Uzdrowisko Inowrocław 7

O walorach leczniczych wód występujących na terenie Inowrocławia wspomina się w wielu dokumentach historycznych. Najstarszy taki dokument dotyczył walorów zdrowotnych wody czerpanej ze studni miejskich, wystawiony w roku 1450 przez kancelarię króla Kazimierza Jagiellończyka. Pomimo tak długich tradycji, funkcja uzdrowiskowa w Inowrocławiu ma krótszą historię. Rozpoczęła się bowiem w latach 70. XIX w.

Inicjatorem utworzenia uzdrowiska w Inowrocławiu był polski działacz społeczny doktor praw Zygmunt Wilkoński. Był świadom, że realizacja tego pomysłu wymagać będzie nie tylko nakładów finansowych, ale przede wszystkim poparcia tej inicjatywy przez zróżnicowanych narodowościowo mieszkańców miasta. Stąd do komitetu założycielskiego zaprosił przedstawicieli szanowanych przez społeczności niemiecką i żydowską. Byli to adwokaci Oskar Triepcke, narodowości niemieckiej, zaś środowisko żydowskie reprezentował Samuel Hoeniger⁸. Komitet ten w dniu 4 maja 1875 r. złożył w Królewskim Sądzie Powiatowym w Inowrocławiu wniosek o powołanie spółki pod nazwą „Solanki Inowrocławskie”. Spółka została powołana na czas nieokreślony, a głównym celem jej działania miało być wykorzystanie solanki i innych wód do kąpieli leczniczych. Po powołaniu spółki przystąpili do niej najzamożniejsi mieszkańcy Inowrocławia, zaś inicjatorzy tego przedsięwzięcia stanowili jej zarząd.

Po zakupieniu terenu pod przyszłe uzdrowisko niemal natychmiast przystąpiono do wznoszenia pierwszego budynku leczniczego⁹ i zakładania parku. Należy podkreślić, że budynek ten został oddany do użytku już w 1876 r. Był on wyposażony jedynie w 14 łazienek do kąpieli solankowych.

W 1877 r. oddano do użytku kolejny budynek, przeznaczony do leczenia dzieci, wyposażony w 15 wanien do kąpieli. Dalszy rozwój uzdrowiska nastąpił po

6 Według danych BDL GUS w dniu 31.12.2014 r. Inowrocław liczył 74 567 (według faktycznego miejsca zamieszkania).W stosunku do 2000 r. liczba ta zmniejszyła się o 3639 osób.

7 Po odzyskaniu niepodległości w 1922 r. miasto uzyskało status uzdrowiska pod nazwą „Zdrojowisko Inowrocław”, a od 1967 r. jest miejscowością uzdrowiskową.

8 http://www.inowroclaw.pl/aktualnoscitext.html (06.09.2015)

9 Stanowi on zachodnią część dzisiejszego Zakładu Przyrodoleczniczego nr 1.

1880 r. – zakupiono wtedy nieruchomość gruntową o powierzchni 18,04 akrów¹⁰, na której zbudowano trzeci budynek przeznaczony na dom kuracjuszy pod nazwą „Nowy Świat”.

Po przedwczesnej śmierci głównego założyciela, dra Z. Wilkońskiego w 1880 r.¹¹ „Solanki Inowrocławskie” utraciły samodzielność i na podstawie układu zawartego między Zarządem Spółki a Magistratem Inowrocławia przeszły na własność miasta.

By nie hamować rozwoju uzdrowiska, Magistrat oddał „Solanki Inowrocławskie” w dzierżawę na cztery lata Ottonowi Hundsdoerferowi – właścicielowi najstarszej w mieście apteki.

Kolejnym etapem w rozwoju uzdrowiska w latach 80. XIX w. było rozpoczęcie realizacji koncepcji dra Józefa Krzymińskiego, dotyczącej budowy Zakładu Wodoleczniczego. Jego budową kierował dr Wilhelm Warschauer, który jednocześnie był autorem reklamy propagującej walory lecznicze nowo wybudowanego obiektu. Zakład ten zlikwidowano w latach międzywojennych, kiedy przystąpiono do rozbudowy Solanek.

Po zakończeniu pierwszej wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, już w 1919 r. Zakład Leczniczy Dzieci przyjął na leczenie ponad 100-osobową grupę małych pacjentów, osieroconych w wyniku wojny. Dzieci te opuściły uzdrowisko po 7 miesiącach leczenia. Na ich miejsce Zakład przyjął na leczenie 200-osobową grupę dzieci ze Śląska.

