PROPOZYCJE DLA ZUCHÓW Cykl zbiórek. Twórcze myślenie
Zbiórka 3. Wizyta Płytkacza
ZZZOiT
Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki zgodnie ze zwyczajami gromady.
GAWĘDA
Do zuchów przychodzi dziwny stwór.
Okazuje się, że to jest Płytkacz. Ze znudzo-ną miznudzo-ną komunikuje, że zamierza razem z in-nymi podobin-nymi stworami zadomowić się w naszym świecie, bo ludzie nie potrafi ą już ruszać głową i wykorzystywać wyobraźni. Zu-chy przekonują go, że tak nie jest. Aby udo-wodnić to, wykonują różne zadania.
GRY I ĆWICZENIA
Żywe litery. Wskazany zuch układa wyraz
„gromada”. Litery tworzy z sylwetek dzieci.
Połącz kółka. Na kartce narysowanych jest 12 kółek. Należy dorysować dowolne elementy, żeby z kółek powstały rysunki róż-nych przedmiotów.
Wędrowny sprzedawca. Zuchy losu-ją karty, na których namalowane są różne przedmioty (nie pokazują kart kolegom). Ko-lejno każdy zuch zostaje wędrownym handla-rzem z dalekich krajów, który próbuje sprze-dać swoje towary. Problem w tym, że mówi w obcym języku, po „gadulańsku”. Gestami i intonacją próbuje wytłumaczyć potencjal-nym klientom, co chce im sprzedać. Pozosta-li zgadują, o jaką rzecz chodzi.
Modny strój. Ludzie z wyobraźnią trosz-czą się o środowisko, więc ubrania tworzą jedynie z tego, co już istnieje. Z materiałów, które znajdują się w pomieszczeniu, zuchy projektują swoje ubrania (mają do dyspozy-cji stare gazety, papier pakowy, kartony i ta-śmę klejącą).
TEATR SAMORODNY
Gromada dzieli się na 2–3-osobowe ze-społy. Każdy z nich dostaje zdanie lub wyra-żenie, którym będzie się komunikować, np.
„chciałbym kupić musztardę”, „pięknie wy-glądasz”, „co dziś na obiad”, „Uganda jest zielona” itd.
Zespoły mają za zadanie przedstawić scenki, nie używając żadnych słów, poza przy-dzielonym zdaniem. Tematy scenek to np. po-wiadomienie rodziców o ocenie niedosta-tecznej, urodziny u cioci, kłótnia z kolegą itd.
PIOSENKI I PLĄSY
Zuchy stoją w kręgu. Każdy wymyśla so-bie dźwięk, który będzie cząstką całej orkie-stry, a dyrygent prowadzi koncert – głośniej, ciszej, zmienia rytmy, wybiera solistów.
KRĄG RADY
Podsumowując zbiórkę, zuchy wypisują na dużym arkuszu, co mogą zrobić, aby świat wokół nich (w domu, w szkole) był bardziej
CZĘŚĆ III. OPTYMIZM, UMIEJĘTNOŚĆ RADZENIA SOBIE ZE STRESEM...
kolorowy i wieszają powstały w ten sposób plakat w zuchówce.
ZZZOIT
Obrzędowe zakończenie zbiórki – zgod-nie ze zwyczajami gromady.
Sprawności i gwiazdki
Aby kształcić kreatywność zuchów oraz wspierać ich rozwój emocjonalny, warto re-alizować sprawności, które pobudzają wy-obraźnię dzieci, np. „Pan Kleks” czy „In-dianin”. Prawidłowy rozwój i poznawanie logicznych procesów pomoże realizować sprawność „przedsiębiorcy”.
W ramach zadań na gwiazdki zuchy mogą:
odegrać w przedstawieniu gromady dobry lub zły charakter,
zrobić przyjemność rodzicom, kiedy wró-cą zmęczeni z pracy,
razem z szóstką wykonać zabawne ma-skotki na wiosenny kiermasz szkolny.
PROPOZYCJE DLA HARCERZY I HARCERZY STARSZYCH
ĆWICZENIA
Reklama zastępowego. Każdy zastęp przygotowuje reklamę swego zastępowego.
