„Rocznik Andragogiczny” 2014, Wydawnictwo Naukowe UMK,
Toruń 2014, ss. 564
Tom 21 Rocznika Andragogicznego został wydany w 2014 r. Jest to wyjątko-wo obszerny numer, który na tle poprzednich tomów, prezentuje bogactwyjątko-wo treści wyrażone dużą liczbą artykułów. Struktura czasopisma nie jest stała, zależy od nadesłanych do publikacji treści, na podstawie których ustalane są tytuły poszczególnych działów. W tym tomie wyróżnionych zostało pięć me-rytorycznych działów – Analizy i badania edukacji dorosłych, Grupy
(de)fawo-ryzowane w teorii i praktyce edukacji dorosłych, Z historii teorii i praktyki eduka-cji dorosłych, Edukacja dorosłych z międzynarodowej perspektywy oraz Raporty z projektów edukacyjno-badawczych. Pozostałe działy, na które składa się
cza-sopismo to: Zaproszenia, Aktualia oraz Recenzje.
W 21 tomie Rocznika andragogicznego znajdziemy informacje na temat jubileuszu prof. Józefa Półturzyckiego. Jubileusz uhonorowano poprzez cztery artykuły rozpoczynające tom, mają one na celu przybliżenie życia wodowego i naukowego jubilata. Znajdują się one w wyróżnionej części za-tytułowanej Jubileusz Profesora Józefa Półturzyckiego.
W dziale I: Analizy i badania edukacji dorosłych zamieszczonych jest 21 artykułów. Hanna Solarczyk-Szewc przeprowadza rozważania O kondycji
re-fleksji andragogicznej w świetle 20 tomów „Rocznika andragogicznego”.
Arty-kuł ocenia kondycję refleksji andragogicznej, obejmując lata 1994–2014. W Edukacja i uczenie się – wokół pojęć Marcin Muszyński ukazuje znaczenie pojęć „edukacja” i „uczenie się” w kontekście badań poczynionych przez ba-daczy z krajów anglosaskich. W Fundamentach innowacyjnego społeczeństwa Beaty Przyborowskiej poruszane są tematy związane z tworzeniem się in-nowacyjnego społeczeństwa, jako najbardziej znaczące wskazywane są kwe-stie edukacji oraz demokracji. Jan Saran w Niepokoje współczesnej
andragogi-ki wobec urynkowienia edukacji omawia jak zmieniły się wartości wyznawane
przez człowieka pod wpływem rynku oraz w jaki sposób wpływa to na edu-kację. W Sterowanie edukacją dorosłych (z niemieckiej perspektywy) Ekkehard
Nuissl poświęcił szczególną uwagę oddziaływaniu roli państwa na edukację dorosłych. Ewa Przybylska w Kultury uczenia się: kilka refleksji w kontekście
uczenia się przez całe życie przedstawia przykładowe dylematy
i kontrower-sje związane z kulturami uczenia się, ponadto formułuje pytanie o granice eksperymentów pedagogicznych w sytuacji troski o rozwój twórczości i kre-atywności przyszłych pracowników. W Examing Adlut Learning Through the
Lens Of Culture: A U.S. Perspective, Susan M. Yelich Biniecki, Haijun Kang
poruszają tematy związane z analizą wykorzystania aspektów kulturowych w literaturze Stanów Zjednoczonych, przedstawione zostają również suge-stie przyszłych obszarów badań. Dorota Gierszewski w Idee republikańskie
i ich znaczenie dla rozwoju aktywności obywatelskiej opisuje i analizuje myśl
republikańską w konfrontacji z polską rzeczywistością. Autorka pokazu-je w jaki sposób nieformalna edukacja dorosłych może przyczynić się do wzmacniania uczestnictwa w sferze publicznej. W Zdrowie – społeczeństwo –
edukacja. Koncepcje Ericha Formma i Theodore’a Bramelda autorka Hanna
Ko-styło prezentuje stan zdrowia społeczeństwa zachodniego na podstawie ba-dań Formma i Bramelda oraz jaki wpływają na nie procesy kulturowe. Piotr Błajet w Sport i zdrowie w okresie dorosłości przedstawia autorską strategię profilaktyki starzenia się „PIWKO”, wskazuje znaczenie aktywności spor-towej w życiu dorosłym. Katarzyna Maliszewska w Mapa kobiecej tożsamości
– kulturowa wędrówka po śladach próbuje określić sedno kobiecej tożsamości
