( (5
z
(0 S (r-
( 0 S f(J f6 20 16Ryc. 3. Zaleino~6 tDilgom08ci 7U1turalne; ostateeznej i ilo~ei wody zwiqzane; od zawartoici frake;t ilowej. wUgotnoiIC naturalna, - - - wilgootnojj! ~a-teczna.
- wode zwill.Z8D8
liwej do ocici~ni~ia przy danym ci~nieniu. DaIsze przedluZanie czasu odciskania daje juz tylko nie-znaczny spadek wilgotnosci. Natomiast dla pr6bek o znacznej zawartoaci frakcji ilowej (juZ od 40'1& za-wartoki tej frakc3i w stosunku do frakcji pozosta-Iych) odsllczanie wody nie nastf3)uje zaraz po przy-lozeniu cUnienia, 3ak to ma miejsce przy badaniu pr6bek glin, lecz po uplywle pewnego czasu, kt6ry w doSwiadczeniach wahal Bi~ od 1 do 12 godz. za-lemie od rodzaju gruntu. Przedluienie w tym przy-padku czasu odciskania przy tym samym cUnieniu daje znaczne zmiany· wilgotnoki.R6zna szybkosc odciskania w6d porowych. wskazuje wi~ na r6Zn1l "ruchliwoM" wody swobodnej w badanych gruntach zaleWe od stopnia ich dyspersj! i zawarto~ci adsor-bowanej, trwale zwillzanej wody. Rezultaty badafl zalemoAci wilgotnosci ostatecznej od czasu odciska-nia przedstawiono na ryc. 2.
Dla pr6bek gliny zwalowej z Warszawy przepro-wadzono jednoczesnfe badanie zalemosci wllgotno~ci ostateczne3 od stosowanego ciAnienia i czasu odciska-nia wody. Z badafl tych wynika, ze cUa pr6bek 0 ma-lej zawartoSci frakcji nowej czas odciskania (w stwierdzonych doswiadczalnie granicach 2-18 godz.) odgrywa role: tylko przy stosowaniu ni~ielkich cU-niefl, przy kt6rych przedruzenie czasu badania moze wplywac na zmniejszenie wilgotnoSci pr6bki.
W trakcie dalszych badafl ustalono r6wnieZ zalez-nOSei mi~zy iloscill wody zwillzanej, wilgotnoScill naturalnll i ostatecznll minimalnll wilgotnoscill uzys-kanll po odcisni~iu wody a sldadem granulometrycz-nym badanych pr6bek (rye. 3). Badane pr6bki Sll glinami (Piaszczyslll i pylastlt) oraz nami 0 zawar-tosci frakcji nowej 15-53% (tab.). Wllgotnosc natu-ralna pr6bek wynosna od 11,8 do 28,0%. nose wody zwillzanej wyliczona z ciepla zwilZania (wg N. P. Za-tienackieJ - 4) jest stosunkowo niewielka i wynosi 1,4-5,2%. Ostateczna wilgotnosc pr6bek po odciska-niu zawsze w okresie tego samego czasu, tj. 30 godz. wynosila zaleznie od rodzaju gruntu od 3,4 do 9,2%, a Vli~ byla 2-3-krotnie wyZsZ8 od ilo§cl wody zwi~ zanej zawartej w danej pr6bce. OdcIBriI~lu ulegalo od 61,5 do 75,1'" wody zawartej w pr6bkach. Jak
wy-•
8+
'~
..
8I
8IJ 35 ~ f6"
~
Zarr. fr.11.%
Fig. 3. Dependence of natural finaZ humidity and of quantity of combined water upon contents of cla1/
fraction.
- - nstUi'al humidity, - - - final humidlty,-
com-bined Wilter
rainie widac na wykresie (rye. 3) wilgotnoS6 pr6bek po oclciSni~iu wody jest tym wic:ksza im wic:cej za-wierajll one frakeji ilowej, co jest oczywUcie zwill-zane ze zdo1no~cill frakcji nowej do willzania wady. Wilgotnosc koncow~ pr6bek (po odciSni~ciu wody) jest r6wnie:i: wprost proporcjonalna do iloAc! wody
:ZW~Z8nej· w danej pr6bee.
LITERATURA
1. Ale kIn O. A. - Podstawy hydrochemii. War-szawa, 1956.
2. K r i u k 0 w P. A. - Mietody wydielenija pocz-wiennyeh rastworow. Mietody isal fiz.-chem. swojatw poczw. wyp. 2, AN SSSR. Moskwa, 1947. 3. Pr a c a zbiorowa pod red. I. N.
Antipowa-Karata-jewa - Fiziko-chimiczeskije mletody isaledowanija poczw. Moskwa, 1968.
4. Z a tie n a c k a j a N. P .. - K woprosu 0
swia-zanoj wodie w glinistych porodach. Doll AN S8SR, t. 135, nr 4. Moskwa, 1900.
SUMMARY
The paper presents a metod of extracting pore solutions using high pressures. The author describes the constructioo of an apparatus for the extraction of solutions (Fig.· 1), and discusses the preliminary results of examinations. Water was squeezed out of six different kinds of compact soUs (pliocene clays, Quaternary boulder clays, varved clays), the features
of. which are presented in Tab. 1.
The examinations reveal that the rate of extrac-tion of pore water first of all depends upon the contents of clay fraction in the sample examined (Fig. 2), and that the moisture of rock samples after water extraction also depends upon the clay fraction contents and. increases with the increase in clay fraction in a given sample (Fig. 3), this being related to the ability of this fraction to bind water. The moisture of rock samples after extracting water is also directly proportional t. that boundes in the given sample.
