Bank Spółdzielczy w Oławie stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych:
1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego,
2) metodę wskaźnika bazowego w zakresie ryzyka operacyjnego, 3) metodę de minimis w zakresie ryzyka walutowego.
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko kredytowe jest równa sumie kwot ekspozycji ważonych ryzykiem. Przez ekspozycję należy rozumieć aktywo lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe; ekspozycje są rozumiane łącznie ze związanymi z nimi innymi ekspozycjami, jeśli ekspozycje te ujęte są w rachunku wyników. Sumę kwot ekspozycji ważonych ryzykiem oblicza się jako sumę wartości bilansowych oraz wartości ekspozycji z tytułu pozycji pozabilansowych pomnożonych przez przypisane procentowe wagi ryzyka.
W przyjętej przez Bank metodzie standardowej wartość ekspozycji:
1) w przypadku kredytów, pożyczek i zrealizowanych gwarancji – jest równa wartości kapitału:
a) powiększonej o naliczone odsetki,
b) pomniejszonej o wartość prowizji nierozliczonej w czasie,
c) pomniejszonej o utworzone rezerwy celowe i odpisy aktualizujące odnoszące się do odsetek, z zastrzeżeniem ust. 2 – 4,
d) pomniejszonej o kwoty wynikające z odliczeń dokonanych zgodnie z art. 36 ust. 1 lit.
m) CRR z tytułu mającej zastosowanie kwoty niedoboru pokrycia ekspozycji nieobsługiwanych oraz pomniejszonej o kwoty wynikające z dokonania innych redukcji funduszy własnych, które są związane z daną ekspozycją
2) w przypadku pozostałych aktywów – jest równa wartości bilansowej zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rachunkowości z uwzględnieniem:
a) w stosownych przypadkach z uwzględnieniem odnoszących się do nich odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości – przepisy ust. 2 - 4 dotyczące rezerw celowych i odpisów aktualizujących dotyczących odsetek stosuje się odpowiednio;
b) pomniejszeń o kwoty wynikające z odliczeń dokonanych zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. m) CRR z tytułu mającej zastosowanie kwoty niedoboru pokrycia ekspozycji nieobsługiwanych oraz pomniejszeń o kwoty wynikające z dokonania innych redukcji funduszy własnych, które są związane z danym aktywem;
3) w przypadku pozycji pozabilansowych – jest równa iloczynowi współczynnika konwersji, przypisanego zgodnie z zasadami określonymi w załączniku nr 3 do niniejszych zasad, i nominalnej wartości pozycji pozabilansowej:
a) pomniejszonej o utworzone na tę pozycję rezerwy celowe oraz odpisy aktualizujące odnoszące się do odsetek, z zastrzeżeniem ust. 2 – 4;
b) pomniejszonej o kwoty wynikające z odliczeń dokonanych zgodnie z art. 36 ust. 1 lit.
m) CRR z tytułu mającej zastosowanie kwoty niedoboru pokrycia ekspozycji nieobsługiwanych oraz pomniejszonej o kwoty wynikające z dokonania innych redukcji funduszy własnych, które są związane z daną pozycją pozabilansu;
4) uwzględnia dodatkowe korekty wartości z tytułu ostrożnej wyceny w odniesieniu do wszystkich aktywów wycenianych według wartości godziwej.
Bank dokonuje korekty kwot ekspozycji ważonych ryzykiem obliczonych dla ekspozycji wobec małego lub średniego przedsiębiorcy, zaliczonych do ekspozycji wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych lub ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach (z wyłączeniem ekspozycji, których dotyczy niewykonanie zobowiązania), zgodnie z następującym wzorem:
𝑅𝑊𝐸𝐴∗= 𝑅𝑊𝐸𝐴 ∙min{𝐸∗; 𝐸𝑈𝑅 2.500.000} ∙ 0,7619 + max{𝐸∗− 𝐸𝑈𝑅 2.500.000; 0} ∙ 0,85 𝐸∗
gdzie:
RWEA* = kwota ekspozycji ważona ryzykiem skorygowana o współczynnik wsparcia MŚP;
E* = całkowita kwota którą MŚP (dłużnik) lub grupa powiązanych klientów MŚP (dłużników) jest winna Bankowi oraz podmiotom zależnym od Banku, łącznie z wszelkimi ekspozycjami, których dotyczy niewykonanie zobowiązania, jednak z wyłączeniem ekspozycji w pełni i całkowicie zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach mieszkalnych (za wyjątkiem ekspozycji o których mowa w § 10 ust. 1 załącznika nr 4)
Za małego lub średniego przedsiębiorcę (MŚP) na potrzeby zastosowania współczynnika wsparcia, zgodnie z ust. 1, uznaje się przedsiębiorstwo, którego roczny obrót nie przekracza równowartości w złotych kwoty 50.000.000 euro, przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu sprawozdawczym.
