1965 1970 1975 i965
1960
=100 odsetkach
158,1 235,4 279,7 100,0 hoo,o 100,0
175,0 228,1 267,5 5,5 4,2 4,0 108,2 122,1 125,1 4,1 2,9 2,5 475,7 604,0 815,9 6,4 5,6 6,1
152,7 221,7 505,7 0,8 0,7 0,6 150,8 470,5 545,8 5,2 6,7
2,9
175,6 249,9 550,6 2,6 5,7 5,6 229,6 580,5 459,9 5,5 4,4 4,7 216,7 280,3 581,0 0,8 1,1 1,2 515,6 496,0 594,5 6,7 8,0 8,5 254,4 522,4 422,3 5,4 4,2 5,2 171,5 212,4 244,2 6,1 7,2 7,5 157,6 229,9 279,2 5,2 4,8 5,0 146,2 172,0 192,4 1,2 1,2 1,1 147,6 204,2 236,9 0,9 0,9 0,8 150,4 184,1 200,2 4,7 4,1 5,9 122,3 154,1 176,4 5,1 2,5 2,4 143,7 249,0 284,4 16,1 17,0 16,2 154,2 257,9 555,9 5,5 5,9 4,2 91,5 150,4 146,5 2,6 2,5 2,2 117,4 152,9 176,1 17,5 15,2 12,6 527,4 1222,4 1561,2 1,8 1,6 2,0 144,1 185,0 218,9 0,2 0,2 0,1 124,9 223,2 501,0 0,5 0,4 0,5
••
61
precyzyjnym, materiałów budowlanych, drzewnym i odzieżowym, czwarte! w przemyśle elektrotechnicznym 1 elektronicznym oraz skórza
nym,
piąte: w przemyśle paliw.
W niemal każdej gałęzi przemysłu województwo wrocławskie znajduje się w ścisłej krajowej czołówce, przy czym w wielu przypadkach z wyso
kimi udziałami w produkcji. Wystarczy wspomnieć, że w
1973
roku/ województwo wrocławskie wytworzyło:
12f8
%
produkcji przemysłu mineralnego, 12,6%
produkcji przemysłu lekkiego,9#3 %
produkcji przemysłu paliwowo-energetycznego,%
produkcji przemysłu drzewno-papieraiczegó.Również udział pozostałych gałęzi w produkcji krajowej był znaczny.
Korzystnie kształtuje się również udział województwa w produkcji krajowej szeregu wyrobów, wśród których czołową pozycję zajmują:
rudy miedzi /100 %/, odbiorniki radiowe łącznie z zestawami /65,8 %/, węgiel brunatny /57f1 %/, tkaniny lniane 1 konopne /51,5
%/%
porcelana elektrotechniczna i techniczna /41
,2 %/
, porcelana stołowa /34,1%/
tkaniny bawełniane 1 bawełnopodobne
/25,6 %/
, wagony towarowe/22,4
autobusy
/22,4
%/ i energia elektryczna/17,2 %/
•Wśród pozytywnych zjawisk jakie notujemy w działalności przemysłu województwa podkreślenia wymaga proces ciągłego zwiększania produkcji eksportowej. Przemysł nasz to nie tylko jeden z głównych dostawców
wy-robów na rynek krajowy, ale również jeden z największych eksporterów, odgrywający znaczną rolę w obrotach handlowych Polski z zagranicą.
Znaczna część/około 11,5 %-rdane za rok
1973
/ sprzedanej produkcji przemysłowej trafiła na rynek zagraniczny wszystkich kontynentów/w roku
1965
udział eksportu w produkcji przemysłowej województwawynosi!9,3 %/, dodać przy tym należy że struktura tych dostaw w osta
tnich latach uległa istotnym przeobrażeniom.
Dominującą pozycję w eksporcie zajmują: autobusy, wagony kolejowe maszyny i urządzenia, węgiel, porcelana techniczna 1 stołowa, tka
niny lniane, wyroby farmaceutyczne.
