1. D ane o pracujących o b e jm u ją osoby pełnozatrudnione i niepełnozatrudnione w głównym miejscu pracy.
Do pracujących zaliczono:
a) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy- pracownicy najemni,
b) osoby wykonujące pracę nakładczą,
c) agentów oraz osoby zatrudnione przez agentów, d) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, e) właścicieli i współwłaścicieli zakładów łącznie z
bezpłatnie pomagającymi pełnoletnimi członkami ich rodzin, z wyłączeniem wspólników spółek kapitałowych, którzy nie pracują w spółce.
2. Dane o przeciętnym zatrudnieniu obejmują osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych.
3. Dane o liczbie bezrobotnych obejmują osoby, które są zarejestrowane w biurach pracy.
4. Wynagrodzenia obejm ują wynagrodzenia osobowe, wypłaty z zysku do podziału i z nadwyżki b ilansow ej w sp ó łd zieln iach oraz nagrody z z a k ła d o w e g o fu n d u sz u n ag ró d . D ane o wynagrodzeniach od 1992 r. podaje się w ujęciu brutto, tj. bez potrąceń z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz netto - po potrąceniu podatku dochodowego od osób fizycznych.
5. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto i netto przypadające na jed neg o zatrudnionego obliczono przyjmując:
a) wynagrodzenia osobowe,
b) wypłaty z zysku do podziału i z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach,
c) nagrody z zakładowego funduszu nagród.
6. Wskaźniki cen:
a) produkcji przem ysłow ej w wojew ództwie - o p ra c o w a n o na p o d s ta w ie m ie się c z n e g o reprezentacyjnego badania cen wyrobów i usług, cena bazowa je st to cena uzyskiwana przez producenta za jed no stk ę wyrobu lub usługi pomniejszona o płacone od tych wyrobów i usług podatki (sąto: VAT, podatek akcyzowy, podatek od gier liczbow ych i zakładów w zajem nych) i powiększona o dotacje przedmiotowe do wyrobów i usług.
b) towarów i usług konsumpcyjnych w kraju uzyskano na podstawie badania cen detalicznych. Badanie prowadzone jest w oparciu o obserwację cen w y ty p o w a n y ch ok. 1500 to w arów i u słu g konsumpcyjnych notowanych w 307 rejonach na terenie całego kraju. Do 1990 roku obliczenia w skaźników cen dla okresów m iesięcznych dokonyw ano na rocznej strukturze wartości sprzedaży towarów i usług dla ludności z roku poprzedzającego rok badany. W 1991 r. miesięczne w sk aź n ik i cen o b lic z a n e s ą na s tru k tu rz e
104 Wyjaśnienia metodyczne
środków pieniężnych, udziałów i papierów wartościowych).
przeciętnych wydatków na 1 osobę z badań budżetów rodzinnych za okres pierwszych 10 miesięcy poprzedniego roku.
7. D ane d o ty c z ą c e przewozów ładunków obejm ują przewozy w kom unikacji krajowej i międzynarodowej dokonane taborem przedsiębiorstw tra n sp o rto w y c h . D ane d o ty czą ce tra n sp o rtu samochodowego nie obejmują przewozów ładunków taborem przedsiębiorstw nietransportowych (tzw.
transportem gospodarczym).
8. Dane o przewozach pasażerów obejmują przewozy pasażerów zarówno w ruchu krajowym, jak i międzynarodowym w komunikacji regularnej (na podstawie ogłoszonego rozkładu jazdy) i komunikacji nieregularnej (np. przewozy wycieczkowe, kolonijne) dokonane przez przedsiębiorstwa transportowe.
