Program reform gospodarczych, konsekwentnie wdrażanych w Słowe-nii przez wszystkie lata transformacji, przyczynił się do tego, iż słoweń-ska gospodarka stała się otwartą, nowoczesną, i stabilną gospodarką rynkową. Co więcej – najlepiej prosperującą spośród gospodarek in-nych nowych krajów członkowskich UE. Po spełnieniu wszystkich kry-teriów konwergencji, Słowenia jako pierwszy z postkomunistycznych krajów przyjęła 1 stycznia 2007 roku europejską walutę. Akcesja ze strefą euro dodatkowo umocniła zarówno silne fundamenty słoweń-skiej gospodarki, jak i pozycję kraju na arenie międzynarodowej.
W pierwszych latach demokracji jednym z głównych celów rządu było stabilizowanie i uzdrawianie gospodarki. Produkcja, która cha-rakteryzowała się tendencją spadkową przed osiągnięciem przez Sło-wenię niepodległości (spadek realnie o 4,7% w 1989 roku w stosunku do roku poprzedniego), malała znacząco w kolejnych latach transfor-macji. Dopiero od 1993 roku Słowenia utrzymywała wysoką stopę wzrostu gospodarczego na poziomie około 4% rocznie i tym samym systematycznie i znacząco zmniejszała lukę dochodową1 w stosunku do krajów „starej” UE. Sukces programu dostosowań pozwolił wówczas Słowenii uzyskać pozycję drugiej gospodarki Europy Środkowo-Wschod-niej (po Polsce).
1 Wskaźnik ten informuje o ile procent przeciętne dochody gospodarstw uznanych za ubogie są niższe od wartości przyjętej za granicę ubóstwa.
184 Magdalena Œlusarczyk
Słowenia przeszła drogę związanego z transformacją gospodarki szo-ku produkcji realnej i osiągnęła poziomy produkcji wyższe niż te, które można było zaobserwować przed transformacją, co miało miejsce w 1996 roku. Poprawa sytuacji była m.in. następstwem wyraźnej po-prawy wydajności pracy (odsetek zatrudnionych pozostał bowiem nie zmieniony)2.
Wzrost gospodarczy po wstąpieniu Słowenii do UE był znacznie wyższy niż w okresie bezpośrednio poprzedzającym akcesję. Wolne tempo wzrostu gospodarczego w latach 2000–2003 spowodowane było po części mniej korzystną sytuacją w zewnętrznym otoczeniu ekonomicz-nym Słowenii, a także kontynuacją cyklicznego spowolnienia krajowej konsumpcji w latach 2001 i 20023.
Wzrost gospodarczy odnotowany w 2004 roku Słowenia zawdzię-cza znaczącemu zwiększeniu popytu zagranicznego, który był jednym z wielu pozytywnych skutków wstąpienia kraju do UE. Odnotowano także wysoki poziom konsumpcji krajowej, napędzanej przez obniżane stopniowo przed wejściem Słowenii do mechanizmu ERM II i strefy euro stopy procentowe. W 2005 roku, podobnie jak w roku 2004, wzrost PKB pobudzany był głównie przez popyt zagraniczny, podczas gdy udział krajowej konsumpcji znacznie się zmniejszył. Realny PKB zwiększył się o 4%4. W 2006 roku nastąpiło silne przyspieszenie wzro-stu PKB (o 5,2% w stosunku do roku 2005), wynikające z dużego popytu zagranicznego i inwestycji (por. tab. 1). Ten pozytywny trend został zachowany w 2007 roku – odnotowano wzrost realnego PKB o 6,1%5. Na rok 2008 prognozowano tempo wzrostu gospodarczego (w stosunku do roku poprzedniego) na poziomie 4,4%6.
Różnica pomiędzy wzrostem PKB w Słowenii a średnim dla UE-15 wzrostem gospodarczym powiększała się od 2003 roku. W latach 1996– 2003 dynamika wzrostu gospodarczego w Słowenii była zbliżona do
2 M. Mrak, M. Rojec, C. Silva-Jáuregui, Slovenia. From Yugoslavia to the European Union, The World Bank, Washington D.C. 2004, s. 117–118.
