Kompleksowa analiza systemu pomocy społecznej pozwala na zaobserwowanie pewnych zjawisk społecznych i wyciąganie na tej podstawie wniosków pozwalających na ukierunkowanie dalszej polityki społecznej. Ocena Zasobów Pomocy Społecznej daje bowiem możliwość przeanalizowania nie tylko świadczeń, z których korzystają beneficjenci wsparcia, ale dzięki kompleksowemu ujęciu wychodzącemu od demografii poprzez zasoby instytucjonalne, kadrowe, finansowe, pozwala na ocenę tego co jest po to, by wprowadzić pewne nowe – lepsze rozwiązania.
Na podstawie niniejszego opracowania można dojść do następujących wniosków:
- Struktura wiekowa mieszkańców miasta Hajnówka wskazuje na charakterystyczne cechy społeczeństwa starzejącego się. Z roku na rok wzrasta liczba kobiet po 60 roku życia i mężczyzn po 65 roku życia
- Analiza osób korzystających z pomocy społecznej wskazuje, iż istnieje konieczność zintensyfikowania pracy nad osobami długotrwale korzystającymi z pomocy społecznej.
Obserwacja pracy środowiskowej wskazuje, iż osoby które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej po raz pierwszy łatwiej przezwyciężają kryzys, aniżeli osoby które pozostawały zarejestrowane w systemie pomocy społecznej przez co najmniej 18 miesięcy w ciągu ostatnich 3 lat.
Id: 60C68FAE-5CB1-4680-994D-205754581C18. Podpisany Strona 77
- Najczęstszym powodem uzasadniającym pomoc i wsparcie w 2019 roku było ubóstwo, a w dalszej kolejności bezrobocie, niepełnosprawność oraz długotrwała lub ciężka choroba.
Zaznaczyć należy, że w większości przypadków podstawą udzielenia wsparcia rodzinie jest występowanie kilku przesłanek jednocześnie.
- Obserwuje się zwiększone zainteresowanie świadczeniami w postaci usług opiekuńczych.
- Dzięki aktywności projektowo-konkursowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej możliwe jest podejmowanie przez Ośrodek dodatkowych działań na rzecz mieszkańców.
Tworzenie niniejszego opracowania ma na celu nie tylko ocenę obecnego stanu zasobów pomocy społecznej, ale ma pozwalać na wyznaczenie dalszych, pożądanych społecznie kierunków zmian i rozwoju. Aby zapewnić spójność funkcjonowania pomocy społecznej wskazane poniżej kierunki podejmowanych działań w 2020 roku będą kontynuacją dotychczasowych projektów.
Celem instytucji pomocy społecznej jest promowanie i podtrzymywanie bezpieczeństwa socjalnego jednostek, rodzin i grup społecznych oraz uczynienie ich zdolnymi do pełnienia specyficznych dla nich funkcji. Dla prawidłowej i zgodnej z przepisami prawa realizacji celów i zadań przydzielonych ustawowo do zakresu pomocy społecznej, istotnym jest aby w najbliższym czasie przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych stały się poniższe obszary:
1. Należy dążyć do zwiększania środków własnych gminy na zadania pomocy społecznej w związku ze stale rosnącymi kosztami gminy z tytułu:
- odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej i stale zwiększającymi się potrzebami w tym zakresie
- realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: coroczny wzrost wydatków ponoszonych przez gminę za pobyt dzieci w pieczy zastępczej, określenie wysokości i zabezpieczenie kosztów wynagrodzenia dla rodzin wspierających, zabezpieczenie wynagrodzeń dla asystentów rodziny,
- odpłatności za udzielenie schronienia osobom bezdomnym.
2. Dla pełnej realizacji zadań szeroko rozumianej pomocy społecznej brak było w roku oceny na terenie miasta odpowiedniego zasobu instytucjonalnego w postaci:
- ośrodka interwencji kryzysowej, - mieszkań chronionych,
- dziennego domu opieki dla seniorów,
- placówki świadczącej usługi pielęgnacyjno – opiekuńcze,
- przejściowej bazy noclegowej dla osób bezdomnych w okresie zimowym, - odpowiedniej liczby mieszkań socjalnych.
