3. Terapia
3.1. Część stacjonarna terapii
3.1.1. Trening równowagi
Tydzień 1: Poziom trudności funkcji motorycznych 1/5, Tydzień 2: Poziom trudności funkcji motorycznych 3/5, Tydzień 3: Poziom trudności funkcji motorycznych 5/5,
Trening Gamma 10 min – Ćwiczenia na podłożu stabilnym nakierowane na poprawę balansu ciałem, utrzymania zadanych pozycji, wykonywania ruchów celowych, trening czasu reakcji
Trening Sigma 10 min- Ćwiczenia na podłożu niestabilnym poprawiające utrzymanie równowagi, zmniejszające ryzyko upadków, trening czasu reakcji, trening koordynacji kończyn dolnych.
Trening Telko 10 min- Ćwiczenia siły oraz koordynacji kończyn dolnych z oporem elastycznym
17 3.1.2. Trening siły i wytrzymałości
Poszczególne strefy pracy
Strefa tętna regeneracyjna - tlenowa Strefa tętna przemian tlenowych - kształtująca
Strefa tętna przemian tlenowo-beztlenowych
Strefa tętna przemian beztlenowych
Trening 1
Power Zone 45 min
1. Ćwiczenia oddechowe 5min
Odtworzenie toru oddechowego 1. Oddech klatką piersiową 3x5 oddechów
2. Oddech przeponowy 3x5 oddechów
3. Odtworzenie prawidłowego wzorca oddechowego (Faza pierwsza wdech klatka
piersiowa, faza druga przepona, wdech 3 sekundy przez nosa, wydech 7 sekund przez usta)
Aktywny kaszel Kaszel przeponowy 3x5
Przedłużony wydech Długość wydechu jak najdłuższa 3x5
18
2. Rozgrzewka - 10min (Podniesienie temperatury 5min, pobudzenie obręczy barkowej oraz biodrowej, stretching dynamiczny, wzorce ruchowe, pobudzenie układu nerwowego)
1. Interwał stacji Power Zone:
Seria 1
Stacja 1 - 1min Przerwa 30 sek Stacja 1 - 1min Przerwa 2 min ćwiczenia oddechowe
Seria 2
Stacja 2 - 1min Przerwa 30 sek Stacja 2 - 1min Przerwa 2 min ćwiczenia oddechowe
Seria 3
Stacja 3 - 1min Przerwa 30 sek Stacja 3 - 1min Przerwa 2 min ćwiczenia oddechowe
Seria 4
Stacja 4 - 1min Przerwa 30 sek Stacja 4 - 1min Przerwa 2 min ćwiczenia oddechowe
19 Uwagi: należy pamiętać, że wejście w dana strefę wysiłku zajmuje jakiś czas.
Uwzględnione strefy obejmują pracę w danej strefie. Osiągnięcie danej strefy uzyskuje poprzez szybkość ruchu i/lub obciążenie. Stały monitoring tętna oraz skala zmęczenia.
Trening 2
Bieżnia Woodway lub cykloergometr Kaiser 45 min
1. Ćwiczenia oddechowe 5min
Odtworzenie toru oddechowego 1. Oddech klatką piersiową 3x5 oddechów
2. Oddech przeponowy 3x5 oddechów
3. Odtworzenie prawidłowego wzorca oddechowego (Faza pierwsza wdech klatka
piersiowa, faza druga przepona, wdech 3 sekundy przez nosa, wydech 7 sekund przez usta)
Aktywny kaszel Kaszel przeponowy 3x5 Przedłużony wydech Długość wydechu jak
najdłuższa 3x5
2. Rozgrzewka - 10min (Podniesienie temperatury 5min, pobudzenie obręczy barkowej oraz biodrowej, stretching dynamiczny, wzorce ruchowe, pobudzenie układu nerwowego)
3. Interwał Bieżna Woodway lub cykloergometr Kaiser
20 Seria 1
2 min 1 min 2 min 1 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe
Seria 2
2 min 1 min 2 min 1 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe
Seria 3
2 min 1 min 2 min 1 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe Uwagi: należy pamiętać, że wejście w dana strefę wysiłku zajmuje jakiś czas.
Uwzględnione strefy obejmują pracę w danej strefie. Osiągnięcie danej strefy uzyskuje poprzez szybkość ruchu i/lub obciążenie i/lub kąt nachylenia bieżni. Stały monitoring tętna oraz skala zmęczenia.
