2. tarephotrophium —■ żłobek, dom dziecka; 3. oarcer — w ięzien ie 121.
P ytanie, czy w przypadku dusapaisterzowania k ilk u prezbiterów w jednej instytucji, :np. w szpitalu, biskup m oże udzielić upraw nienia do bierzm ow ania n ie jednem u, ale kijku kapelanom ? Ma jąc na uwadze dekret S p iritu s S a n cti m u n e ra i w yd an e po nim iradulty, w edług których to dokum entów Stolica A postolska albo eo n la d é b ita p r u d e n z a e p e r r a g io n i d i e v id e n te n e c e ss ità ...” : O c h o a X ., Leges Ecclesiae, v a l. I I I , n . 3238, co!. 4®lß.
P e w n e w y ja ś n ie n ie te g o pisim a S e k r e t a r i a t u S ta n u p o d a je : K r u k o w s k i J., P odm iot u praw n ień w „Pastorale m unus”, R o c z n ik i te o - logicano-kainoniiczine 16 <119©8) z. 5, s. 10i3i— ldi7.
120 F a c u lta s , n>. 13: „C om cedendi caippedlante quoirum iifaet v a ile tu d in a - rdioimm, b ra p h o tro p h e o iru im e t c a rc e iru m fa c u lta ite m q u a , p airocho n o n piraesonite, fid a lib u s in p e ric u ło m oirtis coinistiitutis s a c r a m e in tu m Com- firm a tio m is admiiniisfcraire v alea n it, iservattiis n o rrn is a S. C om gregatiione de d is c ip lin a Saicram einitorum sitaifrutóis d e c r e to „ S p ir itu s S a n c ti m u n e r a ” d. 14 s e p te m t a is e 1*946, p ro sa c e rd o ite a d m i n is tr a n t e S a ic ra m e n tu m C oinfirm ationiis” : A A S 5.6 (1964) 8.
121 K ap elam i inttiyeh z a k ła d ó w o b ję ty c h d u s z p a s te r s tw e m -sp ecjaln y m n p . i n t e r n a t u , a k a d e m ik a , woijsfca, mie m o g ą o tr z y m a ć w ła d z y b ie r z m o w a n ia n a m oicy M o tu p r o p r io „ P a s to r a le m u n u s ” . In n e g o z d a n ia , ja k siię z d a je , je s t: P a w l u k T., a r t . c., s. HB2.
158 Ks. M. Pa-stuisakra [52]
udzielała albo 'pozwalała udzielać w ład zy bierzm ow ania tylk o jed nem u prezbiterow i w parafii czy innej instytucji, n a leży sądzić, że rów nież na m ocy Motu proprio Pastorale m u n u s biskup m oże przekazać upraw nienie do bierzm ow ania tylk o jednem u kapelano w i, gdyby ich b y ło w ięcej w jednym zakładzie. Innego zdania w tej spraw ie jest Florentius Rom ita 122 m oże dlatego, że n ie uw zglę dnił racji przedstaw ianej w yżej.
T enże autor, w ychodząc z założenia, że kapelan jest delegow a n y na stałe do bierzm ow ania, uw aża, że zgodnie z kan. <199 § 3 m oże on subdelegow ać kogoś innego, b yleb y suibdelegowany cie szy ł się odpow iednim i k w a lifik a c ja m i123. M oim zdaniem , k w alifi kacje prezbitera nie m ają tu znaczenia. K apelan d eleg o w a n y przez biskupa do udzielania bierzm ow ania w określonej in stytu cji nie m oże subdelegow ać innego prezbitera do bierzm ow ania n a w et w takim przypadku, g d y ten drugi posiada w yższe k w alifik acje n iż pierw szy, czyli ten, k tóry chce subdelegow ać. Tak sądzę dlatego, że obecnie prezbiterzy m ają upraw nienia do bierzm owania, jeśli o - trzym ali to upraw nienie albo od S tolicy Apostolskiej albo od b i skupa. Otóż Stolica A postolska zw ykła udzielać upraw nienia do bieram ow ania prezbiterom tylko- w ten sposób, żeby osobiście b ie rzm owali, i