W chwili obecnej po zmianie m apy politycznej Czecho-Słowa- cji na korzyść Polski, nasza dotychczas już duża pozycja jako k ra ju tranzytowego doznała wybitnego wzmocnienia.
W związku z przyłączeniem Bogumina do Polski zasługuje na uwagę następujące stwierdzenie z r. 1935 pisarza niemieckiego (K urt W itt, Die Teschener Pragę, str. 257), który — omawiając znaczenie przyszłych dróg wodnych dla poszczególnych państw zagłębia węglowego — pisze:
..Zrozumiałe staje się zainteresowanie Polski terenem cieszyń
skim, wzgl. ogólno śląskim, Dalsze przesunięcie granic państwo- wych Polski w teren Bram y Morawskiej, ewtl. z przyłączeniem.
M orawskiej Ostrawy — mogło by clać w ręce Polski, która już rteiś stała się największą potęgą górniczo-hutniczą na wscho
dzie, kontrolę nad drogą południowo-wschodnią. K to zaś posia
da Bogumin, Ostrawę i przełęcz Jabłonkowską, ten na, dłuższą metę nie helisie mógł zrezygnować z Raciborza i K oźla!“.
Obecnie po zmianie granic z roku 1938 ro zp atru ją Niemcy (Die w irtschaftliche Bedeutung der A ngliederung Olsa-Schle- siens an Polen) znaczenie Bogumina pod każdym kątem widze
nia, a w szczególności odnośnie jego centralnej pozycji w sto
sunku do międzynarodowej wymiany. I tak biorąc pod uwagę Rosję i najkrótszą do niej drogę przez K ijów —Zdołbunów—
Kraków — Dziedzice, cały tran zy t czesko-rosyjski będzie mu
siał przechodzić przez Bogumin. Daieko ważniejszą jest rola Bogumina, jako punktu tranzytow ego między Zachodnimi Cze
chami z jednej strony, a Słowacją, R usią Podkarpacką i Rum u
nią z drugiej strony.
Z punktu widzenia niemieckiego i wym iany Niemiec z k ra jami bałkańskimi najbardziej jest interesujący odcinek linii między Boguminem a Czaca. Cała wym iana między Niemcami s Bałkanami szła począwszy od W rocławia przez Bogumin, K o
szyce do Bukaresztu, który był z kolei punktem rozprow adzają
cym. Ruch ten będzie utrzym yw ał się i nadal, gdyż linia W ie
deń—Budapeszt mało się nadaje do tych celów. W skutek więc posiadania Śląska Zaolziańskiego, Polska stała się pośrednikiem w każdym transporcie między Rzeszą Niemiecką a Północny
mi Bałkanami. Oznacza to wzrost zależności tranzytow ej Niemiec od Polski, a eksport Polski jak również i im port surowców bę
dzie się odbywał z pominięciem dotychczas isteresujących Zaolzie portów nad Odrą.
60
Kwestia przyłączenia kolei Mówiąc o kolejach należy podnieść Śląska Cieszyńskiego do powszechne żądanie jakim było DOKP w Katowicach i jest przyłączenie Śląska Cieszyń
skiego i Zaolziańskiego do D yrek
cji Okręgowej Kolei Państw owych w Katowicach. Mimo, iż Śląsk Cieszyński oraz ziemie odzyskane w padzierniku i listo
padzie 1938 należą adm inistracyjnie do województwa śląskiego, to jednak k o l e j e na tym terenie administrowane są przez D O K P w K r a k o w i e . KAvestię tę poruszano już niejedno
krotnie w Sejmie Śląskim i w Senacie R. P . Również przemysł węglowy występował z takim wnioskiem. Spraw a ta nie zosta
ła dotychczas załatw iona po myśli życzeń ludności i zaintereso
wanych sfer gospodarczych.
Kom unikacja tram w ajow a Linia K arw ina — Orłowa — Piet-wałd — Radwanice — ’ Morawska O straw a jest najw ażniejszą i stanowi własność m iasta Moraw
ska Ostrawa. Odcinek leżący po stronie polskiej wynosi 12 km.
J e s t to linia rentująca się.
W łasnością Skarbu Śląskiego (dawniej własnością „krajo
wą") z siedzibą dyrekcji w Boguminie są Śląskie K olejki K ra
jowe, eksploatujące 2 linie: 1) Bogumin — F ry sz ta t o długości 23,28 km i 2) Bogumin — W ierzbica (część linii do Morawskiej O strawy) o długości 5,9 km. T a linia jest raczej deficytowa.
Miasto Bogumin eksploatuje linię Bogumin Miasto — Bogu
min Nowy o długości 3,466 km.
Kom unikacja autobusowa Od pierwszej chwili objęcia Zaol
zia przez Polskę, została n a teren ten rozciągnięta gęsta sieć komunikacji autobusowej, którą utrzy m ują głównie dwa wielkie przedsiębiorstwa: Śląskie Linie A uto
busowe w Katowicach i firm a M o 1 in w Cieszynie. K rótsze od
cinki obsługują także byli czescy koncesjonariusze.