3 Development Report 2007, Institute of Macroeconomic Analysis and Development,
Ljubljana 2007, s. 76–77.
4 Ibidem.
5 Slovenian Economic Mirror, Institute of Macroeconomic Analysis and Development,
Ljubljana, May 2008.
6 Spring Forecast of Economic Trends 2008, Statistical Appendix, Institute of
185 Zmiany w gospodarce S³owenii w latach 1991–2007
7 Development Report 2007, op. cit., s. 77.
dynamiki wzrostu PKB w UE-15. W okresie 1996–2000 realny wzrost PKB w Słowenii był o 1,6% wyższy niż średnia dla „starej” piętnastki krajów UE i o 0,1% wyższy niż średnia dla krajów kandydujących. Pomiędzy rokiem 2001 a 2003 nastąpiło spowolnienie tempa wzrostu PKB (podobnie jak w krajach „starej” piętnastki), ale luka między Sło-wenią a tymi krajami pozostała niezmieniona. Po roku 2003 odnoto-wano przyspieszenie wzrostu PKB zarówno w Słowenii, jak i w całej UE. W latach 2004–2006 realny wzrost PKB w Słowenii był o 2,4% wyższy niż średnia dla „starej” piętnastki7.
Tabela 1. Udzia³ poszczególnych sk³adników we wzroœcie PKB w S³owenii w roku 1996 i latach 2000–2006
Rok / Dane Wzrost realnego PKB (w%)
Saldo bilansu handlowego · eksport dóbr i usług · import dóbr i usług Krajowa konsumpcja ogółem · konsumpcja prywatna · wydatki rządowe
· nakłady brutto na środki trwałe · zmiany w zapasach i należnościach 1996 3,7 0,2 1,4 –1,2 3,6 1,8 0,5 2,2 –1,0 2000 4,1 2,6 6,5 –3,9 1,5 0,4 0,5 0,5 0,1 2001 2,7 1,7 3,5 –1,8 1,0 1,3 0,7 0,1 –1,2 2002 3,5 1,1 3,8 –2,8 2,4 0,8 0,6 0,2 0,8 2003 2,7 –2,0 1,8 –3,8 4,7 1,9 0,3 1,7 0,8 2004 4,4 –0,5 7,0 –7,5 4,9 1,5 0,7 1,8 1,0 2005 4,0 2,0 6,3 –4,3 2,0 1,9 0,4 0,4 –0,6 2006 5,2 –0,3 6,5 6,8 5,5 1,8 0,7 2,9 0,1
Udział poszczególnych składników we wzroście PKB (w%)
Źródło: Development Report 2007, Institute of Macroeconomic Analysis and Develop-ment, Ljubljana 2007.
Słoweński PKB per capita mierzony według parytetu siły nabywczej (purchasing power parity – PPP) zwiększał się w kolejnych latach trans-formacji. Stanowił on w 1995 roku 63% a w 2001 roku 70% średnie-go dla UE-15 PKB per capita według PPP. Po akcesji Słowenii do UE, dzięki kontynuacji odpowiednio prowadzonej polityki ekonomicznej, poziom rozwoju gospodarczego kraju zbliżał się coraz bardziej do śred-niego poziomu dla UE-25. PKB per capita według PPP stanowił w 2005 roku 82% średniego dla UE-25 PKB per capita mierzonego według PPP. Odnotowano zatem wzrost tego wskaźnika o 2% w
po-186 Magdalena Œlusarczyk
8 Ibidem, p. 74–75.
9 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,46870091&_dad=por-tal&_schema=PORTAL&p_product_code=EB011 z dnia 01.05.2008.
