Spisem zosta³y objête wa¿niejsze grupy wydatków w gospodarstwach rolnych powy¿ej 1 ha UR. W znacznym
stopniu by³y to wydatki o charakterze inwestycyjnym i na bie¿¹c¹ produkcjê rolnicz¹.
Wed³ug danych spisowych, zakupu ziemi dokona³o 13,4% ogó³u gospodarstw indywidualnych prowadz¹cych
ra-chunkowoœæ (2,1% gospodarstw nieprowadz¹cych rachunkowoœci rolnej). Ponad 60% gospodarstw kupuj¹cych grunty
u¿ytkowa³o od 10 do 50 ha. Powierzchnia zakupionej ziemi przypadaj¹ca œrednio na 1 gospodarstwo wynios³a 9,9 ha,
a wielkoœæ zakupionego gruntu wzrasta³a wraz z wielkoœci¹ gospodarstwa. Œrednia cena zakupu 1 ha ziemi w
gospo-darstwach z rachunkowoœci¹ wynios³a 3,3 tys. z³, przy znacznym jej zró¿nicowaniu miêdzy województwami.
Najwiê-cej za 1 ha ziemi zap³acono w województwach: ma³opolskim (8,0 tys. z³), kujawsko-pomorskim i ³ódzkim (5,2 tys. z³),
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1–5 5–10 10–20 20–30 30–50 50–100 100 ha i wiêcej
%
Dojarki bañkowe
Dojarki ruroci¹gowe
Gospodarstwa posiadaj¹ce krowy dojne
a najmniej w województwach: zachodniopomorskim i warmiñsko-mazurskim (1,7 tys. z³) oraz podkarpackim
(1,9 tys. z³). Najwiêcej ziemi w przeliczeniu na 1 gospodarstwo z rachunkowoœci¹ zakupiono w województwie
zacho-dniopomorskim (36,3 ha), a najmniej w lubelskim (3,8 ha).
W roku gospodarczym 2001/2002 wydatki zwi¹zane z dzier¿aw¹ ziemi ponios³o 28,1% ogó³u gospodarstw
z rachunkowoœci¹ i 7,0% pozosta³ych gospodarstw indywidualnych. Na 1 gospodarstwo z rachunkowoœci¹
przypa-da³o œrednio 36,5 ha wydzier¿awionej ziemi (na 1 gospodarstwo bez rachunkowoœci – 7,5 ha). Powierzchnia
wy-dzier¿awionej ziemi zwiêksza³a siê wraz ze wzrostem powierzchni u¿ytków rolnych. Za wydzier¿awienie 1 ha
ziemi zap³acono œrednio 180 z³ (w gospodarstwach bez rachunkowoœci rolnej – 160 z³). Wydatki na dzier¿awê
gruntów rolnych by³y relatywnie wy¿sze w gospodarstwach mniejszych obszarowo. Najwiêcej ziemi
wydzier¿a-wiono – w przeliczeniu na 1 gospodarstwo – w województwie zachodniopomorskim (122,4 ha), a najmniej w
œwiê-tokrzyskim (8,3 ha).
Zakupu ci¹gników dokona³o 8,7% gospodarstw, w których by³a prowadzona rachunkowoœæ rolna. Wydatek na
ten cel, przypadaj¹cy na 1 gospodarstwo, kszta³towa³ siê na poziomie 39,2 tys. z³ (w gospodarstwie bez
rachunko-woœci rolnej – odpowiednio: 1,6% gospodarstw i 15,6 tys. z³). Prawie 30% gospodarstw, które ponosi³y wydatki na
zakup ci¹gników, odnotowano w dwóch województwach: mazowieckim i wielkopolskim. Najwy¿sze wydatki na
ten cel, przypadaj¹ce na 1 gospodarstwo, poniesiono w województwach: œl¹skim (71,6 tys. z³), opolskim
(58,0 tys. z³) i dolnoœl¹skim (51,6 tys. z³).
Zakupu innych œrodków trwa³ych, maszyn i urz¹dzeñ dokona³o 27,1% gospodarstw z rachunkowoœci¹.
Œrednio jedno gospodarstwo wydatkowa³o na ten cel 24,9 tys. z³. W gospodarstwach nieprowadz¹cych
rachunko-woœci rolnej tego typu zakupów dokona³o 6,7% gospodarstw, a wydatek jednego gospodarstwa kszta³towa³ siê na
poziomie 9,9 tys. z³.
