K to to policzy?
M ów ienie o projektow aniu system ów in
form aty czn y ch w sposób uw zględniający konkretn y bilans kosztów i korzyści często budzi w zruszenie ram ion naw et u dośw iadczo
nych inform atyków . Jest to sw oiste św iade
ctw o bezradności naszej branży w obec w yzw ania jak im je s t analiza opłacalności przedsięw zięć inform atycznych, a zw łaszcza kw antyfikacja korzyści w ypływ ających z inform atyzacji.
Problem kw antyfikacji korzyści m ożna uznaw ać za akad em icki tak długo, ja k poru
szam y się w św iecie w m iarę oczyw istych potrzeb niedużych grup użytkow ników i sto
sunkow o m ało złożonych, spójnych w ew nę
trzn ie rozw iązań. N iestety, skala przedsię
w zięć realizow anych w naszym kraju coraz w yraźniej w y kracza poza ten prosty św iat.
Sfera potrzeb obejm uje różnorodne strategie i cele biznesow e, które - jeśli rozpatrujem y je niezależn ie - m o g ą być źródłem niespójnych bądź naw et sp rzecznych w ym agań. Sfera roz
w iązań, to sk om plik ow ane system y inform aty
czne, o rosnącej złożoności technicznej i fun
kcjonalnej. Inform atyzacja to dziś proces kapitałoch ło nny, je g o koszty to setki tysięcy, a co raz częściej i m iliony dolarów rocznie.
P ow ażne traktow anie problem u analizy o p ła
calności inw estycji inform atycznych, i nie p o przestaw anie na stw ierdzeniu, że „tego się
nie da zro b ić” staje się dziś jed n y m z p o d sta
w ow ych w yznacznik ów odpow ied zialneg o trak tow an ia sw oich zadań przez m en ed żeró w inform atyki.
A naliza opłacalności w y m aga je d n a k śro do w isk a w którym m ożliw a je s t kon trola finansow ania zadań zw iązanych z inform a
tyzacją. O znacza to ja w n o ść kosztów , i to nie tych które ob serw ujem y ja k o koszty d e-facto, stanow iące nie zaw sze m ile w idziany w ynik prac nad rozw ojem system ów in form aty
cznych. K oszty o których m ow a to św iad om ie planow any składnik budżetów organizacji.
W pierw szej kolejności chodzi o budżety o brazu jące plan d ziałan ia op eracyjn ego , w których istotnym składnikiem s ą k o szty eksploatacji oraz m odyfikacji system ów . R ów nie w ażne m iejsce alokacji k o sztów zw iązanych z tech n o lo g ią in fo rm aty czn ą to budżety zw iązane ze strategiczn ym i in icjaty w am i organizacji - restruk turyzacją, w p ro w a
dzeniem now ych produktów , rozw ojem w a żnych funkcji gospo darczy ch, takich ja k m ark etin g czy now oczesne m ech an izm y zarządzania. K rótko m ów iąc, o rganizacje p o w ażnie m yślące o stosow aniu now oczesnych rozw iązań in form atycznych m u s z ą przejść n iełatw ą drogę od inform atyzacji ad-hoc, po inform atyzacji rozum ianej ja k o je d e n ze strategicznych procesów inw estycyjnych.
POLSKIF. TO W ARZYSTW O INFORMATYCZNE — ODDZIAŁ GÓRNOŚLĄSKI
9 8 B o rys S to k a lsk i — In fo V iD E — Z lic zy ć do trzech - a n a liza o p ła c a ln o śc i in w e styc ji in form atyczn ych
B ilans opłacalności takich przedsięw zięć rzadko byw a jed n o zn aczn ie pozytyw ny. B rak autom atyzacji funkcji biznesow ych. T ypow y sposób m yślenia przy tego rodzaju podejściu scenariuszu je st integracja danych w ramacli
POLSKIE TO WARZYSTWO INFORMATYCZNE — ODDZIA Ł GÓRNOŚLĄSKI
Jedenasta G órska Szkoła P T I S zczyrk '99 — 21-25 czerw ca 1999 99
w drożonych m odułów w ybranego system u.
P opraw a efektyw ności procesów biznesow ych m oże lecz nie m usi nastąpić, ja k o że koncen
trujem y się na w yizolow anych fragm entach d ziałania o rganizacji, próbując niezależnie uw zględniać cele i priorytety każdego z nich.
To zaś nierzadko je st źródłem sprzecznych w ym agań i sporów kom petencyjnych - dane w prow adzane w produkcji nie saty sfakcjo nują księgow ości, sprzed aż potrzebuje innego zakresu danych na tem at klientów niż finanse, m ierze zakonserw ow anie pew nej organizacji pracy.
W rezultacie bilans ponoszonych kosztów i uzyskiw anych korzyści m oże okazać się przykład w system ach w spom agania decyzji.
W ład za dla ludu, czyli p odejście syn ergi- czne
Inform atyzacja biurokratyczna w niew ielu w ypadkach daje efekty satysfakcjonujące kierow nictw o. K orzyści niew spółm ierne do w ydatk ów , oraz spory i dyskusje dotyczące skuteczności działania inform atyków , w połą
czeniu z w drażaniem now oczesnych zasad nadchodzi era synergii inwestycji inform aty
cznych.
