Warunki polsko-amerykańskiej umowy offsetowej z 2003 r

W dniu 18 kwietnia 2003 r. podpisano umowę offsetową pomiędzy Skarbem Państwa a korporacją Lockheed Martin. Zagraniczny dostawca w pełni odpowiadał za kompleksowe wykonanie głównych elementów umowy. Umowa offsetowa opiewała na kwotę 6 028 mln USD, jest to wartość zobowiązań offsetowych z uwzględnieniem ustalonych mnożników offsetowych. Czas realizacji zobowiązań offsetowych wynosił dziesięć lat. Wartość, na jaką opiewała umowa offsetowa była niezależna od sumy zobowiązań offsetowych, które Skarb Państwa przyjął lub w trakcie trwania offsetu miał zatwierdzić. Według danych dostępnych w dniu 31 grudnia 2008 r. suma wartości wszystkich zobowiązań wynosiła 9 738 mln USD224. Rozliczenie dostawcy zagranicznego z wykonania umowy odbywało się w trzech etapach. W pierwszym etapie, który kończył się w 2006 r. zagraniczny dostawca miał wywiązać się ze zobowiązań, o wartości offsetowej wynoszącej 3 000 mln USD. W drugim etapie przewidzianym na lata 2007-2009, firma LMC miała zrealizować zobowiązania o wartości 2 000 mln USD. W trzecim etapie realizacji podlegać miały zobowiązania offsetowe o łącznej wartości 1 028 mln USD, termin ich wykonania upływa z końcem 2013 r. Zobowiązania offsetowe bezpośrednie, zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce w zakresie zawierania umów offsetowych powinny stanowić minimum 50 % wartości całej umowy²²⁵.

Umowa offsetowa zawarta z LMC różniła się od oferty złożonej przez stronę amerykańską. W ofercie offsetowej zaproponowano 86 zobowiązań offsetowych, 222 M. Henzler, Czy leci z nami offset?, „Polityka” 2003, nr 7.

223 Tamże, s.193.

224 S. Jarosz, Wystąpienie pokontrolne, Warszawa 2009, s. 1, http://mg.gov.pl, z dnia 12.11.2010.

225 Informacja o wynikach kontroli realizacji zobowiązań offsetowych wynikających z kontraktu na zakup

samolotów F16, NIK, Warszawa 2009, s. 4, http://nik.gov.pl, z dnia 20.02.2011.

78

których wartość szacowano na 9 265 830 tys. USD. W ramach offsetu bezpośredniego realizowanych miało być 49 zobowiązań, offsetu pośredniego dotyczyło zaś 37 zobowiązań. Umowa podpisana w 2003 r. zawierała 44 projekty offsetowe, których wartość wynosiła 12 613 140 tys. USD ( wartość z uwzględnieniem mnożników offsetowych). W ramach offsetu bezpośredniego przewidziano 16 projektów o wartości 4 897 260 tys. USD. W zakresie offsetu pośredniego zaplanowano 28 projektów o wartości 7 715 880 tys. USD.226. W ciągu dziesięciu lat firma LMC miała zainwestować dużą kwotę pieniędzy w przemysł: stoczniowy, hutniczy, elektroniczny, telekomunikacyjny, motoryzacyjny oraz w rolnictwo. Poszczególne zagraniczne firmy zobowiązywały się do zakupu od polskich przedsiębiorstw konkretnych produktów albo też do przekazania określonym partnerom polskim technologii produkcji. Polska miała uzyskać pomoc w opracowywaniu różnych systemów łączności i zarządzania. Planowano wsparcie polskiego eksportu oraz restrukturyzacje i modernizację wielu przedsiębiorstw. Strona amerykańska miała dokonać inwestycji kapitałowych i rzeczowych w polskim przemyśle227. Firmy zagraniczne miały rozpocząć w Polsce wytwarzanie swoich produktów, co powinno skutkować wzrostem zatrudnienia. Planowano również współpracę między placówkami naukowymi228.

