Wnioski z analizy podstawowych parametrów finansowych

Podsumowując wyniki przeprowadzonej analizy podstawowych parametrów finan-sowych spółek debiutujących na GPW w latach 1998–2011, na szczególna uwagę zasługują następujące zjawiska:

 Wśród debiutujących spółek 8% uzyskuje stratę na poziomie zysku operacyjnego i tyle samo na poziomie zysku netto w okresie (–1) i w kolejnych trzech latach liczba ta rośnie, osiągając około 30% w okresie (+2). Jednocześnie 9 na 217 spó-łek uzyskało ujemny kapitał własny w okresie (+2), a w jednym przypadku nawet w okresie (–1).

 Wartość wskaźnika płynności natychmiastowej oceniana za pomocą średniej przyciętej (0,28) oraz mediany (0,15) pokazuje, że w okresie (–1) większość de-biutujących spółek utrzymuje stan gotówki na poziomie umożliwiającym utrzy-manie płynności finansowej. Pozyskanie kapitałów z giełdy istotnie zwiększa wartość tego wskaźnika w okresie (0). W kolejnych dwóch latach w miarę inwe-stowania pozyskanych kapitałów wartość wskaźnika zmniejsza się. Na koniec okresu (+2) nie osiąga jednak stanu sprzed debiutu i jest znacząco większa (śred-nia przycięta 0,62, mediana 0,2). Może to wynikać albo z braku wystarczającej liczby programów inwestycyjnych zdolnych do wchłonięcia pozyskanego kapita-łu w tak krótkim czasie, albo ze świadomego utrzymywania nadmiernych stanów gotówki w celu poprawienia komfortu zarządzania. Na przestrzeni 14 lat w okre-sie (–1) średnie wartości tego wskaźnika nie wykazywały istotnych statystycznie różnic, co oznacza, że sytuacja finansów debiutujących spółek nie uległa zróżni-cowaniu. Różnicowanie to pojawia się w kolejnych okresach, a szczególnie w okresie (+2). Wartość wskaźnika płynności natychmiastowej jest różna w za-leżności od branży, w której działa przedsiębiorstwo, i jest istotne statystycznie. Duże wartości uzyskują szczególnie przedsiębiorstwa z sektora energetycznego (ENE), usług finansowych (FIN) i mediowych (MED) (mediana  0,9), naj-mniejsze zaś przedsiębiorstwa działające w sektorze spożywczym (SPO) i han-dlowym (HAN).

 Postulat pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym jest spełnieniem jednej z tzw. złotych reguł finansowych, której istota sprowadza się do tego, aby aktywa obarczone wysokim ryzykiem finansować kapitałem własnym. Średnia wartość

wskaźnika PATKW mierzącego spełnienie tego postulatu w okresie (–1) była większa od 1 (przycięta średnia = 1,42, mediana = 1,15). Można z tego wnio-skować, że przedsiębiorstwa wchodzące na giełdę stosowały zachowawcze finansowanie i wykorzystywały kapitał własny do częściowego finansowania ak-tywów obrotowych. Wskaźnik większy od 1 oznacza również, że z punktu wi-dzenia tej reguły finansowania przedsiębiorstwa nie osiągnęły optymalnego po-ziomu zadłużenia, w związku z czym rozwój mogą finansować kredytami. W okresie (0) wartość wskaźnika rośnie, co jest oczywiste, a w okresie (+2) spa-da, ale do poziomu wyższego niż przed debiutem. Statystycznie istotna różnica pomiędzy średnimi występuje jednak tylko pomiędzy próbą z okresu (0) a pozo-stałymi okresami. Natomiast różnica pomiędzy średnimi sprzed debiutu a śred-nimi po debiucie jest nieistotna statystycznie. W okresie (–1) przedsiębiorstwa wchodzące na giełdę w latach 1998–2011 charakteryzowały się podobnym po-dejściem do finansowania aktywów, gdyż różnice pomiędzy próbami z tych lat są nieistotne statystycznie. Różnice takie pojawiają się w okresie (0), natomiast w okresie (+1) i (+2) różnice znowu nie są istotne statystycznie. Parametr ten po-kazuje więc pewną stałą cechę przedsiębiorstw w zakresie sposobu finansowania aktywów. Natomiast istotne statystycznie zróżnicowanie tego wskaźnika wystę-puje w zależności od sektora, w którym działa przedsiębiorstwo. Najmniejszą wartość wskaźnika, a więc najbardziej agresywny sposób finansowania aktywów, wykazują przedsiębiorstwa z sektora surowcowego (SUR) i spożywczego (SPO), a najbardziej zachowawczy przedsiębiorstwa mediowego (MED) i handlowego (HAN).