Od 1920 r. na terenie uzdrowiska rozpoczęto realizację różnych in-westycji, których celem było zwiększenie oferowanych zabiegów leczniczych i uatrakcyjnienie pobytu kuracjuszy¹².

W wyniku tych inwestycji systematycznie zwiększała się liczba kuracju-szy i wykonywanych zabiegów. O ile w 1925 r. uzdrowisko przyjęło 3280 kura-cjuszy, to w 1930 r. liczba ta wynosiła już 5933, zaś liczba wykonanych zabiegów zwiększyła się z 62 244 do 111 044.

W 1928 r. rozpoczęto budowę Zakładu Przyrodoleczniczego, zakończo-ną w 1929 r. Został on wyposażony (jak na ówczesne czasy) w najnowszy sprzęt rehabilitacyjny oraz leczniczy. Pomimo trwania kryzysu, obok inwestycji sana-toryjnych realizowano, zwłaszcza na terenie Parku Solankowego, różne obiekty o charakterze rekreacyjnym.

10 73005,28 m².

11 Urodzony w 1832 r. przeżył zaledwie 48 lat.

12 Rozbudowano pierwszy zakład kąpielowy, wybudowano nowy zakład leczniczy przeznaczony na kąpiele borowinowe. W Parku Solankowym wzniesiono muszlę koncertową, urządzono salę odpoczynku z czytelnią.

Rozwój uzdrowiska stał się dla Inowrocławia czynnikiem miastotwórczym.

Z inicjatywy władz miejskich w latach 30. XX w. powstają liczne pensjonaty dla przybywających coraz liczniej kuracjuszy. Inwestycjom tym, realizowanym na terenie uzdrowiska, towarzyszyło wprowadzanie nowoczesnych metod leczenia i rehabilitacji. O rosnącej w okresie międzywojennym renomie Uzdrowiska Inowrocław świadczy m.in. korzystanie z jego oferty leczniczej i rehabilitacyjnej wielu wybitnych osobistości świata kultury i polityki¹³.

W latach II wojny światowej uzdrowisko było niedostępne dla Polaków.

Okupanci zburzyli też pomnik założyciela Solanek dr. Zygmunta Wilkońskiego.

Po zakończeniu działań wojennych na terenie Inowrocławia¹⁴, ze względu na znaczne zniszczenia części budynków sanatoryjnych, uzdrowisko pierwszych kuracjuszy zaczęło przyjmować od 1 maja 1945 r. W 1951 r. uzdrowisko zarządzane dotąd przez władze miejskie przejął Centralny Zarząd Uzdrowisk Polskich z siedzibą w Warszawie¹⁵.

Pierwszą powojenną inwestycją był Dom Wczasowo-Wypoczynkowy Związku Pracowników Energetyki, który od 1966 r. przekształcono w sanato-rium „Energetyk”. Kolejne inwestycje przeprowadzono w latach 1972–1976, kiedy zrealizowano budowę sanatorium „Modrzew” dla pracowników leśnictwa i przemysłu drzewnego. W 1980 r. oddano kolejne sanatorium o nazwie „Meta-lowiec”, a w 1988 r. uruchomiono obiekt o nazwie Zespół Sanatorium Komba-tant¹⁶.

Dużą atrakcją Parku Solankowego, ze względu na swe właściwości in-halacyjno-lecznicze, ma oddana do użytku w 2001 r. tężnia. Na całej jej długo-ści, na wierzchołku znajduje się taras spacerowy, z którego roztacza się widok na park i panoramę miasta. Dodatkową atrakcją dla odwiedzających tężnię ku-racjuszy, turystów i mieszkańców jest bajeczny widok po zapadnięciu zmroku, jaką stwarza jej kolorowa iluminacja.

Zarządzający Uzdrowiskiem Inowrocław od początku jego powstania, bez względu na sytuację polityczną, w jakiej znajdowały się ziemie polskie,

13 Z usług uzdrowiska korzystali m.in.: Maria Konopnicka, Stanisław Przybyszewski, Jerzy Bandrowski, Władysław Sikorski, Józef Haller, Józef Unrug, Stefan Starzyński, Władysław Raczkiewicz, Cyryl Ratajski, Leon Barciszewski, Janusz Kusociński (Sikorski 1988).

