Województwo Lubuskie

ZNACZENIE DRÓG WOJEWÓDZKICH DLA STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

Województwo lubuskie należy do najmniejszych powierzchniowo województw w kraju.

Mniejsza w stosunku do średniej krajowej gęstość zaludnienia, duża lesistość, trudne w wielu miejscach warunki prowadzenia farmerskiego, wielkoobszarowego rolnictwa, czy też względne rozproszenie niewielkich najczęściej jednostek osadniczych⁷⁰, nadają województwu nadgraniczny, tranzytowy charakter. Wśród wewnętrznych, endogenicznych czynników rozwoju województwa lubuskiego należy wymienić potencjał turystyczny regionu, korzyści uzyskiwane z ruchu transgranicznego oraz inwestycje zagraniczne lokalizowane w silniejszych ośrodkach miejskich województwa. Do korzystnych uwarunkowań rozwojowych regionu należy też nieźle rozwinięta infrastruktura techniczna transportu.

W zakresie drogownictwa województwo lubuskie należy do niezwykle uprzywilejowanych.

Historycznie na tych terenach powstała gęsta sieć dróg o nawierzchni twardej⁷¹. W lubuskim wskaźnik dostępności sieci drogowej wyrażany kilometrami dróg o nawierzchni twardej na 10 tys. mieszkańców znacznie przekracza średnią krajową⁷². Inną sprawą jest, że dbałość utrzymaniowa o drogi wojewódzkie i lokalne jest niewystarczająca. Jedna piąta dróg wojewódzkich jest w bardzo złym stanie technicznym, zaś jedna czwarta w stanie złym. Jeżeli dodać do tego stan ostrzegawczy na ponad dwustu kilometrach dróg wojewódzkich, to oznacza, że ponad połowa dróg wojewódzkich w regionie wymaga pilnych, kosztownych remontów aby przerwać narastające opóźnienia w tym zakresie.

Rewolucyjne zmiany jakościowe lubuskiego drogownictwa związane są z dobrze rozwijającą się siecią magistralnych dróg o parametrach autostradowych. Równoleżnikowo przebiega przez województwo autostrada A 2 w Paneuropejskim Korytarzu Transportowym Nr 2 (Berlin, Warszawa, Mińsk, Moskwa). W węźle „Jordanowo” krzyżuje się ona z południkową S 3, która w niedługim czasie połączy Szczecin, Gorzów Wlkp., Zieloną Górę z

70 Tylko dwa miasta „stutysięczne” – Zielona Góra i Gorzów Wielkopolski.

71 Chodzi tu o drogi o nawierzchni twardej ulepszonej – z kostki kamiennej, klinkieru, betonu, z płyt kamienno-betonowych, bitumu. Drogi o nawierzchni tłuczniowej i brukowej należą do dróg o nawierzchni nieulepszonej.

72 Według Banku Danych Lokalnych (dostęp na dzień 24.07.2015 r.) wynosił on 83,0 km/10 tys. mieszkańców wobec średniej krajowej 74,1 km/10 tys. Należy dodać, że wskaźnik ten ciągle polepsza się dla województwa w związku z jego emigracyjnymi problemami demograficznymi.

82

Legnicą (A 4)⁷³, Wrocławiem i w dalszej przyszłości z Czechami. Planowanym uzupełnieniem tych dwóch magistrali autostradowych jest ważna przebudowa obecnej DK 18 do parametrów autostrady A 18 Krzyżowa – Olszyna. Uzupełnienie drogi o drugi pas ruchu, niezbędny dla ciężkich pojazdów drogowych w obsłudze międzynarodowych potoków towarowych lepiej skomunikowałoby południowo-zachodnie rubieże województwa lubuskiego. Pod warunkiem, że nie będzie robić się pozornych oszczędności finansowych na zbyt rzadkich węzłach drogowych⁷⁴.

