Transakcje reverse repo służą jako narzędzie pozyskiwania finansowania dla klientów.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku aktywa nabyte z przyrzeczeniem ich odsprzedaży były następujące:
w tys. zł Wartość bilansowa
należności*
Wartość godziwa aktywów będących
zabezpieczeniem
Termin
odsprzedaży Wartość odsprzedaży
Należności od banków 525 911 519 896 do tygodnia 525 982
221 090 231 631 do miesiąca 222 420
747 001 751 527 748 402
*z uwzględnieniem odsetek
Na dzień 31 grudnia 2020 roku aktywa nabyte z przyrzeczeniem ich odsprzedaży były następujące:
w tys. zł Wartość bilansowa
należności*
Wartość godziwa aktywów będących
zabezpieczeniem
Termin
odsprzedaży Wartość odsprzedaży
Należności od banków 50 548 50 505 do tygodnia 50 548
254 163 238 368 do 3 miesięcy 255 846
304 711 288 873 306 394
*z uwzględnieniem odsetek
Na dzień 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku Grupa miała możliwość zastawu lub zbycia papierów wartościowych nabytych w ramach transakcji reverse repo.
W 2021 roku łączne przychody z tytułu odsetek z transakcji reverse repo wyniosły 1 872 tys. zł (w 2020 roku: 2 882 tys.
zł). Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa miała zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych zakupionych w transakcjach reverse repo w kwocie 514 346 tys. zł (na dzień 31 grudnia 2020 roku: 40 239 tys. zł).
36. Kompensowanie należności i zobowiązań finansowych
Aktywa i zobowiązania finansowe kompensuje się i wykazuje w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesnej realizacji danego składnika aktywów i uregulowania zobowiązania.
W skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej wszystkie zobowiązania i aktywa Grupy wynikające z transakcji terminowych i pochodnych, rozliczanych przez kontrahenta centralnego KDPW_CCP S.A. są podawane w postaci skompensowanej (kompensata zobowiązań i aktywów).
Poniższe ujawnienie dodatkowo prezentuje kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych wynikających z transakcji terminowych i pochodnych zawartych na podstawie umów ramowych, stanowiących standardy rynkowe wypracowane w ramach International Swaps and Derivatives Association (ISDA), Związku Banków Polskich oraz innych umów ramowych przewidujących w sytuacji wystąpienia określonego przypadku naruszenia, możliwość skutecznego prawnie rozwiązania transakcji i rozliczenia z kontrahentem na podstawie skompensowanej kwoty wzajemnych należności i zobowiązań. . W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty wyceny do wartości godziwej instrumentów pochodnych (zarówno zaklasyfikowanych do portfela przeznaczonego do obrotu, jak i desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń) oraz egzekwowalnych zabezpieczeń pieniężnych dla transakcji objętych umowami ramowymi umożliwiającymi prawnie skuteczne kompensowanie w określonych okolicznościach.
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A.
za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2021 roku
w tys. zł 31.12.2021 31.12.2020
Aktywa finansowe Zobowiązania
finansowe Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe
Wartość przyjętych/złożonych zabezpieczeń (1 038 334) (819 129) (330 929) (1 088 782) Aktywa i zobowiązania podlegające
kompensacie zgodnie z umową ramową 5 176 505 5 253 457 3 039 967 2 622 458
Maksymalna kwota ewentualnej kompensaty (4 709 871) (4 709 871) (2 422 392) (2 422 392) Aktywa i zobowiązania podlegające
Grupa stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej w celu zabezpieczenia zmian wartości godziwej instrumentów dłużnych o stałej stopie procentowej zaklasyfikowanych do portfela aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody przed ryzykiem wynikającym ze zmiany stóp procentowych. W zakresie rachunkowości zabezpieczeń Grupa stosuje zasady MSR 39.
Instrumentami zabezpieczającymi są transakcje Interest Rate Swap, denominowane w tej samej walucie co instrumenty zabezpieczane, w których Grupa otrzymuje zmienne przepływy, a płaci stałe.
Wynik z tytułu zmiany wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej w zakresie zabezpieczanego ryzyka odnoszony jest do wyniku z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej. Pozostała część zmiany wyceny do wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej ujmowana jest w pozostałych całkowitych dochodach. Przychody odsetkowe od dłużnych papierów wartościowych ujmowane są w wyniku odsetkowym.
Zmiana wyceny do wartości godziwej pochodnych instrumentów zabezpieczających ujmowana jest w wyniku na rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej. Odsetki od instrumentów pochodnych desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej ujmowane są w wyniku odsetkowym.