wykorzystując kobiecą literaturę. W Idę na studia! – łatwo powiedzieć…
Ba-dania narracyjne studentek rozpoczynających studia w okresie średniej dorosło-ści Monika Gromadzka na podstawie badań określa te elementy życia, które
mają wpływ na decyzję o rozpoczęciu studiów przez dojrzałe kobiety. W dziale II: Grupy (de)faworyzowane w teorii i praktyce edukacji dorosłych znajduje się 8 artykułów. Hanna Liberska w Aktywność edukacyjna kobiet
bez-robotnych: wybrane uwarunkowania przedstawia wyniki badań dotyczących
związku roli samooceny kobiet i stylów radzenia sobie w sytuacjach streso-wych z podejmowaniem decyzji o doskonaleniu zawodowym. Artykuł Ma-rzenny Zaorskiej Osoba z niepełnosprawnością na drodze aktywizacji
zawodo-wej – wybrane problemy a realia współczesnej rzeczywistości społecznej porusza
temat oraz podaje czynniki warunkujące stan bezrobocia wśród osób nie-pełnosprawnych w Polsce. Olga Adamowska, Małgorzata Henryka Kowal-czyk w Rola związków partnerskich w resocjalizacji i wykonywaniu kary wobec
skazanych długoterminowych na podstawie badań omawia dwa typy
związ-ków wśród osadzonych, wskazuje oczekiwania par oraz czynniki mające wpływ na relacje między partnerami. W Osobowość seniora – dylemat
i nieciągłości osób starszych w dobie przemian czasów współczesnych. Li-dia Anna Wiśniewska w artykule Kult ciała a starość. Refleksje psychologiczne porusza temat cielesności oraz kultu ciała w grupie osób starszych. Artykuł
O „gettoizacji” aktywności kulturalnej seniorów autorstwa Sylwii Słowińskiej
omawia zjawisko kierowania ofert kulturalnych do określonych osób we-dług kryterium wiekowego. Małgorzata Malec-Rawiński w Fenomen we-
długo-wieczności i starzenia się z perspektywy auto/biograficznej porusza kwestie
związane z długowiecznością jako okresem zależnym od genów i stylu ży-cia, indywidualnymi doświadczeniami procesu starzenia się, osiągania dłu-gowieczności w kontekście bibliograficznego uczenia się. W Elderly learners
in combined-age learning groups picking up on new professional skills Tiina
Tam-baum proponuje rozwiązania problemów osób starszych podczas uczenia się w zróżnicowanej wiekowo grupie.
Dział III złożony jest z pięciu artykułów skupionych wokół tematyki
Z historii teorii i praktyki edukacji dorosłych. Józef Półturzycki w artykule Spór
o Elżbietę Zawacką – żołnierza i pedagoga podejmuje polemikę z autorką
Ci-choniemna. Generał Elżbieta Zawacka „Zo”, K. Minczykowską, wskazując
za-niedbania w wykorzystywaniu prac wydanych w 2009 r., ukazuje błędy w bi-bliografii, a uogólnienia i przemilczenia w pracy, według autora, wymagają uzupełnień. W Pomnikowe dzieła regionalizmu polskiego Tadeusz Aleksander uwagę poświęca regionalizmowi w nauce. Zwraca uwagę, że dzieła dotyczą-ce zjawisk poszczególnych regionów ze względu na swoją objętość, zawar-tość oraz ważność nazywane są pomnikowymi – jest to forma utrwalania regionalnej i lokalnej tożsamości ludzi. Józef Kargul w Powojenny ogląd
sa-mokształcenia w Polsce dokonuje przeglądu stanowisk dotyczących
samo-kształcenia w Polsce w okresie powojennym, wydzielając dwa typy osób uprawiających samokształcenie. Jan Wnęk w artykule Poradnictwo
rolni-cze jako forma edukacji dorosłych w Polsce 1956–1970 przedstawia problemy
z poradnictwem rolniczym jako jedną z form edukacji pozaszkolnej oświa-ty rolniczej. Autorka Sytuacji uwięzionych kobiet w dwudziestoleciu
między-wojennym – Magdalena Jankowska-Guściora opisuje różnice w odmiennym
traktowaniu kobiet i mężczyzn osadzonych w zakładach penitencjarnych oraz zmianę sytuacji prawnej uwięzionych kobiet w okresie dwudziestole-cia międzywojennego.