- zakładu aktywności zawodowej
Kierunki planowanych działań w 2020 roku:
- konieczność podejmowania dalszych inicjatyw wspierających osoby starsze i niepełnosprawne zarówno psychicznie jak i fizycznie;
- podejmowanie i kontynuowanie działań wspierających rodziny z dziećmi zarówno poprzez wsparcie finansowe (w tym świadczenie wychowawcze) jak i pracę środowiskową, w tym asystenturę;
79 - dostosowanie liczby pracowników socjalnych do potrzeb, celem zachowania efektywnej pracy socjalnej oraz dalsza profesjonalizacja kadry;
- podejmowanie inicjatyw na rzecz wspierania osób/rodzin na co dzień opiekujących się osobami potrzebującymi wsparcia przy wykonywaniu podstawowych funkcji życiowych;
- prowadzenie działań mających na celu aktywizację zawodową i społeczną osób borykających się z nieporadnością życiową (grupy robocze, kontrakty socjalne);
- kontynuowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi podejmującymi działania na rzecz społeczności lokalnej;
- dalsza aktywność projektowo-konkursowa pozwalająca na pozyskiwanie dodatkowych źródeł na podejmowanie działań skierowanych do klientów Ośrodka.
Po przeprowadzaniu szczegółowej analizy niniejszego opracowania nasuwa się jednak jeden podstawowy wniosek:
Fakt zmniejszenia się liczby osób i rodzin korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej nie świadczy o tym, że zmalała ilość problemów społecznych naszych mieszkańców. Z analizy powyższych danych oraz posiadanej wiedzy pracowników socjalnych wynika, że niepokojąco wzrosła liczba osób i rodzin wieloproblemowych, wymagających wzmożonej pracy pracowników socjalnych, asystenta rodziny oraz wykwalifikowanej, specjalistycznej kadry (psychologów, psychiatrów, terapeutów i prawników).
W związku z powyższym wskazane jest utworzenie stałego punktu konsultacyjnego na terenie gminy miejskiej Hajnówka, w którym mieszkańcy gminy mogliby uzyskać bezpłatną pomoc prawną, psychologiczną oraz wsparcie psychiczne i społeczne.
W związku ze zwiększającą się liczbą osób starszych, przewlekle chorych i niepełnosprawnych na terenie gminy miejskiej Hajnówka, zasadne jest objęcie ich szczególnym wsparciem w formie usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych oraz w formie umieszczania w Domach Pomocy Społecznej. Wyżej wymieniona grupa osób wymaga intensywniejszej pracy socjalnej ze strony pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, ponieważ znaczna część mieszkańców gminy pozbawiona jest wsparcia bliskich osób.
Id: 60C68FAE-5CB1-4680-994D-205754581C18. Podpisany Strona 79
Wskaźniki Ubóstwa i Wykluczenia Społecznego w podziale na:
1. WYMIAR FINANSOWY
• Wskaźnik 1: Dochód w gminie przypadający na 1 mieszkańca.
Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych GUS - Finanse Publiczne > Dochody budżetów gmin i miast na prawach powiatu > Dochody na jednego mieszkańca
• Wskaźnik 2: Liczba osób, którym przyznano świadczenie (pieniężne/niepieniężne) przypadająca na każde 1000 mieszkańców gminy.
Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane ze sprawozdania MRPiPS-03 Dział 3 w.1 k.1 (Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych OGÓŁEM (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło
finansowania) - Liczba osób, którym przyznano decyzjąświadczenie)
• Wskaźnik 3: Odsetek osób długotrwale korzystających z pomocy % Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane:
- z systemów dziedzinowych Zabezpieczenia Społecznego - Liczba osób długotrwale korzystających z pomocy społecznej w roku poprzedzającym badanie
- ze sprawozdania MRPiPS-03 Dział 3 w.1 k.1 (Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych OGÓŁEM (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania) - Liczba osób, którym przyznano decyzją świadczenie)
2. WYMIAR WARUNKÓW ŻYCIA
• Wskaźnik 1: Odsetek mieszkań wyposażonych w instalacje w %
Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych GUS - Gospodarka mieszkaniowa i komunalna > Zasoby mieszkaniowe > Mieszkania wyposażone w instalacje – w % ogółu mieszkań
• Wskaźnik 2: Powierzchnia użytkowa mieszkania w przeliczeniu na 1 mieszkańca w gminie
Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych GUS - Gospodarka mieszkaniowa i komunalna> Zasoby mieszkaniowe > Zasoby mieszkaniowe - wskaźniki
• Wskaźnik 3: Odsetek mieszkań w zasobach gminnych, w których występują zaległości w opłatach Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych GUS - Gospodarka mieszkaniowa i komunalna > Zasoby mieszkaniowe > Zaległości w opłatach za mieszkania w zasobach gminnych
3. WYMIAR SYTUACJI NA RYNKU PRACY
• Wskaźnik 1: Wskaźnik bezrobocia
Wskaźnik został obliczony w oparciu o dane z Banku Danych Lokalnych GUS - Rynek Pracy > Bezrobocie rejestrowane > Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci
Wskaźnik Wartość
wskaźnika Barometr ubóstwa – wymiar finansowy Wskaźnik nr 1 - Dochody gminy/powiatu na 1 mieszkańca 3849 Barometr ubóstwa – wymiar finansowy Wskaźnik nr 2 - % osób korzyst. z pomoc społ. - liczba mieszkańców 7 Barometr ubóstwa – wymiar finansowy Wskaźnik nr 3 - % długotrwale korzyst. z pomocy społ. 99 Barometr ubóstwa – warunki życia Wskaźnik nr 1 - Odsetek mieszkań wyposażonych w instalacje w % 91 Barometr ubóstwa – warunki życia Wskaźnik nr 2 - Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na osobę 67 Barometr ubóstwa – warunki życia Wskaźnik nr 3 - % mieszkań z zaległościami w opłatach 38 Barometr ubóstwa – sytuacja na rynku
pracy Wskaźnik nr 1 - Wskaźnik bezrobocia (% udział bezr. w ludn. og.) 4
Wartość wskaźnika ubóstwa w wymiarze finansowym.
