Zakończenie

Zw alczając opozycję w kraju, StB posługiw ała się kom binacją różnych śro d ­ ków represji. O d lat sześćdziesiątych prefero w ała „ro zk ład ” jednostek zam iast otw artej przem ocy stosow anej w pierw szych latach reżim u kom unistycznego. W p rzypadk u stw ierdzenia k o n tak tó w zagranicznych k o n cen tro w an o się na łącz­ nikach: w ytypow anym osobom o d bierano paszp o rt i tym sam ym uniem ożliw ia­ no dalsze po dró że. Jeśli k onty nuow ały działania opozycyjne, następow ały kolej­ ne działania represyjne, k tó re często kończyły się przym usow ą em igracją lub w ięzieniem . N iek tó re osoby tajna policja starała się pozyskać do w spółpracy. Sło­ w acki student W ydziału Film owo-Telewizyjnego (Filmova a televizni fakulta) w Pradze Tom as P etrivy, w spóło rganizator spotkan ia sygnatariuszy K arty 77 i członków KOR w K arkonoszach, został w e w rześniu 1978 r. p o d d an y w yczer­ pującym przesłuchaniom , podczas który ch złożono m u propozycję w spółpracy. Poniew aż odm ów ił i opisał spraw ę w podziem nej publikacji, funkcjonariusze StB spełnili swoje pogróżki - Petrivy został najpierw w yrzucony ze studiów, n astęp ­ nie pow ołany do w ojska, aż wreszcie trafił do w ięzienia. W m aju 1986 r. znale­ ziono go m artw ego w jego m ieszkaniu w B ratysław ie; p ra w d o p o d o b n ie przedaw kow ał leki91. N iekiedy o ferta funkcjonariuszy tajnej policji spotykała się z przychylną reakcją. P rzykładow o M ilada L angerova - „łączniczka” sygnatariu- 1 4 2 szy K arty 7 7 z gdańskim środow iskiem opozycyjnym oraz re d ak to rk a czeskiego kw artalnika podziem nego „Solidarność” - k tó ra spotykała się z w ielom a znany­ mi opozycjonistam i, w latach 1 9 8 3 -1 9 8 6 w sp ółpracow ała z StB p o d p seu d o n i­ m em „Aja”92.

89 Ibidem , Zaznam ze schuzky 23 XI 1989 r., Praha, 28 XI 1989 r. Por. tab. nr 4. 90 A. Guzicki, op. cit.

91 Por. Archiv USD, Sbirka Jiriho Rumla, inv. j. 11.53, [T. Petrivy] M ôj posledny v y le t do Pol’ska, 24 IX 1978 r., samizdat.

92 W zachowanym w niosku o zakończenie w spółpracy z M iladą Langerovą (ur. 28 X 1956 r.), któ­ ry 20 X 1986 r. napisał jej oficer prowadzący npor. Vladimir M arećek, w spom niano, że spotkała się z funkcjonariuszami StB 77 razy: „TW »Aja« została pozyskana do w spółpracy na podstawie dobro­ wolności dn. 22 II 1983 r. w celu wykorzystania do osób z szeregów K[arty 77] i sił antysocjali­ stycznych], [takich] jak J[iri] Dienstbier, P[etr] Uhl, V[aclav] Havel, A[ndrej] Stanković, J[iri] Grun- torad, J[armila] Bûlikova itp. N a podstawie kontaktu z wyżej wymienionymi osobami TW »Aja« była

W tym kontekście szczególnym przypadkiem jest tajna w sp ółpraca Stanislava D vorâka, który sam zgłosił się do StB na początku lat osiem dziesiątych. Z p u n k ­ tu w idzenia tajnej policji była to propozycja korzystna, poniew aż dzięki niem u przez kilka lat m ogła o n a m ieć znaczący w pływ na k o n tak ty polskich i czecho­ słow ackich opozycjonistów . Tajna w spółpraca z agentem „M ichalem ”, w której obok praskiej centrali kontrw yw iadu StB uczestniczyła też rezy d en tu ra w W ar­ szawie, przyniosła jeden nieplanow any efekt. Z o d ro b in ą przesady m ów ił o nim po latach M irosław Jasiński: „To praw dziw a iro nia losu, że człow iek, k tó ry nas zdradził, spraw ił, iż m ogliśm y się poznać i działać razem . W latach 1 9 8 2 -1 9 8 3 jego p om oc była bardzo d uża”93.

