Wykorzystanie w maksymalnym stopniu pomocy unijnej, jaka przewi- przewi-dziana jest dla PROW na lata 2007-2015 na cele rozwoju pozarolniczej

gospodarki wiejskiej i w małych miastach

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że Polska otrzyma z UE na cele realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007- -2015 następujące ilości środków:

Tabela 1. Środki finansowe UE na cele PROW Rok Kwota środków w tys. euro

Źródło: MRiRW (dane niepublikowane).

Powyższe środki zostały już rozdysponowane na określone cele. Rozdział tych środków ilustruje tabela 2.

Tabela 2. Podział środków na poszczególne działania rozwoju obszarów wiejskich (w tys. euro w latach 2007-2013)

Kod dzia-łania

Nazwa działania/oś 1 Wydatki publiczne ze środków UE i

budże-tu krajowego

Wydatki prywatne*

Koszt całkowity

111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych

125 Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostoso-waniem rolnictwa i leśnictwa

600 000 0 600 000

cd. tabeli 2

* przewidywane maksymalne kwoty wkładu prywatnego zróżnicowane w zależności od typu beneficjenta

Kod dzia-łania

Nazwa działania/oś 2 Wydatki publiczne Wydatki pry-watne*

Nazwa działania/oś 3 Wydatki publiczne Wydatki pry-watne* 321 Podstawowe usługi dla

gospodarki i ludności wiejskiej

1 471 440 0 1 471 440

cd. tabeli 2

* przewidywane maksymalne kwoty wkładu prywatnego zróżnicowane w zależności od typu beneficjenta

Kod dzia-łania

Nazwa działania/oś 4 Wydatki publiczne Wydatki pry-watne*

* przewidywane maksymalne kwoty wkładu prywatnego zróżnicowane w zależności od typu beneficjenta

Źródło: MRiRW (dane niepublikowane).

Tabela 2 prezentuje rozdział środków unijnych wraz ze środkami krajo-wymi na różne cele. Z tabeli wynika, że środki te przeznaczone zostały głównie na cele infrastruktury wiejskiej. Rozbudowa infrastruktury będzie ułatwiała tworzenie miejsc pracy na wsi. Będzie więc spełniała cel, jakim jest tworzenie nowych miejsc pracy dla ludności wiejskiej.

Znaczna część środków przeznaczona jest także bezpośrednio na nowe miejsca pracy. Zaprezentowana redystrybucja środków przewiduje zalesienia obszarów, tworzenie mikroprzedsiębiorstw, tworzenie podstawowych usług dla gospodarki i ludności.

W przypadku utworzenia narodowego Funduszu Wspierania Rozwoju Gospodarki Pozarolniczej na Wsi, zadaniem tego Funduszu byłoby wykorzysta-nie środków pochodzących z różnych źródeł i rozszerzawykorzysta-nie programów działa-nia. Bez naruszania uzgodnionej z Unią struktury wydatkowania środków unijnych można byłoby nasycić prezentowany program działań rozwoju infra-struktury tworzeniem nowych miejsc pracy ograniczających bezrobocie na wsi i w małych miastach.

Powodzenie tworzenia sieci nowych miejsc pracy w gospodarce wiejskiej zależeć będzie od dostosowania nowych miejsc pracy do struktury potencjalnego popytu na produkty wytwarzane w nowych miejscach pracy. Bez obawy o

po-myłkę w dostosowaniu struktury nowych miejsc pracy do struktury popytu można tworzyć nowe miejsca pracy w takich kierunkach jak np.:

− produkcja biopaliw,

− budowa ośrodków opieki nad ludnością w podeszłym wieku,

− tworzenie miejsc rekreacyjno-wypoczynkowych w atrakcyjnych przyrodni-czo miejscowościach,

− przetwórstwo surowców rolnych na żywność,

− chów ryb słodkowodnych,

− sieć zakładów usługowych dla gospodarstw domowych,

− obsługa miast nie tylko w zakresie dostaw żywności, ale także w zakresie zagospodarowania odpadów przemysłowych i komunalnych.

Nie ulega wątpliwości, iż bardzo ważną rolę w tworzeniu warunków do rozwoju gospodarki pozarolniczej na wsi i w małych miastach odgrywać będzie globalny popyt ludności kraju. Dotyczy to zarówno popytu konsumpcyjnego, jak i inwestycyjnego. Konsumpcja w Polsce jest niższa o około jedną trzecią od średniej konsumpcji w Europie Zachodniej. Stopniowy przyrost dochodów lud-ności i polskiej konsumpcji powinien być główną lokomotywą rozwoju polskiej gospodarki.

Nie można osiągnąć rozwoju gospodarki kraju bez eksportu netto. Tym-czasem Polska od kilku dziesięcioleci prowadzi duży import konsumpcyjny, co powoduje szybki przyrost zadłużenia kraju. Nie ulega wątpliwości, że władze Polski czynić będą w najbliższych latach wysiłki na rzecz odwrócenia tej sytu-acji. Należy się spodziewać poszukiwania możliwości osiągania przewagi eks-portu nad importem. W tym poszukiwaniu możliwości zwiększenia ekseks-portu powinny brać aktywny udział wiejskie organizacje gospodarcze, które ponosić będą odpowiedzialność za rozwój pozarolniczej gospodarki w strefie wiejskiej.

