra była pktó-racownikiem służby cywilnej, odbyła służbę przygotowawczą, posiadała co najmniej dwuletni staż pracy w służbie cywilnej, posiadała tytuł magistra lub równorzędny, znała co najmniej jeden język obcy, była żołnierzem rezerwy lub nie podlegała powszechnemu obowiązkowi obrony (art. 28)¹⁹. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 oraz art. 31 ust. 1 i ust. 2 postępowanie kwalifikacyjne dla pracow-ników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie organizował i prowadził Szef Służby Cywilnej, który powoływał w tym celu zespół sprawdzający, liczący co najmniej pięć osób²⁰. Szczegółowe zasady dotyczące sposobu przeprowadza-nia postępowaprzeprowadza-nia kwalifikacyjnego regulowały przepisy rozporządzeprzeprowadza-nia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 września 1999 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej (Dz.U. 1999 Nr 79, poz. 894 ze zm.), wydanego na podstawie art. 36 ustawy²¹.

Szef Służby Cywilnej dokonywał mianowania pracownika służby cywil-nej, który ukończył w danym roku postępowanie kwalifikacyjne z liczbą punktów wyższą od minimalnej liczby punktów, określonej w odnośnym rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów, i z miejscem uprawniającym do mianowania lub ukoń-czył Krajową Szkołę Administracji Publicznej (art. 37 ust. 2)²². Absolwenci KSAP uzyskiwali mianowanie po złożeniu wniosku o mianowanie do Szefa Służby Cy-wilnej. Byli oni zwolnieni z uczestnictwa w postępowaniu kwalifikacyjnym. Nie dotyczył ich również warunek dwuletniego stażu pracy w administracji

publicz-19 Pracownik służby cywilnej kierował do Szefa Służby Cywilnej zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego (art. 30 ust. 1). Spełnienie przez pracownika warunków określonych w ustawie po-twierdzał dyrektor generalny właściwego urzędu (art. 30 ust. 3).

20Postępowanie stanowić miało sprawdzian teoretycznego i praktycznego przygotowania kan-dydatów do wypełniania zadań urzędnika służby cywilnej (art. 31 ust. 3). Przebieg postępowań kwa-lifikacyjnych, na mocy art. 14 ust. 1, oceniała Rada Służby Cywilnej. Kierowała ona swego przedstawi-ciela do obserwacji prac zespołu sprawdzającego. W przypadku naruszenia zasad przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego Rada zobowiązana była poinformować Prezesa Rady Ministrów oraz Szefa Służby Cywilnej o stwierdzonych naruszeniach (art. 32). W przypadku stwierdzenia naruszenia zasad przeprowadzania postępowania Szef Służby Cywilnej zarządzić miał przeprowadzenie ponow-nego postępowania kwalifikacyjponow-nego (art. 33).

21Postępowanie miało formę pisemną i składało się z badania zdolności ogólnych, sprawdzianu wiedzy oraz pracy pisemnej (§6 ust. 1).

22 Osiągnięcie miejsca uprawniającego do mianowania oznaczało uzyskanie w postępowaniu kwalifikacyjnym co najmniej najniższej liczby punktów pozwalającej na mianowanie wszystkich osób, które uzyskały tę liczbę punktów bez konieczności przekroczenia limitu mianowań na dany rok, przy czym ustalenie miejsca uprawniającego do mianowania następowało po uwzględnieniu liczby miano-wań absolwentów KSAP (art. 37 ust. 3).

8.2. Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej. . . 125

nej (art. 30 ust. 2)²³. Mianowań dokonywano w ramach określonych w ustawie budżetowej corocznych limitów²⁴.

Nowa ustawa regulowała jednocześnie sytuację urzędników służby cywil-nej mianowanych na podstawie przepisów ustawy o służbie cywilcywil-nej z 1996 r.

Zachowali oni swój status, przyznano im jednak najniższy stopień w służbowej hierarchii (art. 139 ust. 1 i ust. 2). Założono, że docelowy udział grupy urzędni-ków w korpusie służby cywilnej wyniesie 15%.

4. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej

Odrębne przepisy określały zasady obsadzania wyższych stanowisk w służbie cywilnej. Były to stanowiska (1) Sekretarza Rady Ministrów, dyrektora general-nego urzędu, Główgeneral-nego Inspektora Audytu Wewnętrzgeneral-nego oraz (2) dyrektora departamentu (komórki równorzędnej) i jego zastępcy w Kancelarii Prezesa Ra-dy Ministrów, urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządo-wej i Rządowym Centrum Studiów Strategicznych oraz dyrektora wydziału (ko-mórki równorzędnej) i jego zastępcy w urzędach wojewódzkich, a także (3) sta-nowiska wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępcy (art. 41 ust. 1)²⁵.

Ustawa stanowiła, iż obsadzanie wolnych wyższych stanowisk w służbie cywilnej następuje w drodze konkursu, do którego dopuszczani są urzędnicy służby cywilnej (art. 41 ust. 2 i art. 42 ust. 1). Jednak na zasadzie art. 144 w okre-sie pięciu lat od dnia w wejścia w życie ustawy o wyższe stanowiska w służbie

23Przyjęto, że posiadanie przez absolwenta Szkoły wiedzy, kwalifikacji i predyspozycji niezbęd-nych do wypełniania zadań służby cywilnej sprawdzane było w toku kształcenia w Szkole i potwier-dzane dyplomem jej ukończenia (art. 35). Na gruncie ustawy z 1998 r. absolwentom Szkoły przysłu-giwał szereg preferencji przy zatrudnianiu w służbie cywilnej. Przede wszystkim mieli oni gwarancję zatrudnienia, bowiem na mocy art. 23 Prezes Rady Ministrów, zgodnie z odrębnymi przepisami, miał obowiązek wskazywać absolwentom kolejnych roczników KSAP pierwsze stanowiska pracy w służbie cywilnej przedstawione przez Szefa Służby Cywilnej, z wyjątkiem wyższych stanowisk.

24Limit mianowań urzędników na dany rok budżetowy oraz limity i środki finansowe na wyna-grodzenia i szkolenia członków korpusu służby cywilnej określane były w ustawie budżetowej, przy czym Rada Ministrów ustalała corocznie trzyletni plan limitów mianowań (art. 6 ust. 1 i ust. 2).

25Stanowisko Głównego Inspektora Audytu Wewnętrznego włączono do grupy wyższych sta-nowisk na mocy przepisów art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o służbie cywilnej (Dz.U. 2001 Nr 102, poz. 1116) w konsekwencji wprowadzenia obligatoryjnego audytu wewnętrznego w administracji publicznej. Na podstawie przepisów art. 31 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o organizacji i try-bie pracy Rady Ministrów oraz zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rządowej oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2001 Nr 154, poz. 1800) z listy wyższych stanowisk skreślono stanowisko Sekretarza Rady Ministrów. Natomiast na mocy zmian w ustawie o służbie cywilnej wpro-wadzonych przepisami art. 39 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.

2004 Nr, 33 poz. 287) do wyższych stanowisk w służbie cywilnej zaliczono stanowiska wojewódzkie-go lekarza weterynarii i jewojewódzkie-go zastępcy. Z kolei na mocy art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 17 czerwca 2005 r.

o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2005 Nr 132, poz. 1110) sfor-mułowanie „dyrektor” zastąpione zostało określeniem „osoba kierująca”.

126 8. Rządy ugrupowań postsolidarnościowych: lata 1997–2001

cywilnej mogły się ubiegać osoby niebędące urzędnikami służby cywilnej. Pod-stawę zatrudnienia tych osób stanowiła umowa o pracę. Przyjęcie takiej regulacji uzasadniano niedostateczną w momencie uchwalenia ustawy liczbą urzędników służby cywilnej. W praktyce ów przepis o charakterze przejściowym i szczegól-nym wykorzystywany był do obsadzania wyższych stanowisk w służbie cywilnej osobami niebędącymi urzędnikami służby cywilnej z pominięciem trybu konkur-sowego.

