SUGESTIE DOTYCZĄCE MIĘDZYKULTUROWEJ PRACY

PRAKTYCZNEJ

tożsamość

Traktuj uczących się jako złożone jednostki z indywidualnie ukształtowaną przeszłością, mające własne prawa.

Unikaj kierowania swojej uwagi tylko na jeden aspekt ich tożsamości. Pamiętaj zawsze o tym, że tożsamość jest wielostronna i dynamiczna, a granice między kulturami są zmienne. Upewnij się, że użycie takich słów, jak: „my”

i „oni”, „nasi przodkowie”, „inni” i „obcy”, nie wyklucza uczących się. Nawiąż osobistą relację z uczestnikami, prezentując siebie jako jednostkę z własną historią, niepozbawioną sprzeczności i konfliktów – to otwiera niezbędną przestrzeń oraz buduje zaufanie po stronie uczących się, skłania ich również do opowiedzenia historii własnego życia.

treść

Wykorzystaj historię i dziedzictwo kulturowe do zilustrowania oraz zbadania wymiany międzykulturowej.

Muzyka, np. jazz, jest rezultatem

Noc Muzeów – Cygańska Wiosna 101

Zdjęcie: Natalia Gancarz, Muzeum Okręgowe w Tarnowie – oddział: Muzeum Etnograficzne, zdjęcia pochodzą z Archiwum Muzeum Etnograficznego w Tarnowie

102

wymieszania najróżniejszych tradycji muzycznych.

Wiele wynalazków i odkryć, które pojawiają się po raz pierwszy w danych częściach świata, były już dawno znane w innych. Chińczycy i Koreańczycy znali się dobrze na druku, zanim „wynalazł”

go Gutenberg. Nowy Jork nazywał się dawniej Nowy Amsterdam. Nauki przyrodnicze, algebra i matematyka są niewyobrażalne bez świata islamsko-arabskiego. W przypadku krajów europejskich z kolonialną przeszłością np. wspólna historia niewolnictwa i handlu ma bardzo różne znaczenie – zależnie od tego, z której strony przodkowie jej doświadczali.

spotkanie

Wykorzystaj historię kultury jako źródło wymiany międzykulturowej.

Każdy przedmiot, każdy budynek i każde miejsce mogą być okazją do przeanalizowania powszechnych tematów, takich jak: mieszkanie, praca, bezpieczeństwo, opieka, zabawa itd. Ślady przeszłości zawierają liczne warstwy znaczeniowe. Okaż zainteresowanie opiniami i pomysłami uczących się, szanuj ich poglądy. Staraj się stawiać przede wszystkim pytania otwarte: Co kolekcjonujecie? Czym, waszym zdaniem, jest ten przedmiot?

Dlaczego, waszym zdaniem, to się wydarzyło? Takie pytania zachęcają do rozmowy. Staraj się unikać w swoich pytaniach negatywnych ocen, które

mogłyby ranić uczucia odbiorców. Przy tworzeniu wiedzy oraz dzieleniu się nią lepiej sprawdzają się potwierdzenie i motywacja.

zaskoczenie

Stwórz przestrzeń dla uczących się, w której mogą rozwijać swoje zainteresowania i przejmować

inicjatywę. Podczas wizyt w miejscach kultury daj im miejsce oraz czas na samodzielne poznanie i zastanowienie się nad ewentualnymi pytaniami, które nasuwają się im w tej sytuacji.

emocje

Zadbaj o to, aby istniał bezpośredni związek między tym, co uczestnicy oglądają lub biorą do rąk, a oryginałem.