10 M. Mrak, M. Rojec, C. Silva-Jáuregui, op. cit., s. 118–120.
równaniu do 2004 roku i aż o 14% w stosunku do 1995 roku8. Dane odnoszące się do PKB per capita mierzonego według PPP pokazują, że Słowenia systematycznie poprawiała swoją pozycję w kolejnych latach. W 2006 roku PKB per capita według PPP stanowił 87,7% a w 2007 roku 88,8%. Według prognoz Eurostatu, w 2008 roku wskaźnik ten osiągnie w Słowenii 90,6% średniego dla UE-27 PKB per capita mie-rzonego według PPP9.
Po okresie hiperinflacji, która występowała w Słowenii bezpośred-nio przed uzyskaniem niepodległości, słoweńscy politycy podjęli decy-zję o stopniowym prowadzeniu polityki dezinflacyjnej. Bank Słowenii wraz z rządem odnieśli sukces w stopniowym obniżaniu inflacji w okresie kilku lat. Przyjęli kontrolowany kurs ruchomy wymiany słoweńskiej waluty. Ta nieortodoksyjna polityka stabilizacji okazała się być sku-teczna – zwalczono hiperinflację, nie powodując pogorszenia dobrego trendu w zakresie wzrostu produkcji realnej. Inflacja, która osiągnęła poziom 1306% w ostatnim kwartale 1989 roku (w ujęciu rocznym) i drastycznie zwiększyła się do ponad 3500% w styczniu 1990 roku (w ujęciu rocznym), została zredukowana do 201% w 1992 roku (śred-nia roczna stopa inflacji). W kolejnych latach sukcesywnie malała i na koniec 1995 roku spadła do poziomu 9% (por. tab. 2). Był to najniższy poziom inflacji w Słowenii od połowy lat 70.
W kolejnych latach (z wyjątkiem roku 1996 i 2000) inflacja stop-niowo malała. Do czynników, które wpłynęły na wyższą niż oczekiwa-na inflacja w 1996 roku, oczekiwa-należało m.in.: wprowadzenie podatku VAT, zwiększenie wysokości podatków pośrednich oraz administracyjne pod-wyżki cen (m.in. na paliwa, usługi telekomunikacyjne, elektryczność, usługi komunalne). Co najważniejsze, wysiłki podejmowane w celu obniżania inflacji były kontynuowane, co doprowadziło do zreduko-wania inflacji do poziomu 4,6% rocznie (rok 2003)10. Dezinflacja po-zostawała dalej jednym z najważniejszych wyzwań dla ekip rządzą-cych, w związku z przygotowywaniem Słowenii do uczestnictwa w Mechanizmie ERM II oraz wdrożenia euro.
187 Zmiany w gospodarce S³owenii w latach 1991–2007
W 2005 roku odnotowano w Słowenii najniższą inflację od 1991 roku (wzrost cen o 2,3% w stosunku do roku 2004). W 2006 roku utrzymano umiarkowany wzrost cen dóbr i usług konsumpcyjnych, po raz kolejny odnotowując wskaźnik inflacji na poziomie dopuszczalnym przez kryteria z Maastricht (2,8% w stosunku rok do roku). Inflację na takim poziomie udało się osiągnąć dzięki działaniom rządu i Banku Słowenii, których celem było utrzymanie stabilności cen. Do konse-kwentnego obniżania inflacji od 2003 roku w bardzo istoty sposób przyczynił się stabilny kurs wymiany tolara. Innym czynnikiem, który spowodował obniżenie tempa wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyj-nych było prowadzenie polityki umiarkowanego wzrostu płac, zarów-no w sektorze publicznym, jak i prywatnym11. Stopa inflacji na koniec 2007 roku w stosunku do roku 2006 wynosiła 5,6% (4,1% wyniósł wzrost cen dóbr, natomiast 1,5% – wzrost cen usług). Ten znaczny wzrost cen nie był spowodowany, jakby się mogło wydawać, wejściem Słowenii do strefy euro 1 stycznia 2007 roku. Szacowany wzrost cen,