21 Trening 4
Power Zone 60 min
1. Ćwiczenia oddechowe 5min
Odtworzenie toru oddechowego 1. Oddech klatką piersiową 3x5 oddechów
2. Oddech przeponowy 3x5 oddechów
3. Odtworzenie prawidłowego wzorca oddechowego (Faza pierwsza wdech klatka
piersiowa, faza druga przepona, wdech 3 sekundy przez nosa, wydech 7 sekund przez usta)
Aktywny kaszel Kaszel przeponowy 3x5
Przedłużony wydech Długość wydechu jak najdłuższa 3x5
2. Rozgrzewka - 10min (Podniesienie temperatury 5min, pobudzenie obręczy barkowej oraz biodrowej, stretching dynamiczny, wzorce ruchowe, pobudzenie układu nerwowego)
3. Interwał Power Zone
22
4. Cool down - aktywny wypoczynek 5-10min w zależności od zmęczeniaUwagi: należy pamiętać, że wejście w dana strefę wysiłku zajmuje jakiś czas. Uwzględnione strefy obejmują pracę w danej strefie.
Osiągnięcie danej strefy uzyskuje poprzez szybkość ruchu i/lub obciążenie. Stały monitoring tętna oraz skala zmęczenia
Trening 5
Bieżnia Woodway lub Cykloergometr Keiser 60 min
23 1. Ćwiczenia oddechowe 5min
Odtworzenie toru oddechowego 1. Oddech klatką piersiową 3x5 oddechów
2. Oddech przeponowy 3x5 oddechów
3. Odtworzenie prawidłowego wzorca oddechowego (Faza pierwsza wdech klatka
piersiowa, faza druga przepona, wdech 3 sekundy przez nosa, wydech 7 sekund przez usta)
Aktywny kaszel Kaszel przeponowy 3x5 Przedłużony wydech Długość wydechu jak
najdłuższa 3x5
2. Rozgrzewka - 10min (Podniesienie temperatury 5min, pobudzenie obręczy barkowej oraz biodrowej, stretching dynamiczny, wzorce ruchowe, pobudzenie układu nerwowego)
3. Interwał Bieżnia Woodway lub Cykloergometr Keiser Seria 1
2 min 2 min 2 min 2 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe
24 Seria 2
2 min 2 min 2 min 2 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe
Seria 3
2 min 2 min 2 min 2 min Przerwa 2
min- ćwiczenia oddechowe 4. Cool down - aktywny wypoczynek 5-10min w zależności od zmęczenia Uwagi: należy pamiętać, że wejście w dana strefę wysiłku zajmuje jakiś czas.
Uwzględnione strefy obejmują pracę w danej strefie. Osiągnięcie danej strefy uzyskuje poprzez szybkość ruchu i/lub obciążenie i/lub kąt nachylenia bieżni. Stały monitoring tętna oraz skala zmęczenia.
Trening 7
Power Zone 75 min
25 1. Ćwiczenia oddechowe 5min
Odtworzenie toru oddechowego 1. Oddech klatką piersiową 3x5 oddechów
2. Oddech przeponowy 3x5 oddechów
3. Odtworzenie prawidłowego wzorca oddechowego (Faza pierwsza wdech klatka
piersiowa, faza druga przepona, wdech 3 sekundy przez nosa, wydech 7 sekund przez usta)
Aktywny kaszel Kaszel przeponowy 3x5 Przedłużony wydech Długość wydechu jak
najdłuższa 3x5
2. Rozgrzewka - 10min (Podniesienie temperatury 5min, pobudzenie obręczy barkowej oraz biodrowej, stretching dynamiczny, wzorce ruchowe, pobudzenie układu nerwowego)
3. Interwał Power Zone Seria 1
Stacja UB 1 min
Stacja LB 1 min
Stacja UB 1 min
Stacja LB 1 min
Ćwiczenia oddechowe 2 min
26
4. Cool down - aktywny wypoczynek 10-15min w zależności od zmęczenia
27 Uwagi: należy pamiętać, że wejście w dana strefę wysiłku zajmuje jakiś czas.
Uwzględnione strefy obejmują pracę w danej strefie. Osiągnięcie danej strefy uzyskuje poprzez szybkość ruchu i/lub obciążenie. Stały monitoring tętna oraz skala zmęczenia.
Program rehabilitacyjny przewiduje bardzo szybki proces progresji obciążeń. Specjalista/ fizjoterapeuta w czasie procesu rehabilitacyjnego na podstawie parametrów oraz odczuć pacjenta dobiera obciążenia. Należy uwzględnić: wiek pacjenta, możliwe deficyty kognitywno-motoryczne, inne jednostki chorobowe oraz przeciwskazania do wykonania danego ćwiczenia/treningu.
3.1.3. Trening funkcji kognitywnych
Tydzień 1: Poziom trudności funkcji poznawczych 1/5 Tydzień 2: Poziom trudności funkcji poznawczych 3/5 Tydzień 3: Poziom trudności funkcji poznawczych 5/5
Trening Kinect 10 min- Ćwiczenia przestrzenne nakierowane na poprawę ogólnej mobilności i koordynacji całego ciała, zwiększenie zakresów ruchomości kończyn górnych, poprawę reaktywności
Trening z wykorzystaniem Smartfit: trening szybkości reakcji oraz wytrzymałości poznawczo- motorycznej
3.2. Część domowa terapii
Ćwiczenia domowe wykonywane są dwa razy dziennie w 3 seriach po 10 powtórzeń. Wdech należy wykonać przez nos, wydech ustami.