D ruga faza tajnej w spółpracy D v o râk a z StB nie przyniosła już jego oficerom prow adzącym zbyt w ielu inform acji. W drugiej p ołow ie lat osiem dziesiątych dy­ sydenci z obu krajów byli w stanie realizow ać w iele w spólnych akcji, do których stop niow o w łączały się coraz to now e osoby. N a „zielonej granicy” dochodziło do w ielu osobistych spotkań, a podczas jednego z nich w lipcu 1987 r. ogłoszo­ no pow stanie Kręgu Przyjaciół „Solidarności P olsko-C zechosłow ackiej”. O d czerw ca 1989 r. w now ych w aru n k ach członkow ie grupy w rocław skiej zaczęli organizow ać sem inarium m iędzynarodow e i Przegląd C zechosłow ackiej K ultury N iezależnej, w których w zięło udział kilka tysięcy osób z C zechosłow acji i z em i­ gracji. C zechosłow acka Służba B ezpieczeństw a nie była już w stanie efektyw nie przeszkadzać w e w zajem nych k o n tak tach i odnow ienie w spółpracy z D voM kiem w iele p o d tym w zględem nie zm ieniło. P onadto w krótce po jego wyjeździe do Polski zakończyła się epoka reżim u kom unistycznego w C zechosłow acji, a w n o ­ w ych w aru n k ach tajne służby p raw d o p o d o b n ie nie były już zainteresow ane k o n ­ tynu ow aniem w spółpracy.

1 4 3

zadaniow ana do ujawniania prób kontaktu czechosłowackiej opozycji z opozycją polską i ich zamia­ rów działalności antyspołecznej skierowanej przeciwko ustrojow i socjalistycznem u] i p a ń stw o w e ­ mu] w CSRS. N astępnie do ustalania osób, które biorą udział w powielaniu i kolportow aniu dru­ ków antypaństwowych i emig[racyjnych]” (AMV, Osobni svazek, arch. c. 778687).

A neks

W aneksie opublikow an o w sumie dziew ięć d o k u m en tó w pochodzących z A r­ chiw um (czeskiego) M inisterstw a S praw W ew nętrznych oraz U rzędu ds. K ontak­ tó w i Inform acji Z agranicznych (UZSI, U ra d p ro zah ran ićn i styky a inform ace). Ingerencje cenzuralne praco w n ik ó w tych archiw ów oznaczono naw iasem k w a­ drato w y m i w ielokropkiem . W taki sam sposób zaznaczono też po m inięte frag­ m enty dokum entów , w tym przypadku jednak w ielo krop ek w naw iasie k w a d ra­ tow ym um ieszczono w osobnym w ierszu. W tłum aczeniu czeskich d o k u m en tó w po p ra w io n o błędy w zapisie polskich nazw isk i innych nazw w łasnych.

N r 1

1981 [lipiec], Praga - M ateriały na naradę sztabu akcji „Sever” 10 V I I 1981 r.

M ateriały na naradę 10 V I I 1981 r. - akcja „Sever”

[···] ć

Jako najważniejsze akcje w ydają się „C erv o to c”, „S adra”, „B ratr”, „Post’ak ”1 i „D elta”.

W ciągu tygodnia praco w an o na akcjach w edłu g p lan ó w długookresow ych. N ajbardziej interesujące ustalenia zostały stw ierdzone do akcji „C erv o to ć”. Zw łaszcza o organizacji i działalności o środ ka prasow ego „S olidarności” i R adia „S olidarność” w e W rocław iu. Z ostały stw ierdzone k o n k re tn e ustalenia o tzw. „Solidarności Polsko-C zeskiej” we W rocław iu oraz także działaczach ko m itetu przygotow aw czego i ich zam iarach. N a akcji aktyw nie się pracuje.

[···]

• najbardziej interesujący w ydaje się T W „L e k to r”, któ ry m a k o n tak ty w śro­ dow isku K arty 77 i KOR. Jest dalej zadaniow any, m a zaufanie w rogiego śro d o ­ w iska zarów no w CSRS, jak i w PRL. W chw ili obecnej jest przede w szystkim zo ­ rientow any na k o n tro lę k o n ta k tó w m iędzy opozycją w CSRS i PRL, n a k o n tro lę kanału nadgranicznego, któ ry jest w ybudow any przez te w rogie organizacje, ustalenie przygotow yw anego m agazynu w CSRS n a w rogie m ateriały i u rząd ze­ nia pow ielające.