9. Przychody z działalności gospodarczej obejmują otrzymane i należne kwoty wyrażone w rzeczywistych cenach:
a) przychody ze sprzedaży:
■ produktów,
■ towarów i materiałów, b) pozostałe przychody operacyjne:
■ ze sprzedaży składników majątku trwałego,
■ dotacje,
■ po zostałe (m.in. odpisane przedaw nione zobowiązania, otrzymane odszkodowania, wyegzekwowane kary i grzywny, otrzymane darowizny)
c) przychody finansowe:
■ dywidendy z tytułu udziałów,
■ odsetki uzyskane,
■ pozostałe (m.in. kwoty należne i wpływy ze sprzedaży papierów wartościowych, dyskonto przy zakupie weksli i czeków obcych, dodatnie różnice kursow e, różnice przy w ycenie
10. Przychody ze sp rzedaży produktów obejmują otrzymane i należne kwoty za sprzedane na zewnątrz przedsiębiorstwa:
■ wyroby gotowe własnej produkcji,
■ roboty budowlano-montażowe,
■ wykonane usługi,
■ p race n au k o w o -b ad aw cze , p ro jek to w e , geodezyjno-kartograficzne,
■ dzierżawę taboru itp.,
■ z r y c z a łto w a n ą o d p ła tn o ś ć a g e n ta - w przypadku zawarcia umowy na warunkach zlecenia,
■ pełne przychody agenta - w przypadku zawarcia umowy agencyjnej.
Przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) w bieżących cenach bazowych obejmują p rzychody ze sprzed aży p ro d u k tó w n etto pomniejszone o podatek akcyzowy i powiększone o dotacje przedmiotowe.
11. Koszty uzyskania przychodów obejmują:
a) koszt własny sprzedanych produktów towarów i materiałów:
■ koszty wytworzenia sprzedanych produktów,
■ koszty sprzedaży (z podatkiem akcyzowym),
■ koszty ogólnego zarządu (lub koszty ogółem pomniejszone o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki i skorygowane o zmianę stanu produktów),
■ wartość sprzedanych towarów i materiałów.
b) pozostałe koszty operacyjne:
■ w artość w cenach zakupu sp rz ed an y c h składników majątku trwałego,
■ pozostałe koszty operacyjne (m.in. odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, zapłacone odszkodowania, kary i grzywny, a także darowizny na rzecz osób prawnych i fizycznych),
Wyjaśnienia metodyczne 105
18. Majątek obrotowy obejmuje:
■ zapasy,
■ należności i roszczenia,
■ papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,
■ środki pieniężne,
■ rozliczenia międzyokresowe.
c) koszty finansowe:
■ odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych,
■ odsetki do zapłacenia,
■ pozostałe (m.in. straty na sprzedaży papierów w a rto ścio w y ch , rezerw y na pew ne lub prawdopodobne straty dotyczące operacji finansowych).
12. Wynik finansowy brutto (zysk lub strata) stanowi różnicę pomiędzy przychodami z działalności gospodarczej a kosztami uzyskania tych przychodów, skorygowaną o saldo strat i zysków nadzwyczajnych.
13. Wynik finansowy netto (zysk lub strata) wynika z pomniejszenia wyniku finansowego brutto o obow iązkow e obciążenia (tj. m .in. podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych, wpłaty z zysku w przedsiębiorstwach i w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa na rzecz budżetu).
14. Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności określa relację kosztów z działalności gospodarczej do przychodów z tej działalności.
15. Wskaźnik rentowności obrotu ze sprzedaży określa relację salda wyniku ze sprzedaży do przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów.
16. Wskaźnik rentowności obrotu brutto stanowi relację wyniku finansowego brutto do przychodów ogółem.
17. Wskaźnik rentowności obrotu netto stanowi relację wyniku finansowego netto do przychodów ogółem.
19. Wskaźnik bieżącej płynności I stopnia przedstawia relację środków pieniężnych i papierów w artościow ych p rzeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych.
20. Wskaźnik bieżącej płynności II stopnia przedstawia relację należności i roszczeń, środków p ie n ię ż n y c h i p a p ie ró w w a rto ś c io w y c h p rz e z n a c z o n y c h do o b ro tu do z o b o w ią z a ń krótkoterminowych.
21. Wskaźnik bieżącej płynności 111 stopnia p rz e d sta w ia re la cję m ajątku o b ro to w e g o do zobowiązań krótkoterminowych.