Ustawa przewidywała ponadto możliwość dopuszczenia do konkursu na wyższe stanowiska w służbie cywilnej, z wyjątkiem sytuacji, gdy chodzi o obsadę stanowiska Sekretarza Rady Ministrów²⁶, dyrektora generalnego urzędu i Głów-nego Inspektora Audytu WewnętrzGłów-nego²⁷, osób spoza grona urzędników w sy-tuacji, gdy w wyniku dwukrotnie przeprowadzonego konkursu nie zostanie wy-łoniony odpowiedni kandydat bądź gdy Szef Służby Cywilnej uzna, że do pracy na tym stanowisku niezbędne jest szczególne doświadczenie lub umiejętności za-wodowe (odpowiednio art. 42 ust. 2 i ust. 3).

Konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej przeprowadzał Szef Służby Cywilnej, powołując w tym celu liczący co najmniej pięć osób zespół kon-kursowy (art. 43 ust. 1 i ust. 2). Konkurs na stanowisko wojewódzkiego leka-rza weterynarii i jego zastępcy Szef Służby Cywilnej przeprowadzał na wniosek Głównego Lekarza Weterynarii, złożony po porozumieniu z właściwym wojewo-dą (art. 43a dodany na mocy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.). W toku konkursu sprawdzeniu podlegać miały wiedza niezbędna do wykonywania zadań na stano-wisku, na które przeprowadzany był konkurs, predyspozycje i zdolności ogólne oraz umiejętności kierownicze. Wymagania dotyczące stanowiska, na które prze-prowadzany był konkurs, ustalał prowadzący konkurs w porozumieniu z właści-wym ministrem, kierownikiem urzędu centralnego lub wojewodą (art. 43 ust. 3).

Jak się wkrótce okazało, w praktyce rozwiązanie to wykorzystywane było jako na-rzędzie służące blokowaniu możliwości ogłoszenia konkursu na stanowiska dy-rektorów generalnych, co z kolei umożliwiało zatrudnianie na tych stanowiskach umocowanych politycznie osób w charakterze pełniących obowiązki.

Konkursy na wolne wyższe stanowiska ogłaszano przez umieszczenie ogłoszenia w Biuletynie Służby Cywilnej²⁸(art. 44 ust. 1). Do konkursu przystą-pić mogła osoba spełniająca wymagania określone w ogłoszeniu (art. 44 ust. 2).

Szef Służby Cywilnej informował dyrektorów generalnych urzędów o ogłasza-nych konkursach, ci zaś upowszechniali informacje o konkursach w kierowaogłasza-nych

26 do momentu wyłączenia z grupy wyższych stanowisk w służbie cywilnej na mocy ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r., tj. do końca 2001 r.

27 od momentu włączenia do grupy wyższych stanowisk w służbie cywilnej na mocy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r., tj. od początku 2002 r.

28Ogłoszenie – podobnie jak w przypadku ogłoszenia o naborze kandydatów do korpusu służ-by cywilnej – powinno służ-było zawierać wymagania związane ze stanowiskiem pracy zgodnie z opisem danego stanowiska, ze wskazaniem, które z nich są niezbędne, a które dodatkowe.

8.2. Struktura i zasady organizacyjne służby cywilnej. . . 127

przez siebie urzędach (art. 44 ust. 3). Dodatkowe regulacje w sprawie sposobu organizowania i szczegółowych zasad przeprowadzania konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej zawierało odnośne rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1999 r. (Dz.U. 1999 Nr 91, poz. 1028 ze zm.), wydane na podstawie art. 49 ustawy. W skład zespołu przeprowadzającego konkurs na stanowisko dyrektora generalnego urzędu, a także Głównego Inspektora Audytu

W dokumencie DYSFUNKCJE ADMINISTRACJI (Stron 120-137)