[...]

Źródło: AMV, fo n d X. S-SNB, inv. j. c. 1037.

1 W akcji „Post’ak” (Listonosz) StB rozpracowyw ała sygnatariusza Karty 77 Jana W ünscha, który utrzymywał kontakty z polskim środowiskiem opozycyjnym (P Blazek, Kauza Skupiny revo lu cn iak- ce..., s. 199-236).

N r 2

1981 sierpień 3, Praga - Inform acja pracow nika operacyjnego W ydziału 1 D epar­ ta m e n tu 3 Z arządu X SN B npor. Jiriego M a lin â ka o p o zy sk a n iu Stanislava D vorâka do w spółpracy ze Służbą B ezpieczeństw a (StB) p o d p seud on im em „M i­ ch a l”

Z arząd X SNB D e p artam en t 3 Praga dnia 3 VIII 1981 r.

Ściśle tajnea O ryginał! Liczba stron: 4

Załącznik: Z obow iązanie do w spółpracy Zatw ierdzam :

N aczelnik Z arząd u X SNBb genm jr RSDr. Starek V

Info rm acja o pozyskaniu do w sp ółpracy

A kt zobow iązania do w spółpracy D v o râk a Stanislavac, kry p to n im „M ichal”, został p rzepro w adzony dn. 31 VII 1981 r. w pom ieszczeniu publicznym podczas spo tk ania w M ladej Boleslavi przez praco w n ik a operacyjnego D epartam en tu 3 Z arząd u X SNB npor. M alinâka.

„M ichal” staw ił się w miejscu spotkania dokładnie o um ów ionej porze, a sp o­ tkanie i akt zobow iązania do w spółpracy przebiegł bez zakłóceń.

Podczas spotkania naw iązano do wcześniejszych rozm ów , om ó w ion o sytuację polityczną w kraju i za granicą z naciskiem n a niebezpieczeństw o k o o rd y n o w a­ nego działania w yw rotow ego sił antysocjalistycznych w PRL i CSRS, ich k o n ta k ­ ty z m iędzynarodow ym antykom unizm em oraz konieczność ochrony m łodego p ok o len ia przed w rogim i w pływ am i. Jednocześnie został p rzypom niany o b o w ią­ zek każdego obyw atela państw a socjalistycznego, by aktyw nie w spółuczestniczyć w walce z siłami antysocjalistycznym i i przyczyniać się do b u d o w an ia społeczeń­ stw a socjalistycznego poprzez nieprzejednane ujaw nianie zam iarów, działań i ce­ lów sił antysocjalistycznych w CSRS i w skali m iędzynarodow ej.

Jednocześnie d o k o n an o oceny dotychczasow ych k o n ta k tó w i w spółpracy praco w n ik ó w M SW i T W „M ichal”.

„M ichal” został zapytany, czy jest skłonny i gotow y d ob ro w o lnie i z h o n o rem w spółpracow ać z organam i MSW, z tym że zostanie zorientow any n a środow isko

a Skreślono, u góry pieczęć A nulow ano stopień utajnienia. b Powyżej własnoręczny podpis.

polskiej i czechosłow ackiej opozycji, i zostało m u p rzedstaw ione Z obow iązanie do w spółpracy. „M ichal” zgodził się n a w spółpracę, z tym że uznaje to za swój patriotyczny obow iązek i po zapoznaniu się z treścią Z o bo w iązania po dp isał je bez ociągania. Jak o kry p to n im w ybrał sobie hasło „M ich al”.

Po podpisan iu zobow iązania „M ichal” został zaznajom iony z zasadam i w sp ó ł­ pracy z k ontrw yw iadem czechosłow ackim ] - zwłaszcza kw estiam i ścisłego w y­ k onyw ania zadań zgodnie z w yznaczoną linią p ostępow ania, konspiracyjnym i m etodam i k o n tak tu i przekazyw ania inform acji pisem nych itp .1 Z o stał rów nież uzgodniony sposób łączności z ROT wcześniej uzgodniony term in i miejsce spo­ tkania (podczas p obytu w CSRS). N a w ypadek nadzw yczajnego k o n tak tu „M i- chalow i” został przekazany nu m er agenturalny: 3 4 -1 7 -0 2 d, z tym że nie będzie się przedstaw iać i po p ro si o połączenie z „M ichalem ”.

