Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało znaczący rozwój ubezpie-czeń kredytu kupieckiego na polskim rynku ubezpieczeniowym. Zmiana zacho-wań ubezpieczycieli kredytu na polskim rynku w zakresie cen, zakresu ochrony (udziały własne i franszyzy integralne, maksymalna wysokość odszkodowania), limitów kredytowych czy obowiązków ubezpieczającego spowodowała znaczący wzrost zainteresowania tymi produktami przez przedsiębiorców. Z kolei kontakt polskich przedsiębiorców z rynkiem zachodnim i coraz większe powiązanie gospo-darki z gospodarką UE powoduje zmianę zachowań przedsiębiorców i wzrost ich świadomości ubezpieczeniowej, a tym samych zapotrzebowania na ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Oferowanie nowych produktów, nowym grupom klientów (MŚP, faktorzy, banki) i świadczenie dodatkowych usług pozwala ubezpieczycie-lom rozwijać działalność, co odzwierciedlają m.in. coraz większy wzrost składki przypisanej brutto i rosnąca liczba zawartych umów ubezpieczenia.
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
120,00%
2004_072004_092004_1 1
2005_012005_032005_052005_072005_092005_122006_022006_042006_062006_082006_102006_122007_022007_042007_062007_082007_102007_122008_022008_04
Stawka_składki_średnia_arytmetyczna Stawka_składki_średnia_ważona
12,17%
17,17%
13,03%
14,48%
15,01%
15,05%
25,26% 24,88%
23,25%
19,36%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
2004 2005 2006 2007 31.05.2008
Klienci_nazwani Klienci_nienazwani
Przed kryzysem 2004 H1/2008* W trakcie kryzysu H2/2008 – H1/2010**
Wzrost od 50 do 250 %
Wzrost od 20 do 50 %
*Badania TU Euler Hermes Polska ** Szacunki ekspertów Stawki ubezpieczeniowe
Udział własny –
Bibliografia:
2008 Registration Document Natixis.
Annual Press Release, 1995, The Berne Union, April.
Annual report 2008 Atradius N.V.
Annual report 2008 Euler Hermes.
Antosik, A., 2005, Ubezpieczenia średnio i długoterminowych kredytów eksportowych w krajach Unii Europejskiej jako instrument wspierania konkurencyjności eksportowej przedsiębiorstw, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Studia i Mate-riały, nr 2.
Antosik, A., 2008, KUKE – nadzieja czy utrapienie polskich eksporterów?, Rynki Zagra-niczne, nr 38–39.
Arendse, H., 2006, Global business operating models. Time to change, KPMG’s frontiers in finance, KPMG, October.
Atradius Payment Practices Barometr. Survey of Payment Behaviour of European Compa-nies – Results Winter 2007, Atradius-Financial Times Deutschland.
Atradius Payment Practices Barometr. Survey of Payment Behaviour of Companies in Central and Eastern Europe – May 2008, Atradius.
Berne Union 75 1934→2009, 2009, Celebrating 75 years of the Berne Union, Berne Union Bień, W., 2001, Wybrane problemy udzielania kredytu kupieckiego, Rachunkowość, nr 9.
Borys, G., 1996, Zarządzanie ryzykiem kredytowym w banku, PWN, Warszawa–Wrocław.
Brealey, R.A., Myers, S.C., 1999, Podstawy finansów przedsiębiorstw, t. 2, PWN, Warszawa.
Briggs, D., Edwards, B., 1998, Credit insurance. How to reduce the risks of trade credit, Woodhead-Faulkner, Cambridge.
Brodecki, Z., Figarski, J., Kamiński, Z, Sołtys, A., 1979, Ubezpieczenia morskie, Gdańsk.
Coface in 2008.
Credit insurance and Surety Industry confirms its stability, 2009, Press Release, 7 July, ICISA.
Credit insurance supports companies’ profitable growth, An independent research study of 2,000 businesses in 10 European economies, 2006, Euler Hermes, the Credit Manage-ment Research Centre, the University of Leeds Business School.
Cybulska, M., 2008, Czynniki wpływające na oferowane przez Euler Hermes warunki ubezpieczeń kredytu kupieckiego w okresie 2004–2007, praca podyplomowa, niepubli-kowana, Studium Podyplomowe Ubezpieczeń Finansowych, I edycja, AE w Poznaniu, Poznań.
