Jak uczyć prawa ochrony środowiska? Doświadczenia polskie, czeskie i słowackie

2/2011

*!+õ5#:9áõ02!7!õ/#(2/.9õ×2/$/7)3+!õ

$/×7)!$#:%.)!õ0/,3+)%õ#:%3+)%õ)õ3Û/7!#+)%

(/7õ4/õ4%!#(õ%.6)2/.-%.4!,õ,!7õ0/,)3(õ

#:%#(õ!.$õ3,/6!+õ%80%2)%.#%3

342%3:#:%.)%õ

!RTYKUæõ POÙWIäCONYõ JESTõ DYDAKTYCEõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ .IEõTYLKOõWõ0OLSCEõALEõTAKßEõWõ#ZECHACHõIõNAõ3æOWACJIõ0RZYÙWIECAõMUõ ZAæOßENIEõ ßEõ NAWETõ JEÙLIõ PRAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ NIEõ JESTõ ODRäBNAõ GAæäZIÞõPRAWAõTOõNAõPEWNOõJESTõDYSCYPLINÞõDYDAKTYCZNÞõIõPRZEDMIOTEMõ BADANõNAUKOWYCHõOõROSNÞCYMõZNACZENIUõ!UTORZYõDOKONUJÞõPRZEGLÞ-DUõ PODSTAWOWYCHõ PODRäCZNIKÊWõ ZARÊWNOõ STARSZYCHõ JAKõ Iõ NOWSZYCHõ 0ONADTOõ PRÊBUJÞõ ODPOWIEDZIEãõ NAõ PYTANIEõ JAKIEõ FUNKCJEõ MAõ SPEæNIAãõ

*õ $OKTORõ NAUKõ PRAWNYCHõ :AKæADõ 0RAWAõ /CHRONYõ ×RODOWISKAõ )NSTYTUTUõ .AUKõ0RAWNYCHõ0!.õ7ROCæAW

**_{õ 0ROFõ ZWõ DRõ HABõ :AKæADõ 0RAWAõ /CHRONYõ ×RODOWISKAõ )NSTYTUTUõ .AUKõ} 0RAWNYCHõ0!.õ7ROCæAW

2/2011

DOBRYõPODRäCZNIKõIõCOõPRZEDEõWSZYSTKIMõPOWINIENõZROZUMIEãõSTUDENTõ POZNAJÞCYõTäõDZIEDZINäõPRAWA 3ÞOWAõKLUCZOWE 0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõPODRäCZNIKõDYDAKTYKAõNAUKAõ CELõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKA

!"342!#4

!RTICLEõ ISõ DEVOTEDõ TOõ TEACHINGõ OFõ ENVIRONMENTALõ LAWõ INõ 0OLANDõ#ZECHõ2EPUBLICõANDõ3LOVAKIAõ%VENõIFõTHEõENVIRONMENTALõ LAWõ ISõ NOTõ Aõ SEPARATEõ BRANCHõ OFõ LAWõ ITõ CERTAINLYõ ISõ Aõ DISCIPLINEõ OFõ TEACHINGõ ANDõ SCIENTIêCõ RESEARCHõ SUBJECTõ OFõ INCREASINGõ IMPORTANCEõ4HEõAUTHORSõREVIEWõTHEõBASICõTEXTBOOKSõBOTHõOLDERõ ANDõNEWERõ)NõADDITIONõTHEõAUTHORSõTRYõTOõANSWERõTHEõQUESTIONõ WHATõFEATURESõTOõMEETõAõGOODõBOOKõANDõWHICHõABOVEõALLõSHOULDõ UNDERSTANDõTHEõSTUDENTõKNOWINGõTHISõAREAõOFõõõLAW

+EYWORDS

%NVIRONMENTALõ LAWõ TEACHINGõ TEXTBOOKõ SCIENCEõ BRANCHõ OFõLAWõOBJECTIVEõOFõENVIRONMENTALõLAW

õ57!')õ734â0.%

.INIEJSZEõ OPRACOWANIEõ POÙWIäCAMYõ DYDAKTYCEõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ROZUMIEJÞCõ PRZEZõ TOõ METODYõ NAUCZANIAõ

IõUCZENIAõSIä_{õTEJõDZIEDZINYõPRAWAõ.IEõANGAßUJEMYõSIäõWõDYSKUSJäõ}

NAõTEMATõSTATUSUõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõJAKOõODRäBNEJõGAæäZIõ

PRAWA_{õ ACZKOLWIEKõ ZAZNACZAMYõ Ißõ PRAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ}

_{õ 7õ JäZYKUõ POLSKIMõ DYDAKTYKAõ TOõ NAUKAõ Oõ METODACHõ NAUCZANIAõ Iõ} UCZE-NIAõSIäõ5NIWERSALNYõSÞOWNIKõJåZYKAõPOLSKIEGOõPODõREDõ3õ$UBISZAõ7ARSZAWAõ  

_{õ :OBõNPõ-õ'ÊRSKIõ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõJAKOõODRåBNAõGAÞßÚõPRAWAõ} WõPOGLßDACHõDOKTRYNYõPOLSKIEJõIõNIEMIECKIEJ õ a3TUDIAõ 0RAWNO %KONOMICZNEmõ Tõ8,6)))õÛÊDÚõõSõo

2/2011

NIEWÞTPLIWIEõJESTõWYODRäBNIONÞõDZIEDZINÞõPRZEDMIOTEM õNAUKIõ IõDYDAKTYKIõ.AõBOKUõPOZOSTAWIAMYõREëEKSJäõNADõROZWOJEMõIõSTA-NEMõ NAUKIõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ oõ UZNAJÞCõ WSZAKßEõ TAKÞõ ANALIZäõZAõUZASADNIONAõIõPOTRZEBNÞõoõDOKONALIÙMYõJEJõWõINNYMõ miejscu_{õ #ZYNIMYõ NAõ WSTäPIEõ DWAõ ZAæOßENIAõ 0IERWSZEõ JESTõ}

