Opracowanie niniejsze stanowi podsumowanie realizacji nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012 r. do 31 maja 2013 r.). Zawiera analizę i wnioski z przeprowadzonych ewaluacji i kontroli. Uwzględnia także omówienie działań, realizowanych w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, w zakresie wspomagania oraz wnioski wynikające z tej formy nadzoru.
Opracowanie obejmuje zestawienia ilościowe oraz analizę jakościową realizowanych form nadzoru.
Wnioski są źródłem rekomendacji dotyczących poprawy funkcjonowania szkół i placówek. Znajdują one także zastosowanie w dalszych działaniach kontrolnych i monitorujących oraz wspomagających pracę szkół i placówek.
Dolnośląskie szkoły najczęściej (77%) uzyskiwały wysoki (B) stopień spełnienia wymagania w każdym z badanych obszarów. Żadna szkoła nie otrzymała poziomu niskiego (E). Nieliczne wymagania (1%) zostały spełnione na poziomie podstawowym (D), a 6% uzyskało pozom bardzo wysoki (A).
Najwyżej ocenione zostały w każdym typie szkół wymagania:
„Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju”„ Uczniowie są aktywni”, „Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy”. Świadczy to o dużym zaangażowaniu szkół dolnośląskich we współpracę ze środowiskiem lokalnym i stwarzaniu dogodnych warunków do aktywności uczniów. Dolnośląskie szkoły pracują w oparciu o koncepcję pracy, która jest analizowana i modyfikowana w miarę potrzeb. Koncepcję akceptują nauczyciele, uczniowie i rodzice.
Jedynym wymaganiem, w którym żadna szkoła nie uzyskała bardzo wysokiego poziomu spełnienia jest wymaganie „Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany”. Wyniki ewaluacji wskazują na brak systemowych działań dotyczących procesów edukacyjnych w części dolnośląskich szkół.
Nadal w szkołach występują problemy związane z analizowaniem jakościowym wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych oraz edukacyjnych osiągnięć uczniów. W niektórych szkołach występują również problemy z formułowaniem wniosków oraz ich efektywnym wdrażaniem.
We wszystkich badanych szkołach oferta edukacyjna wynika z podstawy programowej. Odpowiada ona potrzebom uczniów oraz uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy, natomiast słabszą stroną szkół jest realizacja nowatorskich rozwiązań programowych.
W raportach uwidocznione zostało również nieuwzględnianie w działaniach nauczycieli w niektórych szkołach indywidualizacji procesu nauczania oraz niewystarczające włączanie rodziców w podejmowanie decyzji dotyczących życia szkoły.
Podobnie jak szkoły dolnośląskie również placówki najczęściej spełniały wymagania na poziomie wysokim (B). Najwięcej wymagań na poziomie bardzo wysokim (A) spełniły poradnie psychologiczno – pedagogiczne. W placówkach tych
5 systematycznie analizowany jest poziom satysfakcji klientów oraz modyfikowane są podejmowane działania, co wpływa na podnoszenie jakości świadczonych usług.
Kontrole planowe były przeprowadzane w dziesięciu zakresach tematycznych.
Dwie kontrole nie zostały dotychczas w całości zrealizowane. Do końca czerwca 2013 r. zaplanowano realizację w 16 szkołach kontroli w zakresie organizacji zajęć rewalidacyjnych, natomiast do końca lipca 2013 r. kontrolę w 3 bibliotekach w zakresie prawidłowości organizacji działania publicznej biblioteki pedagogicznej.
Kontrole wskazały mocne strony szkół i placówek oraz ujawniły nieprawidłowości w ich działalności.
Wyniki kontroli pokazały, że szkoły i placówki realizujące zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze bardzo poprawiły organizację tych zajęć w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa w porównaniu z wynikami kontroli doraźnej przeprowadzonej w ubiegłym roku szkolnym.
Zajęcia edukacyjne z informatyki organizowane są zgodnie z obowiązującym aktualne stanem prawnym.
Również w prawie wszystkich gimnazjach publicznych prawidłowo organizowane są zajęcia edukacyjne z języków obcych
Najwięcej zaleceń wydano w odniesieniu po kontroli spełniania warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przez niepubliczną szkołę podstawową o uprawnieniach szkoły publicznej. W połowie kontrolowanych szkół stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stosowania zasad klasyfikowania i promowania uczniów.
W 1/3 kontrolowanych publicznych przedszkoli i szkół podstawowych stwierdzono niezgodność z przepisami prawa w zakresie liczby dzieci w oddziałach przedszkolnych, a także niedostosowanie czasu trwania zajęć dodatkowych do możliwości rozwojowych dzieci.
Ponad ¼ kontrolowanych szkół podstawowych i gimnazjów nieprawidłowo prowadzi dokumentację obowiązku szkolnego. Natomiast w 1/5 szkół podstawowych istnieje problem z ustaleniem miejsca realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie przebywające za granicą.
W szkołach podstawowych nie ma problemów ze zorganizowaniem świetlicy szkolnej. Tylko w jednej szkole nie zorganizowano świetlicy z powodu braku takich potrzeb. Występują natomiast nieprawidłowości dotyczące prowadzenia dokumentacji świetlicy oraz liczebności grup.
Publiczne biblioteki pedagogiczne prawidłowo organizują pracę i realizują zadania. Nieprawidłowości w działalności biblioteki stwierdzono tylko w jednostkowych przypadkach. Dotyczyły one nieuwzględnienia w arkuszu organizacji ogólnej liczby godzin pracy biblioteki oraz braku określenia w statucie szczegółowej organizacji biblioteki pedagogicznej.
6 Rekomendacje dotyczące poprawy funkcjonowania szkół i placówek w województwie dolnośląskim:
1.
W szkołach należy podejmować działania uwzględniające indywidualizację procesu nauczania.2.
Wskazane jest angażowanie rodziców nie tylko w działania na rzecz szkoły, ale także włączanie ich w podejmowanie decyzji dotyczących pracy szkoły w celu pogłębiania partnerskiej współpracy rodziców i nauczycieli dla dobra dziecka.3.
W planie wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli należy uwzględniać szkolenia z zakresu metod i form współpracy, prowadzenia analiz jakościowych egzaminów zewnętrznych oraz formułowania wniosków z tych analiz.4.
Wskazane jest stosowanie aktywnych formy pracy lekcyjnej z wykorzystaniem nowoczesnych pomocy dydaktycznych w celu uatrakcyjnienia prowadzonych zajęć.5.
Wskazane jest dokonywanie wspólnie z uczniami analizy stosowanych w szkołach kryteriów oceniania w celu ich weryfikacji w taki sposób, aby zawierały one informacje o poziomie wiedzy i umiejętnościach uczniów oraz wskazówki do dalszej pracy.6.
Wskazane jest zachęcanie uczniów do zgłaszania propozycji dotyczących organizacji i realizacji procesów edukacyjnych, uwzględnianie ich inicjatywy oraz współdziałanie z nimi.7.
Wskazane jest w bibliotece pedagogicznej identyfikowanie potrzeb i możliwości środowiska oraz ich uwzględnianie w ofercie placówki, a także dostosowanie czasu pracy do potrzeb klientów.8.
W placówce doskonalenia nauczycieli należy zweryfikować kryteria rekrutacji na formy doskonalenia, w taki sposób aby umożliwiały one korzystanie z oferty przez wszystkich zainteresowanych.9. Na zajęciach z informatyki należy dostosować liczebność grup do liczby stanowisk komputerowych w pracowni informatycznej.
7