 Zadłużenie łączne debiutujących spółek w okresie (–1) średnio nieznacznie prze-kraczało 50% (średnia przycięta = 52,4%, mediana = 53,4%), w okresie (0) zna-cząco spadło, a w okresie (+2) wzrosło, nie osiągając stanu sprzed debiutu. Staty-stycznie istotne różnice występują jedynie pomiędzy próbą z okresu (0) a próbą okresu (–1) i próbami po debiucie. Natomiast różnice pomiędzy próbami sprzed debiutu i po debiucie nie są istotne statystycznie. Na przestrzeni lat 1998–2011 polityka zadłużenia łącznego nie ulegała zmianie, szczególnie w okresie (+2). Zadłużenie długoterminowe statystycznie istotnie różni się w przedsiębiorstwach działających w poszczególnych branżach. Najmniejsze było ono w przedsiębior-stwach energetycznych, a największe w handlowych i finansowych.

 Zadłużenie długoterminowe zaciągane najczęściej w celu finansowania inwesty-cji wykorzystywane było powszechnie przez debiutujące spółki. Tylko około 15% z nich nie korzystało z tego źródła finansowania. W okresie (–1) przeciętny udział zadłużenia długoterminowego w kapitałach stałych wynosił około 14% (przycięta średnia = 13,9%, a mediana = 8,3) i był szczególnie mały w spółkach debiutujących w 2008 roku. W okresie (0) udział ten zmniejszył się i podobnie jak inne wskaźniki w okresie (+2) zwiększył się, nie osiągając stanu z okresu (–1). Próby sprzed i po debiucie nie różnią się istotnie statystycznie. Spółki

dzia-łające w poszczególnych sektorach różniły się istotnie statystycznie poziomem zadłużenia długoterminowego. Najniższy poziom tego zadłużenia wykazywały spółki z sektora mediowego (MED), a najwyższy z sektora spożywczego (SPO) i surowcowego (SUR).

 W przypadku debiutujących spółek wskaźnik ROA pokazujący relacje zysku operacyjnego do aktywów operacyjnych wynosił średnio w okresie (–1) około 13% (średnia przycięta = 13,4%, a mediana = 12,1%) i wykazywał stosunkowo dużą zmienność (CV = 164,8%). Bardzo niepokojącym zjawiskiem było jego systematyczne zmniejszanie się w okresie (–1) do (+2). Zmniejszanie to jest bar-dzo wyraźne, gdyż różnice pomiędzy wszystkimi próbami są statystycznie istot-ne. O ile spadek rentowności w okresie (0) jest uzasadniony, gdyż wynika ze wzrostu kapitału, który nie został jeszcze ulokowany, o tyle spadek w okresie (+1) i (+2) oznacza nie tylko nieuzyskanie efektów z zainwestowania nowych kapitałów, ale także spadek efektywności kapitału sprzed debiutu. Bulwersujące jest to, że systematyczny spadek wskaźnika ROA wykazywały spółki debiutujące u progu hossy. Trudno wytłumaczyć to zjawisko. Być może jest ono efektem eu-forii i rozprężenia powstającego w spółkach po udanym debiucie? Przedsiębior-stwa działające w różnych sektorach nie różnią się zbytnio wartościami ROA, gdyż różnice pomiędzy próbami nie były statystycznie istotne. Wyjątkiem były przedsiębiorstwa finansowe, które osiągały ten wskaźnik na niskim poziomie, co mogło wynikać z tego, że duża część przychodów miała charakter finansowy i nie wpływała na wyniki operacyjne.

 Wskaźnik ROE należy obok zysku netto do bardzo popularnych wskaźników wśród inwestorów. Spółki kształtując swój obraz finansowy, starają się uzyski-wać wartości tego wskaźnika na odpowiednim poziomie, wykorzystując do tego możliwość sterowania zyskiem netto, jakie daje prawo bilansowe. Potwierdze-niem tego jest małe zróżnicowanie średnich wartości tego parametru w okresie (–1) uzyskiwane przez spółki debiutujące we wszystkich okresach objętych ana-lizą. Także w przypadku tego wskaźnika występuje systematyczne zmniejszanie się jego średniej wartości w okresie od (–1) do (+2). Zjawisko to jest wyraźne, jakkolwiek słabsze statystycznie niż w przypadku ROA, gdyż różnice pomiędzy próbami z okresu (+1) i (+2) nie są istotne statystycznie. Nadal wzbudza jednak niepokój, podobnie jak w przypadku ROA, ze względu na zmniejszenie wartości tego wskaźnika pomiędzy okresem (0), a latami po debiucie i jest on statystycz-nie istotny.

3. Parametry emisji