WSPOMAGANIE KSZTAŁCENIA PRZEZ ZASTOSOWANIE ICT. STUDIUM PRZYPADKU

Przedstawimy tu opis koncepcji e-wspomagania kształcenia w zakresie przedmio-tów ścisłych, wdrożonej i rozwijanej w Studium Kształcenia Podstawowego Politech-niki Wrocławskiej. Utworzone w czerwcu 2006 r. kształci studentów przyjętych na PWr bez początkowej deklaracji wydziału i kierunku. Nauka trwa 1 rok, a następnie studenci kontynuują studia na 2. roku wybranych przez siebie wydziałów (rys. 2). Główne elementy koncepcji wspomagania kształcenia przedstawia tabela 2.

Nauczanie prowadzone jest w formie klasycznej – F2F, jednak z istotnym wspo-maganiem formami określonymi jako F2R. Na pierwszym semestrze, studenci mają do wyboru dwa warianty (podstawowy – A i rozszerzony – B) wykładów z przed-miotów algebra 1 i fizyka 1, przy czym wyboru dokonują indywidualnie na początku semestru, z pomocą e-sprawdzianu autodiagnostycznego. Intencją wprowadzenia wa-riantu rozszerzonego jest uzupełnienie ewentualnych braków i wyrównanie poziomu kompetencji w chwili ukończenia kursu.

Konsultacje z matematyki i fizyki odbywają się w każdy dzień roboczy w godzi-nach od 9 do 17 i prowadzone są przez nauczycieli akademickich dla wszystkich stu-dentów, niezależnie od przypisania do grup zajęciowych.

e-wykłady zawierają pełny materiał obowiązujący w ramach programu zajęć. Ana-logicznie, studenci mogą korzystać z e-repetytoriów, umożliwiających przypomnienie i ugruntowanie materiału z zakresu szkoły średniej.

117 Kandydaci na studia ^Rekrutacja SKP Absolwenci 1. rok

studiów ^{kolejne lata}_studiów Wydziały

Rys. 2. Przepływ kandydatów na studia i studentów

Tabela 2. Koncepcja e-wspomagania kształcenia w zakresie matematyki i fizyki

Cecha Opis

Cel biznesowy

• zwiększenie sprawności nauczania na I roku studiów • promocja studiowania w Politechnice Wrocławskiej Geneza

przedsięwzięcia

• stwierdzone niewystarczające przygotowanie kandydatów na studia techniczne z przedmiotów ścisłych (matematyka, fizyka)

• spadek zainteresowania studiami technicznymi • mała sprawność kształcenia na I roku

Ogólna charakterystyka uczelni

• kampus główny we Wrocławiu oraz Zamiejscowe Ośrodki Dydaktyczne w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu

• 12 wydziałów oraz Studium Kształcenia Podstawowego

• łącznie ok. 32 tys. studentów wszystkich poziomów i trybów kształcenia • wydajna sieć komputerowa obejmująca wszystkie jednostki uczelni oraz domy

studenckie Główne metody

realizacji celu

• stosowanie różnorodnych form nauczania, w tym wspomaganych przez ICT • stymulowanie studentów do systematycznej nauki w ciągu semestru • tworzenie dogodnych warunków studiowania, pomoc w pokonywaniu barier Instrumenty

realizacji celu

• udostępnienie studentom e-repetytorium z matematyki szkoły średniej

• udostępnienie studentom e-sprawdzianu autodiagnostycznego dla indywidualnej oceny swoich kompetencji

• kursy z przedmiotów ścisłych rozszerzone o repetytorium szkoły średniej • udostępnienie studentom e-kursów z przedmiotów ścisłych

• cykliczne e-sprawdziany (oceny rejestrowane) Główny zasięg

oddziaływania

• w roku akademickim 2007/2008 – studenci SKP (ok. 500 osób)

• w roku akademickim 2008/20092 – studenci SKP i 6 wydziałów (w tym Algebra 1 – ok. 3660 osób, Fizyka 1 – 1500 osób)

Nie uwzględniono kursów pilotażowych oraz kursów o niewielkiej liczbie słuchaczy.

_________

118

Dla utrwalenia wiedzy zdobytej w ramach wykładu i/lub za pomocą e-wykładu, studenci mają możliwość korzystania z systemu interaktywnych e-ćwiczeń, zawierają-cego mechanizm oceny poprawności rozwiązania. e-repetytoria, e-sprawdziany auto-diagnostyczne i e-ćwiczenia są udostępniane przez internetową platformę edukacyjną SKP wszystkim uprawnionym słuchaczom bez ograniczenia czasu i miejsca korzysta-nia. Rozwiązywanie zadań i weryfikacja rezultatów są ważnym elementem procesu uczenia się, przygotowującym do formalnej oceny kompetencji z danego przedmiotu, którą jest cykl e-sprawdzianów – kilku sesji, wykonywanych pod kontrolą w odpo-wiednio przystosowanej do tego pracowni. W ich ramach studenci rozwiązują zadania indywidualnie wylosowane przez system. Uzyskanie ponad połowy możliwych do otrzymania punktów uprawnia do zwolnienia z egzaminu z danego przedmiotu, a w pozostałych przypadkach ustalona część uzyskanej liczby punktów jest zaliczana do wyniku egzaminu, który zdawany jest również w formie elektronicznej (jako tzw. e-egzamin). e-sprawdziany i e-egzaminy odbywają się przy pełnej, dwustronnej sepa-racji stanowisk komputerowych od Sieci.