Budownictwo
Rozwój budownictwa w okresie 30-lecia był wynikiem przede wszyst
kim wielkiej skali nakładów inwestycyjnych zarówno produkcyjnych jak 1 nieprodukcyjnych oraz wzrostu nakładów na kapitalne remonty w woje
wództwie.
V latach 1961-1973 produkcja budowlano-montażowa przedsiębiorstw
położonych na terenie województwa wrocławskiego wzrosła ponad
dwukro-% «•
tnie, przy czym w roku 1973 osiągnęła wartość 4170,2 min zł. Przeciętne roczne tempo wzrostu produkcji budowlano-montażowej przedsiębiorstw po
łożonych na terenie województwa wrocławskiego w poszczególnych podokre- sach było zróżnicowane. Ilustruje to poniższe zestawienie:
LATA
•
Dynamika
produkcji 1/
podstawowej '
środnle-
roozne tem
po wzrostu
Udział w kra ju w osta
tnim roku n 1) r o o a a t a o h
1961-1965 132,7 7,4 2,4
1966-1970 141,0 9,0 2,4
1971-1973 128,8 8r9 2,3
1961-1973 321,8 10,2 2,3
1/ Stosunek produkcji ostatniego roku podokresu do produkcji
z
pierwszego roku podokresu.
Pomimo znacznego wzrostu rozmiarów produkcji "własnych11 przed
siębiorstw budowlano-montażowych województwo wrocławskie nie było nigdy samowystarczalne w potrzebną moc przerobową budownictwa. Niedobór ten
uzupełniany Jest przez przedsiębiorstwa budowlane z terenu m. Wrocławia, bądź lnnvoh województw. Import produkcji budowlano-montażowej Jest zna
czny^ aczkolwiek z roku na rok ulega zmniejszeniu; w ogólnym przerobie województwa udział ten wynosił: w 1961 r. - 61,7 w 1970 - 60,0 %
63
a a roku 1973 -58,2 %.
Rozmiary produkcji budowlano-montaźewej wykonanej na terenie weje- wództwa wrooławsklego, w tym przez przedsiębiorstwa zlokalizowano na te
renie województwa,ilustruje poniższe zestawienie:
WYSZCZEGÓLNIENIE
1961 1I 1970 1 1973
w milionach złotych 1960 »
• 100
1970 - - 100 Produkcja budowlano-
montażowa wykonana na terenie województwa
wrocławskiego 3377,8 6979,2 9964,2 295,0 166,6
Produkcja budowlano- montażowa uspołecznio
nych przedsiębiorstw budowlano-montażowyoh mających siedzibę na
terenie województwa 1295,7 2421,4 4170,2 321,8 172,2
Aktualnie na terenie województwa działają 52 przedsiębiorstwa bu
dowlano-montażowe, a przy większych Jednostkach, głównie przemysłowych istnieją 42 samodzielne oddziały wykonawstwa Inwestycyjnego.
V latach 1961-1973 przeciętne zatrudnienie ogółem /łącznie
#
z działalnością pomocniczą 1 usługową/ wzrosło o ok. 55 %, w tym robo
tników produkcji podstawowej o ok. 21 %• Rozmiary zatrudnienia w 1973 r.
wynosiły ogółem 24751 oaób, w tym robotników produkcji podstawowej - 13833 osóby.
W
ekonomicznej strukturze produkcji budowlano-montażowej dominują roboty Inwestycyjne z tendencją dalszego wzrostu Ich udziału. Prezentuje to poniższe zestawienie:
1970 1973
WYSZCZEGÓLNIENIE
Produkcja budowlano-montażo
wa ogółem
z tego w zakresie:
dOlŁ.
