II. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE
3. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA I PROBLEM STARZENIA SIĘ
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2018-2020 liczba ludności gminy zwiększała się z roku na rok (z 20.001 w 2018 r. do 20.095 w 2020 r.). Na koniec kolejnych lat większość wśród mieszkańców stanowiły kobiety. Na terenach wiejskich gminy zamieszkiwało 26,8% ogółu ludności.
W analizowanym okresie stale zwiększała się liczba dzieci i młodzieży oraz osób starszych, spadała natomiast liczba osób w wieku produkcyjnym. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
18 Wykresy 1-2. Ludność gminy oraz jej struktura wiekowa w latach 2018-2020
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
Poniższe wykresy przedstawiają dane szczegółowe na temat ruchu naturalnego i salda migracji mieszkańców gminy.
Wykresy 3-4. Ruch naturalny i saldo migracji ludności gminy w latach 2018-2020
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
20001 20064 20095
984910152 988210182 988610209
14633 14697 14713
2018r. 2019 r. 2020 r.
liczba osób w wieku poprodukcyjnym liczba osób w wieku produkcyjnym liczba osób w wieku przedprodukcyjnym
271
liczba urodzeń żywych liczba zgonów
42
saldo migracji w ruchu wewnętrznym saldo migracji w ruchu zagranicznym
19 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2018-2020 przyrost naturalny w gminie był dodatni (odpowiednio +65, +61, +12). Dodatnie było również saldo migracji, odbywającej się głównie w ruchu wewnętrznym (odpowiednio +42 +5, +33).
Analizując sytuację demograficzną w gminie, należy zwrócić uwagę na systematycznie rosnący udział osób starszych w populacji gminy. W latach 2018-2020 współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi stale zwiększał się (20,4 w 2018 r., 21,3 w 2019 r., 22,1 w 2020 r.), podobnie jak odsetek osób w wieku 65+ wśród ogółu mieszkańców gminy (13,9 w 2018 r., 14,4 w 2019 r., 14,8 w 2020 r.) Na tej podstawie przypuszczać należy, że w niedługim czasie gmina zmagać się będzie z postępującym procesem starzenia się społeczności lokalnej.
Mający obecnie miejsce dynamiczny proces starzenia się społeczeństw postępuje wskutek nakładania się spadku liczby urodzeń przy jednoczesnym wydłużaniu średniej długości życia. Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego do 2025 roku będzie wzrastał udział „młodszej” subpopulacji, tj. osób w wieku 65-79 lat, bowiem tę grupę będą sukcesywnie zasilały osoby urodzone w latach 1949-1965, a jednocześnie będzie ubywało osób w wieku 80 lat i więcej urodzonych w latach 1934-1945. Po 2025 roku znacząco wzrośnie odsetek osiemdziesięciolatków i osób starszych z uwagi na fakt, że ten wiek – w kolejnych latach – osiągną osoby urodzone w czasie powojennego boomu urodzeń. Szacuje się, że w2040 roku osoby w zaawansowanej starości (ponad osiemdziesięcioletnie) będą stanowiły aż 36% zbiorowości osób starszych.
Systematyczne postępowanie zjawiska starzenia się wymaga podjęcia z wyprzedzeniem, działań zmierzających do stworzenia nowoczesnego systemu polityki społecznej ukierunkowanej na zaspokajanie specyficznych potrzeb osób starszych. Starzenie się i starość jawią się jednym z kluczowych problemów społecznych, zarówno w aspekcie ekonomicznym i medycznym, jak i etycznym.
Problem starzenia się lokalnej społeczności staje się nowym wyzwaniem dla pomocy społecznej. Należy przy tym pamiętać, że w najbliższej perspektywie – do 2025 będziemy mieć do czynienia z 2. grupami seniorów – młodszą (do 79 lat) i starszą (80 lat i więcej). Istnieje więc potrzeba podjęcia działań adresowanych do obu grup – prewencyjnych, zapobiegających chorobom i niedołęstwu, umożliwiających podnoszenie jakości życia i wykorzystanie potencjału młodszych oraz opiekuńczych wobec starszych.