Bank dochowuje należytej staranności w celu prawidłowego określenia całkowitej kwoty (E*) którą MŚP (dłużnik) lub grupa powiązanych klientów MŚP (dłużników) jest winna Bankowi.
Wartość progu 2.500.000 euro przelicza według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu sprawozdawczym.
W Banku funkcjonują adekwatne i skuteczne mechanizmy monitorowania, które pozwalają na bieżącą weryfikację spełniania przez przedsiębiorstwo w/w kryterium.
Kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z klas ekspozycji:
Lp. Wyszczególnienie Kwota w tys. zł
1. ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 294 2. ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 1 010
3. ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 10
4. ekspozycje wobec instytucji 0
5. ekspozycje wobec przedsiębiorstw 6 174
6. ekspozycje detaliczne 9 641
7. ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 2 240 8. ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 531 9. ekspozycje w postaci jednostek uczestnictwa lub udziałów w
przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania 0
10. ekspozycje kapitałowe 426
11. pozostałe ekspozycje 734
RAZEM 21 060
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko walutowe jest równa wymogowi w zakresie funduszy własnych dla ryzyka walutowego pomnożonemu przez 12,5.Wymóg kapitałowy w zakresie funduszy własnych dla ryzyka walutowego oblicza się jako 8% pozycji walutowej całkowitej - jeżeli pozycja walutowa całkowita przekracza 2% funduszy własnych Banku.
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko operacyjne jest równa wymogowi w zakresie funduszy własnych dla ryzyka operacyjnego pomnożonemu przez 12,5. Bank wylicza podstawę do wyznaczenia wymogu kapitałowego jako średnią arytmetyczną za okres trzech lat, wyników obliczonych jako suma poniższych pozycji rachunku zysków i strat Banku, ustalonych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, przy czym każda pozycja musi być uwzględniona odpowiednio ze znakiem dodatnim lub ujemnym:
1) przychody z tytułu odsetek;
2) koszty z tytułu odsetek;
3) przychody z tytułu prowizji;
4) koszty z tytułu prowizji;
5) przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych o stałej/zmiennej kwocie dochodu;
6) wynik operacji finansowych;
7) wynik z pozycji wymiany;
8) pozostałe przychody operacyjne.
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne:
1) ryzyko kredytowe;
2) ryzyko operacyjne, w tym ryzyko modeli;
3) ryzyko walutowe;
4) ryzyko koncentracji;
5) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej;
6) ryzyko płynności;
7) ryzyko kapitałowe.
Uznane za istotne ryzyko braku zgodności Bank pokrywa kapitałem wewnętrznym obliczonym dla ryzyka operacyjnego.
Przy obliczaniu dodatkowych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka przyjmuje się następujące założenia:
1) kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka będzie obliczany jako koszt lub utracony przychód (za wyjątkiem ryzyka koncentracji i ryzyka operacyjnego), który może się pojawić w wyniku zaistnienia sytuacji nieoczekiwanej;
2) koszt lub utracony przychód, o którym mowa w pkt 1, obliczany jest na podstawie testów warunków skrajnych, które Bank przeprowadza dla poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne;
3) część lub całość kwoty, o której mowa w pkt 2, Bank może zabezpieczyć z wyniku finansowego zaplanowanego na dany rok obrotowy;
4) poziom akceptowalnej straty lub utraconego przychodu (tzw. wskaźnik wrażliwości) Bank wyznacza raz do roku (jako procent funduszy własnych Banku) w oparciu o następujące przesłanki:
a) wysokość planowanego wyniku finansowego, b) poziom współczynnika wypłacalności,
c) plany kapitałowe;
5) dodatkowym wymogiem kapitałowym dla poszczególnych rodzajów ryzyka (za wyjątkiem ryzyka koncentracji i ryzyka operacyjnego) będzie kwota, o jaką koszt lub utracony przychód przekroczy akceptowalny poziom ryzyka, o którym mowa w pkt 4.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko kredytowe:
Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko kredytowe jest kapitał regulacyjny na ryzyko kredytowe. Kapitałem regulacyjnym na ryzyko kredytowe zabezpieczona została znaczna część ryzyka, związana z ryzykiem niewypłacalności kontrahenta. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe z tytułu wzrostu udziału portfela kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym oraz całkowitego braku skuteczności przyjętych zabezpieczeń, które stanowią instrumenty pomniejszania podstawy naliczania rezerw celowych.
Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla powyższych czynników, opisane szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem kredytowym.
Wynikiem przeprowadzonych testów jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia wyżej opisanych sytuacji. Dodatkowym wymogiem kapitałowym na ryzyko kredytowe jest kwota, o jaką suma wyników testów warunków skrajnych przekracza 3% funduszy własnych Banku.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko operacyjne:
Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne jest kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne. Kapitałem regulacyjnym na ryzyko operacyjne zabezpieczona została znaczna część ryzyka wynikająca ze skali prowadzonej przez Bank działalności. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko operacyjne wykorzystując test warunków skrajnych przeprowadzany na potrzeby pomiaru ryzyka operacyjnego w warunkach dotkliwych.