1. Aktywna mobilizacja przepony
Pacjent w leżeniu na plecach kładzie jedna dłoń na klatce piersiowej a drugą na brzuchu. Celem ćwiczenia jest wzięcie możliwie jak największego wdechu
28
tak aby uniosła się tylko ręka położona na klatce piersiowej. Brzuch powinien zostać unieruchomiony. Wydech następuje przez zwężone usta („dziubek”)
2. Oporowe oddychanie przeponowe
Pacjent w leżeniu na plecach kładzie na brzuch 1kg ciężaru (może to być półlitrowa butelka wypełniona piaskiem). Celem ćwiczenie jest oddychanie z przedłużonym wdechem w taki sposób, aby brzuch unosił się do góry. Klatka piersiowa nie wykonuje żadnego ruchu podczas ćwiczenia. Pacjent bierze wdech nosem, następnie wymawiając samogłoskę „S” wypuszcza powietrze.
Ciężarek na brzuchu ma na celu oporowanie ruchów przepony.
3. Globalne wzmacnianie wzorca oddechowego
W pozycji stojącej pacjent bierze wdech nosem jednocześnie unosząc ręce do góry. Następnie na wydechu opuszczając ręce głośno wypowiada samogłoski: a, e, i, o, u, y.
Pacjent stara się aby faza opadanie rąk wraz z wymawianiem samogłosek trwała możliwie jak najdłużej.
29 4. Piśmiennictwo
1. Alexander E. Gorbalenya i wsp. Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus. The species and its viruses – a statement of the Coronavirus Study Group, biorxiv, 2020, DOI: 10.1101/2020.02.07.937862, preprint (ang.).
2. Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it, Światowa Organizacja Zdrowia [dostęp 2020-03-06] (ang.).
3. WHO. Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) [PDF].
4. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) – Symptoms, Centers for Disease Control and Prevention, 29 lutego 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-01-30] (ang.).
5. Nanshan Chen i inni, Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study, „The Lancet”, 395 (10223), 2020, s. 507–513, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30211-7, PMID: 32007143, PMCID: PMC7135076.
6. Novel Coronavirus Information Center, Elsevier Connect [dostęp 2020-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-30] (ang.).
7. Chaolin Huang i inni, Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China, „The Lancet”, 395 (10223), 2020, s. 497–506, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30183-5, PMID: 31986264.
8. Ben Hu i inni, Characteristics of SARS-CoV-2 and COVID-19, „Nature Reviews Microbiology”, 2020, DOI: 10.1038/s41579-020-00459-7, PMID:
33024307, PMCID: PMC7537588 [dostęp 2020-10-14] (ang.).
9. David S. Hui i wsp, The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health – The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China, „International Journal of Infectious Diseases”, 91, 2020, s.
30
264–266, DOI: 10.1016/j.ijid.2020.01.009, PMID: 31953166, PMCID:
PMC7128332.
10. Q&A on coronaviruses (COVID-19), Światowa Organizacja Zdrowia [dostęp 2020-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-20] (ang.).
11. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 30, Światowa Organizacja Zdrowia, 19 lutego 2020 [zarchiwizowane z adresu 2020-02-24] (ang.).
12. Lopez M., Bell K., Annaswamy T. i wsp. COVID-19 Guide for the Rehabilitation Clinician: A Review of Non-Pulmonary Manifestations and Complications. Am J Phys Med Rehabil; 5.2020. doi:
10.1097/PHM.0000000000001479
13. Spurit M., Holland A., Singh S. i wsp. COVID-19: Interim Guidance on Rehabilitation in the Hospital and Post-Hospital Phase from a European Respiratory Society and American Thoracic Society-coordinated International Task Force. European Respiratory Journal 2020. DOI:
10.1183/13993003.02197-2020
14. Wilcox ME, Patsios D, Murphy G, et al. Radiologic outcomes at 5 years after severe ARDS. Chest 2013;143:920–6doi: 10.1378/chest.12-0685.
15. Ambrosino P., Papa A., Maniscalco M. i wsp. COVID-19 and functional disability: current insights and rehabilitation strategies. Postgraduate Medical Journal 2020. doi http://dx.doi.org/10.1136/postgradmedj-2020-138227
16. Halpin S., Mclvor C., Whyatt G. i wsp. Postdischarge symptoms and rehabilitation needs in survivors of COVID-19 infection: A cross-sectional evaluation. Journal of Medical Virology: 7.2020 doi:
https://doi.org/10.1002/jmv.26368
31 17. Sheehy L. Considerations for Postacute Rehabilitation for Survivors of COVID-19. JMIR Public Health Surveill 2020;6(2):e19462. DOI:
10.2196/19462
18. ACSM’s Guidelines for Exercise Testing and Prescription, 9th ed.
Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Lippincott Williams & Wilkins. 2014, p 173