ZAGADNIENIA TEORETYCZNE

NAUKOWA ORGANIZACJA, ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW HANDLO­

WYCH I PRZEMYSŁOWYCH, PRYWATNYCH I PUBLICZNYCH SKOMERCJALIZOWANYCH, TEORJA RACHUNKOWOŚCI I T. P.

A s e ń k o Józef i G r o d z i c k i A.: Kontrola finansowa, zeszyty II—V, Warszawa, 1935, str. 49—240.

Wślad za zeszytem I, którego ocenę podałem w zeszycie IV Ru­

chu Prawniczego z roku 1935 (str. 845) ukazały się dalsze cztery

ze-C. Dział nauk handlowych 2 9 7

szyty zakrojonej na większe rozmiary pracy cytowanych powyżej autorów o kontroli finansowej przedsiębiorstw. Podczas gdy ze­

szyt I obejmuje dwa rozdziały: (I) Pojęcia ogólne i (II) Systemy samokontroli automatycznej, to w dalszych czterech zeszytach zna­

lazły pomieszczenie rozdziały: (III) Odpowiedzialność rewidentów i osób wykonywujących rewizje, (IV) Zasady ogólnej rewizji i (V) Rewizja aktywów płynnych.

Tytuły działów rozdziału III (str. 47—53) oświetlają dosta­

tecznie ich treść i ważkość odpowiedzialności osób, wykonywują­

cych rewizję: Cywilna odpowiedzialność rewidentów, Odpowie­

dzialność rewidentów za niewykrycie nadużyć, Odpowiedzialność karna, Odpowiedzialność rewidentów za oszczerstwo, Celowość od­

powiedzialności rewidenta.

Rozdział IV (str. 58—150) obejmuje działy: Umowa z klientem, Sprawozdania i opinje, Wstępne prace rewidenta przy dorocznej rewizji (Badanie prawnej formy organizacyjnej, Badanie systemu organizacji, kierownictwa i administracji, Badanie systemu samo­

kontroli, Badanie cech charakterystycznych przedsiębiorstwa i jego tendencyj rozwojowych). W dziale „Sprawozdania i opinje" zasłu­

gują na podkreślenie liczne przykłady opracowania sprawozdań i opinij.

Wreszcie w rozdziale V (str. 151—240) omawiają autorzy szczegółowo rewizję księgowań i inwentury poszczególnych akty­

wów płynnych, ich kalkulacji i wycenienia. Obszerniejszemu po­

traktowaniu poddane zostały siłą rzeczy towary, surowce i wyroby gotowe i ich inwentaryzacja.

Zastrzegając sobie wypowiedzenie ostatecznej opinji do czasu wykończenia całego dzieła „Kontrola finansowa", stwierdzam już obecnie wielką sumienność autorów i szczegółowość pracy przy za-chowaniu jej jasności. P r o f . Witold Skalski ( P o z n a n )

.

H a u s w a l d Edwin: Organizacja i Zarząd, Zasady — Umiejętna organizacja produkcji i pracy — Administracja — Dynamika kosztów, z 52 rycinami. Lwów, 1935, str. 278.

Autor przedstawia w niniejszej pracy całokształt dotychczaso­

wych wyników badań naukowych nad organizacją i zarządem przed­

siębiorstw czyli t. zw. naukowej organizacji lub umiejętności zarzą­

dzania i kierownictwa. Podając wyniki prac w tej dziedzinie Tay­

lora, Fayola, Emersona, Forda, Gantta, Adamieckiego i innych, omawia w oparciu o własne długoletnie doświadczenie ustrój przed­

siębiorstw oraz prawne ich formy, administrację, kierownictwo,

za-gadnienie pracy i systemy jej wynagrodzenia, sprawność i wydaj­

ność produkcji, koordynację i harmonizację robót złożonych, koszty wytwarzania i ich dynamikę i t d.

Szczególnie wyczerpująco i krytycznie przedstawione zostały zalety i wady różnych form prawnych przedsiębiorstw (str. 36—45), systemy premjowe płac (str. 67—126), sprawność i wydajność pro­

dukcji (str. 201—222) i koszty (str. 235—254).

Praca p. H. tern większą posiada wartość, że gros wywodów ilustruje autor przykładami, wzorami i wykresami, wobec czego jest, mimo swej naukowej podstawy, jasną i dostępną dla czytel­

nika, może być zatem bardzo pożyteczną lekturą nietylko dla stu­

dentów wyższych uczelni lecz także dla praktyków życia gospo­

darczego. Prof.Witold Skalski (Poznań).

S k a l s k i Witold: Ocena działalności przedsiębiorstw na podsta­

wie zamknięć rachunkowych. Poznań, Wyższa Szkoła Handlo­

wa, 1936, str. 170.

Dzieło powyższe wydane nakładem W. S. H. w Poznaniu, wpro­

wadza w całokształt zagadnienia wymienionego. Autor myśl swą przeprowadza stopniowo w logicznej kolejności: Plan pracy anali­

tycznej, Bilans i schemat bilansu sprawozdawczego, przygotowanie materjału, pierwsze czytanie bilansu, analiza struktury aktywów, (stopień płynności), analiza struktury pasywów (stopień wymagal­

ności), stopień pokrycia i wypłacalności, Rk. strat i zysków, sche­

mat oraz analiza z stwierdzeniem współczynników gospodarności, dochodowości i wytwórczości, — analiza strat i zysków w połącze­

niu z bilansem, analiza rentowności: rentowność kapitału, rento­

wność finansowa akcji, wartość bilansowa akcji — analiza obrotów z wyliczeniem współczynnika dochodowości, obrotu oraz stwierdze­

niem szybkości obrotu środków majątkowych i kapitałów — w koń­

cu ocena ogólna.