Wyrzutnia. Każdy zastęp otrzymuje ba-lon, piłeczkę pingpongową, dwa arkusze pa-pieru formatu A4, nożyczki oraz taśmę kle-jącą. Z tych materiałów należy zbudować wyrzutnię piłeczki pingpongowej.
Wygrywa zastęp, który najdalej wyrzuci piłeczkę ze swojej wyrzutni.
Podpisy pod petycją. Zadaniem zastę-pu jest uzyskanie dziesięciu podpisów przy-padkowych osób (przechodniów) pod pety-cją (mówiącą np. o przesunięciu pierwszego dnia wiosny).
Bezludna wyspa. Uczestnicy dowiadu-ją się, że wylądowali na bezludnej wyspie, a z ich ekwipunku przetrwały jedynie wkłady do długopisów, spinacze oraz gumki recep-turki. Wymyślają jak najwięcej zastosowań tych przedmiotów na bezludnej wyspie.
Rzeźba. Zadaniem uczestników jest stwo-rzenie z własnych ciał rzeźby, która jak naj-mniejszą powierzchnią będzie dotykać
podło-ża. Rzeźba ma utrzymać się przez 3 sekundy (nie można wykorzystywać krzeseł, stołów).
Wieża z papieru. Zadaniem zastępu jest zbudowanie jak najwyższej wieży. Do dyspozycji są kartki papieru oraz taśma kle-jąca.
Jestem… Prowadzący prosi uczestników, by każdy napisał 10 zdań zaczynających się od słowa „Jestem”. Mają to być stwierdze-nia, które właśnie w tym momencie przyj-dą im do głowy. Prowadzący zapewnia, że nie będą one głośno odczytane. Następnie nad każdym swoim stwierdzeniem dotyczącym obiektywnej sytuacji (np. jestem bratem) uczestnicy zaznaczają zero, nad stwierdze-niem, które uważają za pozytywne (np. do-bry) stawiają plus, nad stwierdzeniem, które uważają za negatywne (np. zły) stawiają minus.
Drużynowy zwraca uwagę na to, że niektóre cechy mogą być pozytywne lub negatywne w za leżności od tego, do czego zostaną wy-korzystane, np. upór może pomagać w dą-żeniu do celu, ale może w wielu sytuacjach przeszkadzać.
Wzmocnienie. Prowadzący proponuje wymianę informacji na temat poszczególnych osób za pomocą kartki, na której u góry zo-staje zapisane imię danej osoby. Uczestni-cy podają sobie kartkę, wpisując na nią dwa zdania skiero wane do osoby, której imię wid-nieje u góry. Kolejna osoba zagina fragment kartki zapisanej przez poprzednią (powstaje harmonijka) i pisze swój tekst. Zdania mają zaczynać się od słów:
Lubię Cię za...
Lubię u Ciebie...
Postanowienia. Prowadzący prosi o na-pisanie na kartkach i włożenie do kopert zdania:
Aby w większym stopniu realizować w ży-ciu... (tu wybrana wartość), w tym tygodniu:
będę...
zrobię...
spróbuję...
Na następnej zbiórce każdy otwiera swo-ją kopertę i stwierdza, czy udało mu się zre-alizować zamierzenia.
SPRAWNOŚCI
Programy wielu sprawności pomogą roz-wijać w harcerzach kreatywność. Są to przede wszystkim sprawności artystycz-ne („plastyk”, „śpiewak”), ale także np. „har-cownik”.
STOPNIE
Zadania wspomagające rozwój emocjonal-ny i intelektualemocjonal-ny można wykorzystać w pró-bach na stopnie harcerskie:
zaproponuję w zastępie zestaw ćwiczeń relaksacyjnych,
zorganizuję wystawę prac zastępu, zorganizuję wyjście zastępu na wystawę
lub do fi lharmonii,
porozmawiam z rodzicami o swoich pro-blemach i odczuciach,
osiągnę dobre wyniki w grach na spo-strzegawczość.
dowiem się, co oznaczają następujące sło-wa: empatia, relaksacja, trening autogenny, przeczytam artykuł dotyczący problemów
ludzkiej psychiki. Napiszę recenzję, dowiem się, jak walczyć z napadami złości,
będę stosować poznane metody, wezmę udział w zajęciach jogi.