11 Development Report 2007, op. cit., s. 78–79.
Tabela 2. Wzrost cen dóbr i us³ug konsumpcyjnych w S³owenii i UE w latach 1995–2006 Rok / Dane Ceny dóbr i usług konsumpcyjnych · dobra · usługi Ceny administrowane · energia · inne Inflacja bazowa Ceny dóbr konsumpcyjnych 1995 9,0 7,1 15,9 10,0 8,2 11,4 – 2,5 2000 8,9 8,8 9,2 16,0 18,9 12,0 6,9 2,5 2001 7,0 6,2 9,6 10,5 6,7 17,0 7,4 2,0 2002 7,2 6,4 9,4 9,2 5,5 14,7 6,9 2,4 2003 4,6 3,9 6,5 4,0 3,5 4,8 4,2 2,0 2004 3,2 2,5 4,9 9,0 10,3 6,1 2,7 2,3 2005 2,3 2,0 3,0 7,7 9,8 3,0 2,4 2,2 2006 2,8 2,1 4,3 2,1 3,7 –2,1 2,7 1,9
Słowenia (wskaźniki podane w stosunku rok do roku, w%)
UE* (wskaźniki podane w stosunku rok do roku, w%)
* na terenie krajów strefy euro
188 Magdalena Œlusarczyk
12 Spring Forecast of Economic Trends 2008, op. cit., s. 10–11.
13 Stopa bezrobocia obliczona według metodologii Międzynarodowej Organizacji Pra-cy; zob.: www.ilo.org.
14 http://www.ess.gov.si/eng/UnemplTrends/MeasuresActPopulation.htm (01.05.2008).
15 M. Mrak, M. Rojec, C. Silva-Jáuregui, op. cit., s. 125–126.
który można bezpośrednio przypisać wprowadzeniu euro wynosi jedynie 0,3%. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za wysoką inflację był wzrost cen żywności i paliw, wynikający z sytuacji na światowych rynkach. Prognoza na 2008 rok przewiduje 4% wzrost ogólnego poziomu cen w stosunku do roku poprzedniego12.
Stopa bezrobocia w Słowenii po roku 1991 pozostawała relatywnie niska, głównie dzięki słoweńskiemu modelowi prywatyzacji, który za-kładał unikanie masowych zwolnień na początku transformacji. Od 1993 do 2002 roku stopa bezrobocia spadła o około 1/3 (do 6,4%13). Poziomy stopy bezrobocia w Słowenii były niskie w porównaniu z tymi, które można było zaobserwować w innych gospodarkach przechodzą-cych transformację, a także niższe niż w wielu państwach członkow-skich „starej” UE.
Mimo że słoweńska gospodarka dowiodła, że jest zdolna do szyb-kiego zwiększenia produkcji, nie doprowadziło to do znaczącego wzro-stu zatrudnienia. Wielkość zasobów siły roboczej spadła o 2% w ciągu pierwszych 6 lat transformacji (1992–1997). W trakcie tego samego okresu zatrudnienie spadło o 5%, mimo iż produkcja realna wzrosła o 21%. W latach 1993–2002 wskaźnik zatrudnienia zmieniał się nie-znacznie (w 2002 roku odnotowano jego wzrost o 2,9% w stosunku do roku 199314). Produkcja realna zwiększyła się natomiast w latach 1992– 2002 aż o 48%. Ten znaczący wzrost produkcji nie mający przełożenia na wzrost zatrudnienia odzwierciedla znaczący wzrost produkcyjności. Część siły roboczej, która straciła zatrudnienie w sektorze produkcji, została wchłonięta przez sektor usług, który jest odpowiedzialny za tworzenie więcej niż połowy słoweńskiego PKB. Charakterystyczną cechą sytuacji na słoweńskim rynku pracy był i pozostaje fakt, że bez-robocie jest najwyższe wśród słabo wykwalifikowanej siły roboczej i starszych pracowników (podobnie, jak w innych krajach)15.