14 Inowrocław został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej 21 stycznia 1945 r.

15 Inowrocław zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 lipca 1967 r. w sprawie wykazu miejscowości uznanych za uzdrowiska (M.P. nr 45, poz. 228) z dniem 1 stycznia 1967 r. stał się miejscowością uzdrowiskową. Taki sam status osiągnęło wówczas jeszcze 36 miejscowości.

16 Jest to duży obiekt dysponujący 380 łóżkami, wyposażony w nowoczesne pracownie diagnostyczne i leczniczo-rehabilitacyjne.

stale dążyli do zwiększania jego renomy. Poza niezbędnymi inwestycjami budowlanymi, towarzyszącą infrastrukturą i wyposażeniem, uzdrowisko na każdym etapie swego rozwoju przyciągało kuracjuszy krajowych i zagranicznych ofertą stale unowocześnianych zabiegów leczniczych.

Sanatoria inowrocławskie oferują zabiegi lecznicze dotyczące: schorzeń reumatycznych oraz układu kostno-stawowego, chorób układu krążenia i naczyń obwodowych, schorzeń układu pokarmowego, otyłości i innymi zaburzeniami przemiany materii. Zlokalizowane na terenie Inowrocławia sanatoria odgrywają dużą rolę w zakresie leczenia schorzeń dróg oddechowych, jamy ustnej i chorób kobiecych (Hasik, Gawlak 1996).

Oferowane przez sanatoria zabiegi grupują się trzech głównych blokach – fizjoterapii, hydroterapii i balneoterapii oraz masażu. W grupie zabiegów fizjoterapeutycznych sanatoria oferują bogaty zestaw klasycznych ćwiczeń z zakresu gimnastyki leczniczej oraz wspomagającymi je różnorodnymi zabiegami rehabilitacyjnymi¹⁷. Sanatoria w zakresie hydroterapii i balneoterapii prowadzą zabiegi lecznicze dostosowane do określonych schorzeń. Bardzo bogata jest też oferta dostępnych w sanatoriach masaży. W tej grupie zabiegów istnieje duża możliwość wyboru najbardziej skutecznego rodzaju masażu, do rehabilitacji określonych dolegliwości.

Bogactwo, różnorodność i wysoka jakość oferowanych zabiegów gwa-rantuje stały rozwój uzdrowiska, o czym świadczy m.in. systematycznie rosnąca liczba kuracjuszy i dokonywanych zabiegów.

Wysoką jakość usług leczniczych i rehabilitacyjnych świadczonych przez działające na terenie Uzdrowiska Inowrocław sanatoria¹⁸ potwierdzają uzyskiwane prestiżowe nagrody i wyróżnienia¹⁹.

Niezwykle ważne znaczenie rehabilitacyjne dla uzdrowiska, ale i dla całego Inowrocławia, ma park nazywany Parkiem Solankowym. Jest wspaniałym miejscem rekreacyjnym dla kuracjuszy, mieszkańców miasta i przyjeżdżających do niego gości. Początki jego urządzania rozpoczęły się już w 1876 r., zaś dalsza jego rozbudowa nastąpiła w połowie lat 20. XX w. Park jest ciągle upiększany nie tylko florystycznie, ale także stawianiem pomników i rzeźb o wysokich

17 Są to m.in. zabiegi: terapii manualnej, krioterapii, ultradźwięki, jonoforeza (wprowadzaniu leku za pomocą ultradźwięków do tkanek leżących pod skórą), treningi kinetyczne, laseroterapii, magnetoterapii, elektroterapii i inne.

18 Są to sanatoria: „Energetyk”, „Kujawiak”, „Przy Tężni”, „Oaza”, „Modrzew” i „Solanki”.

19 Były to m.in.: Medal Europejski (2002 r), ogólnopolski tytuł „Hit Sezonu” (2004 r.), tytuł „Ośrodek Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym” certyfikat Systemu Zasad Bezpieczeństwa Żywności HACCP, certyfikat Zintegrowanego Systemu Jakości ISO.

walorach artystycznych. Charakteryzuje się bogatym drzewostanem, a zwłaszcza wspaniałymi kwiatowymi dywanami. Ponadto rozwijana jest na jego terenie infrastruktura służąca celom leczniczym, kulturowym i rekreacyjnym²⁰. Od 2008 r. udostępnione zostały Ogrody Papieskie, których celem jest zachowanie pamięci o papieżu Polaku św. Janie Pawle II. Ich układ przestrzenny nawiązuje do Ogrodów Papieskich w Watykanie.