Śląskie L inie A utobusow e obsłu g u ją n a s tęp u jące linie:
1) Cieszyn — F ry sz ta t — K a rw in a — O rłow a — R ychw ałd — Bogum in, 2) O rłow a — P ietw ałd,
3) W odzisław — F ry sz tat, 4) Ja strz ę b ie — F rysztat,*) 5) O rłow a-W ierznow ice,*)
6) R y b n ik — Bogum in,*) 7) P aw łow ice — F rysztat,*)
8) F ry sz ta t — D ziećm orow ice — Bogum in.*)
61
Firma M o l i n w Cieszynie obsługuje n a stę p u ją c e linie:
C yfry statystyczne z działu komunikacji autobusowej dla Polski i Śląska są następujące: km. Nawierzchnia dróg zaolziańskich jest w m iastach wykona
na przeważnie z kostki, poza m iastam i zaś nawierzchnia jest tłu czniowa. Drogi najw ażniejsze posiadają nawierzchnię ulepszo
ną przy pomocy powierzchniowego bitumowania.
Większość dróg tłuczniowych dotychczas nie jest ulepszona, dlatego też stan nawierzchni tych dróg jest średni.
Program drogowy W zakresie budowy dróg i mostów Skarbu Śląskiego ustalono następujący program
5-letni:
Razem program 5-letni w dziedzinie drogowej kosztować będzie 22.000.000 zł. P race już rozpoczęto.
Regulacja rzek i potoków Na Zaolziu objęliśmy tamtejsze potoki, podobnie jak drogi, w sta
nie zaniedbanym. Koszt ich. regulacji wyniesie 8 milionów zło
tych, oprócz rzeki Olzy, której regulacja kosztować będzie 5 mi
lionów" złotych. Razem więc na rzeki i potoki Zaolzia przewi
duje się w ydatek ze Skarbu Śląskiego w sumie 13 milj. zł.
Drogi wodne Śląsk Cieszyński posiada nadzwy
czaj korzystną sytuację w przy
R O Z D Z I A Ł X I
Śląsk Zaolziański pod względem turystycznym
Poza swoim znaczeniem przemysłowym, posiada Śląsk Za
olziański duże walory i znaczenie turystyczne. Je st to k raj wielkich kontrastów. Na południu tereny sielankowo-rolnieze, górskie — pokryte lasami, doliny malownicze, przecięte rzekami
— a kilkadziesiąt km na północ, mamy rew ir węglowy, jeden z n a j
gęściej zaludnionych w Europie. Maleńki ten kraj, lecz jakże urozmaicony pod względem swego charakteru, wyglądu, zalud
nienia i bogactwa.
Wycieczki tra są z Cieszyna przez Trzyniec, Bystrzycę, J a błonków, a dalej przez Istebnę i Kubalonkę do W isły dają tu
ryście dużo miłych wrażeń. Sam Cieszyn jest starym miastem książąt piastowskich z X II wieku. Trzyniec — to ośrodek hut, Jabłonków zaś wygląda na fragm ent podalpejskich okolic. Poło
żony w dolinie Olzy, posiada szereg pam iątek legionowych, przede wszystkim zaś dom, w którym w r. 1915 mieszkał Marszar łek Piłsudski. M o s t y koło Jabłonkow a są pierwszorzędnym k< m unikacyjnym punktem wypadowym w góry dla turystów i narciarzy.
W Cierlicku znajduje się drogie dla każdego Polaka mauzo
leum śp. Żwirki i W igury.
Pow iat frysztacki jest ośrodkiem przem ysłu i posiada jako punkty naczelne K arw inę — centrum węglowe, Bogumin — wę
zeł kolejowy i pow stały w roku 1862 Darków, (własność hr. La- rischa), miejscowość leczniczą o wodach z dużą zawartością jo
du i bromu.
C yfry statystyczne w tym dziale z roku 1937 są następujące:
w 55 miejscowościach pow. ciesz, i fryszt. objętych badaniem było:
hoteli i domów zdrojowych — 77, pensjonatów i sanatoriów — 9, schronisk turystycznych — 21, łóżek ogółem — 3 297, liczba zaś gości wynosiła 35 205 (zagranicznych 12.7%). J)
i) Śl. W. St. zesz. 1, ro k VI.
64
Literatura i źródła
i ■ . . . •
! ■/. ... ' '' . .".■■■■.■■
I V ; - ' ■ - V ■ ... .
' . .■ . ■■ ' .
':;■■>-■ ■ ; ' - , ..' ■ - ' • ‘
’
-■ "$?£iy4 ■
- - ■.
, . ' ■ • , : ■ ' ■: - i'
-9-uct* •/. ’ - arbiiń:H h & iiw -ii;.! -
"ms-tl-■
■
'
' !Hg’ W:%Mfc:^§SW:
r . * v Y : ' -%• *-- ■ ?/■»..' ■-. ;■' ; ; f * i. .- - : ‘ h h ' - - n . '. - v V 1 „ a , ’
- a t i , * \ :*vto.-vf - r?-te; • : • v - i . • .:
T O '-:.: = A ' ' K ■VVH - ^ :::■ :
^43f3i44fvITif.Ł V % ? - - . ‘
" f #S ' ' ' ' / >' ^ ' f
:.. .., : .... "t :. , ,.-1 . i., ...
(i. •■:■ :..■ ' ^ ; - ■'■, . . . : '
,.-. ,.-. ,.-. ,.-. ,.-. ,.-. . ., , .. ... . . .
..■' : '...'