Sumując, inwestycje drogowe w Lubuskim koncentrują się obecnie na magistralach autostradowych, których gęstość na 100 km kw. uczyni niedługo z województwa jednego z krajowych liderów w tym zakresie. Drogi niższych klas rozwijane będą w regionie jako uzupełnienie sieci autostradowej. Generalnie zły stan techniczny wielu dróg wojewódzkich wymusi ich modernizację, połączoną z likwidacją tzw. „wąskich gardeł” i poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego. Prace podejmowane są na całych ciągach ważniejszych dróg wojewódzkich, co poprawi dostępność niektórych słabiej skomunikowanych terenów i długofalowo, strategicznie rozwiąże najpoważniejsze problemy drogownictwa regionu. Z punktu widzenia wydatkowania środków finansowych wydaje się to racjonalne i efektywne ekonomicznie⁷⁵.

Sieć dróg wojewódzkich obejmuje w województwie lubuskim 1 509 km. Składają się na nią m.in.: 132 mosty, 12 wiaduktów, 3 kładki dla pieszych, 800 przepustów, 4 przeprawy promowe i nawet jedna przeprawa łodziowa (!)⁷⁶. Do 2020 r. inwestycje drogowe na sieci dróg wojewódzkich objąć mają 49 projektów wartości 561,81 mln zł⁷⁷. Większość stanowić będą przebudowy i modernizacje odcinków drogowych, ale powstanie także siedem obwodnic oraz trzy ważne mosty w: Milsku (na Odrze), Skwierzynie (na Warcie) i Przetocznicy (na Odrze). Niektóre z inwestycji mogą ulec opóźnieniu i oddane zostaną do eksploatacji do 2023 roku. Przebudowanych zostanie 160 km dróg a długość planowanych obwodnic osiągnie 21,3 km. W perspektywie 2025 r. zakończone zostaną budowy obwodnic:

73 W maju 2018 r. nastąpiło tzw. „wpięcie” S 3 do autostrady A 4 pod Legnicą.

74 Regionowi znane są przypadki takich półśrodków przy budowie A 4 i S 3.

75 Por.: J. Brdulak; Infrastructural Opportunities for Development of Borderlands (on the Example of Airport Infrastructure) (in:) Countries of Central and Eastern Europe versus Global Economic Crisis, “Geopolitical Studies” vol. 15, Warsaw 2009, p. 319 – 324 oraz J. Brdulak, B. Zakrzewski; Zarys teoretyczny zmian systemu transportowego Polski, “Transport Samochodowy”, 2008, nr 1, s. 35 – 45.

76 Program Rozwoju Transportu Województwa Lubuskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Zielona Góra czerwiec 2016, s. 30.

77 W tym z RPO 477,54 mln złotych.

83

Rzepina, Drezdenka (inwestycja etapowana), Lubska (etapowana), Kożuchowa etapowana), Jezior i Trzciela. Skala prowadzonych i przewidywanych inwestycji na drogach wojewódzkich regionu jest niewielka w porównaniu do kosztów na przykład budowanej S 3. Oddany w 2013 r. odcinek Sulechów – Międzyrzecz kosztował 1 mld 50 mln zł, a oddany do eksploatacji w 2014 r. odcinek Gorzów Wlkp. – Międzyrzecz – 761,5 mln zł. Druga jezdnia obwodnicy Gorzowa Wlkp. w ciągu S 3 (gotowa w 2017 r.) kosztowała 500 mln zł, druga jezdnia obwodnicy Międzyrzecza – 223,5 mln zł, a druga jezdnia S 3 odcinka Sulechów – Nowa Sól, która ma być oddana do użytku w 2019 r. pochłonie 1 mld 20 mln złotych⁷⁸.

Wśród zamierzeń inwestycyjnych na drogach wojewódzkich Lubuskiego należy podkreślić, obok sygnalizowanych wyżej, następujące projekty, które znacząco poprawią jakość sieci drogowej województwa:

1) rozbudowa drogi 130 Baranówko – Tarczyn – Baczyna, stanowiącej dojazd do magistrali S 3 węzeł „Marwice”;

2) wzmocnienie drogi nr 134 Muszkowo – Ośno Lubuskie – Rzepin – Urad – granica państwa, składające się z przebudowy odcinka Rzepin - Ośno Lubuskie (dojazd do autostrady A 2) oraz modernizacji odcinka Ośno Lubuskie – granica państwa;

3) rozbudowa ciągu drogi nr 137 Słubice - Sulęcin – Międzyrzecz – Trzciel, składająca się z szeregu inwestycji w Słubicach (np. skrzyżowanie ul. Obozowej), Międzyrzeczu (ul.