Decyzja (2006/789/WE) Rady UE z dnia 13 listopada 2006 r. w sprawie procedur konsulta-cyjnych i informakonsulta-cyjnych w sprawach ubezpieczenia kredytów, gwarancji kredytowych i kredytów finansowych, Dz.Urz. L 319 z 18.11.2006 r.
Decyzja Rady EWG w sprawie ustanowienia Grupy ds. Koordynacji Polityki w zakre-sie Ubezpieczeń Kredytów, Gwarancji i Kredytów Finansowych, Dz.Urz., nr 66 z 27.10.1960 r.
Directory 2009, ICISA; ICISA admits two new members, Press Release, 10 March 2009, ICISA.
Directory of Members, 1996, International Credit Insurance Association (ICIA).
Euler Hermes – The world leader in credit insurance,2009, Euler Hermes.
European Payment Index 2008, Intrum Justitia.
Export Credit Financing Systems in OECD Member and Non-member Countries, 1995, OECD.
Fuchs, D., 2004, Zakres obowiązku prewencji w prawie ubezpieczeń gospodarczych. Uwagi na tle art. 826 k.c., Prawo Asekuracyjne, nr 2.
Fuchs, D., 2006, Funkcja prewencyjna ubezpieczeń w świetle projektu nowelizacji przepi-sów kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia, Prawo Asekuracyjne, nr 1.
Gajewska, E., 1990, Ubezpieczenie kredytu (część I i II), Wiadomości Ubezpieczeniowe, nr 10,11.
Handschke, J., 1976, Zasadność prewencji ubezpieczeniowej w gospodarce państwowej, Studia Ubezpieczeniowe, t. III, Warszawa–Poznań.
Handschke, J., 1979, Z rozważań nad systemem prewencyjnym w ubezpieczeniach gospo-darczych, Studia Ubezpieczeniowe, t. IV, Warszawa–Poznań.
Handschke, J., 2000, Gospodarcze i społeczne znaczenie ubezpieczeń, w: Sangowski, T. (red.), Vademecum ubezpieczeń gospodarczych (pośrednika ubezpieczeniowego), SAGA Printing, Poznań.
Herzfelder, E., 1904, Das Problem der Kreditversicherung, Lipsk.
ICISA Spring Meetings 2009, 2009, Kraków, 11–13 March.
Insurance experts essentials to continued support for global trade, News Release, 18 May 2009, Berne Union.
Jaworski, M., 2006, Ceny polis kredytu kupieckiego spadły, Gazeta Prawna, 1 grudnia.
Klim, A., 2004, Przedsiębiorcy nieufni wobec ubezpieczeń, Biznes Warszawski, 6 września.
Kotowski, M., 2007, Insuring Canada’s Exports: The Case for Reform at Export Develop-ment Kanada, C.D. Howe Institute ComDevelop-mentary, no. 257, December.
Kowalewski, E., 1989, Ubezpieczenie kredytu, Wiadomości Ubezpieczeniowe, nr 10.
Krysiak, Z., 2006, Ryzyko kredytowe a wartość firmy. Pomiar i modelowanie, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Krzemińska, D., 2005, Wiarygodność kontrahenta w kredycie kupieckim, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
Kubiak, J., 2005, Hierarchia źródeł krótkoterminowego finansowania przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
Lisowski, J., 1998, Ubezpieczenia kredytu i gwarancje ubezpieczeniowe jako instrument ochrony ekonomicznej podmiotów gospodarczych w Polsce, praca doktorska niepubli-kowana, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
Lisowski, J., 1999, Ubezpieczenia kredytów jako metoda zabezpieczenia przedsiębiorców z Polski i Unii Europejskiej przed następstwami ryzyka kredytowego, w: Finanse i ban-kowość a wejście Polski do Unii Europejskiej, część II, Szkoła Głowna Handlowa, Warszawa–Pułtusk.
Lisowski, J., 2008a, Tendencje na polskim rynku ubezpieczeń kredytu – bariery i możliwo-ści rozwoju, Prawo Asekuracyjne, nr 1.
Lisowski, J., 2008b, Zmiany w zachowaniach ubezpieczycieli na rynku ubezpieczeń kre-dytu w Polsce, w: Kłosowska, B. (red.), Współczesne finanse. Stan i perspektywy rozwoju finansów przedsiębiorstw i ubezpieczeń, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Lisowski, J., Zimowski, M., 2008, Ubezpieczeniowy cykl koniunkturalny a ryzyko prowadze-nia działalności ubezpieczeniowej, w: Handschke, J. (red.), Studia z ubezpieczeń gospo-darczych i społecznych, Zeszyt Naukowy, nr 97, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.