D o łączności z innym i O P 3 ustalono „M ichalo w i” hasło:

„Jestem tu n a delegacji, Jirk a M asek z M S4 p o p ro sił m nie, bym przekazał p a­ nu pozd ro w ien ia i prosi, by m u przesłać obiecany d rz ew o ry t”.

O dpow iedź:

„Dziękuję, przyniosę go p anu za 2 godziny do restauracji”.

Spotkanie odbędzie się po 1 godzinie od k o n tak tu telefonicznego w w yzna­ czonym miejscu.

O sposobie k o n tak tu i łączności podczas p obytu w PRL „M ichal” zostanie p o ­ instruow any zgodnie z planem przed w yjazdem z CSRS.

Podczas dalszej rozm ow y om ów iono z „M ichalem ” ak tualną sytuację w o p o ­ zycji czecho słow ackiej], z tym że zgodnie z planem „M ich al” nie został zapo zna­ ny ze zdarzeniam i, k tó re w ykraczają poza ram y inform acji środ ków m asow ego przekazu CSRS i zagranicznych.

N a spotkaniu d o k o n an o kon k retn eg o w yznaczenia zadań T W „M ich ala” na najbliższy okres:

1. O dbyć wizytę w Trutnovie (proboszcz Rybâr), u k tórego m a odebrać m a­ teriały dla sygn[atariusza] K-77 [Karty 77] F ran tisk a Lizny, przeznaczone dla p o l­ skiej opozycji.

2. Ściśle w ykonyw ać polecenia opozycji czechosłow ackiej] [w sprawie] n a­ w iązyw ania k o n tak tó w z innym i osobam i - jeśli będzie to od niego w ym agane podczas wizyty w T rutnovie 1 VIII 1981.

1 4 6 O rganem prow adzącym T W „M ichal” będzie p racow n ik operacyjny W ydzia­ łu 1 D e p artam en tu 3 Z arząd u X SNB npor. J iri M ali

M

Pracow nik operacyjny: N p o r. M ali

M

d N u m er telefonu wpisano odręcznie. e Powyżej własnoręczny podpis.

1 Por. dokum ent „Smernice pro prąci se spolupracovniky kontrarozvedky (A-oper-I-3)”, który wszedł w życie 1 IV 1978 r. (P Zaćek, Prisne tajné...).

2 O rgan prowadzący.

3 O perativni pracovnik - pracow nik operacyjny. 4 M inisterstw o Oświaty.

W yrażam zgodę:f

Ved. st. ref. spec. 1. o d d .5 Kpt. JU D r. Sedlak Rostislav

Z ast. nac. 3. odb. X. S-SNBf P płk L angron M iroslav6

Źródło: AMV, O so b n isvazek c. 749807, Zprâva o ztsk d n tk e spoluprâci.

1 4 7

f Poniżej własnoręczny podpis.

5 Kierownik starszy referent specjalista Wydziału 1. 6 Zastępca naczelnika D epartam entu 3 Zarządu X SNB.

N r 3

1981 październik 28, Praga - Inform acja Z arządu X SN B o akcji „Sever” przesia­ na przez naczelnika Zarządu X SN B genmjr. RSDr. Vladimira Stàrka do w icem in i­ stra spraw w ew n ętrzn ych CSRS genmjr. JUDr. Vladim ira H ruseckiego

Inform acje o akcji „Sever”

[···]

- T W „M ichal” - pobyt stały w PRL, sam odzielny plan A O P 1 w akcji „C ervo­ to c ” (w spółdziałanie D e p artam en tu 1 i 3 Z arząd u X SNB), zatw ierdzony przez I N M V [I w icem inistra spraw w ew nętrznych] CSRS - rozp racow yw an a pró b a w zajem nego połączenia działalności opozycyjnej w CSRS i PRL [...]

