Jan Gembara, Piotr Chełpi ski, Grzegorz Mikiciuk, Ireneusz Ochmian, Marlena Sosnowska, Janusz Lewandowski
Katedra Sadownictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin
Wst p
Powa nym problemem w uprawie czere ni wpływaj cym na jako uzyski-wanego plonu jest p kanie owoców. Zjawisko to szczególnie nasila si , gdy w czasie uzyskiwania dojrzało ci przez owoce, wyst puj silne opady deszczu. Jednym z głównych celów hodowli jest uzyskanie nowych odmian o owocach mało podatnych na p kanie. Poszukuje si równie innych metod, które mog ogranicza straty plonów.
Od lat wykorzystuje si opryskiwanie owoców preparatami na bazie wapnia, które w pewnym stopniu zabezpieczaj owoce. Ostatnio coraz wi cej uwagi zwraca si równie na preparaty zawieraj ce krzem. Wydaje si , e krzem mo e równie skutecznie jak wap ogranicza p kanie owoców czere ni.
Celem przeprowadzonych bada było okre lenie wpływu preparatu Actisil na ograniczenie p kania i jako owoców czere ni.
Materiał i metody
Do wiadczenie w układzie bloków losowanych w pi ciu powtórzeniach (jedno drzewo stanowiło jedno powtórzenie) przeprowadzono w latach 2005-2007 w Gospodarstwie Sadowniczym Pa stwa Rajewskich w miejscowo ci Karwowo, poło onej około 10 km od zachodniej granicy Szczecina. Badaniami obj to sze -cioletnie drzewa czere ni odmiany Burlat na podkładce PHL A. Drzewa rosn na glebie wytworzonej z gliny redniej pochodzenia zwałowego (II klasa bonitacyjna, kompleks pszenny dobry). W ka dym roku bada wykonywano, w zale no ci od kombinacji do wiadczenia, opryskiwanie 0,1% roztworem preparatu Actisil w ł cznej dawce 12 dm3ha-1, b d stosowano 0,1% roztwór doglebowy (12 dm3ha-1). Opryskiwanie, jak i dozowanie doglebowe, wykonywano pi razy w sezonie wegetacyjnym przed uzyskaniem przez owoce dojrzało ci zbiorczej. Pierwszy zabieg zastosowano po dwóch tygodniach od zako czenia kwitnienia. W celu okre lenia wpływu preparatu Actisil na p kanie czere ni, owoce na drzewie (w okresie dojrzało ci zbiorczej) były poddane działaniu wody, która miała imitowa deszcz (moczenie przez 24 godz. w woreczkach foliowych zało onych na gał ziach). Inne owoce, zebrane z drzew, moczono w wodzie destylowanej przez 12 i 24 godziny. Oprócz podatno ci owoców na p kanie dokonano równie pomiaru masy owocu, ich rednicy poprzecznej, j drno ci i wybarwienia pod-czas zbioru. Ze wzgl du na jednorodno wariancji bł du dokonano syntezy wyników z
J. Gembara i inni 82
lat bada . Wykonano analiz wariancji, a istotno ró nic pomi dzy rednimi weryfikowano testem Tukey’a przy poziomie istotno ci = 0,05.
Wyniki i dyskusja
W przeprowadzonych badaniach masa owocu czere ni odmiany Burlat wahała si od 6,01 do 6,49 g (tab. 1). Najmniejsz mas charakteryzowały si owoce drzew opryskanych preparatem Actisil, najwi ksz za owoce z drzew dokarmianych tym preparatem doglebowo. Stwierdzone ró nice nie były jednak istotne. Podobne wyniki bada uzyskał CHEŁPI SKI i in. [2007], którzy nie stwierdzili istotnego wpływu preparatów wapniowych na mas owocu odmiany Burlat. Jednak według WERMUNDA i in. [2005] stosowanie preparatów wapniowych mo e zmniejszy mas owocu w stosunku do kontroli.
rednica poprzeczna owoców badanej odmiany wynosiła od 21,78 do 22,60 mm (tab. 1). Podobnie jak w przypadku masy owocu, równie rednica owoców nie była uzale niona od zastosowanego nawo enia preparatem Actisil. SITAREK i GRZYB [1999]
stwierdzili, e w plonie owoców o rednicy 20-23 mm masa owocu wynosiła 4,4 g, a o rednicy powy ej 23 mm - 7,2 g.
Tabela 1; Table 1 Masa, rednica, j drno oraz wybarwienie owoców czere ni odmiany Burlat
The weight, diameter, fruit firmness and colour of the sweet cherry cv. Burlat 0,05; averages denoted with the same letters do not differ significantly at the level of significance = 0.05
** 187 - barwa intensywnie wi niowo-karminowa; dark red colour 45 - barwa purpurowo-czerwona; vivid red colour
J drno mi szu owoców czere ni jest równie wa n cech jako ciow , a im twardsze owoce tym mniej podatne na uszkodzenie mechaniczne [ROZPARA i in. 1996].