20 Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim wspiera seniorów m.in. poprzez usługi opiekuńcze, pomoc finansową, pomoc rzeczową w postaci posiłków i kierowanie do domów pomocy społecznej. W strukturach Ośrodka działają Gminne Centrum Pomocy Środowiskowej „Promessa” oraz Klub Seniora Promessa Senior+, prowadzące zajęcia dla osób 60+, warsztaty terapeutyczne i rehabilitację. Na terenie gminy funkcjonują także inne podmioty świadczące i mogące, w razie potrzeby, świadczyć wsparcie seniorom. Są to: Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów w Grodzisku Wielkopolskim, Grodziskie Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku, Grodziskie Stowarzyszenie
„Amazonki”, Stowarzyszenie Krąg Harcerzy z Tamtych Lat oraz Senioralna Grupa Wsparcia, skupiająca wolontariuszy odwiedzających osoby starsze i pomagających im w codziennych sprawach, a także działające na terenie gminy koła gospodyń wiejskich.
Seniorzy z gminy mają możliwość udziału w licznych przedsięwzięciach kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych. Każdego roku w gminie odbywa się około 100 różnych wydarzeń i w większości z nich udział mogą wziąć seniorzy, którzy chcą aktywnie uczestniczyć w życiu lokalnej społeczności. Są to m.in. Koncert Noworoczny, Jasełka Gminne, Koncert z okazji Dnia Kobiet, Grodziska Jesień Kulturalna, koncerty patriotyczne, lokalne festyny rodzinne, jarmarki. Nadto gmina organizuje każdego roku kilka edycji rajdów nordic-walking, których trasa jest przygotowywana w taki sposób, by mogli w niej wziąć udział także seniorzy.
W 2020 roku z powodu pandemii Covid-19 wystąpiły istotne utrudnienia, zarówno w organizacji wydarzeń, jak i dostępie do nich, niemniej organizatorzy deklarują gotowość powrotu do dotychczasowych dobrych praktyk z chwilą zniesienia obostrzeń. Równocześnie, w związku z pandemią, Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim m.in. świadczył telefoniczne wsparcie emocjonalne osób starszych i osamotnionych z powodu zaniku kontaktów społecznych, prowadził aktywizację za pośrednictwem materiałów przekazywanych do terapii zajęciowej w miejscu zamieszkania oraz organizował spotkania animacyjne on-line. Dodatkowo, w ramach Programu Wieloletniego „Senior+” na lata 2015-2020, wyodrębniono w infrastrukturze Gminnego Centrum Pomocy Środowiskowej i wyremontowano pomieszczenia dla Klubu Seniora Senior+, co pozwoliło na rozwinięcie przez Ośrodek Pomocy Społecznej oferty dla seniorów (m.in. masaż, zabiegi kosmetyczne i upiększające).
21 4. ZASOBY MIESZKANIOWE
Sytuacja demograficzna w gminie jest jednym z uwarunkowań lokalnej polityki mieszkaniowej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2018-2020 liczba budynków mieszkalnych w gminie stale zwiększała się (z 3.646 w 2018 r. do 3.845 w 2020 r.). Z kolei liczba mieszkań oddanych do użytkowania ulegała wahaniom (143 w 2018 r., 281 w 2019 r., 105 w 2020 r.).
Z informacji Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim wynika, że w latach 2019-2020 liczba mieszkań komunalnych pozostających w zasobach gminy była niższa niż w 2018 roku (81 w 2018 r., po 74 w latach 2019-2020) Wśród nich w 2018 roku było 15 mieszkań socjalnych. Warto dodać, że w 2019 roku złożono 12 wniosków o przydział mieszkania komunalnego, a 32 osoby oczekiwały na lokal socjalny. Od września 2019 roku w gminie funkcjonują umowy najmu socjalnego. Liczba takich umów w latach 2019-2020 wynosiła 14. Od 2019 roku rozpoczął się nabór wniosków na wolne mieszkanie z komunalnych zasobów w oparciu o ogłoszenie Urzędu Miejskiego na wskazany lokal mieszkalny przeznaczony do najmu. Dane szczegółowe na temat zasobów mieszkaniowych w gminie przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 5. Mieszkania w gminie
w latach 2018-2020 Wykres 6. Mieszkania pozostające w zasobach gminy w latach 2018-2020
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny i Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim.
