Weryfikacja praktyczna ontologii frameworków informatycznych wspomagających dobór i ocenę składników COTS

Założeniem budowy ontologii frameworków informatycznych było dostarczenie informacji na temat samego procesu oceny realizowanego przez poszczególne rozwiązania, jak również możliwości praktycznego zastosowania wybranych frameworków. Ontologia zawiera szczegółowe charakterystyki 15 frameworków informatycznych (CAP, CBCPS, CEP, CRE, Carney i Long, Carney i Wallnau, Delta Technology Framework, FCS, Framework ISO 9126, Morisio i Torchiano, OTSO, PORE, SSEF, STACE oraz Torchiano i Jaccheri), szczegółowo opisanych w Rozdziale 2 niniejszej pracy. Szczegółowe charakterystyki przedstawionych rozwiązań zamieszczono w Załączniku 3. Utworzona ontologia obejmuje zbiór 4 kryteriów oraz 22 podkryteriów powstałych w wyniku przeprowadzonej analizy 15 frameworków (Rozdział 2).

Opis kryteriów oraz taksonomię frameworków zaprezentowano w Rozdziale 4 niniejszej pracy.

Niniejszy podrozdział przedstawia wybrane możliwości zastosowania wskazanej ontologii frameworków informatycznych. Część z utworzonych przykładów stanowi załącznik do niniejszej pracy (Załącznik 7).

W autorskiej ontologii zidentyfikowano następujące możliwości oceny oferowane przez frameworki: ocena aspektów finansowych, ocena wymagań niefunkcjonalnych, ocena socjotechniczną, ocena technologii, ocena produktu, ocena atrybutów oraz ocena aspektów jakościowych.

189 Rys. 5.54. Wybrane możliwości oceny oferowane przez analizowane frameworki. Źródło: Opracowanie własne.

Założono, że użytkownik chce znaleźć frameworki, które spełniają ocenę aspektów jakościowych lub finansowych. Podejmując próbę wyszukania tych rozwiązań, mechanizm wnioskujący wskazał na istnienie czterech frameworków spełniających te kryteria: CEP, Framework ISO 9126, OTSO oraz Torchiano i Jaccheri.

Rys. 5.55. Zbiór frameworków umożliwiających ocenę aspektów jakościowych lub finansowych. Źródło:

Opracowanie własne.

Rysunek 5.56. prezentuje uzyskane wyniki w sposób graficzny przy zastosowaniu narzędzia OntoGraf.

190 Rys. 5.56. Prezentacja graficzna frameworków umożliwiających ocenę aspektów jakościowych lub finansowych. Źródło: Opracowanie własne.

Dokonując modyfikacji uprzednio przyjętych wymagań o konieczność spełnienia obu kryteriów jednocześnie (ocena aspektów finansowych i jakościowych) przez dane rozwiązanie, wynik zwrócony przez mechanizm wnioskujący wskazał jedynie na jedno rozwiązanie (OTSO), które spełnia założone kryteria. Jak wykazano w wyniku nałożenia warunku spełnienia obydwu wymagań, liczba rozwiązań zmniejszyła się.

Rys. 5.57. Zbiór frameworków umożliwiających zarówno ocenę aspektów jakościowych oraz finansowych. Źródło: Opracowanie własne.

Rys. 5.58. Prezentacja graficzna frameworków umożliwiających zarówno ocenę aspektów jakościowych oraz finansowych. Źródło: Opracowanie własne.

Założono wprowadzenie zmian w preferencjach decydenta ze wskazaniem na ocenę atrybutów, produktu oraz technologii. Jak wykazano, liczba zidentyfikowanych frameworków zwiększyła się do 14 rozwiązań (CAP, Carney i Long, Carney i Wallnau, CBCPS, CEP, CRE, Delta Technology Framework, FCS, Framework ISO 9126, Morisio i Torchiano, OTSO, PORE, SSEF, STACE).

191 Rys. 5.59. Zbiór frameworków umożliwiających ocenę atrybutów, produktu oraz technologii. Źródło:

Opracowanie własne.

Rezultaty dostarczone przez mechanizm wnioskujący zostały zaprezentowane przy użyciu narzędzia OWLViz na Rysunku 5.60.

Rys. 5.60. Prezentacja graficzna frameworków umożliwiających ocenę atrybutów, produktu oraz technologii. Źródło: Opracowanie własne.

Autorska ontologia frameworków dostarcza również wiedzy na temat samego procesu oceny. Zidentyfikowano w tym obszarze następujące możliwości: weryfikacja cech oprogramowania, wspomaganie wyboru atrybutów, wykorzystanie informacji eksperckiej,

192 wykorzystanie obecności użytkowników w procesie oceny, wykorzystanie technik inżynierii wymagań, wykorzystanie uprzednich doświadczeń. Poniższy schemat przedstawia szczegółowe charakterystyki dla wybranych frameworków. Jako klasa zdefiniowana Dodatkowa wiedza określono kryteria: wykorzystanie informacji eksperckiej oraz wykorzystanie uprzednich doświadczeń.

Rys. 5.61. Dostępne alternatywy w zakresie procesu oceny przeprowadzanego przez analizowane frameworki. Źródło: Opracowanie własne.