ZADANIA ZASTĘPU
Zastępy mogą zrealizować zadanie pro-mujące aktywne podejście do życia, np.:
zorganizowanie happeningu promującego pozytywne myślenie.
przygotowanie akcji plakatowej promują-cej optymistyczne podejście do życia przygotowanie programu kabaretowego
na pierwszy dzień wiosny.
PROJEKTY STARSZOHARCERSKIE Warto przygotować projekt, który mo-że pomóc członkom drużyny radzić sobie z emocjami, np.:
spotkanie z psychologiem, który przeprowadzi specjalistyczne zajęcia dotyczą-ce emocji,
CZĘŚĆ III. OPTYMIZM, UMIEJĘTNOŚĆ RADZENIA SOBIE ZE STRESEM...
warsztaty autoprezentacji pod hasłem
„Jestem niepowtarzalny”,
kampanię „Stres? Bez!” realizowaną
w szkole, podczas której uczniowie dowie-dzą się, czym jest stres i jak zapobiegać jego szkodliwym skutkom.
PROPOZYCJE DLA WĘDROWNIKÓW
SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM Rozmawiaj na temat swoich proble-mów. Kiedy rośnie w tobie napięcie związa-ne z jakimś problemem, porozmawiaj z bli-ską ci osobą albo z kimś, kto ma taki sam problem.
Bądź realistą. Nie oczekuj od siebie zbyt wiele. Za wysoko ustawiona poprzecz-ka może być źródłem wiecznej frustracji.
Planuj swoje zajęcia. Kiedy nie widzisz końca pracy, twój niepokój wzrasta. Jeśli ją zaplanujesz, czas, którym dysponujesz, wyko-rzystasz jak najlepiej.
Rób przerwy. Chwila przerwy, np. w na-uce, pozwoli ci się odprężyć.
Ćwicz regularnie. Spaceruj, biegaj, pły-waj. Każda aktywność fi zyczna jest dobrym sposobem na rozładowanie napięcia.
Dbaj o dobre odżywianie. Dostarcza-jąc organizmowi wszystkich potrzebnych wi-tamin i pierwiastków, wyposażasz go w pod-stawową broń do walki ze stresem
Kontroluj stan zdrowia. Jeżeli coś ci dolega – nie zwlekaj – idź do lekarza.
Naucz się relaksować. Jest wiele tech-nik relaksacyjnych i programów opracowa-nych specjalnie w celu nauki relaksu. Możesz wybrać to, co najbardziej ci odpowiada – po-cząwszy od najzwyklejszego wysiłku fi zycz-nego, a skończywszy na jodze czy np. muzy-koterapii.
Na początek poznaj kilka ćwiczeń relak-sujących, zaczerpniętych z książki R. Her-kerta „Relaks w 90 sekund”. Są to proste, krótkie ćwiczenia, które mogą być stoso-wane prawie w każdej sytuacji. Można
wy-konywać je samemu, z rodziną, przyjaciółmi, w drużynie. Na pewno świetnie będziecie się bawić na obozie czy zbiórce, jeżeli zdecydu-jecie się przeprowadzić te zajęcia razem.
Ćwiczenia indywidualne
Otrząśnij się ze stresu. Stań w rozkro-ku. Zacznij otrząsać się całym ciałem, szcze-gólnie rękami i nogami. Strząśnij z siebie wszystkie złe myśli i zmartwienia. Wykonuj przy tym mocniejsze wydechy.
King Kong. Przypomnij sobie King Kon-ga – olbrzymią małpę z fi lmu pod tym samym tytułem. Podczas tego ćwiczenia stań w roz-kroku, napręż mięśnie i bij się po klatce pier-siowej zaciśniętymi pięściami, jednocześnie wydając z siebie głośny okrzyk.