TA- KIEõIßõOCHRONAõÙRODOWISKAõJESTõDZIAæEMõREGULACJIõPRAWNEJõOõSTA-LEõ WZRASTAJÞCYMõ POLUõ REGULACJIõ Iõ JEDNOCZEÙNIEõ ROZWIJAJÞCYMõ SIäõ KIERUNKIEMõBADAåõNAUKOWYCHõ7õZWIÞZKUõZõTYMõWYODRäBNIENIEõ NAWETõUMOWNEõIõOõCECHACHõPODZIAæUõDOWOLNEGOõSTWARZAõWIäK-SZEõMOßLIWOÙCIõROZWOJUõDYDAKTYKIõJAKõIõSPECJALIZACJIõZAWODOWEJõ WõPRAKTYCEõPRAWNICZEJõORAZõTWORZENIAõSTRUKTURõORGANIZACYJNYCHõ OBSæUGUJÞCYCHõTOõPRAWO_. :AæOßENIEõDRUGIEõJESTõTAKIEõßEõROZWOJOWIõIõDOSKONALENIUõDY- DAKTYKIõSPRZYJAõROZWÊJõNAUKIõCOõSPRAWIAõßEõWCZEÙNIEJSZEõWæA-ÙNIEõDOKTRYNIEõPOÙWIäCONEõOPRACOWANIEõZõNINIEJSZYMõPOZOSTAJEõ WõRACJONALNYMõIõBLISKIMõZWIÞZKUõ#OõWIäCEJõROZRÊßNIENIEõNAUKIõ ODõNAUCZANIAõAõCOõZAõTYMõIDZIEõDZIEæAõNAUKOWEGOõODõPODRäCZNI-KAõNIEõZAWSZEõJESTõMOßLIWEõ$LATEGOõZAKæADAMYõßEõPOÙWIäCONEõ SZCZEGÊæOWYMõ ZAGADNIENIOMõ MONOGRAêEõ MOGÞõ CHOãõ NIEõ MU-SZÞ
õBYãõPOßYTECZNEõWõDYDAKTYCEõAõZASIäGõDOBREGOõPODRäCZNIKAõ NIEõMUSIõOGRANICZAãõSIäõTYLKOõDOõUCZÞCYCHõSIäõPRAWAõSTUDENTÊWõ 0ONADTOõJEDNAõZõKONKLUZJIõWCZEÙNIEJSZEGOõARTYKUæUõZAWIERAæAõZA-RZUTõSæABOÙCIõBADAåõPORÊWNAWCZYCHõWõZAKRESIEõPRAWNEJõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõoõDLATEGOõWõROZWAßANIACHõNADõOBRAZEMõNAUCZANIAõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ CHCEMYõ SIäGNÞãõ DOõ PODRäCZNIKÊWõ Iõ METODõ STOSOWANYCHõ ZAõ POæUDNIOWÞõ GRANICÞõ 2ZECZYPOSPOLITEJõ Polskiej.

0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõJESTõWIäCõNIEõTYLKOõFRAPUJÞCYMõ PRZEDMIOTEMõREëEKSJIõNAUKOWEJõLECZõTAKßEõDZIEDZINÞõDYDAKTYCZ-NÞõNAõWYDZIAæACHõPRAWAõSZKÊæõWYßSZYCHõ0RZEDMIOTEMõNASZEGOõ SZKICUõBäDZIEõPOSZUKIWANIEõODPOWIEDZIõNAõPYTANIEõZõJAKICHõPOD-RäCZNIKÊWõ Iõ INNYCHõ POMOCYõ DYDAKTYCZNYCHõ KORZYSTAJÞõ STUDENCIõ PRAWAõORAZõPRÊBAõOCENYõCZYõIõWõJAKIMõSTOPNIUõPRZYCZYNIAJÞõSIäõ

_{õ !õ (ABUDAõ 7õ 2ADECKIõ 3TANõPOLSKIEJõNAUKIõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ} WõõLATõPOõRAPORCIEõ5õ4HANTAõa3TUDIAõ0RAWNICZEmõõNRõ

_{õ *õ3OMMERõ%FEKTYWNOÙäõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõIõJEJõUWARUNKOWANIAõoõ} PROBLEMYõUDATNOÙCIõJEGOõSTRUKTURYõ7ROCæAWõõSõ

2/2011

ONEõDOõUZYSKANIAõPRZEZõABSOLWENTAõWYDZIAæUõPRAWAõODPOWIED- NIEJõWIEDZYõIõUMIEJäTNOÙCIõPOSæUGIWANIAõSIäõREGULACJAMIõNALEßÞ-CYMIõDOõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ2OZWAßANIAõPOPROWADZIMYõ BIORÞCõ PODõ UWAGäõ Zõ JEDNEJõ STRONYõ 0OLSKäõ Zõ DRUGIEJõ 2EPUBLIKäõ #ZESKÞõIõ2EPUBLIKäõ3æOWACKÞõ.IEõJESTõNASZYMõZAMIAREMõPREZEN-TACJAõCAæEGOõDOROBKUõDYDAKTYCZNEGOõTYCHõTRZECHõPAåSTWõCOõZEõ WZGLäDUõ NAõ OGROMõ MATERIAæUõ BYæOBYõ NIEMOßLIWEõ OGRANICZYMYõ SIäõPRZETOõDOõKWESTIIõPODSTAWOWYCHõDOTYCZÞCYCHõPODRäCZNIKÊWõ IõINNYCHõPOMOCYõDYDAKTYCZNYCHõ

7õMYÙLõROZPORZÞDZENIAõ-INISTRAõ.AUKIõIõ3ZKOLNICTWAõ7Yß-SZEGOõ Wõ SPRAWIEõ STANDARDÊWõ KSZTAæCENIAõ DLAõ POSZCZEGÊLNYCHõ KIERUNKÊWõ Iõ POZIOMÊWõ KSZTAæCENIAõ Aõ TAKßEõ TRYBUõ TWORZENIAõ Iõ WARUNKÊWõ JAKIEõ MUSIõ SPEæNIAãõ UCZELNIAõ BYõ PROWADZIãõ STUDIAõ

MIäDZYKIERUNKOWEõORAZõMAKROKIERUNKI õPRAWOõOCHRONYõÙRODO- WISKAõNIEõMIEÙCIõSIäõANIõWõGRUPIEõTREÙCIõPODSTAWOWYCHõANIõWõGRU-PIEõTREÙCIõKIERUNKOWYCHõZAæÞCZNIKõNRõõOKREÙLAJÞCYõSTANDARDYõ KSZTAæCENIAõDLAõKIERUNKUõ0RAWO õ.IEõOZNACZAõTOõOCZYWIÙCIEõBRAKUõ PODSTAWõDLAõNAUCZANIAõTEJõDZIEDZINYõPRAWAõALBOWIEMõWõPUNKCIEõ 6õõROZPORZÞDZENIAõSTANOWIõSIäõßEõaPROGRAMYõNAUCZANIAõPOWIN-NYõPRZEWIDYWAãõZAJäCIAõZõZAKRESUõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAmõ 0RAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ JESTõ WIäCõ ZASADNICZOõ PRZEDMIOTEMõ WYKæADANYMõWõRAMACHõSTUDIÊWõPRAWNICZYCHõWõ0OLSCE

$YNAMICZNYõ ROZWÊJõ DYDAKTYKIõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODO-WISKAõ NASTäPUJEõ WæAÙCIWIEõ ODõ POCZÞTKUõ 88)õ Wõ COõ POTWIER-DZAõFAKTõIßõODõTAMTEGOõCZASUõZACZäæOõUKAZYWAãõSIäõZNACZÞCOõ WIäCEJõ OPRACOWAåõ Oõ CHARAKTERZEõ PODRäCZNIKOWYMõ /CZYWI-ÙCIEõ PODRäCZNIKIõ CZYõ OPRACOWANIAõ Oõ PODOBNYMõ CHARAKTERZEõ UKAZYWAæYõSIäõJUßõWCZEÙNIEJõJEDNAKõBYæOõICHõZNACZÞCOõMNIEJõ