3646 3817 3845
143 281
105 0
1000 2000 3000 4000
2018 r. 2019 r. 2020 r.
liczba budynków mieszkalnych w gminie liczba mieszkań oddanych do użytkowania
81
74 74
15
0 0
0 20 40 60 80
2018 r. 2019 r. 2020 r.
liczba mieszkań komunalnych w tym: liczba mieszkań socjalnych
22 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na koniec 2019 roku większość mieszkań w gminie była wyposażona w instalacje techniczno-sanitarne w postaci wodociągu, łazienki i centralnego ogrzewania. Do sieci wodociągowej podłączonych było 99,2% mieszkań w mieście oraz 94,4% na obszarze wiejskim gminy, łazienkę posiadało 95,3% mieszkań w mieście oraz 88,4% mieszkań na wsiach, a centralne ogrzewanie 88,3% mieszkań w mieście oraz 79% mieszkań na obszarze wiejskim gminy. Do sieci gazowej podłączonych było 78,3% mieszkań w mieście oraz 47,9% mieszkań na wsi.
Mieszkańcy gminy, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie byli w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, otrzymywali, po spełnieniu określonych warunków, dodatki mieszkaniowe i dodatki energetyczne.
Są to świadczenia pieniężne udzielane w ramach zadań własnych gminy. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Dodatki mieszkaniowe i energetyczne przyznane w gminie w latach 2018-2020
2018 r. 2019 r. 2020 r.
liczba gospodarstw, którym przyznano dodatki
mieszkaniowe 240 239 227
wartość przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł) 719.347 704.144 768.683 liczba gospodarstw, którym przyznano dodatki
energetyczne 18 15 12
wartość przyznanych dodatków energetycznych (w zł) 2.642 1.971 1.498 Źródło danych: Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim.
5. GOSPODARKA I SYTUACJA NA RYNKU PRACY
Gmina Grodzisk Wielkopolski jest gminą o charakterze przemysłowo-rolniczym, przy czym rolnictwo pracuje głównie na potrzeby istniejącego przemysłu, tj. przetwórstwa pieczarek, ubojni trzody chlewnej i drobiu, młyna przemysłowego i mieszalni pasz.
W strukturze użytkowania gruntów dominują użytki rolne (56,6%), w tym grunty orne (51,7%) i pastwiska (2,1%). Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione zajmują 32,3% obszaru gminy. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
23 Wykres 7. Użytki rolne, lasy i grunty leśne, pozostałe grunty i nieużytki (w ha) w gminie
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
W gminie przeważają gleby średniej i słabej jakości. Na jej terenie występują udokumentowane złoża surowców naturalnych, przy czym największe znaczenie ma gaz ziemny. W mieście znajdują się duże obszary terenów inwestycyjnych objęte miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Grodziska Strefa Przemysłowa zajmuje powierzchnię 8.73 ha, zlokalizowana jest 50 km od Poznania, blisko drogi krajowej nr 32 i obwodnicy miasta; do strefy przylega linia kolejowa.
W latach 2018-2020 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie zwiększała się z roku na rok (z 2.284 w 2018 r. do 2.415 w 2020 r.).
Zdecydowana większość z nich znajdowała się w rękach prywatnych (2.214 w 2018 r., 2.279 w 2019 r., 2.340 w 2020 r.). Najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie działało w takich branżach, jak: handel i usługi w zakresie napraw (548 podmiotów), budownictwo (441) oraz przetwórstwo przemysłowe (231).
Dane szczegółowe na temat podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie przedstawiają poniższe wykresy.
6849; 51,7%
64; 0,5%
276; 2,1%
226; 1,7%
83; 0,6%
4284; 32,3%
1; 0,01%
743; 5,6%
32; 0,2%
34; 0,3%
667; 5,0%
użytki rolne - grunty orne uzytki rolne - sady
użytki rolne - pastwiska trwałe
użytki rolne - grunty rolne zabudowane użytki rolne - grunty pod rowami
grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione grunty pod wodami
grunty zabudowane i zurbanizowane użytki ekologiczne
nieużytki tereny różne
24 Wykres 8. Podmioty gospodarcze
w gminie w latach 2018-2020 Wykres 9. Podmioty gospodarcze w gminie w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w 2020 roku
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
W gospodarce gminy istotne znaczenie mają zakłady przemysłu metalowego, drzewnego i spożywczego. O sile grodziskiego przemysłu stanowi branża tapicerki samochodowej, siedzeń do wagonów, mebli tapicerowanych, stolarki aluminiowej i plastikowej oraz produkcji wysokiej jakości parkietu. Odkryte przed laty złoża gazu ziemnego przyczyniły się do rozwoju przemysłu wydobywczego, a przy istniejącej Mieszalni Gazu w Snowidowie powstał nowoczesny zakład specjalizujący się w oczyszczaniu gazu ziemnego z azotu.