W latach 1993–1998 stopa bezrobocia rejestrowanego utrzymy-wała się na poziomie 14%–14,5%. Począwszy od roku 1999 stopa
bez-189 Zmiany w gospodarce S³owenii w latach 1991–2007
robocia stopniowo spadała (wyjątkiem był rok 2002, w którym zano-towano minimalny wzrost tego wskaźnika), osiągając w 2007 roku poziom 7,7%. Prognozowana stopa bezrobocia na 2008 rok wynosi 7,3% (por. tab. 3).
Tabela 3. Stopa bezrobocia w S³owenii w latach 2000–2008
Rok / Dane Stopa bezrobocia według metodologii Międzynarodowej Organizacji Pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego 2001 6,4 11,2 2002 6,4 11,3 2003 6,7 10,9 2004 6,3 10,3 2005 6,5 10,2 2006 6,0 9,4 2007 4,9 7,7 2008* 4,8 7,3 2000 7,0 11,8 *prognoza
Źródło: Spring Forecast of Economic Trends 2008, Statistical Appendix, op. cit.
Finanse publiczne Słowenii nie pogorszyły się w początkowym eta-pie transformacji. Przeciwnie, Słowenia była w stanie utrzymać zrów-noważony budżet rządowy w ciągu pierwszych 5 lat od uzyskania nie-podległości. Polityka utrzymywania ogólnej równowagi fiskalnej była jednym z kamieni węgielnych słoweńskiej transformacji i ważnym czyn-nikiem wspierającym politykę monetarną państwa w czasie stabilizo-wania sytuacji makroekonomicznej.
W 1997 roku odnotowano w Słowenii niewielki (w porównaniu do tych zaobserwowanych w innych gospodarkach w okresie transforma-cji) deficyt budżetowy wynoszący 1,1% PKB. Głównymi czynnikami, które wpłynęły na wielkość deficytu w 1997 roku, były: redukcja wy-datków na bezpieczeństwo socjalne, zmniejszanie barier handlowych i niższe cła (zgodnie z umowami podpisanymi z UE i CEFTA) oraz zwiększenie transferów socjalnych, płac i subsydiów. Wielkość i struk-tura deficytu budżetowego 1997 roku odzwierciedla zmianę kontynu-owanych potem trendów w słoweńskiej polityce fiskalnej.
Ogólny deficyt sektora rządowego i samorządowego w Słowenii utrzymywał się do roku 1999 na poziomie nie przekraczającym 1,5% PKB. Polityka konserwatyzmu fiskalnego okazała się w przypadku Słowenii bardzo skuteczna i doprowadziła do tego, iż Słowenia
uplaso-190 Magdalena Œlusarczyk
wała się na dużo lepszych pozycjach niż inne czołowe kraje kandydują-ce do UE. Co więkandydują-cej, bilans fiskalny Słowenii był lepszy niż średnia dla całej UE. Kolejnym wyzwaniem dla polityki fiskalnej przed przystą-pieniem Słowenii do UE stało się obniżenie poziomu wydatków pu-blicznych. Wydatki te kształtowały się do 2004 roku na poziomie oko-ło 43–48,1% PKB16. W kolejnych latach można było zaobserwować stopniowe zmniejszanie wydatków publicznych.
Kryterium konwergencji związane z deficytem budżetowym Słowe-nia spełniła w 2002 roku – deficyt sektora rządowego i pozarządowego wyniósł 2,5% PKB. W roku akcesji Słowenii do UE deficyt budżetowy udało się obniżyć do 2,3% PKB (por. tab. 4). Pozytywny trend w tym zakresie zaobserwowano także w kolejnych latach członkostwa (w 2005 roku: 1,5% PKB, w 2006 roku: 1,2% PKB). Spadek deficytu budże-towego był wynikiem zarówno zwiększonych wpływów do budżetu, jak i obniżenia wydatków17. W roku 2007 odnotowano bardzo niski poziom deficytu sektora rządowego i pozarządowego – tylko 0,1% PKB. Ten korzystny wynik zawdzięcza Słowenia zmniejszeniu tempa wzro-stu wydatków (5,3%) w porównaniu z tempem wzrowzro-stu dochodów (8,3%). Szacowany na rok 2008 deficyt budżetowy wynosi 0,9% PKB18. Dług publiczny oscylował po roku 2000 w przedziale 27,6–29,3% PKB. Od 2002 roku zaobserwować można tendencję spadkową (wy-łączając rok 2002, w którym odnotowano minimalny wzrost długu publicznego jako odsetka PKB). W 2006 roku dług publiczny osiągnął poziom 27,2% PKB (por. tab. 5).
