Samo wykonanie przepony, niezależ-nie od sposobu, niezależ-nie gwarantuje wy-schnięcia muru, dlatego błędem jest
technologie
a)
a)
b)
b) Fot. 3 Ι a) ściana z wywierconymi otworami, b) przedmuchanie sprężonym powietrzem
Fot. 4 Ι a) pompa do wykonywania iniekcji, b) sposób mocowania pakerów do otworów nazywanie tych metod metodami
osuszania muru. Są to sposoby od-twarzania izolacji poziomej, których zastosowanie umożliwia wysychanie murów, ale wcale nie musi tak się stać, ponieważ zależy to od wielu czynników. Pozostawienie muru sa-memu sobie po wykonaniu takiej prze-pony może wręcz przyspieszyć jego degradację. Po utworzeniu bariery przeciwwilgociowej i rozpoczęciu wysychania ściany, powyżej przepo-ny może dojść do wykrystalizowania się soli wewnątrz murów, co spowo-duje ich dalsze niszczenie. Jednym
ze sposobów wspomagających wy-sychanie ścian jest zastosowanie systemu tynków renowacyjnych, odtworzenie izolacji pionowej w ob-szarze cokołu i fundamentów oraz zastosowanie preparatów do zwal-czania korozji biologicznej [4].
Tynków renowacyjnych używa się do kompleksowych zabiegów osusza-nia ścian połączonych z działaosusza-niami mającymi ograniczyć strumień wody wnikający w mur. W takim przypadku zmniejszenie wilgotności murów na-stępuje w wyniku zwiększenia szyb-kości odparowania zawartej w nich
wilgoci. Zastosowanie samego sys-temu tynków renowacyjnych na za-wilgoconych murach bez wykonania dodatkowych zabiegów, mających na celu ograniczenie przedostawania się wilgoci do murów, nie gwarantuje sku-tecznego zmniejszenia wilgotności i zasolenia w dłuższym czasie.
O skuteczności działania tynków re-nowacyjnych nie decyduje tylko jeden komponent, lecz cały system tynków renowacyjnych, z dokładnie dopaso-wanymi składnikami. Kompletny sys-tem obejmuje kilka kolejno – warstwo-wo – nakładanych produktów:
technologie
Rys. 2
Budowa i sposób funkcjonowania systemu tynków renowacyjnych: 1 – element kon-strukcyjny muru, 2 – zaprawa murarska, 3 – obrzutka, 4 – tynk renowacyjny, 5 – po-włoka ochronno-dekoracyjna, 6 – spoiwo hydrauliczne (cement), 7 – pory wypełnione powietrzem, 8 – kruszywo (piasek kwarco-wy), 9 – kierunek przepływu kapilarnego wody zawierającej rozpuszczone sole, 10 – miejsca krystalizacji, 11 – dyfuzja w postaci pary wodnej
■ obrzutkę (warstwę o właściwo-ściach sczepnych),
■ tynk podkładowy wyrównujący lub porowaty tynk magazynujący,
■ tynk renowacyjny,
■ szpachlę renowacyjną,
■ zewnętrzną powłokę ochronno- -dekoracyjną.
Funkcjonowanie systemów tynków re-nowacyjnych polega na tym, że zostaje zachowana określona zdolność podcią-gania kapilarnego wody, ale ze względu
na dużą porowatość i dobre rozwinięcie powierzchni zostaje zwiększona zdol-ność szybkiego wysychania. Wielkość porów w tynkach renowacyjnych jest zróżnicowana i mieści się w przedziale od kilku do kilkudziesięciu mikrometrów.
Drobne pory wywierają wpływ na kine-tykę przepływu wodnych roztworów soli. Pory o większej średnicy nato-miast stanowią przestrzeń, w której krystalizują się sole, przez co skutki tego procesu są mniej dotkliwe.