4RZEBAõ TUõ WYMIENIãõ PRACEõ *ANAõ "OCIA_{õ ,UDWIKAõ *ASTRZäB}

_{õ $Zõ 5õ Zõ õ Rõ .Rõ õ POZõ õ ZEõ ZMõ ROZPORZÞDZENIEõ TOõ ZOSTAæOõ} UCHYLONEõZõDNIEMõõPAÚDZIERNIKAõõRõUSTAWÞõZõDNIAõõMARCAõõRõOõZMIA-NIEõUSTAWYõoõ0RAWOõOõSZKOLNICTWIEõWYßSZYMõUSTAWYõOõSTOPNIACHõNAUKOWYCHõ IõTYTULEõNAUKOWYMõORAZõOõSTOPNIACHõIõTYTULEõWõZAKRESIEõSZTUKIõORAZõOõZMIANIEõ NIEKTÊRYCHõINNYCHõUSTAWõ$Zõ5õZõõRõ.RõõPOZõõZEõZM

_{õ *õ "Oãõ :AGADNIENIAõ PRAWNEõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ NATURALNEGOõ 7ROCæAWõ} õ *õ "Oãõ %õ 3AMBORSKA "Oãõ /CHRONAõ ÙRODOWISKAõ :AGADNIENIAõ PRAWNEõ i ekonomiczneõ7ROCæAWõõ*õ"Oãõ+õ.OWACKIõ%õ3AMBORSKA "OãõOchrona ÙRODOWISKAõ7ROCæAWõ

2/2011

skiego_{õ2YSZARDAõ0ACZUSKIEGO}_{õ*ANINYõ#IECHANOWICZ} _oraz

in-TERDYSCYPLINARNÞõPRACäõ+AZIMIERZAõ'ÊRKIõ"AZYLEGOõ0OSKROBKOõ

7OJCIECHAõ 2ADECKIEGO_{õ 4äõ OSTATNIÞõ POZYCJäõ TRUDNOõ OKREÙLIãõ}

JAKOõ PODRäCZNIKõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ BOWIEMõ Wõ ZASA- DZIEõTYLKOõJEDENõJEJõROZDZIAæõAUTORSTWAõ7õ2ADECKIEGO õPOÙWIä- CONYõJESTõTEJõDZIEDZINIEõ0OZOSTAæEõTRAKTUJÞõOõPROBLEMACHõSPO-æECZNYCHõPOLITYCZNYCHõIõEKONOMICZNYCHõZWIÞZANYCHõZõOCHRONAõ ÙRODOWISKAõ -OßNAõ WIäCõ POWIEDZIEãõ ßEõ JESTõ TOõ PODRäCZNIKõ OCHRONYõÙRODOWISKAõWõUJäCIUõNAUKõSPOæECZNO EKONOMICZNYCHõ WõTYMõPRZEDSTAWIAJÞCYõPRAWNEõPODSTAWYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ 0OZYCJäõTäõSYTUUJEMYõWÙRÊDõaSTARSZYCHmõTAKßEõZEõWZGLäDUõNAõTOõ ßEõROZDZIAæõPOÙWIECONYõPRAWUõOPARTYõJESTõNAõNIEOBOWIÞZUJÞCEJõ USTAWIEõOõOCHRONIEõIõKSZTAæTOWANIUõÙRODOWISKAõZõõRõ

$LACZEGOõ AKURATõ PRZEæOMõ 88õ Iõ 88)õ Wõ STAJEõ SIäõ ZAUWAßAL-NÞõGRANICÞõWõROZWOJUõWYDAWNICZYMõDYDAKTYKIõPRAWAõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõ -YÙLIMYõ ßEõ BEZPOÙREDNIOõ PRZYCZYNIæYõ SIäõ DOõ TEGOõ DWAõ WYDARZENIAõ UCHWALENIEõ Iõ WEJÙCIEõ Wõ ßYCIEõ +ONSTYTUCJIõ 20õ Zõ õ Rõ WYSOKOõ SYTUUJÞCEJõ OCHRONäõ ÙRODOWISKAõ WÙRÊDõ

WARTO-ÙCIõKONSTYTUCYJNYCH_{õORAZõUCHWALENIEõIõWEJÙCIEõWõßYCIEõNOWEGOõ} PRAWAõOõOCHRONIEõÙRODOWISKAõUSTAWAõ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWI- SKAõZõDNIAõõKWIETNIAõõR õ/DõTEGOõCZASUõOPRACOWAåõPOD- RäCZNIKOWYCHõDOõNAUCZANIAõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõJESTõZNA-CZÞCOõWIäCEJõ3WOJEõPODRäCZNIKIõPRZYGOTOWAæYõIõWYDAæYõOÙRODKIõ _õ ,õ*ASTRZäBSKIõ/CHRONAõPRAWNAõPRZYRODYõIõÙRODOWISKAõWõ02,õ:AGADNIE-nia administracyjneõ7ARSZAWAõõ,õ*ASTRZäBSKIõ/CHRONAõÙRODOWISKAõWõ02,õ :AGADNIENIAõ ADMINISTRACYJNEõ 7ARSZAWAõ õ ,õ *ASTRZäBSKIõ Prawo ochrony ÙRODOWISKAõWõ0OLSCEõ7ARSZAWAõ

_{õ 2õ 0ACZUSKIõ 3YSTEMõ PRAWNO ORGANIZACYJNYõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ Wõ 02,õ} 4ORUåõõ2õ0ACZUSKIõ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõ"YDGOSZCZõõKOLEJNEõ WYDANIAõWõRõõIõ 

_{õ *õ#IECHANOWICZõ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõ+OSZALINõ}

_{õ +õ 'ÊRKAõ "õ 0OSKROBKOõ 7õ 2ADECKIõ /CHRONAõ ÙRODOWISKAõ 0ROBLEMYõ} SPOÞECZNEõEKONOMICZNEõIõPRAWNEõ7ARSZAWAõõPOPRZEDNIEõWYDANIAõõ õ

_{õ !ßõPIäãõMIEJSCõWõ+ONSTYTUCJIõBEZPOÙREDNIOõODNOSZÞCYCHõSIäõDOõOCHRONYõ} ÙRODOWISKAõNAõCZELEõZõARTõõZALICZAJÞCYMõOCHRONäõÙRODOWISKAõDOõOBOWIÞZKÊWõ WæADZõ PUBLICZNYCHõ BEZSPORNIEõ POTWIERDZAõ Ißõ Wõ OBECNEJõ USTAWIEõ ZASADNICZEJõ RANGAõOCHRONYõÙRODOWISKAõJESTõWYSOKA