Korporacja Textron miała być offsetodawcą aż w jedenastu projektach, które znalazły się w umowie podpisanej 18 kwietnia 2003 r. Textron zobowiązywał się do zakupu komponentów samolotów od trzech przedsiębiorstw: Polskich Zakładów Lotniczych Świdnik S.A., Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o.o. Mielec i Kombinatu Polskich Zakładów Lotniczych Hydral S.A. W ramach umowy Textron miał nabyć komponenty śmigłowców od PZL Świdnik S.A.. Huta Stalowa Wola S.A. miała otrzymać zlecenie na wyprodukowanie komponentów do przekładni hydraulicznych. Textron zobowiązał się do zakupu usług dotyczących obróbki mechanicznej, offsetobiorcami miały być Goodrich Krosno S.A. i WSK Gorzyce S.A. Kolejny projekt zakładał zakup okuwek części lotniczych od Zakładu Obróbki Plastycznej Świdnik S.A. Textron miał również nabyć od Pezetel-Melex Sp. z o.o. podzespoły samochodowe.

226 S. Jarosz, Wystąpienie pokontrolne, Warszawa 2009, s. 5, http://mg.gov.pl, z dnia 12.11.2010.

227http://nauka.gov.pl, z dnia 15.12.2009.

228 R. Grudzawski, V Polsko-Amerykańska Konferencja Przemysłu Obronnego, Nauki i Technologii, „Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa” 2003, nr 7, s. 101.

79

Przedmiotem projektu miał być również zakup wyrobów metalowych od Huty Stalowa Wola S.A. Textron miał nabyć od firmy Alpha Sp. z o.o. aluminiowe elementy²²⁹.

Natomiast w ośmiu projektach offsetodawcą miała być firma Royston Components Ltd. Firmy WSK PZL–Rzeszów S.A. i ZM Bumar-Łabędy S.A miały dostarczyć offsetodawcy komponenty do turbosprężarek i urządzeń energetycznych. Royston Components Ltd. zobowiązał się do zakupu komponentów do turbosprężarek od Wytwórni Aparatury Wtryskowej Mielec Sp. z o.o., Przedsiębiorstwa Automatyki Przemysłowej z Rzeszowa i Kuźni Glinik Sp. z o.o. z Gorlic. Podzespoły dla przemysłu motoryzacyjnego offsetobiorca miał zakupić od Teksid Aluminium Poland S.A. z Bielska-Białej i Andoria-MOT Sp. z o.o. z Andrychowa. Firma Sipma S.A. miała sprzedać komponenty maszyn do robót ziemnych230.

Korporacja Lockheed Martin miała wykonać sześć projektów. LMC zobowiązał się opracować dla firm Computerland S.A. i Prokom S.A systemu zarządzania w sytuacjach nadzwyczajnych i w ratownictwie. Te same dwie firmy miały być offsetobiorcami w zakresie budowy i wdrożenia przez LMC systemu Rejestru Usług Medycznych. LMC miała zakupić produkowane przez Stocznię Szczecińską Nowa S.A. statki. Amerykański koncern zobowiązał się do rozpoczęcia produkcji modelu samochodu T-3000 Astra w zakładach Opel Polska Sp. z o.o. w Gliwicach. LMC miał inwestować w przemysł farmaceutyczny i uruchomić produkcję leków, w tym zakresie offsetobiorcami miały być Instytut Biotechnologii Antybiotyków w Warszawie i firma Bioton Sp. z o.o. z Ożarowa Mazowieckiego. Offsetobiorca zobowiązał się uruchomić produkcję niebieskiego lasera, projekt ten dotyczył Instytutu Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie i TopGaN Sp. z o.o. z Warszawy²³¹.

Projekty wchodzące w skład zawartej umowy miały być również wykonywane przez inne firmy, takie jak: Motorola Inc., Addison Equipment Company, AvCraft Aviaton, Winvid, United Technologies Corporation, Patt&Whitney,Aircraft Technologies Inc., US Chamber of Commerce, Sandria National Labs, Goodrich, Caterpillar World Trading, Kimball Electronics Group, Environmental Tectonics Corp., L-3 Communications232. Firmy te miały być offsetodawcami, zobowiązywały się do 229 http://nauka.gov.pl, z dnia 15.12.2009.

230 Tamże.

231 Tamże.

232 Pełna lista 44 projektów offsetowych wchodzących w skład umowy offsetowej zawartej z LMC 18 marca 2003 r. zawarta jest w załączniku nr 4.

80

dokonywania zakupów od polskich przedsiębiorstw, inwestowania i wspierania gospodarki²³³.