Od umiejętności poszukiwania rynków zbytu poza granicami kraju zależeć bę-dzie w ogromnej mierze rozwój zarówno polskiej gospodarki wiejskiej małych miast, jak również gospodarki całego kraju. Fakt, iż od eksportu zależeć będzie rozwój nie tylko wielkiego przemysłu, który w Polsce ulega od wielu lat ograni-czeniu, ale także małych, w tym wiejskich przedsiębiorstw oznacza, że także małe, a w tym tworzone na wsi przedsiębiorstwa pozarolnicze powinny być nowoczesne, innowacyjne.

W Polsce, która jest krajem otwartym pod względem celnym na blisko 30 krajów UE, nienowoczesne, nieinnowacyjne przedsiębiorstwo nie ma szans na dalszą egzystencję. Trzeba to brać pod uwagę także w świetle faktu, iż Pol-ska stoi wobec konieczności industrializacji i serwicyzacji rozległych obsza-rów wiejskich, gdzie na nowe miejsca pracy czeka 2-3 mln ludzi w wieku zdolności do pracy.

Literatura

Goraj L., Wyniki standardowe uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w Polskim FADN w 2007 r. FADN, Warszawa 2008.

GUS: Przemiany agrarne, PSR-2002, GUS, Olsztyn 2003.

GUS: Regiony Polski, Warszawa 2007.

GUS: Produkt krajowy brutto. Rachunki regionalne, Warszawa 2006.

Bułkowska M., Wyniki realizacji PROW i SPO „Rolnictwo”, Warszawa 2007.

Józwiak W., Czynniki określające zainteresowanie rolników rentami struktural-nymi, Raporty, Komunikaty, Ekspertyzy 515, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2006.

Karwat-Woźniak B., Aktywność inwestycyjna gospodarstw rozwojowych w la-tach 1988-2000. KRE 479, IERiGŻ, Warszawa 2002.

Karwat-Woźniak B., Społeczno-ekonomiczne cechy rodzinnych gospodarstw wysokotowarowych, Program Wieloletni 83, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2007.

Karwat-Woźniak B., Gospodarstwa wysokotowarowe w strukturze społeczno-ekonomicznej rolnictwa chłopskiego, Program Wieloletni nr 54, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2006.

Kłodziński M., Aktywizacja społeczno-gospodarcza gmin wiejskich, IRWiR, Warszawa 2006.

Kłodziński M., Wyzwania przed obszarami wiejskimi i rolnictwem w perspekty-wie 2014-2020, IRWiR, Warszawa 2008.

Kołodziejczyk D., Lidke D., Zasoby ludzkie w indywidualnej gospodarce rolnej, KRE 429, IERiGŻ, Warszawa 1998.

Markowski T., Stasiak A., Rola polskiej przestrzeni w integrującej się Europie, PAN-KPZK, Warszawa 2007.

Michna W. Pilne potrzeby do rozwiązania w polskim rolnictwie, IERiGŻ-PIB, Program Wieloletni 71, Warszawa 2007.

Michna W., Raport o wpływie Wspólnej Polityki Rolnej na tendencję polaryzacji gospodarstw rolnych w poszczególnych makroregionach kraju. IERiGŻ-PIB, Program Wieloletni 93, Warszawa 2008.

Michna W., Zróżnicowanie funkcji gospodarstw rolnych w ujęciu przestrzen-nym, Program Wieloletni 9, IERIGŻ-PIB, Warszawa 2005.

Michna W., Chmielewska B., Mierosławska A., Ocena wpływu rozwoju sektora spożywczego na kierunki modernizacji gospodarstw rolnych w poszczegól-nych regionach, Program Wieloletni 64, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2007.

Michna W., Rolnictwo i wieś w krajowej oraz wojewódzkich strategiach rozwoju społeczno-gospodarczego Polski do 2020 r. Program Wieloletni 34, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2006.

Michna W., Sterowane i samoistne przemiany struktury agrarnej w różnych regionach kraju, KRE 529, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2007.

Mierosławska A., Zmiany w regionalnym potencjale produkcyjnym w latach 1996-2002. KRE 494, IERiGŻ, Warszawa 2003.

MRiRW: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Warszawa, lipiec 2007.

Sikorska A. Struktura społeczno-demograficzna i wykształcenie ludności, Studia i Monografie, IERiGŻ, Warszawa 1999.

Sikorska A. Kategorie społecznoekonomiczne rodzin wiejskich. KRE 425, IERiGŻ, Warszawa 1998.

Wigier M., Identyfikacja i ocena barier administracyjnych realizacji programów rozwoju obszarów wiejskich, IERiGŻ-PIB, program Wieloletni 66, War-szawa 2007.

Zawaliriska K., Rozwój obszarów wiejskich. Doświadczenia krajów europej-skich. IRWiR, Warszawa 2005.