A kcja „C erv o to c” - k o n ty n u o w an o ujaw nianie p ró b w zajem nego połączenia działalności opozycyjnej w CSRS i PRL. N asze źró d ło zostało w PRL sk o n tak to ­ w ane przez k ierow nika SPCz („Solidarność polsko-czeska”, W rocław) A leksan­ d ra G leichgew ichta, z którym w dniach 2 8 -3 0 VIII 1981 w zięło udział w n a ra ­ dzie przedstaw icieli KOR w W arszawie, n a której byli obecni A dam M ichnik, K onrad Bieliński (w ydaw nictw o N O W A ), M aria Kęcik („Solidarność C h ło p sk a”) i inni. Jako o środek działań przeciw ko CSRS została w yznaczona SPCz W rocław, za p ośred nictw em której na tery to riu m czech osłow ackim ] m a zostać stw orzone „w ydaw nictw o p o d ziem n e” n a sposób w ydaw nictw a N O W A ; jego organizację, w yposażenie m aterialne i przeszkolenie osób zapew ni opozycja polska, w łącznie z drukiem m ateriałó w o charakterze antysocjalistycznym . K olportaż u lotek w CSRS m a być p row adzony z jednej strony przez osoby z szeregów „opozycji czech o sło w a ck iej]”, z drugiej za p o m o cą balonów , w ypuszczanych z tery to riu m PRL. M ichnikow i p o w ierzono opracow anie koncepcji ideologicznej w spólnej działalności opozycyjnej polskich i czech osłow ack ich ] sił antysocjalistycznych2.

W dn[iach] 1 7 -2 4 IX 1981 G leichgewicht odbył razem z naszym źródłem [Sta- nislavem D vorakiem ] p o dróż do CSRS z polecenia ośrodka w arszaw skiego w ce­ lu om ów ienia koordynacji planów warszawskiej centrali KOR z przedstaw icielam i opozycji czechosłow ackiej]. W ym ieniony odbył rozm ow y z eksponentam i K[arty 1 4 8 77] i VONS A nną ćabatovą, Janem i Jaroslavem Sabatą i Vaclavem M alym , k tó ­

rzy przyjęli propozycję polskiej opozycji i uzgodnili konkretny system transp ortu m ateriałów z PRL do CSRS n a okres do zam knięcia granic państw a. Akcja jest d a­ lej rozpracow yw ana w e w spółdziałaniu D epartam entu 1 i 3 Z arządu X SNB.

[···]

- zostało udarem n io n e spotkanie członka „S olidarności” i KOR w e W rocła­ w iu [Jerzego] O ch m an a z przedstaw icielam i „opozycji czech o sło w a ck iej]”.

[...]

Źródło: AM V, f. X. S-SNB, inv. j. c. 1037. 1 Aktivne operativni plan - plan operacyjny.

2 W edług w spom nień Aleksandra Gleichgewichta D vorak nie spotkał się z M ichnikiem, ponieważ ten nie przyszedł na um ów ione spotkanie w kawiarni „N a Rozdrożu”.

N r 4

1982 lipiec 28, Praga - Inform acja Z arządu X SN B o rozw oju sytuacji w PRL przesiana przez naczelnika Z arządu X SN B pik. Z d en ka W iederlechnera do w ice­ m inistra spraw w ew n ętrzn ych CSRS genmjr. JUDr. Vladim ira H ruseckiego

Info rm acja o rozw oju sytuacji w PRL [···]_

W ciągu 1981 r. uzyskano kilka sygnałów o p ró bie przeniesienia działalności „S olidarności” z PRL do CSRS i k o o rd y n o w an ia działalności z siłam i antysocja­ listycznym i w CSRS. W skutek skierow ania śro dk ów agenturalno-operacyjnych stw ierdzono, że przy rejonow ym kom itecie „S olidarności” w e W rocław iu p o ­ w stała sekcja o nazw ie „Solidarność Polsko-C zeska” (SPCz), a jej kierow nikiem został działacz KOR i „S olidarności” 2 9-letni A [...] G [ . ] 1, który od ogłoszenia stanu w yjątkow ego jest internow any. W ym ieniony przyjeżdżał do CSRS, gdzie starał się przenik nąć do środow iska studenckiego. W intencjach plan ó w k iero w ­ nictw a SPCz naw iązał k o n tak t z poszczególnym i w rogim i osobam i z szeregów K arty i V O N S (np. Jaroslav i A nna ć abatow ie, Vaclav M aly) oraz stw orzył kanał do przesyłania różnych m ateriałó w i d ru k ó w antypaństw ow ych do CSRS.