Zrzuć ciężar z pleców. Twoje ramiona przygniata ciężki worek piachu. Zataczasz się pod jego ciężarem. Ręce trzymasz skrzyżo-wane na piersiach. Teraz z okrzykiem „Aaa”
odrzuć ręce do tyłu i zrzuć ten straszny cię-żar. Na koniec pooddychaj spokojnie.
Ściana. Przykucnij i wyobraź sobie, że wyprostowanymi rękami odpychasz od sie-bie ścianę.
Jes-tem su-per. Jest to spolszczona wer-sja tybetańskiej mantry, która doda ci sił. Stań prosto, kolana lekko zgięte. Pochyl się, a na-stępnie dotknij dłońmi podłogi. Potem wypro-stowuj się powoli. Unosząc ręce nad głowę, zawołaj: „Jes-tem su-per”. Wołaj, energicznie klaszcząc. Ćwiczenie powtórz kilka razy, za każdym razem szybciej.
Wczuj się w swój oddech. Usiądź, stań lub połóż się. Oddychaj powoli tak, jakby twój oddech był potężnym, spokojnym
strumie-niem. Połóż ręce na brzuchu i pozwól, aby się unosiły i opadały zgodnie z oddechem.
Dyrygent. Wyobraź sobie, że jesteś dy-rygentem i słyszysz swój ulubiony utwór.
„Zmieniaj nagrania” i odpowiednio dyry-guj: delikatnie, dynamicznie, z wdziękiem al-bo wściekle.
Ćwiczenia w grupie
Liść koniczyny. W tym ćwiczeniu uczest-niczą co najmniej 4 osoby. Stańcie, dotykając się ramionami, aby stworzyć fi gurę podob-ną do liścia koniczyny. Przejdźcie potem do przysiadu i podnieście się. Nie pomagajcie sobie ramionami.
Zaufaj partnerowi. Zamknij oczy i idź przed siebie. Partner kieruje tobą, dotykając ramienia lewego (co znaczy: skręć w lewo) lub prawego (skręć w prawo). Poza dawa-niem sygnałów nie należy się dotykać.
Węzeł gordyjski. Uczestnicy ćwiczenia stają blisko siebie, zamykają oczy i wyciągają obie ręce, chwytając ręce innych. Następnie otwierają oczy i próbują rozsupłać węzeł bez puszczania rąk. Dozwolone jest jedynie ich przekładanie i przekręcanie. Gra kończy się w momencie, gdy węzeł jest do końca roz-supłany.
Lustrzane odbicie. Jedna osoba zaczy-na wykonywać dowolne ruchy, podczas gdy jej lustrzane odbicie, czyli partner, stara się dokładnie te ruchy naśladować. Po 90 sekun-dach partnerzy zamieniają się rolami. Ćwi-czenie to prowadzi do wypracowania metod porozumiewania się bez słów.
Wańka-wstańka. Uczestnicy zabawy sto-ją w niewielkim kręgu. Jeden z nich wcho-dzi do środka i zaczyna się przewracać, pod-czas gdy inni uczestnicy gry odpychają go i starają się utrzymać w pozycji pionowej. Po jakimś czasie następuje zmiana osoby stoją-cej w kręgu.
SŁUŻBA
Wędrownicy mogą podjąć takie działania:
zorganizować w hufcu turniej kreatywno-ści,
przygotować warsztaty kreatywności dla kolegów w szkole,
w porozumieniu z nauczycielem przygo-tować cykl lekcji wychowawczych po-zwalających budować w klasie pozytyw-ne emocje,
zorganizować wycieczkę dla pierwszokla-sistów, by pomóc w integracji klas, a jed-nocześnie pokazać młodszym kolegom pozytywne emocje doznawane w harcer-stwie.
WYCZYN
Wędrowniczym wyczynem może być zdo-bycie umiejętności radzenia sobie ze stresem – wiek wędrowniczy sprzyja różnego rodza-ju nerwowym sytuacjom, sztuka polega jed-nak na tym, by umieć opanować swój orga-nizm.
STOPNIE