Bogactwem gminy jest także woda, stanowiąca podstawową bazę surowcową do
2284 2347 2415
handel i usługi w zakresie napraw budownictwo
przetwórstwo przemysłowe
pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe działalność profesjonalna, naukowa i techniczna transport i gospodarka magazynowa
obsługa rynku nieruchomości opieka zdrowotna i pomoc społeczna edukacja
zakwaterowanie i usługi gastronomiczne usługi administrowania i działalność wspierająca rolnictwo, leśnictwo
informacja i komunikacja kultura, rozrywka i rekreacja
wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz administracja publiczna i obrona narodowa dostawa wody, gospodarka ściekami działalność finansowa i ubezpieczeniowa górnictwo i wydobycie
25 produkcji wód mineralnych i smakowych oraz piwa. W ostatnich latach szczególnie dobrze rozwija się sektor transportowy, logistyczny, również drobny handel.
Do największych pracodawców w gminie należą: Spółka Opal wyspecjalizowana w projektowaniu, produkcji i montażu nowoczesnych elewacji;
firma Ampol – producent stolarki drzwiowej i okiennej; fabryka wyposażenia wagonów – Growag Sp. z o.o., wytwórnia parkietów – Dąbex Sp. z o.o., dostawca okien – Grobud Sp. z o.o.; producent żywność Indrol Sp. j., producent mebli tapicerowanych Adriana Furniture oraz firma ochroniarska Hunters.
Sytuacja gospodarcza w gminie wpływa na kondycję lokalnego rynku pracy.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, liczba posiadających zatrudnienie mieszkańców gminy Grodzisk Wielkopolski po wzroście w 2019 roku, w 2020 roku spadła (6.216 w 2018 r., 6.720 w 2019 r., 6.549 w 2020 r.).
Wahaniom ulegała również liczba osób pracujących na 1.000 mieszkańców (311 w 2018 r., 335 w 2019 r., 326 w 2020 r.) Pomimo dużego potencjału gospodarczego gminy, szacuje się, że liczba miejsc pracy na jej terenie nie jest wystarczająca.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika również, że liczba osób bezrobotnych w gminie w 2019 roku zmniejszyła się, z kolei w 2020 roku wzrosła (409 w 2018 r., 338 w 2019 r., 379 w 2020 r.). Wśród osób pozostających bez pracy większość stanowiły kobiety (226 w 2018 r., 197 w 2019 r., 232 w 2020 r.).
Udział osób bezrobotnych w ogóle mieszkańców gminy będących w wieku produkcyjnym po spadku w 2019 roku, w 2020 roku wzrósł (3,3% w 2018 r., 2,7%
w 2019 r., 3,1% w 2020 r.).
Dane szczegółowe na temat pracujących i bezrobotnych mieszkańców gminy przedstawiają poniższe wykresy.
26 Wykres 10. Mieszkańcy gminy
posiadający zatrudnienie w latach 2018-2020*
Wykres 11. Bezrobotni w gminie według płci w latach 2018-2020
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
*bez pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, duchownych oraz pracujących w organizacjach, fundacjach i związkach, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób.
W latach 2018-2020 stopa bezrobocia w powiecie grodziskim była wyższa niż w województwie wielkopolskim lecz niższa niż w kraju. Na uwagę zasługuje fakt, iż w 2020 roku nastąpił wzrost bezrobocia zarówno w powiecie, województwie, jak i w kraju. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
6216
6720 6549
30063210 32353485 30593490
0 2000 4000 6000 8000
2018 r. 2019 r. 2020 r.
liczba osób pracujących ogółem liczba pracujących mężczyzn liczba pracujących kobiet
409
338
379
183
141 147
226
197
232
0 100 200 300 400 500
2018 r. 2019 r. 2020 r.
liczba osób bezrobotnych ogółem liczba bezrobotnych mężczyzn liczba bezrobotnych kobiet
27 Wykres 12. Stopa bezrobocia w powiecie grodziskim, w województwie wielkopolskim i w kraju w latach 2018-2020 (w %)
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
6. EDUKACJA I WYCHOWANIE
W gminie Grodzisk Wielkopolski funkcjonuje 9 szkół podstawowych (w tym 1 niepubliczna i Szkoła Podstawowa nr 3 działająca przy Zakładzie Poprawczym) oraz 4 przedszkola (w tym 2 prywatne). Najmłodsze dzieci znajdują opiekę w prywatnym żłobku „Bobo Wiercipięta”. Wybrane szkoły podstawowe prowadzą oddziały przedszkolne i integracyjne, a także oddział klasy specjalnej dla dzieci z upośledzeniem umysłowym i szkoły życia.