K rótko po jego intern o w an iu doszło w kierow nictw ie SPCz w e W rocław iu do zm iany i k ierow nictw o pow ierzono 25-letniem u M [...] J [ ...] 2, p racow nikow i M iędzyzakładow ego K om itetu Założycielskiego (M KZ) „S olidarność” D olny Śląsk, któ ry jest form alnie studentem U niw ersytetu W rocław skiego. W ym ienio­ ny ściśle w spółpracuje z kierow nictw em tzw. R egionalnego K om itetu S trajkow e­ go „S olidarność” D olny Śląsk, na k tó reg o czele stoi W ładysław Frasyniuk (w chw ili obecnej najbardziej radykalny i najaktyw niejszy z p rzyw ód ców „Soli­ d arn o ści” w podziem iu). Jasiński kontynuuje w ro g ą działalność oraz łączność z CSRS i przesyłanie różnych m ateriałó w członkom Karty.

W ciągu 1982 r. SPCz opracow ała pro jek t struk tu ry organizacyjnej nowej „nielegalnej organizacji opozycyjnej”, k tó ra m iała zostać założona w CSRS. P ro ­ jekt oparty jest na analizie działalności i dośw iadczeń polskich elem en tów an ty ­

socjalistycznych. K onkretne „instrukcje” założenia nowej nielegalnej organizacji 1 4 9 w CSRS zostały jeszcze przed w ysłaniem do CSRS om ów ione i zatw ierdzone na

nielegalnym posiedzeniu przedstaw icieli tzw. R egionalnych K om itetów Strajko­ w ych „S olidarności” z całej Polski, do k tórego doszło w połow ie m aja 1982 w W arszawie. N a tym spotkaniu została także om ó w io n a ściślejsza w sp ółp raca polskiej opozycji z opozycją w innych krajach socjalistycznych, zwłaszcza w CSRS i na W ęgrzech. Jako centrum naw iązyw ania k o n ta k tó w z elem entam i antysocjalistycznym i w CSRS zatw ierdzono W rocław. W tym kontekście zastana­ w iano się też nad tym , że kierow nik SPCz Jasiński pow in ien w yjechać do CSRS jako „stażysta” n a kilkum iesięczny pobyt i naw iązać tam dalsze k o n tak ty z

człon-1 Aleksander Gleichgewicht. 2 M irosław Jasiński.

kam i Karty, przeprow adzić ich szkolenie i przekazać dośw iadczenia z d ziałalno­ ści polskiej opozycji.

K ierow nictw o SPCz zabezpieczyło w w yniku p od ró ży działacza KOR Jana W ęglow skiego ukrycie „archiw u m ” członków K arty w bibliotece naukow ej O ssolineum w e W rocław iu. Jednocześnie przystąpiło do realizacji zam iaru stw o ­ rzenia kan ału tra n sp o rtu d o k u m en tó w oraz innych m ateriałó w m iędzy polskim i i czechosłow ackim i] elem entam i antysocjalistycznym i przy w ykorzystaniu eks­ presu „B ohem ia”.

W celu intensyfikacji i dalszej aktywizacji wrogiej działalności w CSRS kie­ ro w nictw o SPCz prow adzi oddziaływ anie p ro p ag an d o w e na polskich ro b o tn i­ ków, u k tórych istnieje dom niem anie, że w yjadą do pracy do zakładów w CSRS. C elem tego działania jest w ytypow anie o d po w iedn ich osób, za p o m o cą których byłaby utrzym yw ana łączność z CSRS i k tó re podczas p ob ytu w CSRS p o m aga­ łyby polskim elem entom kontrrew olucy jny m w aktyw izow aniu w rogiej działal­ ności w CSRS.