Podejście syn ergiczne ukierunkow ane je st na uspraw n ianie procesów gospodarczych -
N irw an a, czyli inform atyzacja strategiczna
Inform atyzacja synergiczna popraw ia sk u teczno ść codziennego d ziałania organizacji.
W yrasta ona jed n o cześn ie z d ojrzałego m y śle strategicznego. N aturalnym elem entem tego procesu staje się planow anie w y k orzy stan ia technologii inform atycznych dla strateg i
cznych inicjatyw.
Ten m odel respektuje, a naw et w zm acnia biznesow y punkt w idzenia na inform atykę w organizacji. Staje się ona norm alnym sk ła
dnikiem kosztów rozw oju, takim ja k badania m arketingow e, czy koszty restrukturyzacji.
Jed no cześnie, dojrzałość planow ania, op arteg o na rzetelnej w iedzy o rynku, św iadom ie artyk ułow any ch, w yrażanych w konkretnych liczbach zam ierzeniach gospodarczych, znak o
m icie ułatw ia określenie oczekiw anych ko rzy
ści i dopuszczalnych kosztów zw iązanych z inform atyką. W eryfikacja w ykonalności, o raz przekładanie tych planów gospodarczych
POLSKU- TO W ARZYSTW O INFORMATYCZNI: — ODDZIA Ł GÓRNOŚLĄSKI
1 0 0 B orys S to k a lsk i — In fo ViDE — Z lic zyć do trzech - (m alizn o p ła c a ln o ści in w estycji in form atyczn ych
na konkretne przedsięwzięci;) zw iązane z budow ą aplikacji w ym aga funkcjonow ania w organizacji dobrze zdefiniow anej archite
ktury system ów inform atycznych. Pozwala ona kontrolow ać proces budowy rozwoju i integracji system ów na wielu poziom ach
Z a p le cze procesów gospodarczych Budowanie przewagi
S trategiczna architektura system ów in form a tyczn ych w fir m ie
Po p ie rw sz e nie m a a r m a t .. .
W spom niane wyżej m odele inform atyzacji w ynikają z obserw acji tego co dzieje się w organizacjach działających na polskim rynku zastosow ań inform atyki. W ym aganie od polskich firm, aby realizow ały najbardziej dojrzały m odel inform atyzacji jest oczyw iście nierealistyczne. W istocie niew iele jest dziś polskich firm , posiadających ja sn o zdefinio
w an ą strategię, rozu m ian ą przez ogól pracow n ik ów i w drażaną w codziennych działaniach. D ojrzałość kadry m enedżerskiej
-zarów no inform atycznej ja k i biznesow ej - nie
POLSKIE TOWARZYSTWOINFORMATYCZNE—ODDZIAŁGÓRNOŚLĄSKI
Model Dysponent budżetu Inicjatywa Korzyści Zalety W yzwania
A d-hoc U ż y tk o w n ik (rezerw y budżetow e).
Przypadkow a O siągane na poziom ie bezpośrednich
M echaniczny C entralny dział inform atyki
P O LSK IE T O W A R Z Y S T W O IN F O R M A T Y C Z N E — O D D
Jedenasta G órska Szkoła P T I Szczyrk ’99 — 21-25 czerw ca 1999 1 0 3 realizow any w strukturach Europejskiej Inicjatyw y d/s S ystem ów i O program ow ania (ESSI). C elem je g o je st przekazanie dośw iadczeń i w iedzy, dostępnych w krajach zachodnich, na tem at standaryzacji, certyfi
kacji i doskonalenia procesu produkcji opro
gram ow ania m ałym i średnim firm om dokonanej przez trzech niezależnych eksper
tów w kw ietniu 1998 roku, KE podjęła w końcu 1998 roku decyzję o kontynuow aniu projektu ustalając now y term in zakończenia prac na 30 w rześnia 1999 roku.
prow adzenie ankiety dotyczącej stosow ania m etod zapew nienia jak o ści w w ytw arzaniu oprogram ow ania w polskich firm ach. A nkieta została rozesłana do ponad 400 firm , głów nie czło nk ów Polskiej Izby Inform atyki i T eleko
m unikacji oraz Stow arzyszenia Polski Rynek O p rogram ow ania PRO. badania posłużyły do stw orzenia R egionalnego Planu Szkoleniow ego.
2. S p o n s o ro w a n e a k c je szk oleniow e
G łów nym zadaniem projektu IN S P IR E je s t przeprow adzenie serii spotkań szkoleniow ych, dla Polski w yznaczono lim it m inim um 10 sesji. Spotkania te m a ją różny charakter, od uśw iadam iających do spotkań roboczych dla specjalistów inform atyków .
• S em inaria uśw iadam iające - zw rócenie uwagi środow isk odpow iedzialnych za tw orzenie now oczesnych system ów inform atycznych na potrzebę
dosko-PO L S K IE T O W A R Z Y ST W O IN F O R M A T Y C Z N E — O D D Z IA Ł G Ó R N O Ś L Ą SK I