Zgoda na improwizację i eksperymenty
Warto rozważyć bardziej elastyczne zasady użytkowania miejsc. Pozwolić modyfikować przestrzeń, tak by
dopasować ją funkcjonalnie, wizualnie i dźwiękowo do swoich aktualnych potrzeb (np. przestawiać meble).
Warto dać możliwość nietypowego wykorzystania
przedmiotów (np. siedzieć na stole, leżeć na podłodze).
Kreatywny klimat miejsca
Miejsca powinny sprzyjać kreatywnemu myśleniu, nietypowym pomysłom np. poprzez obecność zaskakujących, zabawnych elementów, obecność interaktywnej sztuki, zaskakujące meble. W procesie kreatywnym pomaga też brak hierarchii i konkurencji, atmosfera zabawy.
Budowanie tożsamości
Ważnym elementem samorealizacji jest możliwość
wyrażania siebie, własnej tożsamości i odrębności. Miejsca dla młodzieży mogą być przestrzenią, która to umożliwia.
Warto rozważyć w jakich obszarach dać młodzieży autonomię w programowaniu zajęć, które przestrzenie oddać im do zagospodarowania.
Atrakcyjne wzory do naśladowania
Niezwykle ważna wydaje się rola lokalnych liderów czy też
“mistrzów” do naśladowania. Są to osoby prowadzące zajęcia, trenerzy, animatorzy. Z punktu widzenia
młodzieży są oni atrakcyjnymi wzorami osób, stylów życia, rół społecznych, nierzadko pełnią rolę osób wsparających.
Warto takie osoby docenić i eksponować.
PODSUMOWANIE
Badanie było prowadzone w bardzo specyficznych warunkach pandemii COVID-19 i związanych z tym obostrzeń sanitarnych. Wpływały one na proces badawczy na kilka sposobów:
• znacząco zaburzyły funkcjonowanie obserwowanych miejsc - zamknięte były wszystkie instytucje kultury, szkoły, ośrodki sportowe, punkty gastronomiczne;
• niemożliwe było podejmowanie aktywności grupowych poprzez limity dotyczące liczby osób mogących przebywać razem w przestrzeni publicznej a więc znacząco zaburzały obraz aktywności grupowych młodzieży w obserwowanych miejscach;
• młodzież pozostawała w domach ze względu na zamknięte szkoły oraz ograniczenia w poruszaniu się młodzieży w przestrzeni publicznej w dni powszednie w godzinach 8-16;
• niemożliwe było zbierania danych terenowych metodami wymagającymi bezpośredniej interakcji ze względu na minimalizowanie ryzyka zakażenia.
Proces badawczy w tym projekcie miał charakter jakościowy i eksploracyjny. Za punkt wyjścia przyjęliśmy dane dostarczone przez Urząd Dzielnicy oraz desk research. Założeniem badawczym było zebranie danych pozyskanych od ekspertów i młodzieży w formie wywiadów grupowych i indywidualnych.
Nasze myślenie o realizacji potrzeb rozpoczęliśmy od oględzin i analizy miejsc, w których młodzież bywa.
Przyglądaliśmy się temu, jak te miejsca realizują potrzeby młodzieży.
Wyniki pracy zostały uporządkowane według klucza potrzeb młodzieży, w oparciu o model psychologiczny Abrahama Maslowa oraz opis wyzwań rozwojowych stworzony przez Instytut Badań Edukacyjnych.
Konsekwencją przyjętego modelu jest pięć rozdziałów opisujących, w jaki sposób młodzież w Wawrze może realizować potrzeby rozwojowe z danego poziomu.
PODSUMOWANIE
W prezentowanej analizie, odnosiliśmy
zidentyfikowane zasoby do potrzeb rozwojowych młodzieży, biorąc pod uwagę charakterystykę miejsc oraz . Podsumowanie najważniejszych wniosków znajduje się poniżej.
Potrzeby fizjologiczne i komfort
Odnotowaliśmy dużą sezonowość miejsc spędzania czasu wolnego. Poziom zaspokojenia potrzeb
podstawowych jest znacząco sezonowy, niewiele jest miejsc całorocznych.
Dla młodzieży szczególnie istotna jest potrzeba
regeneracji uwagi i pod tym względem Wawer wypada szczególnie korzystnie. Na terenie dzielnicy znajduje się wiele lokalizacji (miejsc zielonych), w których młodzi ludzie mogą tę potrzebę zaspokajać.
Szczególnie cenione są lokalizacje dzikie, nie zagospodarowane - las.
Kwestią do dalszego pogłębienia jest temat dzikiego brzegu Wisły i dostępności terenów zielonych.