2/2011

UNIWERSYTECKIEõ GDAåSKI_{õ ÙLÞSKI}_{õ æÊDZKI}_{õ TORUåSKI}_õ

OLSZTYå-skiõIõLUBELSKIõDOõTEGOõDOCHODZIõJUßõWYKAZANYõIõKONTYNUOWANYõ

PODRäCZNIKõAUTORÊWõWROCæAWSKIEGOõOÙRODKAõUNIWERSYTECKIEGO õ AõTAKßEõWROCæAWSKIEõ#ENTRUMõ0RAWAõ%KOLOGICZNEGO õ7õTYMõSA-MYMõNURCIEõMOßNAõUMIEÙCIãõOPRACOWANIEõPOÙWIäCONEõOCHRONIEõ PRZYRODY õAõTAKßEõZARYSOWANIEõPODSTAWõPRAWAõOCHRONYõÙRODO-WISKAõPRZEZNACZONEõDLAõADMINISTRACJI_{õ4RZEBAõTAKßEõZAZNACZYãõ} UAKTUALNIONYõIõINACZEJõZATYTUæOWANYõPODRäCZNIKõ2YSZARDAõ0ACZU-skiegoõWYDANYõWõ"YDGOSZCZYõWõõRõ /BIEKTYWNAõKONSTATACJAõJESTõTAKAõIßõWõCIÞGUõõLATõWõPRZY-BLIßENIUõ OKRESõ o õ WYDANOõ WIäCEJõ PODRäCZNIKÊWõ PO-ZYCJIõOõPODOBNYMõCHARAKTERZE õNIEõLICZÞCõWZNOWIEåõIõKOLEJNYCHõ WYDAåõNIßõWõCAæEJõPOPRZEDZAJÞCEJõHISTORIIõWYDAWNICTWõDYDAK- TYCZNYCHõODõLATõ õ0ODCHODZIMYõZõREZERWÞõDOõOCENYõIõPODSU-MOWAåõ DOROBKUõ WYDAWNICZEGOõ PODæUGõ MIARYõ MATEMATYCZNEJõ NADTOõ OBECNIEõ NIEZNANEõ SÞõ NIEKTÊREõ OGRANICZENIAõ WYDAWNICZEõ

ISTOTNEõWõMINIONYMõUSTROJUõ.IEWÞTPLIWIEõJEDNAKõZJAWISKOõROZ-_{õ :õ "RODECKIõ %õ 'OåCZõ $õ ,OST 3IEMIåSKAõ 3õ -AKOWSKAõ &õ 0ANKAUõ} $õ 0Yãõ !õ 4YSZECKIõ /CHRONAõ ÙRODOWISKAõ !CQUISõ COMMUNAUTAIREõ 7ARSZAWAõ õ

_{õ !õ,IPIåSKIõ0RAWNEõPODSTAWYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ+RAKÊWõõKOLEJNEõ} WYDANIAõWõLATACHõõõõOSTATNIEõ7ARSZAWAõõ

_{õ -õ 'ÊRSKIõ *õ 3õ +IERZKOWSKAõ RED õ 0RAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ} "YD-GOSZCZõ õ /PRACOWANIEõ POõ TRZECHõ LATACHõ POWTÊRZONEõ Wõ NIECOõ ZMIENIONEJõ FORMULEõ-õ'ÊRSKIõRED õ!õ"ARCZAKõ$õ*AKUBOWSKAõ!õ*AWOROWICZ 2UDOLFõ !õ+AÚMIERSKA 0ATRZYCZNAõ*õ3õ+IERZKOWSKAõ0õ+ORZENIOWSKIõ*õ-IæKOWSKAõ 0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõ7ARSZAWAõ _õ "õ7IERZBOWSKIõ"õ2AKOCZYõ0ODSTAWYõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ7AR-SZAWAõõKOLEJNEõWYDANIAõWõLATACHõõõIõ _õ 5õ3ZYMAåSKAõ%õ:äBEKõ0RAWOõIõOCHRONAõÙRODOWISKAõoõPRAWNEõEKONO- MICZNEõEKOLOGICZNEõIõTECHNICZNEõASPEKTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõNATURALNEGOõ/LSZ-TYNõõ _õ *õ3TELMASIAKõRED õ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõ,UBLINõõWYDõ))õ,U-BLINõõ

_{õ -õ "ARõ *õ *ENDROÙKAõ 0RAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ 0ODRåCZNIKõ 7ROCæAWõ} õ

_õ *õ#IECHANOWICZõoõ-C,EANõRED õ+õ"IERNATõ0õ-IERZEJEWSKIõ$õ4RZCIå-SKAõPolskie prawo ochrony przyrody, 7ARSZAWAõõ

_õ :õ"UKOWSKIõ0ODSTAWYõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõDLAõADMINISTRACJIõ7æO-CæAWEKõõ

2/2011

WOJUõ WYDAWNICTWõ DYDAKTYCZNYCHõ JESTõ ODPOWIEDZIÞõ NAõ ROZWÊJõ DYDAKTYKIõNAUCZANIA õIõPOTRZEBõWõTYMõZAKRESIE

õ0/,3+!

*AKõSÞõSKONSTRUOWANEõIõDOõCZEGOõSIäõODNOSZÞõPODRäCZNIKIõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ 0ONIßEJõ PRZEDSTAWIAMYõ STRUKTURäõ KILKUõ POPULARNYCHõ Iõ DOSTäPNYCHõ PODRäCZNIKÊWõ 2OZPOCZYNAMYõ DOõWYDAWNICTWAõWROCæAWSKIEGOõ#ENTRUMõ0RAWAõ%KOLOGICZNEGOõ BOWIEMõJUßõWõTYTULEõAUTORZYõNAZYWAJÞõSWOJEõOPRACOWANIEõPOD-RäCZNIKIEMõ4OõPOWÊDõPIERWSZEåSTWAõTEJõPOZYCJI

0ODRäCZNIKõ-õ"ARõIõ*õ*ENDROÙKIõPODZIELONYõJESTõNAõõCZäÙCIõ õ )õ

õ#ZäÙãõOGÊLNAõPODSTAWOWEõPOJäCIAõKONCEPCJEõZASADYõROZ-WÊJõ INSTRUMENTYõ PRAWNEõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ DOSTäPõ DOõ INFORMACJIõOõÙRODOWISKUõOCENYõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWI-SKO 

õ ))õ õ-IäDZYNARODOWEõ PRAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ROZWÊJõ UMOWYõMIäDZYNARODOWEõWõSYSTEMIEõPRAWAõOCHRONYõÙRODO-WISKAõ KONTROLAõ Iõ PRZESTRZEGANIEõ CHARAKTERYSTYKAõ WYBRA-NYCHõKONWENCJIõMIäDZYNARODOWYCH 