Zarówno w latach poprzedzających akcesję Słowenii do UE, jak i w kolejnych latach członkostwa, zdecydowanie największy udział w długu publicznym ogółem stanowił dług zaciągnięty przez rząd. Warto także zaznaczyć, że Słowenia spełniała kolejne kryterium kon-wergencji (dług publiczny nie wyższy niż 60% PKB) kilka lat przed akcesją do UE i wypełnia je do chwili obecnej). W 2007 roku dług publiczny osiągnął poziom 24,1% PKB. Co więcej, dług publiczny w Słowenii wyrażony jako odsetek PKB, w porównaniu z pozostałymi
16 Ibidem, s. 127–128.
17 Development Report 2007, op. cit., s. 80–81.
18 Main aggregates of the general government, Slovenia, 2004–2007 – correction, Statistical
191 Zmiany w gospodarce S³owenii w latach 1991–2007
Tabela 4. Dochody, wydatki i deficyt sektora rz¹dowego i samorz¹dowego w S³owenii w latach 2000–2006 jako% PKB (metodologia ESA’95)
Dochody sektora rządowego i samorządowego
Wydatki sektora rządowego i samorządowego
Deficyt sektora rządowego i samorządowego
w tym:
· deficyt rządowy · deficyt samorządowy · deficyt społecznych funduszy
ubezpieczeniowych 2000 44,3 48,1 –3,8 –3,3 0,0 –0,5 2001 44,8 48,9 –4,1 –4,0 0,0 –0,1 2002 45,5 48,0 –2,5 –2,2 –0,2 –0,1 2003 45,3 48,1 –2,8 –2,6 –0,1 –0,1 2004 45,1 47,4 –2,3 –2,1 –0,1 –0,1 2005 44,5 46,0 –1,5 –2,3 0,0 0,8 2006 44,1 45,3 –1,2 –1,2 –0,1 0,1 Źródło: National Accounts, Main aggregates of the general government sector, 2000–2006
(SORS), March 2007; także: Main aggregates of the general government, Slovenia, 2004– 2007 – correction, Statistical Office of the Republic of Slovenia, April 01, 2008.
Tabela 5. D³ug publiczny w S³owenii w latach 2001–2006 (jako% PKB)
Dług publiczny ogółem (jako% PKB)
w tym:
· dług zaciągnięty przez rząd · dług zaciągnięty przez samorządy · dług zaciągnięty przez społeczne fundusze
ubezpieczeniowe 2001 27,6 27,0 0,3 0,5 2002 29,3 28,3 0,6 0,6 2003 28,7 27,5 0,6 0,7 2004 29,0 27,7 0,7 0,7 2005 27,5 – – – 2006 27,2 – – – Źródło: National Accounts, Main aggregates of the general government sector, 2003–2006
(SORS), March 2007; także: Main aggregates of the general government, Slovenia, 2004– 2007 – correction, op. cit.
krajami UE, zawsze pozostawał na jednym z najniższych poziomów19. Prognozowana na 2008 rok wielkość długu publicznego wyrażonego jako odsetek PKB wynosi 23,4%20.