64
WYSZCZEGÓLNIENIE
1961 1970 I 1973
w odsetka o h
- Inwestycji 58 r6 69 r2 71,1
- kapitalnych remontów 24,8 17,5 18,6
- budownictwa tymczasowe
go 0r8 ir6 1,6
- pozostałych robót 15,9 11,7 8,7
W latach 1967-1973 struktura produkcji budowlano-montażowej w uspołecz
nionych przedsiębiorstwach budowlano-montażowych wg rodzajów budownic
twa uległa znacznym zmianom. Wyraźne tendencje w tym zakresie ujawniły się w odniesieniu do budownictwa ogólnego 1 przemysłowego,
W latach 1967-1970 udział budownictwa przemysłowego wvkazał tendencję spadkową z36,9 % na 34,5 % na korzyść budownictwa ogólnego,którego
udział w tym czasie wzrósł z 45,7 % na 49,2 %,
W ostatnich trzech latach radykalnie zmniejszył się udział budownictwa ogólnego na korzyść przemysłowego co prezentuje poniższo zestawienie:
RODZAJE BUDOWNICTWA 1967 1970 1973
OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0
budownictwo ogólne 45r7 49 r2 29,4
budownlotwo przemysłowe 36r9 34,5 53,4
budownictwo Inżynieryjne 9,2 7,8 11,6
budownictwo linii energe
tycznych 0,7 0,7 0,8
roboty rolne 1 leśne 6r3 7,8 4,7
roboty montażowe 1,2 0,1
Na zmiany w strukturze rodzajowej budownictwa /przesunięcie mię
dzy budownictwem ogólnym a przemysłowym/ poważny wpływ miało osiągnię
cie pełnej zdolności produkcyjnej w Przedsiębiorstwie Budowy Kopalń
Rud Miedzi 1 Przedsiębiorstwie Budowlano-Montażowym Przemysłu Ciężkiego w Lubinie, które realizują głównie budownictwo górnicze wchodzące
65
« skład budowaletwa przemysłowego,przy czym udział leb w ogólnym przerobie województwa stanowił w 1973 r. - 28,1 %.
Realizację budownictwa ogólnego,w tym mieszkaniowego,przedsiębiorstw budowlano-montażowych województwa wrocławskiego przedstawia poniższa tablica:
WYSZCZEGÓLNIENIE
1971 1[" 1972 || 1973 1970 - 100
Budownictwo ogólno 92,9 95,3 100,7
#
w ty» mieszkaniowe 131,9 j| 136,9 144,7
Przedsiębiorątwa realizujące działalność budownictwa ogólnego w 1973 r.
minimalnie przekroczyły poziom roku 1970 r, niemniej Jednak przedsię
biorstwa budownictwa mieszkaniowego w tym samym czasie poziom roku 1970 przekroczyły o 44,7 %.
Na zwiększenie mocy przerobowej przedsiębiorstw budownictwa mieszkanio
wego wpłynęło:
—
- oddanie do eksploatacji w 1972 r. Fabryki Domów w Lubinie o zdolno
ści produkcyjnej 6890 Izb rocznie
- uruchomienie w latach 1972-1973 wytwórni prefabrykatów:
- w Wałbrzychu - Piaskowa Góra o zdolności produkcyjnej 2736 Izb rocznie
- w Lubinie o zdolności produkcyjnej - 6781 izb rocznie - w Świdnicy o zdolności produkcyjnej - 6000 izb rocznie
Ponadto w latach 1970-1973 utworzono szereg zakładów spełniają
cych rolę zaplecza produkcyjno-usługewege przedsiębiorstw budownictwa ogólnego mein. w Kłodzku, Wałbrzychu 1 Świdnicy.
Rolnictwo
w rolnictwie woJenódEtna « okresie minionego trzydziestolecia zaszły Istotne zmiany, ukierunkowane na zwiększenie Intensyfikacji produkcji 1 coraz większe dostosowywanie jej do potrzeb konsumpcji.
Proces ten następował pomimo zmniejszania się areału użytków rolnych wskutek postępującej stale urbanizacji 1 uprzemysłowienia wojewódz
twa.
LATA
Procentowy udział powierzchni e użytków rol
nych w powierz
chni ogółem
gruntów or
nych w powierz
chni użytków rolnych
zasiewów w powierz
chni grun
tów ornych
1960 63,9 81,0 94,3
1970 61,3 74,2 98,8
1973 60,6 74,0 99,1
Było to możliwe dzięki stałemu unowocześnianiu metod produkcji, a także Zmianom strukturalnym 1 Jakościowym zachodzącym wewnątrz głów
nych działów rolnictwa.