Mogilski, W., 1980, Prewencja ubezpieczeniowa, Warszawa.
Montalbetti, E., 1968, Ubezpieczenie kredytów eksportowych, Studia Finansowe, nr 5, PWE, Warszawa.
Moody’s Insurance – European Credit Insurance: What Can We Expect in 2009?, 2009, Special Comment, Moody’s Investors Services, February.
Moser, Ch., Nestmann, T., Wedow, M., 2006, Political Risk and Export Promotion: Evi-dence from Germany, Deutsche Bank Research, Working Paper Series, Research Notes 23, December 20.
Olszewski, A., 1974, Ubezpieczenie kredytów eksportowych na tle zasad kredytowania i finansowania transakcji eksportowych, WARTA, Warszawa.
Pisarska, R., 1990, Ubezpieczenia kredytu, Wiadomości Ubezpieczeniowe, nr 7/8.
Raport roczny za 2009 rok, KUKE.
Raturi, M., Schmolck, B., 2000, Trade Credit Insurance: Globalisation and e-business Are the Key Opportunities, Swiss Re, sigma, no. 7.
Raynes, H.E., 1964, A History of British Insurance, London.
Reference Document 2008 Euler Hermes.
Report on the Comparison of Export Credit Agencies, Export Credits Guarantee Depart-ment, April 2004, www.ecgd.gov.uk/intcompfinal2003.pdf [dostęp: 02.01.2010].
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz.U., nr 235, poz. 1589 z późn.
zm.).
Schmidt, Ch., Laster, D., 2006, Credit Insurance and Surety: Solidifying Commitments, Swiss Re, sigma, no. 6.
Secomski, K., 1935, Ubezpieczenie kredytów eksportowych, Izba Przemysłowo-Handlowa w Warszawie, Warszawa.
Smallridge, D., 2006, ECAs: Seeing the Forest, the Trees and the Future, International Financial Consulting Ltd., Helsinki, October, 6 th.
Strategia proeksportowego rozwoju gospodarki polskiej, Stowarzyszenie Eksporterów Pol-skich, Warszawa 23 października 2008 r.
Supple, B., 1970, The Royal Exchange Assurance. A History of British Insurance 1720–1970, The University Press, Cambridge.
Szpunar, J., 1972, Ubezpieczenia gospodarcze, skrypt, Wydawnictwo Akademii Ekono-micznej w Poznaniu, Poznań.
Szpunar, J., 1973, Przesłanki prewencji ubezpieczeniowej, Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, Warszawa–Poznań.
The Prague Club, 2005, Berne Union Yearbook.
Ustawa z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, Dz.U. 1996, nr 11, poz. 62 z późn. zm.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych, Dz.U. 1994, nr 86, poz. 398 z późn. zm.
Ustawa z dnia 4 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, Dz.U. 2001, nr 59, poz. 609 z późn. zm.
Wallace, A.J., [ok. 2008], Trade Credit Insurance, Availability and Practice Within the Region, International Risk Consultants (Europe) Ltd.
Wędzki, D., 2000, Teoria zintegrowanego zarządzania kredytem handlowym w przedsię-biorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Wskaźnik ryzyka 2008 Polska, Intrum Justitia.
Zarządzenie nr 198/59 Ministra Finansów z dnia 30 listopada 1959 r. w sprawie zawierania przez Towarzystwo Reasekuracyjne WARTA S.A. w Warszawie bezpośrednich ubez-pieczeń ryzyk związanych z żeglugą morską, handlem zagranicznym i innymi obrotami dewizowymi (nie publikowane).
tHe DeveloPMent oF tRaDe cReDit insuRance anD polIsh accessIon to the eu
summary: Trade credit insurance is one of the financial methods of trade credit trans-fer risk most commonly used in Europe. Although this insurance in the world has been operating for more than 100 years, its rapid growth can be seen in Poland since the time of entry into the European Union. The development of trade credit insurance in Poland is inextricably linked with economic development of the country and the world econ-omy. Accelerating economic growth, decline in the number of insolvent firms, incoming foreign investment, deregulation and opening of markets are the factors supporting the development of credit insurance, while the crisis, recession and the increasing number of insolvent companies are challenges to trade credit insurers. Many of the changes observed in the developed markets are quickly reflected in the Polish market. This is mainly due to the presence of insurance companies conducting their business on the international scale and introducing marketing solutions proven in other countries onto the Polish market.