n ie w yręczali się w tej czynności innym i prezbiteram i. Przedstaw iliśm y w yżej praw ne dokum enty Stolicy A postolskiej, które m ów ią nam jasno, ż e d elegow an i prezbiterzy n ie m ogą siub- dielegować sw ego uprawnienia. dio biierzmiofwtaniia. N a tej tylko- pod staw ie, że w Moitiu proprio Pastorale m u n u s n ie ш а wamiiiąmlki o ko nieczności 'osobistego- bierzm ow ania przez kapelanów , nie można w yciągać w niosku, jakoby stanow isko Stolicy A postolskiej w tej spraw ie u legło zm ianie. Z teg o bow iem , że n ie m a w zm ianki
o
zm ianie, n ie w ynika, że zm iana w praw ie nastąpiła.Poza tym , Flo-rentius Romita, n iesłusznie — jak się zdaje —■ -od w ołuje się do kan. 198, żeb y w skazać na m ożliw ość subdelegaoji upraiwnien;a do- bierzm ow ania. W takim b ow iem przypadku cho dzi o w ładzę św ięceń, a delegow anie tej W ładzy reguluje kan. 210, i to w łaśn ie w te n sposób, że władza św ięceń ini-e m oże być przekazana innym , chyba że n a to w yraźnie zezwala praw o lub indul-t. Tym czasem co do- subdel-egowania upraw nienia do- bierz m ow ania w yraźnego zezw olenia n ie ma, co- wiidać n aw et z (tego, że Rom ita argum entuje kan. 198 § 3.
K apelan m oże bierzm ować na terenie zakładu oddanego jego trosce duszpasterskiej tylko- zagrożonych niebezpieczeństw em śmierci.
Jakich w arunków m a przestrzegać kapelan przy udzielaniu bie 122 A d n o ta tio n es (in M o tu proprio „Pastorale m u n u s"), M onitor eccle- siasbicus Э8 (1963) 573.
[53] Szafarz Sakramemitu Bierzm owania 159
rzm owania? K apelan upow ażniony do> (bierzmowania na m ocy Mo- tu proprio P astorale m u n u s m oże bierzm ow ać, je śli m iejscow y proboszcz jest nieobecny. Bartholom eus B ellu co jest zdania, że w y rażenie „paroch© n on p raesen te”, które znajduje się w n. 13 Mo- tu proprio P astorale m u n u s, należy rozum ieć w ten sposób, że ka^ pelan m oże bierzm ow ać, jeśli proboszcz jest nieobecny iw czasie i m iejscu udzielania bierzm ow ania, ibez w zględu na to, czy n ie obecność 'jego jest spow odow ana przeszkodą p r a w n ą 124. Floren tins Romiita zgadza się z itym, że kapelan m oże bierzm ow ać jeśli proboszcz jest n ieob ecn y w m iejscu przebyw ania zagrożonego' n ie bezpieczeństw em śmierci, chociażby b y ł obecny w parafii. D om a ga się jednak, żeb y kapelan — jeśli to b ęd zie m ożliw e — zapytał proboszcza, czy m oże udzielić bierzmowania, w ty m przypadku? 125 W ydaje się, że Romiita m a rację i kapelan — do godeiw ości — p ow in ien pow iadom ić proboszcza, że zachodzi portrzeba udzielenia bierzm ow ania zagrożonem u niebezpieczeństw em śmierci.
Proboszcz pow iadom iony przez kapelana, że n ależy udzielić w iernem u bierzm ow ania, naw iązuje kontakt w tej spraw ie z m iejscow ym biskupem , a to zgodnie z dekretem S p ir itu s S a n cti
m u n e ra z 14 w rześnia 1946 r. Jeśli biskup chce w tym przypad
ku udzielić bierzm ow ania, on bierzm uje, a n ie proboszcz, czy ka pelan. Jeśli zaś biskup jest n ieob ecn y albo m a praiwną przeszko dę, bierzm ow ania udziela proboszcz, n ie kapelan. Jeśli biskup jest n ieobecny lub m a praw ną przeszkodę, i proboszcz jest rów nież nieobecny, bierzm uje kapelan.