õ )))õ õ7SPÊLNOTOWEõPRAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõROZWÊJõÚRÊDæAõ ZASADYõOGÊLNEõPROGRAMYõDZIAæANIAõKONTROLAõPRZESTRZEGA- NIAõIõEGZEKWOWANIEõINSTYTUCJEõ5%õZAANGAßOWANEõWõOCHRO-Näõ ÙRODOWISKAõ GROMADZENIEõ Iõ UDOSTäPNIANIEõ INFORMACJIõ Oõ ÙRODOWISKUõ UDZIAæõ SPOæECZEåSTWAõ OCENYõ ODDZIAæYWA-NIAõ EKOAUDYTõ Iõ EKOLOGICZNEõ ZNAKOWANIEõ ZINTEGROWANEõ ZAPOBIEGANIEõIõKONTROLAõZANIECZYSZCZEåõPOWAßNEõAWARIEõ OCHRONAõ POWIETRZAõ OCHRONAõ WÊDõ OCHRONAõ POWIERZCHNIõ ZIEMIõOCHRONAõPRZEDõHAæASEMõOCHRONAõPROMIENIOWANIEMõ KONSERWATORSKAõOCHRONAõPRZYRODYõKONTROLAõCHEMIKALIÊWõ KONTROLAõ '-/õ ROLNICTWOõ EKOLOGICZNEõ ODPOWIEDZIALNOÙãõ ZAõSZKODYõWõÙRODOWISKU õ

õ )6õ õ0OLSKIEõPRAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõROZWÊJõSYSTEMõPRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ OCHRONAõ ÙRODOWISKAõ Wõ +ONSTYTUCJIõ ZASADYõ OGÊLNEõ ORGANIZACJAõ ADMINISTRACJIõ GROMADZENIEõ Iõ UDOSTäPNIANIEõ INFORMACJIõ Oõ ÙRODOWISKUõ POLITYKAõ

EKO-2/2011

LOGICZNAõ Iõ PROGRAMYõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ UDZIAæõ SPOæE-CZEåSTWAõ OCENYõ ODDZIAæYWANIAõ EKOAUDYTõ Iõ EKOLOGICZNEõ ZNAKOWANIEõOCHRONAõZASOBÊWõÙRODOWISKAõPRAWOõEMISYJ-NEõ OGRANICZENIAõ SPOSOBÊWõ KORZYSTANIAõ Zõ NIERUCHOMOÙCIõ WõZWIÞZKUõZõOCHRONAõÙRODOWISKAõZINTEGROWANEõZAPOBIE-GANIEõIõKONTROLAõZANIECZYSZCZEåõPOWAßNEõAWARIEõOCHRONAõ POWIETRZAõ OCHRONAõ WÊDõ Iõ GOSPODARKAõ WODNAõ GOSPODA-ROWANIEõ ODPADAMIõ OCHRONAõ POWIERZCHNIõ ZIEMIõ OCHRONAõ PRZEDõHAæASEMõOCHRONAõPRZEDõPROMIENIOWANIEMõKONSER-WATORSKAõ OCHRONAõ PRZYRODYõ KONTROLAõ CHEMIKALIÊWõ KON-TROLAõ '-/õ ROLNICTWOõ EKOLOGICZNEõ EKONOMICZNEõ INSTRU-MENTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõODPOWIEDZIALNOÙãõWõOCHRONIEõ ÙRODOWISKA 

#ZYLIõ NAJPIERWõ OZNACZAMYõ OBSZARõ ZAINTERESOWANIAõ PRZED-STAWIAJÞCõ PODSTAWOWEõ POJäCIAõ GENEZäõ NAJWAßNIEJSZEõ INSTRU-MENTYõ NASTäPNIEõ OPISUJEMYõ ROZWÊJõ MIäDZYNARODOWEGOõ PRAWAõ OCHRONYõÙRODOWISKAõOPIERAJÞCõSIäõNAõKLUCZOWYCHõKONWENCJACHõJEõ WYZNACZAJÞCYCHõDALEJõZAÙõUCZYMYõPRAWAõWSPÊLNOTOWEGOõIõPOL-SKIEGOõZARÊWNOõUKAZUJÞCõTOõCOõMIEÙCIõSIäõWõTZWõCZäÙCIõOGÊLNEJõ JAKõIõZAGADNIENIAõBARDZIEJõaSEKTOROWEmõ 0RACAõPODõREDAKCJÞõ:õ"RODECKIEGOõPODZIELONAõJESTõNAõTRZYõ CZäÙCIõ õ )õ õ:ROZUMIEãõ5NIäõ%UROPEJSKÞõ õ ))õ õ0ORZÞDEKõPRAWNYõ5NIIõ%UROPEJSKIEJõ õ )))õ õ0ORZÞDEKõPRAWNYõ2ZECZYPOSPOLITEJõ0OLSKIEJõ #ZEÙãõPIERWSZAõPOÙWIäCONAõJESTõMIEJSCUõOCHRONYõÙRODOWI- SKAõWÙRÊDõOGÊæUõDZIAæAåõ5%õ7õCZäÙCIõDRUGIEJõOMAWIAõSIäõKOLEJ- NOõÚRÊDæAõPRAWAõ5%õWõZAKRESIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõOGÊLNEõZA-GADNIENIAõ PRAWNOUSTROJOWEõ oõ WõTYMõ PRZEDEõ WSZYSTKIMõ ZASADYõ PRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõPRAWOõWõUJäCIUõHORYZONTALNYMõOCE-NYõODDZIAæYWANIAõIõDOSTäPõDOõINFORMACJI õOCHRONäõSKæADNIKÊWõ ÙRODOWISKAõ KWESTIäõ DZIAæALNOÙCIõ GOSPODARCZEJõ WOBECõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ORAZõ OCHRONäõ PRZYRODYõ .ATOMIASTõ CZäÙãõ TRZECIAõ TOõ ROZDZIAæYõPOÙWIäCONEõPOLITYCEõEKOLOGICZNEJõIõZARZÞDZANIUõÙRODO-WISKIEMõ OGÊLNYMõ ZAGADNIENIOMõ PRAWNOUSTROJOWYMõ PRZEDEõ WSZYSTKIMõZASADYõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKA õOCHRONIEõSKæADNI- KÊWõÙRODOWISKAõDZIAæALNOÙCIõGOSPODARCZEJõWõKONTEKÙCIEõOCHRO-NYõ ÙRODOWISKAõ ORAZõ OCHRONIEõ PRZYRODYõ /STATNIõ ROZDZIAæõ CZäÙCIõ

