Rozwój obrotu bezgotówkowego w Polsce jest faktem niezaprzeczalnym. Świad-czy o tym wzrost wszystkich charakteryzujących go wskaźników ilościowych.
Procesowi upowszechniania bezgotówkowych form rozliczeń towarzyszy stabilny poziom zaufania Polaków do banków oraz wzrost przedsiębiorczości w zakre-sie kształtowania potencjału osobistego. Drogą do indywidualnej niezależności są między innymi telefon komórkowy i karta bankowa. Z rysunku 13 wynika, że liczba kart osiąga poziom bliski poziomowi nasycenia [Górka 2009, s. 66].
Zapewne w najbliższej przyszłości trudno będzie uzyskać znaczący wzrost tej wartości. Liczba aktywnych kart SIM świadczy o większym sukcesie operatorów telefonii komórkowej w porównaniu z bankami w zakresie propagowania nowo-czesnych usług.
rysunek 13. liczba aktywnych kart SiM i kart bankowych w Polsce w latach 2000–2010
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych NBP oraz UKE
Być może właśnie obawy o wyczerpywanie się prostych metod rozpowszech-niania obrotu bezgotówkowego albo świadomość luki dzielącej Polaków pod względem popularności obrotu bezgotówkowego od społeczeństw krajów Unii Europejskiej (rysunek 14) stały się inspiracją do stworzenia kompleksowej Strate-gii rozwoju obrotu bezgotówkowego. Dokument ten jest potwierdzeniem dojrza-łości sektora bankowego. Wpisuje się on nie tylko w plany rozwojowe naszego kraju, ale także w działania podejmowane przez Komisję Europejską.
Działania mające na celu popularyzację płatności bezgotówkowych powinny być realizowane w powiązaniu z przeciwdziałaniem wykluczeniu finansowemu. Trudna sytuacja finansowa osób niekorzystających z usług banków stanowi przeszkodę
6 700,0
9 600,013 900,0 29 200,0
36 700,0 41 510,9
41 729,0 44 562,9 45 750,0
11 291,113 387,5
16 911,4
20 370,3 26 096,2
30 275,532 485,8 31983,8
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
liczba w tys. sztuk
lata
liczba aktywnych kart SIM liczba aktywnych kart płatniczych
w dalszym rozwoju rynku poprzez pozyskiwanie nowych klientów [Iwanicz- -Drozdowska 2009, s. 12]. Osiągnięty poziom korzystania z usług bankowych (w tym płatniczych) wskazuje, że nie można w najbliższej przyszłości spodziewać się równie radykalnego wzrostu ich popularności, jak po przyjęciu Polski do UE.
Nadszedł okres, w którym rozwój działalności operacyjnej będzie się odbywał poprzez intensyfikację obsługi dotychczasowych klientów bądź przejmowanie ich od konkurencji8.
rysunek 14. liczba transakcji bezgotówkowych na 1 mieszkańca w ue i w Polsce na tle zmian w wartości PKB per capita w roku 2004 i 2009
Źródło: Opracowanie własne na podstawie [Świerdza 2007, s. 31; NBP 2010b, s. 37]
Upowszechnianie obrotu bezgotówkowego powinno być postrzegane jako istotny element procesu przygotowania systemu bankowego i gospodarki do wyzwania, jakim jest przejście na wspólną walutę. Koszty zamiany złotego na euro zależą bowiem od ilości gotówki pozostającej w obiegu i skali obrotu bezgotówkowego.
Bibliografia
Biegański, J., Wachowski, R., 2010, Ocena bezpieczeństwa i zagrożeń związanych z kar-tami płatniczymi oraz transakcjami bankowymi w Internecie, w: Kosiński, J. (red.), Przestępczość teleinformatyczna, Wyższa Szkoła Policji, Szczytno.
Czapiński, J., Panek, T., 2005, Diagnoza społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa [online], http://www.diagnoza.com [dostęp:
kwiecień 2011].
8 Konkurencję dla banków w zakresie usług płatniczych stanowią również podmioty pozaban-kowe. Ich znaczenie może wzrosnąć po uregulowaniu rynku poprzez ustawę o usługach płatniczych.