Oczywiście kapelan m oże pow iadom ić o zaistnieniu potrzeby u - dzielenia bierzm ow ania n ie proboszcza, ale m iejscow ego biskupa. Belluco uważa, że w n. 13 Moitu- proprio Pastorale m u n u s im plici te zaw iera się w arunek, że kapelan m oże bierzm ować, o ile b i skup jest nieobecny lub ona praw ną p rzeszk o d ę126. Rzeczyw iście praktykę pow iadam iania biskupa o każdym przypadku zagrożenia niebezpieczeństw em śm ierci i potrzebie udzielenia 'bierzmowania ■wprowadził dekret S p iritu s S a n c ti m u n e ra , a Moitu proprio P asto
rale m u n u s tej praktyki n ie zm ieniło. Poza itym, biskup m a natu
ralne praw o do- u dzielania sakram entu bierzm ow ania. D latego ka pelan m oże pow iadom ić n ie proboszcza, ale biskupa. Jeśli biskup będzie chciał udzielić bierzm ow ania w ty m przypadku, uczyni to on, n ie kapelan. Jeśli zaś n ie będzie bierzm ow ał sam , poleci ka p elanow i zaw iadom ić o ty m przypadku m iejscow ego proboszcza.
Tak w ięc kapelan, który otrzym ał od biskupa na m ocy Moitu Proprio Pastorale m u n u s u p ra w n ie n ie do bierzm owania, m oże
124 N ovissim ae ord in a rio ru m locorum ja c u lta te s, C o m m en ta riu s in M otu proprio „ P a s to ra le m u n u s”, R a m a e 1964, p. 10,0,
125 A rt. c., p. 57®. 126 O. c., p. 99— 100.
160 Ks. M. P astu szk o [54]
bierzm ować poza trzem a następującym i przypadkam i: 1. proboszcz jest obecny; 2. proboszcz jest nieobecny, ale łatw-o go pow iado m ić i choe udzielić .bierzmowania; 3. proboszcz jest nieobecny, ale biskupa ła tw o pow iadom ić i chce on udzielić bierzm owania.
U dzielając bierzm ow anie kapelan wdinaien zachować (końcowe przepisy dekretu Spirritus S a n c ti m u n e ra , a w ięc, m ieć na uw adze przepisy K odeksu Praw a Kanonicznego, bierzm ow ać w edług prze pisanego obrzędu, i bezinteresow nie, zaś po bierzm ow aniu — po starać się o poczynienie odpow iednich adnotacji o bierzm ow aniu i zawiadom ić o ty m m iejscow ego ordynariusza.
6. P o n ty fik a t R z y m s k i z 1973 r . 127
M otu propmiio P astorale M u n u s w n iew ielk im tylko stopniu przyczyniło się do zw iększenia szeregu prezbiterów , którzy mo gą bierzm ować. Do w yposażonych w e w ładzę bierzm ow ania d e kretem S p ir itu s S a n c ti m u n e ra , głów n ie proboszczów, m ogli być dołączeni przez b iskupów poszczególni kapelani szpitali, dom ów dziecka i w ięzień.
N atom iast znacznie zaznaczył się postęp w praw ie, jeśli chodzi o prezbitera jako szafarza bierzm ow ania, w Pontyfifcale R zym skim z 1973 r . 128, b o ta (księga liturgiczna potw ierdza naturalne prawo biskupa do udzielania sakram entu bierzm ow ania, ale rów nocześ nie sam ym praw em przyznaje w ładzę bierzm ow ania p ew n ym p rez biterom, oo do których w cześniej n ie b y ło żadnych w ątpliw ości, że n ie m ogą bierzm ow ać pod żadnym warunkiem .
Którzy prezbiterzy m ogą udzielać bierzm ow ania na m ocy prze p isów P ontyfibału R zym skiego z 1973 r., to zależy od okolicznoś ci, w jakich znajduje się w ie m y oczekujący na przyjęcie sakra m en tu bierzm owania.
Pod tym w zględem Pointyfikał R zym ski z 1973 r. rozróżnia trzy różne przypadki, m ianow icie: 1. zw yczajne okoliczności; 2. okolicz- oośai, w których podmiiiot bierzm ow ania przyjm uje chrzest w w ie ku katechetycznym albo inawet jako dorosły, w zględnie też, j a ko dorosły jest przyjm ow any do pełnej jedności z K ościołem Ka tolickim ; 3. niebezpieczeństw o śm ierci zagrażające w iernem u ocze kującem u na bierzm ow anie. ‘
Ad 1. Jeśli chodzi o w iernego, k tóry znajduje się w zwyczajnych