2/2011

TRZECIEJõ TOõ OMÊWIENIEõ PRZEJÙCIOWYCHõ ROZWIÞZAåõ WYNIKAJÞCYCHõ Zõ4RAKTATUõ!KCESYJNEGO

3YSTEMATYKAõ PODRäCZNIKAõ !õ ,IPIåSKIEGOõ WYDANIEõ ZõõR õJESTõNASTäPUJÞCAõ õ õ õ7PROWADZENIEõDOõPRAWNEJõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ õ õ$OSTäPõDOõINFORMACJIõOõÙRODOWISKUõ õ õ õ.IEKTÊREõPOSTäPOWANIAõDOTYCZÞCEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ õ õ0LANOWANIEõIõZAGOSPODAROWANIEõPRZESTRZENNEõJAKOõINSTRU-MENTõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ õ õ0RAWNEõINSTRUMENTYõOCHRONYõPOWIERZCHNIõZIEMIõ õ õ õ0RAWNEõPROBLEMYõGOSPODARKIõWODNEJõ õ õ õ'OSPODAROWANIEõGEOLOGICZNYMIõZASOBAMIõÙRODOWISKAõ õ õ õ0RAWNAõOCHRONAõROÙLINõIõZWIERZÞTõ õ õ õ0RAWNAõOCHRONAõPRZYRODNICZYCHõWARTOÙCIõÙRODOWISKAõ õ õ õ.IEKTÊREõZAGADNIENIAõPRAWAõEMISYJNEGOõ õ õ õ0OSTäPOWANIEõZõODPADAMIõORAZõUTRZYMANIEõCZYSTOÙCIõPO-RZÞDKU õ õ õ õ3TANYõSZCZEGÊLNEGOõZAGROßENIAõ õ õ õ0RAWNOõoõêNANSOWEõINSTRUMENTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ õ õ&INANSOWANIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ õ õ.IEKTÊREõRODZAJEõODPOWIEDZIALNOÙCIõ õ õ õ:ADANIAõNIEKTÊRYCHõORGANÊWõADMINISTRACJIõPUBLICZNEJõORAZõ ORGANIZACJIõSPOæECZNYCHõWõZAKRESIEõOCHRONYõÙRODOWISKA 7õ PODRäCZNIKUõ PODõ REDõ *õ 3TELMASIAKAõ PRZYJäTOõ PODZIAæõ NAõ DWIEõ CZäÙCIõ PIERWSZÞõ OBEJMUJÞCAõ ZAGADNIENIAõ OGÊLNEõ PRA-WAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ POSZCZEGÊLNEõ ROZDZIAæYõ POÙWIäCONOõ OGÊLNEJõCHARAKTERYSTYCEõPODSTAWõPRAWNYCHõOCHRONYõÙRODOWISKAõ Wõ20õZASADOMõOGÊLNYMõORGANOMõORZECZNICTWUõSÞDÊWõIõTRYBU-NAæÊWõOCENIEõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõODPOWIEDZIALNOÙCIõ ADMINISTRACYJNEJõCYWILNEJõIõKARNEJõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõORAZõ INSTRUMENTOMõ êNANSOWOõ oõ PRAWNYMõ Wõ OCHRONIEõ ÙRODOWISKA õ ORAZõDRUGÞõoõZATYTUæOWANÞõa2EGULACJEõSEKTOROWEõPRAWAõOCHRONYõ ÙRODOWISKAmõ7õCZäÙCIõDRUGIEJõMOWAõJESTõOõOCHRONIEõPOWIETRZAõ OCHRONIEõWÊDõOCHRONIEõPOWIERZCHNIõZIEMIõOCHRONIEõPRZEDõPO- LAMIõELEKTROMAGNETYCZNYMIõRELACJIõPRAWAõGEOLOGICZNEGOõIõGÊR-NICZEGOõ DOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ PRAWNEJõ REGULACJIõ GOSPODARKIõ ODPADAMIõPRAWNYCHõFORMACHõOCHRONYõPRZYRODYõMIEJSCUõOCHRO-NYõ ZABYTKÊWõ NIERUCHOMYCHõ Wõ RAMACHõ OCHROODPADAMIõPRAWNYCHõFORMACHõOCHRONYõPRZYRODYõMIEJSCUõOCHRO-NYõ PRZYRODYõ ORAZõ

2/2011

OõOCHRONIEõÙRODOWISKAõWõPLANOWANIUõPRZESTRZENNYMõIõWõPRAWIEõ BUDOWLANYM :õKOLEIõ2õ0ACZUSKIõWõSWOIMõOPRACOWANIUõZõROKUõõWY-ODRäBNIAõDWAõPODSTAWOWEõDZIAæYõPIERWSZYõoõWPROWADZENIEõDOõ PROBLEMATYKIõPRAWNEJõOCHRONYõÙRODOWISKAõDRUGIõoõPOLSKIEõPRA-WOõOCHRONYõÙRODOWISKAõoõZARYSõCZäÙCIõOGÊLNEJõ$ZIAæõ)õTWORZÞõDWAõ ROZDZIAæYõ/CHRONAõÙRODOWISKAõWõÙWIETLEõNIEKTÊRYCHõPODSTAWO-WYCHõDOKUMENTÊWõIõSTRATEGIIõDZIAæANIAõ/.:õORAZõ2OLAõPOLITYKIõ IõPRAWAõWõZARZÞDZANIUõOCHRONAõÙRODOWISKAõZõUWZGLäDNIENIEMõ NAUKOWYCHõ PODSTAWõ TEGOõ ZARZÞDZANIAõ OPARTYCHõ NAõ DOKUMEN-TACHõ/.: õNATOMIASTõDZIAæõ))õTOõTRZYõROZDZIAæYõ0RAWOõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõJEGOõCECHYõSTRUKTURAõIõNIEKTÊREõPODSTAWOWEõUSTALE- NIAõTERMINOLOGICZNEõ'æÊWNEõSKæADNIKIõOBOWIÞZUJÞCEGOõPORZÞD-KUõPRAWNEGOõWõDZIEDZINIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõZEõSZCZEGÊLNYMõ UWZGLäDNIENIEMõKOMPLEKSOWEJõREGULACJIõPRAWNEJõ5WAGIõNAõTE-MATõ UKSZTAæTOWANEGOõ Iõ OBOWIÞZUJÞCEGOõ OBECNIEõ POLSKIEGOõ PRA-WAõOCHRONYõÙRODOWISKAõORAZõWYNIKAJÞCEõZõNICHõWNIOSKIõNATURYõ METODYCZNEJõ COõ DOõ ORGANIZACJIõ PROCESUõ DYDAKTYCZNEGOõ Wõ ZA-KRESIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõOPARTEJõNAõPODSTAWACHõPRAWNYCH õ .AJNOWSZEõ WYDANIEõ PODRäCZNIKAõ 2õ 0ACZUSKIEGOõ JESTõ ZMODYê-KOWANÞõ Iõ SKRÊCONÞõ WERSJAõ PODRäCZNIKAõ WCZEÙNIEJSZEGOõ OSTAT-NIEõWYDANIEõZõõR õKTÊREGOõBUDOWAõOPIERAæAõSIäõNAõCZTERECHõ DZIAæACHõ  õ WPROWADZENIEõ DOõ PROBLEMATYKIõ PRAWNEJõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ROLAõ POLITYKIõ Iõ PRAWAõ Wõ OCHRONIEõ ÙRODOWISKAõ ORAZõ NOWEõGAæäZIEõWIEDZYõSæUßÞCEõTEJõOCHRONIEõEWOLUCJAõPOJäãõIõPO-GLÞDÊWõNAõTEMATõOCHRONYõÙRODOWISKAõWõ0OLSCEõPRAWOõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõ 5%õ Iõ PROCESõ PRZYSTOSOWYWANIAõ POLSKIEGOõ PRAWAõ DOõ STANDARDÊWõ 5%õ  õ PRAWOõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ oõ ZARYSõ CZäÙCIõ OGÊLNEJõ CECHYõ STRUKTURAõ PODSTAWOWEõ ZASADYõ Iõ FUNKCJEõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ PRAWNOUSTROJOWEõ PODSTAWYõ OCHRONYõ ÙRO-DOWISKAõWõ0OLSCEõ õPRAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõoõZARYSõCZäÙCIõ SZCZEGÊæOWEJõASPEKTõGOSPODARCZYõOCHRONYõPRAWNEJõÙRODOWISKAõ GOSPODAROWANIEõPOWIERZCHNIÞõZIEMIõIõZASOBAMIõSUROWCÊWõMINE- RALNYCHõOCHRONAõGRUNTÊWõROLNYCHõIõLEÙNYCHõORAZõGOSPODAROWA-NIEõZASOBAMIõLASÊWõIõZWIERZYNYõGOSPODAROWANIEõZASOBAMIõWÊDõ ÙRÊDLÞDOWYCHõIõÙRODOWISKAõMORSKIEGOõRACJONALNEõGOSPODAROWA-NIEõZASOBAMIõÙWIATAõROÙLINNEGOõIõZWIERZäCEGOõGOSPODAROWANIEõ ODPADAMIõ ORAZõ OCHRONAõ ZDROWIAõ LUDZKIEGOõ Iõ ÙRODOWISKAõ PRZEDõ