Założono, że użytkownik poszukuje rozwiązań, które zarówno wspomagają proces oceny poprzez zapewnienie dodatkowej wiedzy bądź wspomagających proces wyboru atrybutów do oceny. Kryteria te spełnia sześć rozwiązań (CAP, CEP, FCS, Framework ISO 9126, Morisio i Torchiano oraz Torchiano i Jaccheri.

Rys. 5.62. Zbiór frameworków wspomagających proces oceny poprzez zapewnienie dodatkowej wiedzy bądź wspomagających proces wyboru atrybutów do oceny. Źródło: Opracowanie własne.

193 Rys. 5.63. Prezentacja graficzna frameworków wspomagających proces oceny poprzez zapewnienie dodatkowej wiedzy bądź wspomagających proces wyboru atrybutów do oceny. Źródło: Opracowanie własne.

Ontologia frameworków dostarcza również informacji na temat dostępnych możliwości oferowanych przez rozwiązania w zakresie wsparcia podczas procesu pozyskiwania wymagań, jak również analizy wymagań oraz sterowania wymaganiami.

Rys. 5.64. Dostępne możliwości zapewnienia wsparcia podczas procesu pozyskiwania wymagań, jak również analizy wymagań oraz sterowania wymaganiami przez analizowane frameworki. Źródło:

Opracowanie własne.

Założono, że decydent poszukuje rozwiązania, które dostarczałoby analizy wymagań oraz zapewniałoby jednocześnie wsparcie w procesie pozyskiwania wymagań. Bazując na powyższych założeniach, użycie mechanizmu wnioskującego wskazało na istnienie dwóch frameworków, które jednocześnie spełniają oba te kryteria (frameworki CAP oraz PORE).

Rysunek 5.65. przedstawia uzyskane wyniki dostarczone przez narzędzie DL query, zaś Rysunek 5.66. dostarcza prezentacji graficznej otrzymanych rezultatów.

Rys. 5.65. Zbiór frameworków dostarczających analizy wymagań oraz zapewniających wsparcie w procesie pozyskiwania wymagań. Źródło: Opracowanie własne.

194 Rys. 5.66. Prezentacja graficzna frameworków dostarczających analizy wymagań oraz zapewniających wsparcie w procesie pozyskiwania wymagań. Źródło: Opracowanie własne.

Dokonując analizy dostępnych frameworków pod względem zastosowania poszczególnych funkcjonalności, wskazać należy na występowanie kilku możliwości: zastosowanie dodatkowych metryk wspomagających, organizację atrybutów, systematyzację procesu wyboru oprogramowania, wykorzystanie dodatkowych aplikacji, zapewnienie powtarzalności oraz zapewnienie regularności procesu wyboru oprogramowania COTS.

Rys. 5.67. Możliwości zastosowania poszczególnych funkcjonalności oferowane przez analizowane frameworki. Źródło: Opracowanie własne.

Założono, że decydent poszukuje rozwiązań, które umożliwiają zastosowanie dodatkowych metryk oraz dodatkowych aplikacji. W rezultacie mechanizm wnioskujący dostarczył następujących wyników: CAP, Carney i Long, CBCPS, CEP, Delta Technology Framework, FCS, Framework ISO 9126, Morisio i Torchiano, OTSO, PORE, SSEF, Torchiano i Jaccheri.

195 Rys. 5.68. Zbiór frameworków umożliwiających zastosowanie dodatkowych metryk oraz dodatkowych aplikacji. Źródło: Opracowanie własne.

Na Rysunku 5.69. przedstawiono ilustrację graficzną wyników dostarczonych przez mechanizm wnioskujący oraz narzędzie OWLViz.

Rys. 5.69. Prezentacja graficzna frameworków umożliwiających zastosowanie dodatkowych metryk oraz dodatkowych aplikacji. Źródło: Opracowanie własne.

W przypadku, gdy decydent poszukuje rozwiązań, które zapewniałyby jednocześnie powtarzalność i regularność procesu wyszukiwania składników COTS, zidentyfikowano zbiór

196 następujących frameworków: PORE, CBCPS, OTSO oraz CRE. Uzyskany zbiór rozwiązań został zaprezentowany na Rysunku 5.70. oraz Rysunku 5.71. dostarczającym dodatkowo ilustracji graficznej otrzymanych wyników.

Rys. 5.70. Zbiór frameworków zapewniających jednocześnie powtarzalność i regularność procesu wyszukiwania składników COTS. Źródło: Opracowanie własne.

Rys. 5.71. Prezentacja graficzna frameworków zapewniających jednocześnie powtarzalność i regularność procesu wyszukiwania składników COTS. Źródło: Opracowanie własne.

Podobnie jak w przypadku zaprezentowanych możliwości oferowanych przez ontologię metod i technik wspomagających wybór i ocenę składników COTS, jak również ontologię narzędzi informatycznych, istnieje możliwość uwzględnienia w ontologii frameworków metaopisu poszczególnych rozwiązań. Przykładowo przedstawiono metaopis utworzony dla rozwiązania: Framework ISO 9126.

197 Rys. 5.72. Przykład metaopisu dla rozwiązania: Framework ISO 9126. Źródło: Opracowanie własne.