Dział IV: Edukacja dorosłych z międzynarodowej perspektywy otwiera ar-tykuł Adlut Education Research in Poland and Germany on the European Level:
Two Sleeping Beauties?, w którym Bernd Kapplinger, na podstawie analizy
referatów nadesłanych na konferencję Europejskiego Stowarzyszenia Bada-czy Edukacji Dorosłych, wykazuje, że polscy i niemieccy naukowcy aktywnie
uczestniczą w Europejskim forum badań nad edukacją dorosłych. W arty-kule Kaszubski Uniwersytet Ludowy w perspektywie międzynarodowej.
Born-holmskie impresje autorzy Alina Klejna, Monika Mielewczyk, na podstawie
doświadczenia w prowadzeniu wspólnych projektów z podmiotami eduka-cyjnymi z zagranicy, prezentują refleksje na temat międzynarodowej współ-pracy podmiotów związanych z pozaformalną edukacją dorosłych. Niels Carstensen, Simon Voetmann, Kathrine Roll, Jesper Villadsen w artykule
The Danish Folk High Schools as the Schools for Life – the history, the present and the feature zaprezentowali główne kierunki przemian w roli duńskich
uniwersytetów ludowych oraz wskazali perspektywy dalszego rozwoju tych instytucji. Anna Maria Myszka-Gustafsson w artykule Szwedzkie
uniwersyte-ty ludowe – idea, współczesność i przyszłość z perspekuniwersyte-tywy ich nauczyciela
opi-suje zagadnienia dotyczące założeń, obecnego funkcjonowania i przyszłości uniwersytetów ludowych w Szwecji. Piotr Konieczny w publikacji
Działal-ność Iberoamerykańskiego Stowarzyszenia ds. Szkolnictwa Wyższego na Odle-głość (AIESAD) – zarys problematyki prezentuje wybrane aspekty
działalno-ści AIESAD – instytucji od ponad 13 lat działającej na rzecz rozwoju edukacji otwartej i kształcenia na odległość w regionie iberoamerykańskim.
Dział V: Raporty z projektów edukacyjno-badawczych zawiera 4 artyku-ły. Pierwszy – Zmiana i uczenie się w perspektywie edukacji dorosłych. Przykład
projektu Lives in changing “Butterfly” autorstwa Elżbiety Dubas dotyczy
kate-gorii zmiany w refleksji andragogicznej. W artykule Model kształcenia przez
całe życie w budowaniu potencjału rozwojowego uczelni autorstwa Moniki Kłos
oraz Małgorzaty Burzyńskiej podkreślana jest rola szkół wyższych w plano-waniu i organizow plano-waniu kształcenia przez całe życie. Artykuł
Międzypokole-niowy projekt „Przywracanie Pamięci Miastu” autorstwa Kingi Majchrzak
do-tyczy rozważań na temat tytułowego projektu – opisano jego cele, przebieg i podjęte działania w ramach projektu.
W Zaproszeniach – dział VI, Aktualiach – dział VII oraz Recenzjach – dział VIII zamieszczone zostały zaproszenia na IX Łódzką Konferencję
Biogra-ficzną z cyklu „Biografia i badanie biografii – czas w badaniach biograficznych”; Jubileusz 85-lecia Profesor Olgi Czerniawskiej; XVI Letnią Szkołę Andragogów i Poradoznawców; Wychowanie do życia wartościowego jednostki i wspólnoty.
Zamieszczone zostały również informacje o awansach naukowych dotyczą-ce prof. zw. dr hab. Eleonory Sapii-Drewniak, dr hab. Alicji Jurgiel-Aleksan-der, dr Doroty Bąk-Gajdy, dr Joanny Golonka-Legut, dr Moniki Gromadzkiej oraz dr Marcina Muszyńskiego. Zawarte zostały również 3 noty żałobne do-tyczące Ryszarda Borowicza, Stanisława Kawula, Zofii Żukowskiej, 10
spra-wozdań z konferencji oraz 21 recenzji. „Rocznik Andragogiczny” 2014 za-kończony jest felietonem Józefa Półturzyckiego zatytułowanym Rok 2014.
Tom 21 „Rocznika Andragogicznego” jest pozycją cenną i niezwykle wartościową, zasługującą na uwagę czytelników. Numer ten stanowi boga-te pod względem merytorycznym źródło wiedzy z różnych obszarów andra-gogiki.