Młyńska), Trzemesznie Lubuskim;

4) wzmocnienie drogi nr 138 Muszkowo – Długoszyn – Sulęcin – Torzym – Gubin, polegające na modernizacji ulic miejscowości Torzym i zapewnieniu okolicznym miejscowościom dojazdu do węzła drogowego A 2 w Torzymiu;

5) rozbudowa drogi nr 156 Strzelce Krajeńskie – Danków, zapewniająca lepszą komunikację od nowego skrzyżowania z drogą powiatową nr 1375 F w Strzelcach Krajeńskich do granicy województwa;

6) rozbudowa drogi nr 158 Gorzów Wlkp. – Santok – Drezdenko wraz z przebudową wiaduktu w ciągu drogi (Santok);

7) wzmocnienie ważnej drogi nr 276 Krosno Odrzańskie – Świebodzin, związane m.in. z usunięciem „wąskiego gardła” drogowego w miejscowości Chociule;

78 E. Polak, Lubuskie drogi 2014 – 2020, konferencja prasowa z dn. 13.03.2014 r.

84

8) przebudowa odcinkowa drogi nr 282 związana ze wspomnianą wcześniej budową obwodnicy Milska i bardzo potrzebnego mostu na Odrze, który zapewni integrację infrastrukturalną dużej części województwa lubuskiego;

9) przebudowa drogi nr 283 Zielona Góra – Zatonie – Kożuchów – Lasocin – Rejów;

10) budowa nowego mostu wraz z korektą trasy drogi nr 276 Krosno Odrzańskie – Świebodzin w miejscowości Przetocznica;

11) budowa obwodnicy Żagania w ciągu drogi 296 z dojazdem w kierunku węzła drogowego na autostradzie A 18 i w konsekwencji dalej do A 4;

12) budowa obwodnicy Jezior w ciągu drogi nr 303, która lepiej skomunikuje S 3 z oddalonym od Zielonej Góry lotniskiem w Babimoście (Port Lotniczy „Zielona Góra”).

Część z wymienionych wyżej projektów inwestycyjnych uzupełnia, a nawet wyprzedza planistycznie, realizację budowy nowych dróg magistralnych o parametrach autostradowych (A18 i S3). Powstanie autostrad związane będzie w województwie lubuskim z dalszą, intensywniejszą rozbudową dojazdowych dróg klasy krajowej i wojewódzkiej.

Drogi wojewódzkie planowane do realizacji w latach 2018-2021 można podzielić na następujące 4 grupy:

 inwestycje priorytetowe planowane do realizacji na drogach wojewódzkich w ramach RPO - Lubuskie 2020;

 obwodnice;

 budowa kompleksu wydobywczo – energetycznego Gubin – Brody wraz z infrastrukturą towarzyszącą (zadania warunkowe realizacja uzależniona od posiadanych środków finansowych bądź pozyskania środków w ramach EWT);

 zadania z programu EWT (zadania uwarunkowane pozyskaniem środków).

Tabela 2.1.5. Wykaz projektów drogowych przewidzianych do realizacji w województwie lubuskim

Grupa 1. Inwestycje priorytetowe planowane do realizacji na drogach wojewódzkich w ramach RPO - Lubuskie 2020

Nazwa zadania inwestycyjnego

Wartość zadania ogółem

PLAN [mln PLN]

2017 2018 2019 2020 2021 Zadania z poziomem dofinansowania UE89%; budżet państwa 10%; wkład własny województwa 1%

oraz UE99% i wkład własny j.s.t 1%

85

Budowa mostu przez rzekę Odrę wraz z budową nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 282 - zadanie zapisane w Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego - ETAP I