Wydatki na budowê, remont i modernizacjê budynków gospodarczych ponios³o 27,6% ogó³u gospodarstw
indywidualnych, w których prowadzono rachunkowoœæ i 8,4% pozosta³ych gospodarstw. Œredni wydatek
przypa-daj¹cy na jedno gospodarstwo z rachunkowoœci¹ wynosi³ 29,7 tys. z³ (na jedno gospodarstwo nieprowadz¹ce
ra-chunkowoœci rolnej – 6,1 tys. z³).
Najwy¿sze œrednie wydatki na jedno gospodarstwo z rachunkowoœci¹ (oko³o 42 tys. z³) zanotowano w
woje-wództwach: podlaskim i œl¹skim, a najni¿sze (oko³o 15 tys. z³) w wojewoje-wództwach: podkarpackim i
œwiêto-krzyskim. Blisko 30% gospodarstw, których wydatki zwi¹zane by³y z budow¹ i remontem budynków
gospodarczych, mia³o siedzibê w województwach: wielkopolskim i mazowieckim.
Znacz¹cy udzia³ w wydatkach gospodarstw mia³y wydatki ponoszone na budowê, remont i modernizacjê
budynków mieszkalnych. Œredni wydatek na ten cel w gospodarstwie prowadz¹cym rachunkowoœæ roln¹ wynosi³
11,4 tys. z³ (w gospodarstwie nieprowadz¹cym rachunkowoœci rolnej – 6,2 tys. z³).
W zakresie wydatków na zwiêkszenie i zmianê kierunku produkcji rolnej, 13,1% gospodarstw z
rachunko-woœci¹ zainwestowa³o w zwiêkszenie stada podstawowego i zmianê kierunku produkcji zwierzêcej, a 8,9%
gospo-darstw ponios³o wydatki na rozwój produkcji roœlinnej (w grupie pozosta³ych gospogospo-darstw indywidualnych
odpowiednie udzia³y wynosi³y: 3,1% i 3,0%).
Œredni wydatek gospodarstwa prowadz¹cego rachunkowoœæ roln¹, na zwiêkszenie produkcji zwierzêcej wyniós³
19,7 tys. z³, natomiast na zwiêkszenie produkcji roœlinnej – 12,4 tys. z³. Ponad cztero- i piêciokrotnie ni¿sze
wydat-ki poniesiono w tym zakresie odpowiednio w przeciêtnym gospodarstwie, gdzie rachunkowoœci nie prowadzono.
Najwy¿sze wydatki, w przeliczeniu na jedno gospodarstwo, zarówno na rozwój produkcji zwierzêcej jak i
ro-œlinnej, zanotowano w województwach: zachodniopomorskim i dolnoœl¹skim.
Wydatki na rozbudowê infrastruktury technicznej (tj. melioracjê, gaz, wodoci¹gi, kanalizacjê,
elektryfika-cjê, reelektryfikaelektryfika-cjê, telefon, utwardzanie dróg i podwórza itp.) odnotowano w 12,9% gospodarstw z
rachunkowoœ-ci¹. Odsetek gospodarstw w poszczególnych grupach obszarowych wzrasta³ wraz z powierzchni¹ u¿ytków rolnych,
tj. od 9% w grupie u¿ytkuj¹cej od 1 do 2 ha, do 24% w gospodarstwach o powierzchni powy¿ej 200 ha. Œrednie
gos-podarstwo rozbudowuj¹ce infrastrukturê wyda³o na ten cel 4,9 tys. z³.
Wœród gospodarstw bez rachunkowoœci wydatki na infrastrukturê wykaza³o 6,6%, w œredniej wysokoœci 1,6 tys. z³.