Na fot. 5 pokazano „przełom” nałożo-nego tynku renowacyjnałożo-nego na zawilgo-conej i zasolonej ścianie. Tynk został pobrany z warstwy cokołowej budyn-ku, bezpośrednio sąsiadującej z chod-nikiem, który w zimie był w znacznym stopniu obciążony solami służącymi do odladzania. Zdjęcia wykonano elek-tronowym mikroskopem skaningo-wym. Zauważono, że w trakcie wielo-letniego osuszania sole zapełniły tylko małe pory o średnicy od kilkunastu do
a) b)
Fot. 5 Ι Zdjęcia wykonane elektronowym mikroskopem skaningowym: a) struktura utwardzonego tynku renowacyjnego, b) por w tynku reno-wacyjnym zawierającym skrystalizowane sole
technologie
kilkudziesięciu mikrometrów. Większe pory, o średnicy powyżej 60 µm, były wypełnione tylko częściowo, a sole gromadziły się głównie na powierzchni ich ścianek (fot. 5).
W procesie osuszania i odsalania murów każdy z komponentów peł-ni indywidualną funkcję. W obrzutce renowacyjnej jest to wzmocnienie i przygotowanie podłoża pod kolejne warstwy tynków renowacyjnych. Ma ona poprawić przyczepność tynków do muru i wyrównać nasiąkliwość ścian o niejednorodnych właściwościach, czyniąc je bardziej jednolitymi, co ma
szczególne znaczenie w starym bu-downictwie. W większości systemów renowacyjnych obrzutka jest półkryją-ca. Wskaźnik pokrycia wynosi najczę-ściej poniżej 50%, tak aby nie two-rzyła się szczelna warstwa blokująca przepływ wilgoci. Niektórzy producen-ci systemów tynków renowacyjnych oferują obrzutkę w pełni kryjącą. Musi się ona w wówczas charakteryzować odpowiednio wysoką przepuszczalno-ścią wody (fot. 6a).
Tynk podkładowy stanowi kolejną war-stwę systemu tynków renowacyjnych.
W zależności od wariantu systemu
może występować w dwóch odmia-nach: jako tynk podkładowy wyrów-nujący przeznaczony do wygładzania nierówności lub jako tynk podkładowy porowaty przeznaczony do tworzenia dodatkowej przestrzeni magazynują-cej sole. Różnica między nimi związa-na jest z porowatością stwardniałej zaprawy. Tynk podkładowy po nałoże-niu należy zarysować w celu poprawy przyczepności kolejnej warstwy za-prawy (fot. 6b).
Głównym składnikiem systemu jest tynk renowacyjny tworzący warstwę zewnętrzną. Najistotniejszą cechą
a) b)
a) b)
Fot. 6 Ι Ściana pokryta: a) obrzutką renowacyjną, b) tynkiem renowacyjnym podkładowym
Fot. 7 Ι Przygotowanie ściany przed nałożeniem systemu tynków renowacyjnych
technologie
jest niska przewodność kapilarna wody, która zasadniczo odróżnia go od tynku podkładowego. Ponieważ tynki renowacyjne mają ograniczoną zdol-ność przepuszczania wody, najwyżej na grubość 5 mm, to roztwory soli nie przedostają się na powierzchnię tyn-ków; krystalizacja również przebiega w środku. Woda natomiast przecho-dzi na zewnątrz w postaci pary, przecho-dzięki czemu powierzchnia tynku pozostaje sucha i wolna od wykwitów.
Ostatnią warstwą systemu tynków renowacyjnych jest powłoka deko-racyjno-ochronna. Pełni ona dwie funkcje: zabezpiecza system przed szkodliwym działaniem warunków at-mosferycznych i promieniowaniem UV oraz zdobi budynek. Zapobiega ponadto wnikaniu wilgoci do murów,
nie obniżając przy tym skuteczności systemu odsalania i osuszania.
Przed nałożeniem tynków renowa-cyjnych mury uszkodzone przez wilgoć i sole muszą być odpowied-nio przygotowane. Polega to na cał-kowitym usunięciu starych wypraw tynkarskich, usunięciu spomiędzy cegieł kruchej i piaskującej zaprawy na głębokość od 1 do 2 cm, wymianie starych i zwietrzałych cegieł na nowe (fot. 7). Przed nałożeniem tynków po-wierzchnia ściany musi być dokładnie odkurzona.
W razie wątpliwości co do nośności podłoża sensowne jest wykonanie odpowiedniego stelażu. W praktyce stelaże takie wykonuje się z siatki ze stali nierdzewnej przymocowanej do podłoża za pomocą kołków [4].