Pozwól im dotknąć papieru

archiwalnego, odwiedzaj rzeczywiste miejsca wydarzeń historycznych, wypytuj świadków historii.

różnorodność

Zwróć uwagę na aspekt różnorodności na zdjęciach, w filmach i innych materiałach źródłowych, z których korzystasz, i dokonuj ich sprawdzenia – wiele może być rasistowskich lub niestosownych. Po trwającej pewien czas współpracy z grupą – a zatem nie na pierwszym czy drugim spotkaniu – można je wykorzystać do krytycznego omówienia. Dyskutuj i współpracuj z uczącymi się migrantami lub członkami mniejszości poprzez ich organizacje, zawsze na równych

warunkach. Buduj bliskie partnerstwa z ich reprezentantami.

Nie zapominaj, że zbiory stanowią jedynie wybór dokonany w czasie, w którym zostały zgromadzone, i są mocno ukształtowane przez pomysły oraz zainteresowania ich kolekcjonerów.

To, co wydaje się wystarczająco ważne, aby nadal było pokazywane w zbiorach, mówi tyle samo o autorytecie, wpływie i potędze kolekcjonerów, co o jakości i wyrazistości wybranego przedmiotu.

Metaforyka i symbolika Sprawdź ponownie wszelkie ilustracje. Kto mówi? Kto działa?

Kto przejmuje inicjatywę? Jest całkiem prawdopodobne, że w źródłach historycznych da się zauważyć uprzedzenia, rasizm czy antysemityzm. Daj sobie czas na analizę i dyskusję dotyczące tego, jak zjawiska te dochodzą do skutku.

Podkreśl kontekstowy, historyczny i zmienny charakter wszystkich poglądów. Zachęcaj uczących się do rozpoznawania poglądów opartych na stereotypach i krytycznego podchodzenia do nich.

Staraj się występować przeciwko nieuzasadnionym osobistym poglądom.

Pedagogika

Prezentuj uczącym się jasne cele programowe. Dyskutuj z nimi o ich oczekiwaniach edukacyjnych i wyrażaj jasno swoje oczekiwania względem

Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów 2010 103

Zdjęcie: Natalia Gancarz, Muzeum Okręgowe w Tarnowie – oddział: Muzeum Etnograficzne, zdjęcia pochodzą z Archiwum Muzeum Etnograficznego w Tarnowie

104

nich. Wymagaj od nich dokonania wyborów. Staraj się być konkretny.

Używaj różnych metod, doceń znaczenie różnych stylów uczenia się.

Zasięgnij opinii artystów plastyków, muzyków i ekspertów teatralnych w celu urozmaicenia programu. Odejdź od formalnego instruowania, a zachęcaj raczej do eksperymentalnego

i aktywnego uczenia się. Wykorzystuj możliwości wszystkich pięciu zmysłów.

Język

Zwróć szczególną uwagę na używany przez siebie język. Nie posługuj się niepotrzebnymi terminami

specjalistycznymi. Zachęcaj uczących się, by najpierw odpowiadali na twoje pytanie w swoim języku ojczystym, następnie możecie razem opracować tłumaczenie odpowiedzi w nauczanym języku. Zachęcaj ich do zapamiętywania poznanych słów.

dokumentowanie/trwałe efekty Zadbaj o to, aby z twojej wizyty w muzeum, archiwum, budynku lub na stronie internetowej pozostały ślady.

Napisz np. list do archiwum o swoich doświadczeniach i wrażeniach ze spotkania, sporządź dokumentację fotograficzną lub wpisz się do księgi gości muzeum. W porozumieniu z uczestnikami zaproś prasę lub radio na organizowane przez ciebie przedsięwzięcie. Pozostawienie śladów jest cenne zarówno dla uczących się, jak i dla nauczających.

4.6 Integracyjne uczenie się

Pojęcie „integracyjne uczenie się” jest używane przez niektóre muzea do opisania własnego zaangażowania na rzecz innowacyjnych metod obejmujących szeroki przekrój społeczeństwa i typów uczenia się.

Przeciwstawiają się one w ten sposób metodom instytucjonalnym oraz pedagogicznym, które raczej utrwalają wykluczenie społeczne.

CZYM JEST WYKLUCZENIE