e-sprawdziany odbywają się poza czasem przewidzianym do prowadzenia odpo-wiadających im zajęć, w związku z czym nie zmniejszają liczby godzin przewidzia-nych planem studiów na realizację odpowiednich kursów. Ponadto nauczyciele pro-wadzący te kursy nie są osobiście zaangażowani w obsługę e-sprawdzianów – zadanie to spoczywa na pracownikach pomocniczych SKP, do których należy m.in. sprawdza-nie obecności, weryfikacja tożsamości, pomoc w sprawach technicznych oraz rejestra-cja zdarzeń wymagających interpretacji ze strony prowadzącego zajęcia. Wyniki uzy-skiwane przez poszczególnych studentów są dostępne nauczycielom poprzez bazę danych. Sprzężenie zwrotne pomiędzy studentami a organizatorami kształcenia za-pewniają ankiety prowadzone w formie w pełni elektronicznej lub wspomaganej za pomocą środków do elektronicznego przetwarzania odpowiedzi.

Ogólna struktura stosowanych form nauczania przedstawiona jest w tabeli 3, szcze-gółowy zaś opis sposobu realizacji zajęć z przedmiotów podstawowych – w tabeli 4.

Konsultacje prowadzone przy zmienionych zasadach cieszą się dużym powodze-niem, a sprawność nauczania (tzw. zdawalność) dla przedmiotu Algebra 1 oraz uzy-skiwane oceny są wyraźnie wyższe niż uzyuzy-skiwane w porównywalnych warunkach, lecz bez e-wspomagania. Zdecydowanie pozytywne są również oceny tego systemu przez studentów. Rezultaty monitorowania pierwszego kursu wdrożonego komplek-sowo w roku akademickim 2007/2008 (Algebra 1) wskazują, że mimo braku takiego obowiązku, studenci chętnie uczestniczą w e-sprawdzianach, ponieważ zapewnia im to większe szanse na opanowanie materiału i zaliczenie przedmiotu. Jak wynika z kroniki systemowej, w wybranych 2 tygodniach semestru zimowego roku akade-mickiego 2007/2008 z e-kursu Algebra 1 skorzystało 548 studentów SKP, łączna zaś liczba odsłon (wyświetleń) stron od początku semestru do 11 stycznia 2008 r. wynio-sła około 115 tys. (rys. 3), co stanowi jednoznacznie pozytywną ocenę przydatności tego kursu, wyrażoną w sposób czynny przez studentów.

119 Tabela 3. Ogólna struktura form nauczania stosowanych w SKP³

Rodzaje form nauczania Forma zajęć dydaktycznych Sposób weryfikacji kompetencji ^Uwagi wykłady egzamin/zaliczenie ćwiczenia audytoryjne oceny bieżące laboratoria oceny bieżące konsultacje (nie dotyczy) Formy

klasyczne

ankiety (nie dotyczy) formularze wypełniane odręcznie

e-repetytoria ocena automatyczna, nierejestrowana

przypomnienie i utrwalenie materiału z matematyki i fizyki w zakresie matury rozszerzonej

e-wykłady (nie dotyczy) nauka własna – podstawy teoretyczne

e-ćwiczenia ocena automatyczna, nierejestrowana

nauka własna – umiejętność rozwiązywania zadań

e-sprawdziany ocena automatyczna, rejestrowana

realizacja pod nadzorem

e-egzaminy ocena automatyczna, rejestrowana

realizacja pod nadzorem Formy

wspomagane przez ICT (e-learning)

e-ankiety (nie dotyczy) formularze wypełniane on-line

Tabela 4. Formy nauczania przedmiotów podstawowych w SKP Przedmiot Analiza matema-tyczna 1 Algebra 1 Fizyka 1 Analiza matema-tyczna 2 Algebra 2 Fizyka 2 Wykład A 2h 2h 2h 3h 2h 2h Ćwiczenia A 2h 1h 2h 2h 2h 1h Wykład B 3h 2h 3h – – – Ćwiczenia B 2h 2h 2h – – – Laboratorium – – – – – 2h Klasyczna Konsultacje Pn–Pt Pn–Pt Pn–Pt Pn–Pt Pn–Pt Pn–Pt

e-repetytorium Tak Tak – – – –

e-wykład Cz Tak – – w/p – e-zadania Cz Tak – – w/p – e-sprawdziany 2 / pilot. 5 5 – w/p – Forma nauczania Wspomaga- ^{na I} C T

e-egzamin – Tak Tak – w/p Tak

Objaśnienia skrótów: 2h – 2 godziny lekcyjne tygodniowo, Pn–Pt – od poniedziałku do piątku, Cz – częściowo, w/p – w przygotowaniu, pilot. – zajęcia pilotażowe

_________

120

Rys. 3. Liczba wyświetleń stron e-kursu Algebra 1 w dniach od 2007-12-30 do 2008-01-11

Narzędzia i procedury postępowania wykorzystywane do wspomagania tego kursu były już weryfikowane wcześniej na mniejszej populacji użytkowników. Jednak do-piero nadchodzący rok akademicki 2008/2009 dostarczy materiału statystycznego wy-starczającego do przeprowadzenia gruntownych ocen.