Na terenie miasta będącego zarazem siedzibą powiatu znajdują się także 2 publiczne szkoły ponadpodstawowe, dla których organem prowadzącym jest powiat grodziski oraz 2 szkoły niepubliczne – Centrum Kształcenia dla Dorosłych i Policealna Szkoła Usług Kosmetycznych dla Dorosłych.
Dane szczegółowe na temat placówek oświatowych działających w gminie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2. Placówki oświatowe w gminie
lp. nazwa placówki adres placówki
1. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich
Olimpijczyków w Grodzisku Wielkopolskim ul. Chopina 26,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 3,9
3,2
3,8 3,2
2,8
3,7 5,8
5,2
6,2
0 1 2 3 4 5 6 7
2018 r. 2019 r. 2020 r.
stopa bezrobocia w powiecie grodziskim stopa bezrobocia w województwie wielkopolskim stopa bezrobocia w kraju
28 2. Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Powstańców
Wielkopolskich w Grodzisku Wielkopolskim
ul. 3 Maja 5,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 3. Szkoła Podstawowa Nr 3 w Zakładzie Poprawczym w Grodzisku Wielkopolskim ul. Bukowska 18,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 4. Szkoła Podstawowa Nr 4 im. kpt. Józefa
Rejdycha w Grodzisku Wielkopolskim ul. Środkowa 56,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 5. Szkoła Podstawowa w Grąblewie Grąblewo 22,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 6. Szkoła Podstawowa im. Andrzeja Grubby
w Kąkolewie Kąkolewo 64,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 7. Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II
w Ptaszkowie
Ptaszkowo 31a,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 8. Szkoła Podstawowa w Słocinie Słocin 106,
62-065 Grodzisk Wielkopolski.
9. Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Żwirowa 15a,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 10. Przedszkole Publiczne Chatka Puchatka
w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Winna 12 i ul. Środkowa 41, 62-065 Grodzisk Wielkopolski 11. Przedszkole Gminne im. Krasnala Hałabały
w Grodzisku Wielkopolskim wraz z oddziałami
ul. Chopina 24,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 12. Prywatne Przedszkole Akademia Maluchów
w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Żwirowa 15a,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 13. Prywatne przedszkole i żłobek „Bobo
Wiercipięta” w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Winna 30,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 14. Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza
Słowackiego w Grodzisku Wielkopolskim
ul. 3 Maja 7,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 15. Zespół Szkół Technicznych im. Eugeniusza
Kwiatkowskiego w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Żwirki i Wigury 2,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 16. Centrum Kształcenia dla Dorosłych
w Grodzisku Wielkopolskim ul Żwirki i Wigury 2,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 17. Policealna Szkoła Usług Kosmetycznych
dla Dorosłych w Grodzisku Wielkopolskim ul. Żwirowa 31,
62-065 Grodzisk Wielkopolski Źródło danych: Urząd Miejski i Starostwo Powiatowe w Grodzisku Wielkopolskim.
W roku szkolnym 2020/2021 do szkół podstawowych na terenie gminy uczęszczało 1.879 uczniów a do przedszkoli 948 dzieci. Gmina zatrudniała 294 nauczycieli, w tym 246 nauczycieli w szkołach podstawowych i 48 nauczycieli w przedszkolach. W publicznych szkołach ponadpodstawowych uczyło się 2.048 uczniów, a kadra pedagogiczna liczyła 156 nauczycieli. Do żłobka uczęszczało z kolei 42 najmłodszych dzieci, nad którymi pieczę sprawowało 8 opiekunów.
Placówki oświatowe w gminie są wyposażone w sprzęt audiowizualny, zapewniają dostęp do sali gimnastycznej, boiska szkolnego, świetlicy, biblioteki i sprzętu komputerowego; działają stołówki. Uczniowie objęci są opieką pedagoga szkolnego i pielęgniarki, mogą również korzystać z pomocy logopedy i doradcy zawodowego.