2/2011

SZKODLIWYMIõUCIÞßLIWOÙCIAMIõODPADÊWõASPEKTõSANITARNYõOCHRO- NYõPRAWNEJõÙRODOWISKAõOCHRONAõÙRODOWISKAõPRZEDõZANIECZYSZ-CZENIEMõ ZAGADNIENIAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ PRZEDõ SUBSTANCJAMIõ CHEMICZNYMIõOCHRONAõÙRODOWISKAõPRZEDõHAæASEMõIõWIBRACJAMIõ OCHRONAõ ÙRODOWISKAõ PRZEDõ PROMIENIOWANIEMõ ASPEKTõ ZACHO-WAWCZYõ OCHRONYõ PRAWNEJõ ÙRODOWISKAõ PARKIõ NARODOWEõ Iõ INNEõ OBSZARYõPRAWEMõCHRONIONEõTWORZÞCEõKRAJOWYõSYSTEMõOBSZARÊWõ CHRONIONYCHõOGRODYõZABYTKOWEõIõINNEõOBIEKTYõÙRODOWISKAõUZNA- NEõZAõDOBROõKULTURYõoõOGRODYõBOTANICZNEõIõZOOLOGICZNEõOCHRO-NAõGATUNKOWAõROÙLINõIõZWIERZÞTõPRAWNEõPODSTAWYõHUMANITARNEJõ OCHRONYõ ZWIERZÞTõ OCHRONAõ ÙRODOWISKAõ PRZEDõ NADZWYCZAJNYMIõ ZAGROßENIAMI  .AõPODRäCZNIKõPODõREDõ*ANAõ"OCIAõWYDõ õSKæADAõSIäõ õROZDZIAæÊWõ õ )õ õ:õROZWOJUõKONCEPCJIõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ ))õ õ0ODSTAWOWEõPOJäCIAõ õ )))õ õ0RZESæANKIõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ )6õ õ0RAWNOMIäDZYNARODOWEõASPEKTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ 6õ õ5WAGIõOõPOLSKIMõSYSTEMIEõREGULACJIõPRAWNEJõOCHRONYõÙRODO-WISKAõ õ 6)õ õ$ETERMINACJAõPOZAPRAWNAõ õ6))õ õ:õORGANIZACJIõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ6)))õ õ!DMINISTRACYJNOPRAWNEõFORMYõDZIAæAåõOCHRONNYCHõ õ )8õ õ0ODSTAWOWEõINSTYTUCJEõPRAWNEJõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ 8õ õ)NTERNALIZACJAõKOSZTÊWõZEWNäTRZNYCHõ õ 8)õ õ)NTERESõJEDNOSTKIõWõPRAWIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ8))õ õ$OSTäPõDOõINFORMACJIõ õ8)))õ õ/DPOWIEDZIALNOÙãõPRAWNAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ õ8)6õ õ3TANõPOLITYKIõWõOCHRONIE

/PRACOWANIEõ aæÊDZKIEmõ SKæADAõ SIäõ Zõ DWÊCHõ ZASADNICZYCHõ CZäÙCIõPIERWSZEJõZATYTUæOWANEJõa:AGADNIENIAõOGÊLNEmõIõDRUGIEJõ oõa2EGULACJEõSEKTOROWEmõ.AõCZäÙãõPIERWSZÞõSKæADAõSIäõõROZDZIA- æÊWõPOÙWIäCONYCHõKOLEJNOõZAGADNIENIOMõWPROWADZAJÞCYMõZA-SADOMõ OGÊLNYMõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ZARZÞDZANIUõ SPRA-WAMIõOCHRONYõÙRODOWISKAõINSTRUMENTOMõêNANSOWOõPRAWNYMõ ODPOWIEDZIALNOÙCIõPRAWNEJõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ#ZäÙãõDRUGAõ TOõõROZDZIAæÊWõOCHRONAõJAKOÙCIõÙRODOWISKAõIõPRAWOõEMISYJNEõ OCHRONAõ POWIETRZAõ ZAPOBIEGANIEõ Iõ USUWANIEõ SKUTKÊWõ

