ZWYCZAJE HANDLOWE

W roku sprawozdawczym Izba ustaliła następujące zwyczaje handlowe;

1) Forma sprzedaży octu beczkowego na G. Śląsku.

Według zebranych przez Izbę danych, sprzedaż octu beczko­

wego na Górnym Śląsku przyjęta jest na miarę (litry), a nie (kg).

Beczka pozostaje własnością sprzedającego, a jej pojemność jest zawsze na niej wypisana, tak, że n-abywca kupuje ilość litrów, znaj­

dujących się w beczce. Beczki winny być zdaniem tut. handlu co- najmniej raz na 2 lata przez Urząd Miar sprawdzane.

2) Prowizja pośrednika.

Zwyczajowa prowizja pośrednika przy kupnie-sprzedaży mebli wynosi w tut. obwodzie:

a) przy tranzakcjach gotówkowych 4 — 5%

b) przy tranzakcjach na spłatę ratalną 2 — 3%

Normy powyższe nie mają jednak charakteru bezwzględnie sto­

sowanych, niektóre bowiem przedsiębiorstwa płacą pośrednikowi zawsze 2 — 3% bez względu na to, czy tranzakcja doszła do skutka za zapłatą gotówkową, czy też na odpłaty ratalne.

3) Prowizja pośrednika przy transakcjach nieruchomości.

Izba Handlowa stwierdziła ustalenie się w ostatnich latach zwyczaju, mocą którego pośrednik przy tranzakcjach nierucho­

mościami ma prawo żądać 'w braku odmiennej umowy — od k a ż - d e j strony, dla której był czynny, prowizji w wysokości 2% od ceny kupna, bez względu na wysokóść tej ceny. Pośredniczenie dla obu stron jest dopuszczalne w granicach § 654 u. c. i pośrednik, który otrzymał zlecenie od obu stron może od każdej z nich doma­

gać się p e ł n e j prowizji. Oczywiście strona, która nie dała zle­

cenia pośrednikowi, do płacenia prowizji pociągnięta być nie mo­

że. Obniżenie z przyczyny wysokości ceny, lub innych specjalnych warunków danej tranzakcji, może nastąpić tylko na podstawie spe­

cjalnej umowy wzgl. zastrzeżenia przy udzielaniu zlecenia.

4) Potrącanie dyskonta.

1 Izba Handlowa ustaliła, iż jedynie w branży węglowej i że­

laznej wytworzył się na podstawie systematycznie stosowanych warunków sprzedaży Konwencji Węglowej i Syndykatu Hat Że­

laznych zwyczaj zaliczania odbiorcy, płacącego wekslami lub ry- mesami, dyskonta — i w tych branżach zwolnienie od dyskonta następuje tylko na podstawie wyraźniej umowy zwalniającej.

W innych branżach natomiast nie można mówić o takim zwyczaju, jakkolwiek tu i owdzie starają się pewne firmy zasadę tę wprowa­

dzić. Wiele firm zaznacza w warunkach sprzedaży lub w ofertach itd., że od weksli płatnych później, niż w .oznaczonym terminie ■— 30, 60 lub 90 dniowym — będą zaliczały koszta dyskonta i również zastrzeżenia takie bywają robione w rachunkach i fakturach, jak również przy prolongatach. Natomiast weksle wykupione w ter­

minie płatności, nigdy nie stanowią podstawy do zaliczania kosz­

tów dyskonta, chyba, że zawartą została zupełnie wyraźna umowa w tym kiprunku. O ile przy sprzedaży zastrzeżono w y r a ź n i e zapłatę g o t ó w k ą w pewnym t e r m i n i e , można mówić o ogól­

nym mniejwięcej zwyczaju zaliczania odsetek dyskontowych od weksli danych w miejsce gotówki za czas od upływu terminu za­

kreślonego dla zapłaty gotówką do chwili wykupienia weksla.

W innych wypadkach o zwyczaju takim ■— poza branżą żelazną i węglową -— dotąd mówić nie można i sprawy takie muszą być oceniane zupełnie indywidualnie.

5) Zastrzeżenie prawa własności.