12,00 12,00

Budowa mostu przez rzekę Odrę wraz z budową nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 282 - zadanie zapisane w Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego - ETAP II

110,00 5,00 30,00 45,00 30,00 Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 296 na odcinku Kożuchów -

Żagań w m. Stypułów 6,00 6,00

Rozbudowa drogi woj. nr 296 w m. Iłowa ul. Żagańska 5,86 4,36

Rozbudowa drogi woj. nr 297 w m. Wrociszów 5,50 2,00 3,50

Przebudowa wraz z rozbudową drogi woj. nr 297 na odc. Cisów

- granica powiatu 7,32 5,82

Rozbudowa skrzyżowania dróg wojewódzkich nr 297 i 283

w m. Kożuchów (rondo) 1,39

RAZEM INWESTYCJE PRIORYTETOWE DO REALIZACJI W

RAMACH ŚRODKÓW UE (89/10/1) 148,07 30,18 8,50 30,00 45,00 30,00

1% wkład własny budżetu województwa 1,36 0,18 0,09 0,30 0,45 0,30

10% budżet państwa 13,61 1,82 0,85 3,00 4,50 3,00

89% dofinansowanie RPO Lubuskie 2020 121,10 16,18 7,57 26,70 40,05 26,70 99% dofinansowania RPO Lubuskie 2020 (ETAP I) 11,88 11,88 0,00 0,00 0,00 0,00 1% wkład własny budżetu j.s.t (ETAP I) 0,12 0,12 0,00 0,00 0,00 0,00 Zadania z poziomem dofinansowania UE99%

Przebudowa drogi woj. nr 130 (dojazd do drogi S3, węzeł

Marwice) 3,31 1,00 2,31

Przebudowa i rozbudowa drogi woj. nr 134 relacji Ośno

Lubuskie - Rzepin 12,00 3,00 4,00 5,00

Przebudowa i rozbudowa drogi woj. nr 137 relacji Słubice -

Sulęcin - Międzyrzecz 10,00 1,00 4,00 5,00

Rozbudowa drogi woj. nr 137 w m. Trzemeszno Lubuskie 6,40 3,90 Rozbudowa drogi woj. nr 138 na odc. od drogi krajowej nr 29

do m Debrznica 14,00 7,50 5,00

Modernizacja drogi woj. nr 138 na odc. Torzym - Sulęcin 9,00 2,50 4,50 2,00 Modernizacja drogi woj. nr 156 na odc. Drezdenko - Strzelce

Krajeńskie - granica woj. * 7,00 3,00 4,00

Rozbudowa drogi woj. nr 158 w m. Lipki Wielkie 6,40 3,40 3,00 Przebudowa i rozbudowa drogi woj. nr 158 na odcinku

Drezdenko - Gorzów Wlkp. 10,00 5,00 5,00

Rozbiórka i budowa nowego mostu wraz z mostem

objazdowym przez rz. Wartę w m. Skwierzyna w ciągu drogi woj nr 159, Nowe Polichno-Skwierzyna w km 13+423

16,45 1,47

Przebudowa drogi woj. nr 159 w km 11+900 do km 12+305 wraz z mostem nad terenem zalewowym rz. Warty w Skwierzynie (estakada)

4,85 2,48 0,72

Rozbudowa drogi woj. nr 159 (Skwierzyna - droga woj. nr 158) 3,00 1,50 1,50 Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 160 relacji Drezdenko –

Międzychód 9,50 3,00 6,50

Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 276 na odc. Krosno Odrz. -

Radnica 6,61 4,11

86

Budowa nowego mostu wraz z korektą niebezpiecznego łuku, droga wojewódzka nr 276 Krosno Odrzańskie - Świebodzin, m.