UE'2004
Polska'2004
UE'2009
Polska'2009
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
0 5 10 15 20 25 30
PKB per capita w tys. euro
Czapiński, J., Panek, T., 2007, Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa [online], http://www.diagnoza.com [dostęp:
maj 2011].
Czapiński, J., Panek, T., 2009, Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa [online], http://www.diagnoza.com [dostęp:
maj 2011].
ECB, 2010, Payments Statistics [online], www.ecb.int [dostęp: marzec 2011].
Górka, J., 2009, Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, CeDeWu, Warszawa.
Iwanicz-Drozdowska, M., 2009, Produkty finansowe i edukacja finansowa w Polsce na tle wybranych krajów wysoko rozwiniętych. Raport z badań, Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
Iwańczuk, A., 2011, Systemy płatnicze i rynek płatności w Unii Europejskiej, CeDeWu, Warszawa.
Krześniak, M., 2010, Jak pilnować danych na karcie płatniczej, Rzeczpospolita 23 października.
NBP, 2008, Obrót bezgotówkowy – zalety i korzyści wynikające z jego upowszechnienia, Raport Departamentu Systemu Płatniczego i Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówko-wego i Mikropłatności, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
NBP, 2010a, Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych 2005–2010, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa [online], http://www.nbp.pl/
systempłatniczy/ publikacje [dostęp: 2.04.2011].
NBP, 2010b, Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z syste-mami innych krajów Unii Europejskiej za 2009 rok, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa.
NBP, 2011, Liczba wyemitowanych kart płatniczych na przestrzeni kolejnych kwartałów od 1998 r., Warszawa.
Polasik, M., Maciejewski, K., 2009, Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, Materiały i Studia, nr 241, NBP, Warszawa.
Polasik, M., Przenajkowska, K., 2010, Wdrażanie programu SEPA na europejskim rynku usług płatniczych, w: Janc, A. (red.), Bankowość a kryzys na rynkach finansowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Pogram rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2010–2013 (projekt), 2010, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgo-tówkowego i Mikropłatności, Warszawa.
Projekt ustawy z 25 września 2009 r. o usługach płatniczych [online], www.mf.gov.pl [dostęp: 2.04.2011].
Raport ewaluacyjny do Programu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2010–2013 [online], http://www.mofnet.gov.pl [dostęp: 2.04.2011].
Strategia rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2009–2013 (projekt), 2009, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich, Koalicja na Rzecz Obrotu Bezgo-tówkowego i Mikropłatnosci, Warszawa.
Szwajkowska, G., Kwaśniewski, P., Leżoń, K., Woźniczka, F., 2010, Usługi bankowo-ści elektronicznej dla klientów detalicznych. Charakterystyka i zagrożenia, UKNF, Warszawa.
Świerdza, A., 2007, Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami płatniczymi innych krajów Unii Europejskiej, Materiały i Studia, nr 222, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
Tochmański, A., 2010, Informacja na temat istotnych zdarzeń w zakresie rozwoju obrotu bezgotówkowego w IV kwartale 2009 r. i I kwartale 2010 r., Materiał z VI Posiedzenia Plenarnego Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Warszawa, 7 kwietnia.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej, Dz.U. 2004, nr 173, poz. 1807.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 ‒ Ordynacja podatkowa, Dz.U. 1997, nr 137, poz. 926.
diSSeMinATiOn Of nOn-cASh TurnOver in POlAnd AfTer AcceSSiOn TO The eurOPeAn uniOn
Summary: The study presents changes in non-cash payments in Poland after accession to the European Union. The analysis includes both qualitative transformation concerning availability, efficiency and safety of non-cash settlements, as well as changes in the num-ber and value of non-cash transactions. It also includes an attempt to evaluate The strategy of development of non-cash turnover for the period 2010–2013.
Development of cashless transactions in Poland is undeniable. It is evidenced by the growth of all quantitative indicators characterizing it. There is, however, a noticeable gap between the Poles and the other societies of the European Union, in terms of popularity of cashless transactions. In this context, a comprehensive development strategy for cash-less transactions is becoming especially important. This document is not only a part of our country’s development plans, but also of actions taken by the European Commission.