W handlu hurtowym artykułami kolonjalnemi i spożywczemi hurtownicy dostarczając detalistom towar na kredyt stale zastrze­

gają sobie własność dostarczonego towaru aż do zupełnej zapłaty ceny kupna. Zastrzeżenie to dokonywane bywa pisemnie lub przez, odpowiedni nadruk na formularzach przy umowie, przy po­

twierdzeniu zamówienia, albo przy dostarczeniu towaru, albo wreszcie na rachunku. Dostarczenie towaru bez umówienia ceny kupna jest przez hurtowników uważane za komis. W braku pi­

semnego zastrzeżenia prawa własności, względnie wyraźnego lub domniemanego przyjęcia tego zastrzeżenia, niema jednolitego zwy­

czaju uważania zastrzeżenia za wiążące. -—

6 ) Co to jest ser tylżycki.

Podi nazwą: „ser tylżycki” należy rozumieć ser z czystego pełnotłustego mleka krowiego o zawartości 35 — 40% tłuszczu.

Procent tłuszczu różnie się przedstawia w serach tylżyckich, jest on zależny wyłącznie od uznania producenta. W handlu określa się ser tylżycki jako pełnotłusty, półtłusty i chudy, należy on do t. zw. serów twardych. Rodzaj fabrykacji jest ten, że ser w prze­

ciągu dwóch godzin jest zrobiony, cztery zaś miesiące musi leżeć dla dojrzewania. Ser tylżycki jest fabrykowany w kawałkach okrągłych wagi 4 •— 5 kg.

7) Stopa procentowa w bankach w latach 1924/25.

W roku 1924 stopa procentowa 3% miesięcznie była ogólnie przyjęta i stosowana również w obrotach bankowych, a niejedno­

krotnie pobierano w stosunkach kredytowych nawet i wyższe od­

setki. Stan ten trwał do chwili wejścia w życie ustawowych ogra­

niczeń stopy procentowej, co nastąpiło po raz pierwszy rozp. Prez.

ź 29. VI. 1924 r. Dz. Ust. Nr. 56, poz. 574. Od czasu wejścia w życie tego rozporządzenia i rozporządzeń późniejszych w tej samej spra­

wie, stosowano w stosunkach kredytowych przez resztę roku 1924 : rok 1925 stale m a k s y m a l n ą dopuszczalną stopę procentową.

Izbie Handlowej w Warszawie przesłano następującą opinję w sprawie zwyczajowego unormowania typowych umów handlo­

wych :

Jednolite unormowanie, drogą wytworzenia odpowiednich zwyczajów handlowych, typowych umów handlowych na obszarze całego Państwa nie wydaje się Izbie Handlowej możliwem. Istnie­

jące na tym obszarze różne ustawodawstwo cywilne i handlowe za­

wiera normy, wprawdzie w znacznej mierze dyspozycyjne, jednak różnorodne i mniej lub więcej szczegółowe. Ustalanie dla całego Państwa jako zwyczajowej normy, która jest już na pewnym ob­

szarze ustawową, jest dla tego obszaru zbyteczne i prowadziłoby raczej do osłabienia powagi prawa, nie do jego ugruntowania.

Zwłaszcza na obszarze ziem zachodnich, na których prawo cywilne jest bardzo nowoczesne, prawo (handlowe drogą judykatury wysoko

rozwinięte, a zwyczaje handlowe w znacznej mierze ustalone, wpły- wąnie na wytworzenie się zwyczajów handlowych odmiennych, niż dotychczasowe, nie jest celowe i spotkałoby się z oporem. Uzupeł­

nienie norm zwyczajowych i ustawowych również nie zdaje się być na tym terenie sprawą, palącą — ujednostajnienie zaś ze zwycza­

jami na innych obszarach Państwa jest niewątpliwie wobec znacznych różnic W wyrobieniu i poziomie kulturalnym kupiectwa, w stosunkach faktycznych (komunikacje, gęstość zaludnienia itd.) i w ustawodawstwie rzeczą przedwczesną.

Natomiast jest i dla życia gospodarczego ziem zachodnich, w szczególności dla uregulowania i ożywienia ich stosunków han­

dlowych z resztą Państwa, zwłaszcza z ziemiami wschodniemi i pół- nocno-wschodniemi, rzeczą niezmiernie pożądaną, by życie handlo­

we wspomnianych obszarów zostało ujęte w silniejsze karby prawne, niż: to ma miejsce obecnie i inicjatywa Bratniej Izby -—