Według ROZPARY i in. [1997], j drno mi szu jest charakterystyczn cech odmianow . Jak podaje GRAJKOWSKI i in. [2006], doglebowe i dolistne stosowanie nawozów krzemowych istotnie zwi ksza j drno owoców truskawki. W przypadku czere ni stwierdzono, e stosowanie nawo enia preparatem Actisil, zarówno w formie opryskiwania, jak i doglebowo, w sposób istotny zmniejszyło j drno owoców (tab. 1).
Najwi ksz j drno ci , wynosz c 370,3 g mm-1 ugi cia, charakteryzowały si owoce z drzew kontrolnych.
Stosowanie preparatu Actisil w sposób istotny wpłyn ło na wybarwienie owoców
WPŁYW PREPARATU Act isil NA OGRANICZENIE P KANIA ... 83 badanej odmiany czere ni. W plonie z drzew dokarmianych prep. Actisil, zarówno dolistnie, jak i doglebowo, stwierdzono istotnie wi kszy udział owoców najintensywniej wybarwionych (54,3-57,3%). W plonie z drzew kontrolnych udział owoców najintensywniej wybarwionych wynosił 39,5% (tab. 1).
Tabela 2; Table 2 Wpływ zastosowanego nawo enia
na p kanie owoców czere ni odmiany Burlat The influence of Actisil on cracking
of sweet cherry cv. Burlat hours in the bags placed on
the trees
averages denoted with the same letters do not differ significantly at the level of significance = 0.05
Istotnym problemem obni aj cym jako owoców czere ni jest ich du a stosowanie prep. Actisil, zarówno dolistnie, jak i doglebowo, istotnie ograniczyło p kanie dojrzałych owoców zebranych i moczonych w wodzie destylowanej przez 12 i 24 godz. (tab. 2). W ród owoców poddanych działaniu wody imituj cej deszcz na drzewie (moczonych w woreczkach zakładanych na gał zie), najefektywniej przed p kaniem chroniło stosowanie nawo enia krzemowego w formie oprysku dolistnego.
Nie stwierdzono natomiast istotnej ró nicy mi dzy ilo ci owoców pop kanych na drzewach kontrolnych i nawo onych preparatem Actisil doglebowo (tab. 2).
Wnioski
1. Zastosowanie preparatu Actisil istotnie zmniejszyło podatno na p kanie owoców moczonych po zbiorze przez 12 i 24 godz.
2. Dolistne nawo enie krzemem istotnie zmniejszyło ilo owoców pop kanych na
J. Gembara i inni 84
drzewie (moczonych w woreczkach).
3. Actisil nie wpłyn ł istotnie na mas owocu i jego rednic poprzeczn . 4. Najwi ksz j drno ci charakteryzowały si owoce z drzew kontrolnych.
5. Plon z drzew nawo onych dolistnie i doglebowo preparatem Actisil cha-rakteryzował si istotnie wi kszym udziałem owoców najintensywniej wybar-wionych.
Literatura
BROWN G.,WILS ON S.,BOUCHER W.,GRAHAM B.,MCGLASSON B. 1995. Effect of copper-calcium sprays on fruit cracking in sweet cherry (Prunus avium L.). Sc. Horticul. 62:
75-80.
CHEŁPI SKI P., LEWANDOWS KI J., GEMBARA J., MIKICIUK G. 2007. Wpływ stosowania preparatów Wapnovit i Calcinit na p kanie owoców czere ni odmiany ‘Burlat’. Rocz.
AR w Poznaniu, CCCLXXXIII Ogrodnictwo 41: 291-295.
DEMIRSOY L.K.,BILGENER S. 1998. The effects of preharvest chemical applications on cracking and fruit quality in ‘Ziraat’, ‘Lambert’ and ‘Van’ sweet cherry varieties. Acta Hort. 468: 663-670.
FERNANDEZ R.T., FLORE J.A. 1998. Intermittent aplication of CaCl2 to control rain cracking of sweet cherry. Acta Hort. 468: 683-689.
GRAJKOWSKI J.,OCHMIAN I., POPIEL J. 2006. Wpływ stosowania wapniowych i krzemo-wych nawozów dolistnych na jako owoców truskawki odmiany Elsanta. Folia Univer.
Agricult. Stet., Agricultura 248: 103-108.
LANG G., GUIMOND C.,SOUTHWICK S.,KAPPEL F., FLORE J.A.,FACTEAU T.,AZARENKO A.
1998. Performance of Calcium Sprinkler-Based strategies to reduce sweet cherry rain-cracking. Acta Hort. 468: 649-656.
MORGA H.,WÓJCIK P.,LEWANDOWSKI M.,SZYMCZAK J.,KIEŁKIEWICZ M.,SKRZYDŁO M.
1998. P kanie czere ni - próby przeciwdziałania temu zjawisku. Mat. XXXVII Ogóln.
Konf. Nauk. Sadowniczej, Skierniewice 25-27 VIII 1998: 541-544.
ROZPARA E.,GRZYB Z.S.,BASAK A. 1996. Wpływ GA3 na opó nienie dojrzewania oraz jako owoców czere ni. Nowe ro liny i technologie w ogrodnictwie. Wyd. AR Pozna 1: 252-255.