Badane wydatki na bie¿¹c¹ produkcjê rolnicz¹ gospodarstw indywidualnych powy¿ej 1 ha UR obejmowa³y:
zakup nawozów, wapna, œrodków ochrony roœlin, pasz, paliwa, us³ug rolniczych. Wydatki na zakup nawozów,
wapna, œrodków ochrony roœlin ponios³o 94,8% gospodarstw prowadz¹cych rachunkowoœæ roln¹ (73,8%
gospo-darstw bez rachunkowoœci). Udzia³ gospogospo-darstw ponosz¹cych te wydatki zwiêksza³ siê w korelacji z obszarem
gos-podarstwa (im wiêkszy obszar, tym wiêkszy udzia³ gospodarstw). W przeliczeniu na 1 ha u¿ytków rolnych wydatek
wyniós³ 496 z³ w gospodarstwach prowadz¹cych rachunkowoœæ roln¹ (322 z³ – w gospodarstwach bez
rachunko-woœci rolnej). Najwy¿szy poziom wydatków na 1 ha u¿ytków rolnych (871 z³) odnotowano w gospodarstwach
u¿y-tkuj¹cych od 1 do 5 ha.
Wydatki na zakup pasz ponios³o 67,6% gospodarstw z rachunkowoœci¹ roln¹ (37,6% gospodarstw bez
rachun-kowoœci rolnej). Œrednio w gospodarstwie prowadz¹cym rachunkowoœæ roln¹ na zakup pasz wydatkowano
29,6 tys. z³, a w przeliczeniu na 1 ha u¿ytków rolnych – 876 z³ (w gospodarstwie nieprowadz¹cym rachunkowoœci
rolnej, odpowiednio: 3,6 tys. z³ i 363 z³).
Wydatki na zakup paliw ponios³o 90,8% gospodarstw z rachunkowoœci¹ i 51,7% gospodarstw, w których
ra-chunkowoœci rolnej nie prowadzono. W obydwu grupach gospodarstw œredni wydatek w przeliczeniu na 1 ha UR
kszta³towa³ siê na poziomie oko³o 250 z³. Przeciêtne wydatki na paliwo w jednym gospodarstwie prowadz¹cym
ra-chunkowoœæ roln¹ wynios³y oko³o 9,2 tys. z³, a w gospodarstwie nieprowadz¹cym rachunkowoœci rolnej –
2,4 tys. z³.
Wykres 39. STRUKTURA WYDATKÓW PONOSZONYCH PRZEZ GOSPODARSTWA INDYWIDUALNE
PROWADZ¥CE DZIA£ALNOŒÆ GOSPODARCZ¥ W ROKU GOSPODARCZYM 2001/2002
Gospodarstwa prowadz¹ce
rachunkowoœæ roln¹
5,5% 4,2% 8,3% 10,1% 19,8% 24,6% 10,3% 3,1% 14,1%Gospodarstwa nieprowadz¹ce
rachunkowoœci rolnej
7,5% 5,8% 20,6% 15,2% 14,0% 8,3% 22,1% 2,9% 3,6% Zakup ziemi Zakup ci¹gnikówZakup innych œrodków transportu, maszyn i urz¹dzeñ Budowa, remont lub modernizacja budynków gospodarczych Zakup nawozów, wapna, œrodków ochrony roœlin
Zakup pasz Zakup paliwa
Zakup us³ug rolniczych Pozosta³e wydatki
Gospodarstwa zad³u¿one (wg stanu na dzieñ 20 V 2002 r.) stanowi³y 67,8% gospodarstw indywidualnych,
w których prowadzono rachunkowoœæ roln¹ (w gospodarstwach bez rachunkowoœci rolnej – 18,2%).
Gospodar-stwo, które wykaza³o stan zad³u¿enia, obci¹¿one by³o przeciêtnie na kwotê 73,0 tys. z³ (gospodarstwo
niepro-wadz¹ce rachunkowoœci rolnej – 11,1 tys. z³).
Sp³atami kredytów i po¿yczek w roku gospodarczym 2001/2002 obci¹¿one by³o 66,1% gospodarstw
indy-widualnych, w których prowadzono rachunkowoœæ roln¹ (17,3% gospodarstw bez rachunkowoœci rolnej).
Obci¹¿one gospodarstwo z rachunkowoœci¹ dokona³o sp³aty kredytów i po¿yczek przeciêtnie w wysokoœci
22,5 tys. z³, co w przeliczeniu na 1 ha UR da³o 575 z³ (w gospodarstwie nieprowadz¹cym rachunkowoœci rolnej,
odpowiednio: 6,1 tys. z³ i 469 z³).
W dokumencie
Charakterystyka gospodarstw indywidualnych prowadzących rachunkowość rolną
(Stron 54-57)