19 Development Report 2007, op. cit., s. 82–83.
192 Magdalena Œlusarczyk
Słowenia odziedziczyła olbrzymi dług zewnętrzny nagromadzony przed uzyskaniem niepodległości, ale negocjacje z Klubem Paryskim i Klubem Londyńskim rozwiązały problemy w tej dziedzinie. To do-świadczenie spowodowało, że politycy zachowywali się konserwatyw-nie w kwestii zarządzania długiem zewnętrznym; w czasie minionej dekady, był on utrzymywany na rozsądnym poziomie21.
Po 1995 roku dług zewnętrzny Słowenii zaczął się zwiększać (27,2% PKB w 1995 roku)22. W latach 2000–2005 wzrósł z 45,3% PKB do 71% PKB. Analiza wskaźników dynamiki długu zewnętrznego po-zwala stwierdzić, że w okresie zarówno przed jak i poakcesyjnym Sło-wenia nie miała żadnych problemów z utrzymaniem krótkotermino-wej płynności. W 2006 roku zaobserwowano spowolnienie tempa wzro-stu długu zewnętrznego. Dług zewnętrzny stanowił 79,7% PKB23. Sza-cunkowe dane dla roku 2007 i 2008 pokazują tendencję wzrostową w zakresie długu zewnętrznego wyrażonego jako% PKB (odpowied-nio 86,6% i 91,4%)24.
Pod koniec lat 80. XX wieku Słowenia była najbardziej rozwinię-tym i najbogatszym krajem związkowym Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Po okresie stagnacji gospodarczej w pierwszych latach demokracji wkroczyła na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodar-czego i stała się liderem wśród nowych krajów członkowskich UE, jako pierwsza z nowych krajów członkowskich wstępując do strefy euro. Analiza wybranych aspektów gospodarki Słowenii pozwala wysnuć tezę, że prowadzona konsekwentnie polityka gospodarcza przyczyni się do tego, iż w niedalekiej przyszłości ten mały kraj polepszy pozycję konkurencyjną swojej gospodarki, co pozwoli mu zbliżyć się jeszcze bardziej do najlepiej rozwiniętych gospodarczo państw europejskich.
21 M. Mrak, M. Rojec, C. Silva-Jáuregui, op. cit., s. 124.
22 Development Report 2006, Institute of Macroeconomic Analysis and Development,
Ljubljana 2006, s. 99–100.
23 Development Report 2007, op. cit., s. 86–87.
24 IMF Executive Board Concludes 2007, Article IV, Consultation with the Republic of
193 Zmiany w gospodarce S³owenii w latach 1991–2007
Bibliografia
1. Development Report 2006, Institute of Macroeconomic Analysis and De-velopment, Ljubljana 2006.
2. Development Report 2007, Institute of Macroeconomic Analysis and De-velopment, Ljubljana 2007.
3. IMF Executive Board Concludes 2007, Article IV, Consultation with the Republic of Slovenia, IMF Public Information Notice No. 07/57, May 23, 2007.
4. Main aggregates of the general government, Slovenia, 2004–2007 –
correc-tion, Statistical Office of the Republic of Slovenia, April 01, 2008.
5. Mrak M., Rojec M., Silva-Jáuregui C., Slovenia. From Yugoslavia to the
European Union, The World Bank, Washington D.C. 2004.
6. National Accounts, Main aggregates of the general government sector, 2000–
2006 (SORS), March 2007.
7. Slovenian Economic Mirror, Institute of Macroeconomic Analysis and Development, Ljubljana, May 2008.
8. Spring Forecast of Economic Trends 2008, Institute of Macroeconomic Analysis and Development, Ljubljana, April 2008.
9. www.epp.eurostat.ec.europa.eu. 10. www.ilo.org.
11. www.imf.org. 12. www.ess.gov.si.
Summary
The article describes the changes in the Slovene economy in the period of 1991–2007. After fifteen years of transition, Slovenia became the first among the new members of the UE to adopt the euro in January 2007. Sound macroeconomic policies have allowed Slovenia to sustain robust growth with small public debt, gradually lowering inflation and unemployment rate.
195 Czynniki zewnêtrzne budowania strategii marketingowej...
Andrzej Podobiñski