N a podstaw ie dotychczasow ej realizacji och ro ny kontrw yw iadow czej p o l­ skich ro b o tn ik ó w zatru d n io n y ch w zakładach przem ysłow ych w ojew ództw a pół- nocnoczeskiego (z pozostałych nie m a inform acji) stw ierdzane są sygnały o n i­ skim m o rale pracy, o rd y n a rn y m a w an tu rn ictw ie i pijań stw ie n ie k tó ry c h jednostek, k tó re następnie w ykrzykują różne hasła propagujące działalność „So­ lidarno ści”. N astępnie pojaw iły się też próby organizow ania strajków lub o d m o ­ wy podjęcia pracy jako w yrazu n iezadow olenia z w a ru n k ó w zakw aterow ania i m ożliw ości zarobkow ych. Takim elem entom po u d o k u m en to w an iu kończony jest pobyt w CSRS. D otychczas nie zostały pozyskane inform acje, by [obyw ate­ le] polscy pracujący w CSRS prow adzili działalność n a rzecz SPCz.

Inform acje pozyskane w tym k ierunk u potw ierdzają, że SPCz w ostatnim okresie aktyw izuje działalność i przystąpiła do realizacji sw oich celów ok reślo ­ nych na początku 1981 r. Także ze strony niektóry ch przedstaw icieli cze­ ch o sło w a ck ich ] sił antysocjalistycznych w zrosło zainteresow anie w sp ółp racą z polską opozycją. [...]

N r 5

1983 styczeń 12, Warszawa - Inform acja funkcjonariusza rezydentury w arszaw ­ skiej StB Ladislava D olezala o rozm ow ie z zastępcą naczelnika D ep artam en tu IV M S W PRL1

D nia 12 I 1983 r. odbyłem rozm ow ę z zastępcą naczelnika D e p artam en tu IV M SW PRL płk. [Adamem] Pietruszką.

W zw iązku z m oim p y tan iem dotyczącym w izyty p ap ieża płk P ietruszk a p o in fo rm o w a ł m nie w tym sensie, że d o k ład n y te rm in p rzy jazd u p ap ież a nie jest jeszcze ustalony, a zatem także czas i m iejsce jego p o b y tu . W edług p o s tu ­ la tó w W atykanu i k ie ro w n ic tw a p o lskiego k o ścio ła do p o b y tu p ap ież a p o w in ­ no dojść w okresie o d 22 VI do 26 VI 1983 r. i p ap ież m iałby o dw ied zić W ar­ szaw ę, K raków , C zęsto ch o w ę, L ublin i G ó rę Świętej A nny p o d O p o lem . Jest to jed n ak tylko życzenie stro n y kościelnej i do ty chczas ta k w estia nie zo stała ro zstrzy g n ięta.

W dalszej części rozm ow y zostały om ów ione kw estie zw iązane z w eryfikacją doniesień przekazanych przez T W „M ichala” i jednocześnie om ów ion o m ożli­ w ości jego osobistej kontroli.

N a pytanie, czy istnieje nielegalnie w ydaw ane czasopism o „ O B Ó Z ”, zostało mi przekazane, że to pism o faktycznie istnieje. W zw iązku z tym p opro siłem n a ­ stępnie o spraw dzenie, czy w pierw szym num erze tego pism a został o pu blik ow a­ ny artykuł [Jaroslava] Sabaty, a w pozytyw nym p rzypadku o przekazanie tego eg­ zem p larza, ew en tu aln ie o w y k o n a n ie k o p ii arty k u łu . O osobie księdza

[Stanisława] O rzechow skiego z W rocław ia, z k tó ry m T W „M ich al” m a utrzy m y­ w ać kontakty, płk Pietruszka pow iedział, że jest to ksiądz o skrajnie w rogiej p o ­ stawie, dlatego jest m u też pośw ięcana stosow na uw aga ze strony MSW.

W ostatnich dniach zostałem zaw iadom iony przez T W „M ich ala”, że p ew na Ew a z W rocław ia po p ro siła go, by odw iedził m ieszkanie M arii Kęcik w W arsza­ w ie [...]. C hodzi o m ieszkanie, w którym już w przeszłości odbyło się spotkanie członków KOR, w obecności T W „M ichala”2. Z e w zględu n a potrzeb ę spraw ­ dzenia w iarygodności inform acji przekazyw anych przez „M ichala” p o prosiłem

o zapew nienie k o n tro li operacyjnej „M ichala” podczas jego p ob ytu w W arsza- 1 5 1 w ie, ew entualnie też podczas jego p oby tu w m ieszkaniu. O biecano m i, że zo sta­