Na dzień 31 grudnia 2021 r., jak i na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała aktywne relacje zabezpieczające, które powstały w okresie sprawozdawczym. Szczegóły dotyczące pozycji wyznaczonych jako instrumenty zabezpieczające oraz efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających przedstawiają tabele poniżej:
Stan na dzień 31 grudnia 2021 roku:
w tys. zł Wartość nominalna
Transakcje IRS 989 000 119 290 - Pochodne instrumenty
zabezpieczające 379 547
Szczegóły dotyczące pozycji zabezpieczanych na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawia tabela poniżej:
w tys. zł
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A.
za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2021 roku
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia wartości godziwej pozostających w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla wszystkich pozycji zabezpieczanych, w przypadku których zaprzestano dokonywania korekt o zyski i straty z tytułu zabezpieczania wartości godziwej na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosiła (127 272) tys. zł.
Informacje dotyczące efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających na dzień 31 grudnia 2021 roku przestawia tabela poniżej:
Nieefektywność zabezpieczenia rozpoznana w
rachunku zysków i strat Pozycja w rachunku zysków i strat
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej (6 421) Wynik na rachunkowości
zabezpieczeń
Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku:
w tys. zł Wartość nominalna
Szczegóły dotyczące pozycji zabezpieczanych na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawia tabela poniżej:
w tys. zł
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia wartości godziwej pozostających w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla wszystkich pozycji zabezpieczanych, w przypadku których zaprzestano dokonywania korekt o zyski i straty z tytułu zabezpieczania wartości godziwej na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 103 tys. zł.
Informacje dotyczące efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających 31 grudnia 2020 roku przestawia tabela poniżej:
Nieefektywność zabezpieczenia rozpoznana w
rachunku zysków i strat Pozycja w rachunku zysków i strat
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej 556 Wynik na rachunkowości
zabezpieczeń
Reforma IBOR
Reforma IBOR ma na celu zwalczanie manipulacji wskaźnikami referencyjnymi oraz zapewnienie, że wskaźniki te będą wiarygodne i reprezentatywne. Odpowiednie regulacje zostały zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014.
W ramach Banku powołany został projekt mający na celu usystematyzowanie oraz nadzór nad pracami związanymi z reformą IBOR. Ze względu na profil ekspozycji Banku, pracami objęte zostały kontrakty oparte o LIBOR CHF, LIBOR USD, LIBOR EUR, LIBOR GBP, LIBOR JPY. Zidentyfikowane zostały wszystkie umowy, które zawierają w sobie element stopy procentowej opartej na wymienionych wcześniej wskaźnikach. Dalsze działania zostały podzielone w zależności od stawki
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A.
za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2021 roku
oraz od rodzaju podmiotu będącego drugą stroną umowy. Poniżej zaprezentowano tryb postępowania w przypadku poszczególnych wskaźników:
Bankowość Detaliczna (jedynie kredyty zabezpieczone hipotecznie).
• LIBOR CHF – w świetle rozporządzenia Komisji Europejskiej wyznaczony został wskaźnik zastępczy do LIBOR CHF jakim został SARON. Bank posiadał jedynie ekspozycje na LIBOR CHF 3M i został on zastąpiony wskazanym w rozporządzeniu SARON’em 3M oraz wskazaną w rozporządzeniu korektą. Podmiana wskaźnika następuje zgodnie z zawartym w umowie kredytu okresem ustalenia odsetek. Migracja stawek zostanie przeprowadzona w pierwszym kwartale 2022 r. Wartość bilansowa brutto tych kredytów na dzień 31 grudnia 2021 wynosiła 51.6 mln zł.
Bankowość Korporacyjna
• LIBOR USD – zaprzestano oferowania produktów opartych o LIBOR USD. Dla umów które wygasają przed czerwcem 2023 roku podjęta została decyzja o braku migracji. Dla pozostałych umów prace migracyjne będą prowadzone w drugiej połowie 2022 roku i pierwszej połowie 2023 roku. Wartość bilansowa brutto należności dla umów, które nie będą podlegać migracji, opartych o tę stawkę wynosiła 215,4 mln zł. Wartość nominalna instrumentów pochodnych jest równa 3 980,6 mln zł.
• LIBOR EUR – w znakomitej większości umów Bank operował już na wskaźniku EURIBOR a zatem ze względu na znikomą liczbę kontraktów opartych o LIBOR EUR Bank zdecydował się na podpisanie stosownych aneksów.
• LIBOR GBP, LIBOR JPY, LIBOR CHF – ze względu na niewielką liczbę kontraktów Bank zdecydował się na podpisanie stosownych aneksów.
Niezależnie od powyższych czynności związanych z migracją konkretnych umów Bank prowadził rozległe działania informacyjne mające na celu przygotowanie zarówno klientów jak i ich bankowych opiekunów do zmiany związanej z reformą.
Dodatkowo Bank aktywnie dąży do wprowadzenia w każdej umowie klauzul awaryjnych tzw. Fallback clauses.