0 ile chodzi o tamte obszary — jest dla kresów zachodnich nader cenną i pożądaną. Grdy inicjatywa ta wyda owoce i ziemie central­

ne i wschodnie znajdą się w posiadaniu nowoczesnego prawa han­

dlowego, jeśli nie ustawowego, to przynajmniej zwyczajowego — nastanie moment, w którym będzie należało rozpocząć pracę nad ujednostajnieniem tego prawa dla całej Rzeczypospolitej. Pewne jednak różnice regjonalne będą i wówczas konieczne z uwagi na od­

mienne warunki gospodarcze, w których rozwija się handel na wschodzie i zachodzie i zupełne ujednolicenie do najdrobniejszych szczegółów praktyki prawa handlowego w całem Państwie nie bę­

dzie zdaje się mogło nigdy nastąpić. Prawo to musi zachować swą elastyczność, która umożliwia dostosowanie się życia handlowego do warunków ekonomicznych i kulturalnych każdego terenu •— utrata elastyczności stanowiłaby zaporę dla rozwoju normalnych 1 pożytecznych stosunków handlowych między terenami o różnej strukturze gospodarczej i społecznej.

Z tego względu — witając inicjatywę Bratniej Izby z całem uznaniem i z pełną nadzieją, iż da ona doniosłe rezultaty, uważa Izba Handlowa przeniesienie tej inicjatywy na teren Związku Izb za przedwczesne. Na razie sprawa jest aktualna przedewszystkiem na terenie Izb warszawskiej, wileńskiej, i lubelskiej ■— w mniej­

szej mierze łódzkiej i sosnowieckiej — dla Izb zachodnich i połud­

niowych stanie się ona aktualną dopiero po dojściu wspomnianych Izb do konkretnych rezultatów pracy na tem polu.

12

ZNAWCY, REWIZORZY KSIĄG HANDLOWYCH i t. p.

W okresie sprawozdawczym Izba Handlowa ustanowiła 11-tu zaprzysiężonych, znawców (biegłych) dla poszczególnych gałęzi przemysłu i handlu, według poniższego wyszczególnienia:

1. Władysław Wróblewski, kupiec, Żory, Drzewna 28, w spra­

wie han-dlu mąką i ziemiopłodami;

2. Feliks Cichocki, Katowice, Gliwicka 9, w sprawach handlu jajami, pierzem i puchem;

3. Inż. Stefan Zachwieja, Król. Huta, Stawowa 4, w zakresie maszyn i urządzeń hutniczych oraz fabryk żelaza;

4. Inż. Konstanty Wolniewicz, budowniczy, Katowice, w spra­

wach budownictwa nadziemnego, podziemnego, konstrukcji żelaznej i żelazo-betonowej;

5. Telesfor Boras, budowniczy, Katowice, Młyńska 33, w za­

kresie budownictwa;

6. Inż. Antoni Kufel, Katowice, Polna 15, w sprawach handlu ziemiopłodami;

7. Franciszek Janczewski, Katowice, M. Piłsudskiego 50, w spra­

wach handlu samochodami;

8. Edmund Zwierzyński, Katowice, Słowackiego 12, w zakresie branży meblarskiej i stolarskiej;

9. Kazimierz Namysł, Katowice, 3. Maja 11, w sprawach ban­

, kowości;

10. Witold Radziulewicz, Katowice, Marjacka 19, w sprawach handlu materjałami wybuchowemi i broni palnej;

11. Inż. Karol Staś, Król. Huta, Stawowa 4, w zakresie maszy­

noznawstwa.

Pozatem skreślono z listy znawców z powodu śmierci: Her­

mana Preisa, Katowice, znawcy w sprawach handlu chemikaljami.

Również jak w latach poprzednich opinjowała Izba podania nadysłane przez Pana Prezesa Sądu Okręgowego odnośnie 8-miu kandydatów ubiegających się o ustanowienie ich znawcami sądo­

wymi w zakresie księgowości, przyczem celem stwierdzenia kwa­

lifikacji poddano egzaminowi przed specjalną komisją egzamina­

cyjną 3-ch petentów,

Pozatem podawała Izba znawców w indywidualnych wypad­

kach poszczególnym władzom państwowym i firmom prywatnym, a to Wydziałowi Skarbowemu Śląskiego Urzędu Wojew. w 8-miu wypadkach, sądom w 7 wypadkach, Urzędowi Celnemu w Katowi­

cach w 3 wypadkach oraz firmom w 8 wypadkach. W sprawach

wysokości wynagrodzenia za wydawanie orzeczeń przez znawców w sprawach karnych, Izba wydała opinję na zapytania sądów w 15-tu wypadkach, oraz udzieliła szeregu telefonicznych i ust­

nych informacyj w sprawach związanych z zaprzysiężeniem znaw­

ców dla różnych branż.