W strukturze zasiewów zmiany polegały na zwiększeniu obszaru za
siewu pezenicy 1 roślin przemysłowych, typowe dla krajów o Intensywnym rolnictwie.
1960 1970
WYSZCZEGÓLNIENIE
odsetkach Grunty orne razem
w tym: 4 zbóża
w tym pszenica ziemniaki
uprawy przemysłowe
67
Najbardziej wymowny» do#»dem rozwoju produkcji roślinnej wojewódz
twa w minionych latach był wysoki wzrost plonów podstawowych ziemiopło
dów. W okresie od 1950 r. plony 4 zbóż wzrosły ponad dwukrotnie osiąga
ją# za rek 1973 - 31,2 q/ha.
Ich poziom plasuje województw# wrocławskie w krajowej csełówee / drugie miejsce/.
Plony głównych ziemiopłodów w latach 1946-1973 były następujące:
ZIEMIOPŁODY
4 zbóźa
w tym: pszenica żyto
Jęczmień owies
Ziemniaki
Buraki cukrowe
w
ą/ha
14
153 218
21,2
21,5
25,5
e
31,2 27,0 33,0 20,9 25,7 ' 28,0 31,5
24,2 28,5 217 | 192 317 1 277
w rolnictwie regionu wrocławskiego stale wzrasta towar owosó produk
cji. 0 Ile w 1956 r. do aparatu skupu trafiło 24 % zbiorów 4 zbóż i tyl
ko 7 % ziemniaków, to w roku 1973 już 43 % 4 zbóż 1 14 % ziemniaków.
Pod względem absolutnych rozmiarów skupu 4 zbóż w 1973 r. /560,2 tys ton/ w regionie wrocławskim skupiono 10,6 % skupu ogólnokrajowego.
W latach 1956-1973 skupiono ogółem 6,2 min ton 4 zbóż, w tym 4,3 min ton pszenicy oraz 3,6 min ton ziemniaków. W przeliczeniu na 1-go mieszkańca regionu skup 4 zbóż w latach 1971-1973 wyniósł 197 kg i był prawie dwu
krotnie wyższy /wskaźnik dynamiki 191,3 %/ niż w latach 1956-1960. Skup zbóż 1 ziemniaków w poszczególnych podokresaoh kształtował się
nasię-68
1956-1960 1971 - 1973
« tysląeaoh tom
2091,8 I 1519,9 1496,0
* tym psxemloa
216.3 320,4 153,4
1185,6 1017,8
1/ Dymam1ka wielkości średniorocznych.
Poprzez Intensyfikację produkcji roślinnej można było zapewnić wysoką dynamikę produkcji zwierzęcej. Tempo wzrostu pogłowia odzwier
ciedlają wskaźniki obsady zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych:
WYSZCZEGÓLNIENIE
I 1946 II 1950 I I960 I| 1970 I 1973
w szt na 100 ha użytków rolnych 1950=100 Bydło
44,3 62,8 71,6 219,3 Trzoda chlewna 3,8 33,1 53,1 48,8 79,2, 239,3
Owce W 5,1 14,6 11,6 12,0 235,3
Konie 4,1 11,5 12,1 10,6 8,6 74,8
Zwraca uwagę wyjątkowo duża, zwłaszcza w ostatnich latach, Inten
sywność hodowli bydła oraz szczególnie trzody chlewnej, której ob
sada na 100 ha użytków rolnych, pomiń# Ich stałego zmniejszania się
/od 1960 r, o 6,2 %/, Jest wyższa ponad dwukrotnie w stosunku do 1950 r.
Rozwojowi Ilościowemu pogłowia towarzyszyły zmiany Jakościowe?
poświęca się więcej uwagi produkcji tuczu mięsnego 1 bekonowego trzo
dy chlewnej, następuje też specjalizacja w produkcji bydła.
Skala tych zmian wyraża się między innymi w wielkościach skupu żywca.