W/w test został opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem operacyjnym. Bank tworzy dodatkowy wymóg kapitałowy na pokrycie ryzyka operacyjnego jeżeli finalny wynik testu przewyższy poziom kapitału regulacyjnego na ryzyko operacyjne. Dodatkowym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne jest różnica pomiędzy finalnym poziomem obliczonych strat a regulacyjnym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne.
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko operacyjne jest suma kapitału regulacyjnego na ryzyko operacyjne oraz dodatkowego wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko walutowe:
Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko walutowe jest kapitał regulacyjny na ryzyko walutowe. Kapitałem regulacyjnym na ryzyko walutowe zabezpieczona została znaczna część ryzyka wynikająca z wygenerowania pozycji walutowej całkowitej przekraczającej 2% funduszy własnych Banku. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko walutowe z tytułu zagrożenia związanego ze skrajną zmianą kursów walutowych.
Bank przeprowadza test warunków skrajnych polegający na założeniu, że kursy walut zmienią się o 30% opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem walutowym. W wyniku testu obliczana jest strata, która wystąpiłaby w Banku na skutek zrealizowania się powyższego scenariusza. Dodatkowym wymogiem kapitałowym na ryzyko walutowe jest kwota, o jaką strata przekracza 0,1% funduszy własnych Banku.
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko walutowe jest suma kapitału regulacyjnego na ryzyko walutowe oraz dodatkowego wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji:
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w przypadku przekroczenia limitów koncentracji, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem koncentracji, w zakresie:
1) koncentracji dużych zaangażowań;
2) koncentracji w ten sam sektor gospodarczy;
3) koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia.
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji dużych ekspozycji jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji dużych ekspozycji, średnioważonej wagi ryzyka dla dużych ekspozycji i wskaźnika 8%.
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam sektor gospodarczy jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam sektor gospodarczy, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%.
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia, jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%.
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko koncentracji jest suma w/w kwot.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym:
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym z tytułu zagrożenia związanego ze skrajną zmianą poziomu stóp procentowych wykorzystując test warunków skrajnych przeprowadzany na potrzeby pomiaru ryzyka stopy procentowej w portfelu bankowym w warunkach dotkliwych. Test został opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem stopy procentowej.
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko stopy procentowej jest kwota, o jaką wynik testu warunków skrajnych, przekracza 1,3% funduszy własnych Banku.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko płynności:
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko płynności z tytułu zagrożenia związanego z nagłym wypływem znaczącej kwoty depozytów, wynikającym głównie z utraty zaufania klientów do Banku.
Bank przeprowadza test warunków skrajnych dla w/w czynników przy jednoczesnej konieczności utrzymania wskaźnika LCR na wymaganym poziomie określonym w Awaryjnym Planie Płynności, opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. Wynikiem przeprowadzonego testu jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia sytuacji wypływu znaczącej kwoty depozytów.
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko płynności jest kwota, o jaką wynik testu warunków skrajnych przekracza 1% funduszy własnych Banku.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko kapitałowe:
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko kapitałowe z tytułu zagrożenia związanego ze spadkiem funduszu udziałowego oraz skrajnym wzrostem kapitału wewnętrznego.
Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla w/w czynników przy jednoczesnej konieczności utrzymania adekwatności kapitałowej na poziomie określonym w kapitałowych celach strategicznych opisany szczegółowo w obowiązującej w Banku strategii zarządzania i planowania kapitałowego. Wynikiem przeprowadzonych testów jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia spadku funduszu udziałowego oraz skrajnego wzrostu kapitału wewnętrznego
Kapitałem wewnętrznym na ryzyko kapitałowe jest kwota, o jaką suma wyników testów warunków skrajnych przekracza 0,4% funduszy własnych Banku.
Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka według stanu na dzień 31.12.2020 roku. Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z „Zasadami szacowania wewnętrznego wymogu kapitałowego w Banku Spółdzielczym w Oławie”.
Wyszczególnienie Kwota w tys. zł
Ryzyko kredytowe Ryzyko rynkowe Ryzyko operacyjne Pozostałe wymogi
21 060 0 3 070 0 Łączny wymóg na ryzyka Filaru I 24 130 Ryzyko kredytowe
Ryzyko operacyjne Ryzyko walutowe Ryzyko koncentracji
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej Ryzyko płynności
Ryzyko kapitałowe Pozostałe ryzyka
23 180 3 070 0 2 287 0 0 0 Łączna wartość wewnętrznych wymogów kapitałowych 28 537 Współczynnik wypłacalności
Wewnętrzny współczynnik wypłacalności
17,05%
14,41%