ROZPARA E.,GRZYB Z.S.,OMIECI SKA B.,LISOWSKI M.1997. Klasyfikacja odmian czere ni pod wzgl dem jako ci owoców. Mat. Konf. „Współczesne trendy w agrotechnice sadów - Jako owoców jako czynnik post pu w sadownictwie”. 25-26 IX 1997, AR Lublin:
156-159.
SITAREK M.,GRZYB Z.S. 1999. Wst pne wyniki wpływu opryskiwania drzew preparatami Seniphos i Stopit na ograniczenie stopnia sp kania owoców czere ni. Zesz. Nauk. AR Kraków 351: 297-300.
WERMUND U.,HOLLAND A.,REARDON S. 2005. Cracking susceptibility of sweet cherries in the United Kingdom in relation to calcium application and covering systems. Acta Hort.
667: 475-481.
ZAGAJA S.W.,PACZUSKA J.,JACKIEWICZ A. 1963. Wst pne wyniki bada nad p kaniem owoców ró nych odmian czere ni. Prace Inst. Sad. i Kwiac. w Skierniewicach 1:
169-177.
WPŁYW PREPARATU Act isil NA OGRANICZENIE P KANIA ... 85
Słowa kluczowe: Actisil, j drno , krzem, p kanie czere ni, wybarwienie owoców Streszczenie
Celem przeprowadzonych bada było okre lenie wpływu preparatu Actisil na ograniczenie p kania i jako owoców czere ni. Badaniami obj to sze cioletnie drzewa czere ni odmiany Burlat na podkładce PHL A. W ka dym roku bada wykonywano, w zale no ci od kombinacji do wiadczenia, opryskiwanie 0,1% roztworem preparatu Actisil w ł cznej dawce 12 dm3ha-1, b d stosowano 0,1% roztwór doglebowy (12 dm3ha-1). Opryskiwanie, jak i dozowanie doglebowe wykonywano pi razy w sezonie wegetacyjnym przed uzyskaniem przez owoce dojrzało ci zbiorczej. Pierwszy zabieg zastosowano po dwóch tygodniach od zako czenia kwitnienia. W celu okre lenia wpływu preparatu Actisil na p kanie czere ni, owoce na drzewie (w okresie dojrzało ci zbiorczej) były poddane działaniu wody, która miała imitowa deszcz (moczenie przez 24 godz. w woreczkach foliowych zało onych na gał ziach). Inne owoce, zebrane z drzew, moczono równie w wodzie destylowanej przez 12 i 24 godz. Zastosowanie preparatu Actisil istotnie zmniejszyło podatno na p kanie owoców, moczonych po zbiorze w wodzie destylowanej przez 12 i 24 godz. Dolistne nawo enie krzemem istotnie zmniejszyło ilo owoców pop kanych na drzewie (moczonych w woreczkach).
Actisil nie wpłyn ł istotnie na mas owocu i jego rednic poprzeczn . Najwi ksz j drno ci charakteryzowały si owoce z drzew kontrolnych. Stwierdzono równie , e plon z drzew nawo onych dolistnie i doglebowo prep. Actisil charakteryzował si istotnie wi kszym udziałem owoców najintensywniej wybarwionych.
THE INFLUENCE OF THE Actisil PREPARATION ON REDUCING CRACKING AND THE QUALITY OF SWEET CHERRY FRUITS
Jan Gembara, Piotr Chełpi ski, Grzegorz Mikiciuk, Ireneusz Ochmian, Marlena Sosnowska, Janusz Lewandowski
Department of Pomology, Westpomerania University of Technology, Szczecin Key words: Actisil, coloured of fruits, cracking of sweet cherry, fruit firmness,
silicon
Summary
The aim of the experiments was estimation of the influence of the Actisil on reducing cracking and the quality of sweet cherry fruits. The experiment was conducted on six-year-old cherry-trees cv. Burlat on PHL A rootstock. Every year foliar application of 0.1% of the solution Actisil at the total dose 12 dm3ha-1 was made or 0.1% of the solution was used on the soil. Foliar and soil applications were made five times in the growing season before the fruit harvest. The first protective treatment was made two weeks after the end of blossoming. To define the influence of the Actisil on the cracking of sweet cherry, the fruit on the trees (during the harvest) were subjected to the action of water which was imitating the rain (soaking in the bags placed on the trees for 24 hours). Another fruits picked from trees were also soaked in the destilled water for 12 and 24 hours. The application of the Actisil significantly reduced the cracking of fruits which were soaking in the destilled water for 12 and 24 hours. The foliar application of fertilizers with silicon significantly reduced the quantity of cracked fruits on the trees (soaked in the bags). Actisil did not influence the weight of fruit and its diameter. The highest fruit firmness was observed in fruits from the control trees. It was
J. Gembara i inni 86
also noticed that the yield of fruits from the trees which were fertilized with Actisil was characterized by the significantly bigger participation of the most intensive coloured fruits.
Mgr Jan Gembara Katedra Sadownictwa
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ul. Janosika 8
71-424 SZCZECIN e-mail: gemjan@wp.pl
ZESZYTY PROBLEMOWE POST PÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 536: 87-94