Zidentyfikowaliśmy mocne strony i zasoby Wawra w kontekście spędzania przez młodzież czasu wolnego:
• ogólnie bardzo duże zróżnicowanie miejsc spędzania czasu wolnego
• osiem filii WCK (Wawerskie Centrum Kultury), niektóre spośród nich nowe, niektóre są dobrze zlokalizowane
• 18 MAL (Miejsce Aktywności Lokalnej)i we wszystkich podobszarach
• biblioteki publiczne w kilku podobszarach
• dużo dobrej jakości miejsc do uprawiania aktywności fizycznej i sportu (boiska, pump tracki, siłownie plenerowe, place zabaw, lodowisko, basen, największe w Warszawie boisko do disc golf)
• tereny zielone (park krajobrazowy) - ścieżki biegowe, rowerowe, wiaty, tablice
informacyjne
• tereny nadwiślańskie - plaże, trasy spacerowe, dostęp do wody, bioróżnorodność
• centralna linia kolejowa jako oś dzielnicy
• mieszkańcy mają nawyk jeżdżenia na rowerze i mają nawyk spędzania czasu na świeżym
powietrzu
PODSUMOWANIE
Potrzeba przynależności i prywatności
Spędzanie czasu wolnego w towarzystwie rówieśników jest główną formą odpoczynku. Jest to typowe dla tego okresu rozwojowego i związane z budowaniem kompetencji społecznych.
Grupy spędzają czas przede wszystkim na zewnątrz, w miejscach niekoniecznie temu dedykowanych (uliczki, pump truck, place zabaw, restauracje szybkiej obsługi). Miejsca we wnętrzach rzadko są odpowiednie dla nieformalnych grup, ponieważ oferują miejsca do cichej pracy lub odpoczynku albo mają charakter zajęć zorganizowanych.
Badani wyrazili też potrzebę dostępu do miejsc zapewniających prywatność - możliwość spędzania czasu w samotności, prywatnych rozmów, spędzania czasu bez nadzoru dorosłych i skrycia się przed wzrokiem rówieśników.
Potrzeba bezpieczeństwa i kontroli
Kwestia bezpieczeństwa była szczególnie istotna w kontekście mobilności w dzielnicy - bezpieczeństwa stacji kolejowych oraz ruchu rowerowego po dzielnicy i barier które go utrudniają (linia kolejowa, ruchliwa trasa północ-południe, niekompletna sieć ścieżek rowerowych).
W kontekście poczucia bezpieczeństwa, rozumianego jako przewidywalność i zrozumienie reguł rządzących użytkowaniem przestrzeni, pojawił się temat
dostępności miejsc aktywności fizycznej i
infrastruktury sportowej. DOstępność do wielu z nich obwarowana jest regulaminami, a niektóre są
zamknięte na kłódkę i dostęp do nich wymaga dość złożonego z punktu widzenia młodzieży procesu rezerwacji lub rejestracji.
Kwestią do dalszego pogłębienia jest temat
aktywności i poczucia bezpieczeństwa dziewcząt w przestrzeni publicznej. Kwestią otwartą jest temat miejsc dzikich i ich dalsze losy.
PODSUMOWANIE
Potrzeba samorealizacji
Potrzeba samorealizacji okazała się najtrudniejsza do zbadania. Kwestie dotyczące kreatywności,
budowania swojej tożsamości i realizacji potrzeb wyższego rzędu były najtrudniejsze do
zdiagnozowania w przyjętym schemacie badania i wymagają dalszego pogłębienia.Warto przy tym zwrócić uwagę na trzy istotne aspekty, które trzeba wziąć pod uwagę:
• dla wielu młodych ludzi twórcze spędzanie czasu nie jest normą wyniesioną z domu
• dostrzegliśmy tęsknotę za wielkomiejskim stylem życia
• młodzi ludzie wielokrotnie podkreślali potrzebę spontanicznego działania
Potrzeba uznania i autonomii
Jednym z wyników badania jest stworzenie kontinuum lokalizacji, które wskazuje miejsca o różnym stopniu sformalizowania i swobody dostępu.
Miejsca formalne w ograniczonym zakresie pozwalają na realizację potrzeby autonomii. W większości
podtrzymują relację nauczyciel-uczeń, w znacznym stopniu regulują sposób zachowania, dopuszczalne aktywności czy możliwości samodzielnej adaptacji przestrzeni. Miejsca nieformalne zapewniają młodzieży możliwość swobodnego wyboru ról i aktywności, lecz tylko w ograniczonym stopniu pozwalają na realizację potrzeby uznania, ograniczając działania do grona rówieśników.
Badani zwracali uwagę, że spośród zajęć
organizowanych w miejscach formalnych, ich uwagę przyciągają te pozwalające na przedefiniowanie ról społecznych ("zajęcia na luzie") i zdobycie uznania (wolontariat).