29 Szkoły organizują zajęcia pozalekcyjne, w tym koła zainteresowań – tematyczne, artystyczne i sportowe, uczestniczą w projektach i programach służących rozwijaniu umiejętności uczniów i wyrównywaniu ich szans edukacyjnych oraz doskonaleniu nauczycieli, a także realizują programy profilaktyczne i wychowawcze. Szkoły prowadzą także lekcje na temat uzależnień i działania w kierunku pedagogizacji rodziców. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mogą korzystać z zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, rewalidacyjnych, korekcyjno-kompensacyjnych, prowadzone są także zajęcia dla obcokrajowców.
7. KULTURA, SPORT I REKREACJA
Głównymi instytucjami prowadzącymi działalność kulturalną w gminie są mieszczące się w Grodzisku Wielkopolskim Centrum Kultury Rondo, Grodziska Orkiestra Dęta oraz Grodziska Biblioteka Publiczna.
Centrum prowadzi działalność rozwijającą i zaspakajającą potrzeby kulturalne mieszkańców gminy, a także upowszechniania i promuje kulturę lokalną w kraju i poza jego granicami. Do podstawowego zakresu działań placówki należy:
organizowanie różnorodnych form edukacji kulturalnej i wychowanie przez sztukę, stwarzanie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego, prowadzenie sekcji i kół zainteresowań, dbałość o zachowanie tradycji, dorobku i dziedzictwa przeszłości, tworzenie, gromadzenie, dokumentowanie, ochrona i udostępnianie pamiątek regionalnych oraz dóbr kultury, prowadzenie działalności wydawniczej i promocyjnej, organizowanie spektakli, koncertów, festiwali, wystaw, prelekcji oraz innych imprez artystycznych i rozrywkowo-rekreacyjnych, koordynowanie działań w zakresie organizacji imprez kulturalnych na terenie gminy, współpraca z innymi instytucjami kultury, placówkami oświatowymi, organizacjami społecznymi, prowadzenie współpracy z innymi krajami, zwłaszcza z miastami partnerskimi. W Centrum działają sekcje teatralne, baletowe, piosenkarskie, koła plastyczne i gimnastyczne.
Muzyczną wizytówka miasta i powiatu jest Grodziska Orkiestra Dęta im. Stanisława Słowińskiego – wieloletniego kapelmistrza. W jej szeregach gra obecnie 120 młodych ludzi, w wieku od 10 do 20 lat. Orkiestra znana jest nie tylko
30 w Polsce, ale również poza jej granicami. Podróże artystyczne orkiestry obejmują m.in. Rosję, Hiszpanię, Danię, Francję, Belgię, Holandię oraz Niemcy.
Biblioteka Publiczna służy rozwijaniu i zaspokajaniu potrzeb oświatowych, kulturalnych, informacyjnych i czytelniczych mieszkańców gminy oraz uczestniczy w upowszechnianiu wiedzy i kultury. Do jej zadań należy w szczególności gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych, udostępnianie zbiorów na miejscu i wypożyczanie na zewnątrz oraz prowadzenie wypożyczeń międzybibliotecznych z uwzględnieniem szczególnych potrzeb dzieci i młodzieży oraz osób z niepełnosprawnością.
Obok podstawowej działalności Biblioteka prowadzi działania kulturalno-oświatowe i promocyjne. Należą do nich głównie wystawy, wernisaże, ekspozycje związane z promocją książki, rocznicami państwowymi i literackimi, organizowane są również spotkania autorskie, konkursy, warsztaty i lekcje biblioteczne.
Biblioteka organizuje również zajęcia dla dzieci w okresie ferii i wakacji, a także aktywnie promuje czytelnictwo m.in. poprzez udział w takich akcjach, jak:
„Ogólnopolski tydzień czytania dzieciom”, „Narodowe czytanie”, „Tydzień Bibliotek”. Placówka bierze również udział w projekcie pn. „Dyskusyjne Kluby Książki”, będącym elementem wieloletniego ogólnopolskiego programu promocji czytelnictwa, objętego patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Biblioteka posiada 3 filie: miejską przy ul. Wojska Polskiego oraz publiczno-szkolne w Kąkolewie i Ptaszkowie.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2020 roku księgozbiór biblioteki liczył 69.939 woluminów, liczba czytelników wyniosła 2.562, a liczba wypożyczeń księgozbioru na zewnątrz 72.394 woluminy. Placówka umożliwia czytelnikom korzystanie z komputerów z dostępem do sieci Internet. Na wyposażeniu biblioteki jest 19 komputerów, z tego 8 dostępnych dla czytelników.