Autor przeprowadza swą myśl, opierając swoje dowodzenia na praktycznych przykładach cyfrowych w formie przystępnej i zrozu­

miałej, na skutek czego zagadnienie samo w sobie trudne i zawiłe, jest przedstawione w formie łatwej i interesującej. Licznie podana literatura polska i zagraniczna umożliwia studjującemu pogłębienia dalszego swych wiadomości. Przeprowadzone wzory cyfrowe umo­

żliwiają czytającemu zastosowanie ich w życiu praktycznem.

Książka ta powinna znaleść się w ręku nietylko kupca i prze­

mysłowca, lecz przedewszystkiem ekonomisty, który na podstawie zamknięć rachunkowych może przeprowadzać swe studja anali-tyczne życia gospodarczego. Stanisław Marciniak (Poznań).

C. Dział nauk handlowych 2 9 9

A s e ń k o Józef, G r o d z i c k i A.: Kontrola finansowa. Zeszyt 3—4. War­

szawa, 1935, str. 95.

N a w r o c k i Benedykt: Rola personelu w usprawnieniu przedsiębiorstwa. War­

szawa, wyd. „Liga Pracy", 1936, str. 190.

S k a l s k i Witold: Zasady inwentaryzowania i bilansowania w przedsiębior­

stwach handlowych i przemysłowych. Wyd. 2 uzgodnione z najnowszem ustawodawstwem. Poznań, Bibljoteka Wyższej Szkoły Handlowej w Po­

znaniu, 1935, str. 141.

W e b e r Jakób: Zbycie przedsiębiorstwa. Przedmowa prof. Jana Namitkie-wicza. Warszawa, F. Hoesick, 1935, str. 136.

Ż ó r a w s k a Alina: Organizacja działu czasopism w bibljotekach naukowych.

Warszawa, 1935, str. 40.

B o i t e l Pierre: La procedure en matière de propriété commerciale. Paris, Libr. technique et écon., 1935, str. 247.

H i n o u s J e a n : La querelle de la rationalisation. Paris, 1935, str. 252.

P o l a k Nico: La circulation du capital dans l'entreprise et la distribution du crédit. Trad, du hollandais. Paris, Dunod, 1935, str. 218.

A u l e r Wilhelm: Organische Betriebswirtschaft. Hamburg, Hanseat. Verl.-Anst., 1935, str. 72.

B ü r k a r d t Hans: Die Rechtsbeziehungen zwischen Gross- u. Kleinhandel.

Stuttgart, Lüdemann, 1935, str. 58.

G l o c k e m e i e r O t t o : Die betriebswirtschaftliche Problematik der bundes-staatlichen Verkehrskontrolle in den Vereinigten Staaten von Amerika durch die Interstate Commerce Commission. Bühl, Concordia, 1935, str. 251.

H u e b e r Theodor: Die Organisation des Verkehrs zwischen Zentrale und Fi-lialen einer Kredit- und Hypothekenbank. München, Stahl, 1935, str. 147 L a x Willi: Der Betriebsfondsgedanke in der Morphologie der Unternehmung.

Düsseldorf, Nolte, 1935, str. 208.

P r i o n Willi: Die Lehre vom Wirtschaftsbetrieb. Buch 1, 2. 1. Der Wirtschafts-betrieb im Rahmen der Gesamtwirtschaft. 2. Der WirtschaftsWirtschafts-betrieb als Wirtschaft. Berlin, Springer, 1935, str. 162 i 217.

S c h l i c h t i n g Heinz: Die Normung, ihre Eigenarten, Vorbedingungen und Bedeutung im Rahmen der Wirtschaft. Berlin, 1934, str. 48.

S e l l i e n Helmut: Das Finanzierungsproblem. Analyse d. Finanzierungsmittel auf Grund der Bilanz. Dortmund, Arnold, 1935, str. 91.

S p o e r r y Heinrich: Das Problem der Handelnationalisierung in grundsätzli-cher Betrachtung. Wädenswil, Stutz, 1935, str. 158.

U n t e u t s c h Wilhelm: Das Bedaux-System und seine Kritik Berlin, VDS-Verl., 1935, str. 121.

W e g e n e r Henning: Bankakreditive im kaufmännischen Verkehr. Halle.

Akad. Verl., 1935, str. 45.

B e t r i e b s s t r u k t u r und Besteuerung im Einzelhandel und im Handwerk.

Bearb. im Statist. Reichsamt. Berlin, 1935, str. 29.

D a r l i n g t o n George: Office management. New York, Ronald Pr., 1935, str. 213.

D i e m e r Hugo: Factory organization and administration; 5 ed. New York, Mac Graw-Hill, 1935, str. 426.

D o h e r t y R. and H a r t m a n n M.: The economic organization of business.

Boston, Manthorne, 1935, str. 291.

E 1 b o u r n e Edward: Fundamentals of industrial administration. An introduc­

tion to industrial organization management and economics. London, Mac­

donald a. Evans 1935, str. 644.

G e m m i l i Paul Fleming: The economics of American business; a study of economic principles in modern business practice; rev. ed. New York, Har­

per, 1935, str. 620.