Wskaźnik finansowy pokazuje kondycję finansową gminy w odniesieniu do innych gmin w województwie.
Im wyższa wartość wskaźnika, tym sytuacja gminy jest korzystniejsza.
Ze względu na skalę zjawiska na poszczególnych poziomach administracyjnych wskaźniki zostały ujednolicone w celu ich wzajemnego porównywania.
Oznacza to, że wartością bazową jest „zero" dla województwa, co pozwala porównać wszystkie przedstawione poziomy administracyjne względem siebie.
W ramach obliczania wskaźnika ubóstwa standaryzacji poddano:
Wskaźnik 1: Dochód w gminie przypadający na 1 mieszkańca
Wskaźnik 2: Liczba osób, którym przyznano świadczenie (pieniężne/niepieniężne) przypadająca na każde 1000 mieszkańców gminy
Wskaźnik 3: Odsetek osób długotrwale korzystających z pomocy %
Gmina Wskaźnik finansowy
Hajnówka (miejska) -0,85
Powiat (średnia) -0,32
Województwo (średnia) -0,00
81
Id: 60C68FAE-5CB1-4680-994D-205754581C18. Podpisany Strona 81
Wartość wskaźnika ubóstwa w wymiarze warunków życia.
Wskaźnik warunków życiu pokazuje poziom jakości życia w gminie w odniesieniu do innych gmin w województwie.
Im wyższa wartość wskaźnika, tym sytuacja jest
korzystniejsza i oznacza, że w gminie warunki życia są dobre dla większości mieszkańców.
Dodatnia wartość "Wskaźnika w wymiarze warunków życia"
oznacza, że w gminie pod względem jakości życia, pod względem lokalowym i wyposażenia lokali sytuacja jest lepsza niż w przeciętnej gminie w województwie.
Ze względu na skalę zjawiska na poszczególnych poziomach administracyjnych wskaźniki zostały ujednolicone w celu umożliwienia ich wzajemnego porównywania.
Oznacza to, że wartością bazową jest „zero" dla
województwa, co pozwala porównać wszystkie przedstawione poziomy terytorialne względem siebie.
W ramach obliczenia wskaźnika ubóstwa standaryzacji poddano:
Wskaźnik 1: Odsetek mieszkań wyposażonych w instalacje w %
Wskaźnik 2: Powierzchnia użytkowa mieszkania w przeliczeniu na 1 mieszkańca w gminie
Wskaźnik 3: Odsetek mieszkań w zasobach gminnych, w których występują zaległości w opłatach
Następnie wyznaczono średnią arytmetyczną powyższych trzech wskaźników cząstkowych, a tym samym obliczono zagregowany wskaźnik.
Gmina Wskaźnik warunków życia
Hajnówka (miejska) -0,27
Powiat (średnia) -0,71
Województwo (średnia) -0,00
Wartość wskaźnika ubóstwa w wymiarze rynku pracy.
Zerowa wartość wskaźnika dla województwa jest wartością odniesienia i została potraktowana jako przeciętna wartość w gminach danego województwa.
Dodatnia wartość wskaźnika w wymiarze rynku pracy oznacza, że pod tym względem gmina jest w lepszej kondycji niż przeciętna gmina w całym województwie.
Gmina Wskaźnik rynku pracy
Hajnówka (miejska) 0,29
Powiat (średnia) -0,02
Województwo (średnia) 0,00
83
Id: 60C68FAE-5CB1-4680-994D-205754581C18. Podpisany Strona 83
Wartość wskaźnika ubóstwa została wyznaczona na podstawie wskaźników zagregowanych z całego województwa.
Im wyższa wartość wskaźnika, tym sytuacja jest korzystniejsza dla regionu.
Wskaźnik Wartość
wskaźnika
Wskaźnik finansowy -0,85
Wskaźnik warunków życia -0,27
Wymiar sytuacji na rynku pracy 0,29
Barometr ubóstwa -0,28
85
Id: 60C68FAE-5CB1-4680-994D-205754581C18. Podpisany Strona 85