Ofertę kulturalną w gminie uzupełnia działalność muzeum regionalnego pn. Muzealna Izba Tradycji Ziemi Grodziskiej – placówki gromadzącej i udostępniającej eksponaty dokumentujące historię i kulturę Grodziska Wielkopolskiego oraz najbliższych okolic. Zbiory muzeum obejmują eksponaty archeologiczne, etnograficzne, numizmatyczne, piwowarskie oraz militarne.
Uwagę zwraca bogata kolekcja mundurów z lat 1914-1950, ekspozycja poświęcona dziejom miejscowego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego oraz tradycjom rzemieślniczym.
31 Poniższa tabela zawiera wykaz placówek kulturalnych funkcjonujących w gminie.
Tabela 3. Placówki kulturalne w gminie
lp. nazwa placówki adres placówki
1. Centrum Kultury Rondo ul. Kolejowa 12,
62-065 Grodzisk Wielkopolski
2.
Grodziska Biblioteka Publiczna w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Kolejowa 12,
62-065 Grodzisk Wielkopolski
w tym:
Filia Miejska w Grodzisku
Wielkopolskim ul. Wojska Polskiego 21g, 62-065 Grodzisk Wielkopolski Filia w Kąkolewie Kąkolewo nr 64,
62-065 Grodzisk Wielkopolski Filia w Ptaszkowie Ptaszkowo nr 31a,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 3. Muzealna Izba Tradycji Ziemi Grodziskiej
w Grodzisku Wielkopolskim ul. 27 Stycznia 7,
62-065 Grodzisk Wielkopolski 4. Grodziska Orkiestra Dęta w Grodzisku
Wielkopolskim ul. Kolejowa 12,
62-065 Grodzisk Wielkopolski Źródło danych: Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim.
Gmina Grodzisk Wielkopolski posiada różnorodny kalendarz imprez kulturalnych, rozrywkowych i sportowo-rekreacyjnych. Do ważniejszych imprez organizowanych w gminie należą: Grodziskie Piwobranie, Grodziska Jesień Kulturalna oraz Festiwal Muzyki Dętej Gronalia. Dużą popularnością cieszy się także Festiwal Integracyjny, Festyn przy Wiatraku, Międzynarodowy Plener Malarsko-Rzeźbiarski oraz okolicznościowe wydarzenia kulturalne z okazji świat narodowych i okazjonalne koncerty, jak np. Noworoczny, Walentynkowy, z okazji Dnia Kobiet.
W gminie organizowane są również festyny rekreacyjne oraz rajdy rowerowe, nornic-walking, maraton zumba fitness, pokazy sportowo-rekreacyjne, lokalne biegi uliczne, zawody rolkarskie, strzeleckie, wędkarskie, gołębi pocztowych oraz turnieje piłkarskie i zawody lekkoatletyczne. Największym świętem sportu jest Grodziski Półmaraton „Słowaka”, w którym udział bierze każdego roku ponad 3.000 biegaczy.
32 Upowszechnianiu kultury fizycznej, sportu i rekreacji w gminie służy dostępna na jej terenie infrastruktura sportowo-rekreacyjna. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4. Obiekty sportowo-rekreacyjne w gminie
lp. nazwa obiektu adres obiektu
1. Ośrodek Sportu i Rekreacji w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Zbąszyńska 46,
62-065Grodzisk Wielkopolski 2. Grodziska Hala Sportowa w Grodzisku
Wielkopolskim ul. Żwirki i Wigury 2a,
62-065Grodzisk Wielkopolski 3. Wiejskie Centrum Kultury i Sportu w Zdroju
/Strzelnica sportowa Zdrój, 62-065Grodzisk Wielkopolski 4. Wiejskie Centrum Kultury i Sportu
w Ptaszkowie Ptaszkowo,
62-065Grodzisk Wielkopolski
5.
Grodziskie Centrum Sportu w Grodzisku Wielkopolskim (skatepark, orlik, siłownia zewnętrzna, ZOOSR, miasteczko ruchu drogowego/lodowisko)
ul. Chopina,
62-065Grodzisk Wielkopolski
62-065Grodzisk Wielkopolski