Przetocznica

9,28 5,72 3,56

Rozbudowa drogi woj. nr 276 w m. Chociule 8,79 3,79 5,00

Rozbudowa drogi woj. nr 276 m. Sycowice 7,00 3,00 4,00

Przebudowa i rozbudowa drogi woj. nr 278 na odc. Sulechów -

Konotop 10,00 3,00 4,00 3,00

Modernizacja drogi woj. nr 278 na odc. Stare Strącze -

Wschowa * 9,00 3,00 3,00 3,00

Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 295 w m. Miodnica 11,00 3,00 8,00 Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 295 w m. Gorzupia Dolna 3,00 3,00 Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 302 w miejscowości

Chlastawa - rondo 1,48

Modernizacja drogi woj. nr 315 na odcinku Przyborów -

granica województwa * 8,00 4,00 4,00 6,50 0,00

RAZEM INWESTYCJE PRIORYTETOWE DO REALIZACJI W

RAMACH ŚRODKÓW UE (99/1) 186,07 42,18 69,78 43,00

1% wkład własny budżetu województwa 1,86 0,42 0,70 0,43 0,07 0,00

99% dofinansowanie RPO Lubuskie 2020 184,21 41,76 69,08 42,57 6,44 0,00 OGÓŁEM INWESTYCJE PRIORYTETOWE DO REALIZACJI W

RAMACH ŚRODKÓW UE 334,14 72,36 78,28 73,00 51,50 30,00

wkład własny budżetu województwa 3,22 0,60 0,78 0,73 0,52 0,30

budżet państwa 13,61 1,82 0,85 3,00 4,50 3,00

dofinansowanie RPO Lubuskie 2020 317,19 69,82 76,65 69,27 46,49 26,70 Grupa 2. Obwodnice

Relacja Lokalizacja - zakres robót

Wartość Zadania z poziomem dofinansowania UE 99%

Obwodnica Rzepina

87

Modernizacja drogi woj. nr 289 na odc. Lubsko-Brody * 8,00

3.

287 Dychów - Lubsko - Żary

Modernizacja drogi woj. nr 287 na odc. Żary – Lubsko * 10,00

4.

Rozbudowa drogi woj. nr 287 na odc. od km 46+520 (od przejazdu kolejowego relacji Nowogród Bobrzański - Żary) do km 47+200 (skrzyżowanie z drogą krajową nr 12) w miejscowości Grabik

3,50

5.

294 Trzebiel - Tuplice Jasień

Modernizacja drogi woj. nr 294 na odc. Trzebiel – Jasień * 10,00

6. Przebudowa wraz z rozbudową drogi woj. nr 294 w m.

Trzebiel 7,00

Razem 48,50

RAZEM INWESTYCJE PRIORYTETOWE DO REALIZACJI W RAMACH ŚRODKÓW UE 48,50

15% wkład własny budżetu województwa 7,28

85% dofinansowanie RPO Lubuskie 2020 41,22

Źródło: na podstawie danych Zarządu Dróg Wojewódzkich Województwa Lubelskiego

Grupa 4. Zadania z programu EWT (zadania uwarunkowane pozyskaniem środków)

Lp. Nr Relacja Lokalizacja - zakres robót

Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 134 na

odc. Rzepin - dk. 29 10,00

2. 138 Muszkowo - Długoszyn - Sulęcin - Torzym -

Gubin Modernizacja drogi woj. nr 138 w m. Gubin 3,00

3. 138/

286

Muszkowo - Długoszyn - Sulęcin - Torzym - Gubin / Gubin - Biecz

Rozbudowa skrzyżowania ul. Nowej i Wyspiańskiego w ciągu drogi woj. nr 286 i 138 oraz przebudowa ul. Chopina na odc. od skrzyżowania z ul. Nową do granicy Państwa w ciągu drogi woj. nr 138 w m. Gubin

4,50

4. 139 Górzyca - Kowalów - Rzepin - Debrznica Modernizacja drogi woj. nr 139 na odc.

Górzyca - Rzepin * 5,00

Razem 22,5

RAZEM INWESTYCJE PRIORYTETOWE DO REALIZACJI W RAMACH ŚRODKÓW UE 22,5

15% wkład własny budżetu województwa 3,38

85% dofinansowanie EWT 19,12

Źródło: na podstawie danych Zarządu Dróg Wojewódzkich Województwa Lubelskiego

88

W dokumencie Potrzeby inwestycyjne w zakresie dróg wojewódzkich w Polsce (Stron 81-88)