POWAß-2/2011

NYCHõAWARIIõIõPOSTäPOWANIEõZõSUBSTANCJAMIõCHEMICZNYMIõGOSPO-DAROWANIEõODPADAMIõGOSPODAROWANIEõWODAMIõÙRÊDLÞDOWYMIõ OCHRONAõ WÊDõ MORSKICHõ GOSPODAROWANIEõ ZASOBAMIõ GEOSFERYõ OCHRONAõ RÊßNORODNOÙCIõ BIOLOGICZNEJõ OCHRONAõ UßYTKOWAõ ZASO-BÊWõBIOSFERY "æAßEJõ7IERZBOWSKIõIõ"ARTOSZõ2AKOCZYõOPIERAJÞõSWOJEõPod-STAWYõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKA_{NAõCZTERECHõCZäÙCIACHõ} õ )õ õ7PROWADZENIEõDOõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ ))õõõ0ODSTAWOWEõINSTYTUCJEõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ õ )))õ õ/CHRONAõPOSZCZEGÊLNYCHõELEMENTÊWõÙRODOWISKAõ õ )6õ õ'OSPODAROWANIEõODPADAMIõ 7õCZäÙCIõPIERWSZEJõOMAWIAJÞõZAGADNIENIAõWSTäPNEõoõPOJä-CIEõÙRODOWISKAõIõJEGOõOCHRONYõPOJäCIAõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ IõJEGOõROZWÊJõÚRÊDæAõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõOCHRONAõÙRODO-WISKAõ Wõ PRAWIEõ MIäDZYNARODOWYMõ Iõ EUROPEJSKIMõ ORAZõ ZASADYõ PRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ#ZäÙãõ))õTOõÙRODKIõPRAWNO êNANSOWEõ OCHRONYõÙRODOWISKAõODPOWIEDZIALNOÙãõWõPRAWIEõOCHRONYõÙRODO- WISKAõIõORGANYõIõINSTYTUCJEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ#ZäÙãõSZCZEGÊæO-WAõTRZECIA õOBEJMUJEõOCHRONäõÙRODOWISKAõWõZAGOSPODAROWANIUõ PRZESTRZENNYMõIõPRZYõREALIZACJIõINWESTYCJIõOCHRONäõKOPALINõWÊDõ ZWIERZÞTõIõROÙLINõPROBLEMATYKäõPRAWAõEMISYJNEGOõORAZõOCHRONYõ PRZYRODYõ.ATOMIASTõCZäÙãõCZWARTAõPOÙWIäCONAõJESTõGOSPODARO-WANIUõODPADAMI

.Aõ KONIECõ CHCEMYõ WSPOMNIEãõ Oõ DWÊCHõ POZYCJACHõ MOßEõ NIEõ PODRäCZNIKOWYCHõ ALEõ Zõ PEWNOÙCIÞõ DYDAKTYCZNYCHõ 3Þõ TOõ

0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõ+ONWERSATORIA _{oraz Prawo ochrony}

ÙRODOWISKAõWõKAZUSACHõZEBRANYCHõPRZEZõ"õ2AKOCZEGO_õ0OMYSæõ

Konwersatoriów OPIERAõ SIä NAõ ZEBRANIUõ PODSTAWOWYCHõ AKTÊWõ

PRAWNYCHõ Zõ ZAKRESUõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ ZARÊWNOõ KRAJOWYCHõ JAKõIõPONADKRAJOWYCH õBÞDÚõWõCAæOÙCIõBÞDÚõWõNAJWAßNIEJSZYCHõ FRAGMENTACHõ .Aõ KONIECõ AUTORZYõ PUBLIKUJÞõ KILKANAÙCIEõ TESTÊWõ SPRAWDZAJÞCYCHõZNAJOMOÙãõPRZEDRUKOWANYCHõAKTÊWõNORMATYW-

NYCHõ+ONCEPCJAõKAZUSÊWõZEBRANYCHõPRZEZõ"õ2AKOCZEGOõTOõZARY-_{õ 7YDANIEõ)õZõõRõ}

_{õ *õ "Oãõ !õ #HAJBOWICZõ )õ "IAæOWÞSõ !õ (ARäßAõ Ûõ -IæKOWSKIõ 7ROCæAWõ} 

2/2011

SOWANIEõSTANÊWõFAKTYCZNYCHõZõRÊßNYCHõDZIAæÊWõPRAWNEJõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõWRAZõZõPRZEDSTAWIONYMõSTUDENTOWIõPYTANIEMõDOTY-CZÞCYMõROZWIÞZANIAõPRZEDSTAWIONEGOõZAGADNIENIA

õ#:%#(/3Û/7!#*!õ)õ2%05",)+!õ#:%3+!õ

0OCZÞTEKõ ZAINTERESOWANIAõ PROBLEMATYKÞõ PRAWNÞõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõWõBYæEJõ#ZECHOSæOWACJIõPRZYPADAõPODOBNIEõJAKõWõIN-NYCHõPAåSTWACHõ%UROPYõIõÙWIATAõNAõLATAõõ88õWIEKUõ:AZNACZYæõ SIäõONõPOJEDYNCZYMIõARTYKUæAMIõIõSTUDIAMIõWõPERIODYKACHõPRAW-NICZYCHõ ABYõ Wõ CZASEMõ DOPROWADZIãõ DOõ POZYCJIõ KSIÞßKOWYCHõ .AJWAßNIEJSZEõWõLATACHõõIõõUBIEGæEGOõSTULECIAõPOZYCJEõWIÞßÞõ SIäõ Zõ NAZWISKAMIõ :DEĖKAõ-ADARAõZõ0RAGI_{õ "OLESLAVAõ 0OSPIsILAõ}

Zõ"RNA_{õIõ*OZEFAõ+LAPAþAõZõ"RATYSæAWY}_{õÝADNAõZõPRZYWOæANYCHõ}

KSIÞßEKõNIEõMIAæAõJEDNAKõCHARAKTERUõPODRäCZNIKAõ

*AKõINFORMUJEõ:DENČKõ-ADARõZAGADNIENIAõPRAWNEõOCHRONYõ

ÙRODOWISKAõ BYæYõ NAJPIERWõ WYKæADANEõ NAõ 7YDZIALEõ 0RAWAõ 5NI-WERSYTETUõ+AROLAõWõ0RADZEõWõRAMACHõPRAWAõADMINISTRACYJNEGOõ POCZYNAJÞCõODõõRõ7õõRõZOSTAæOõDOõPROGRAMUõNAUCZANIAõ WæÞCZONEõSEMINARIUMõDOõWYBORU õOõZAGADNIENIACHõPRAWNYCHõ OCHRONYõÙRODOWISKAõAõODDZIELNYõWYKæADõZOSTAæõDOõTEGOõPROGRA-MUõWæÞCZONYõWõLATACHõõ.AõPOCZÞTKUõLATõõNAUCZANIEõPRAWAõ ÙRODOWISKAõZOSTAæOõUZNANEõZAõSAMOISTNYõWYKæADõKOåCZONYõEGZA- MINEMõALEõWõKATEDRZEõPRAWAõROLNICZYCHõSPÊæDZIELNIõPRODUKCYJ-NYCHõCOõAUTORõTENõOCENIAõJAKOõNIELOGICZNE õ7õDZIAæALNOÙCIõPU-BLIKACYJNEJõIõPEDAGOGICZNEJõNIEõMOßNAõBYæOõOKREÙLAãõZAGADNIEåõ PRAWNYCHõÙRODOWISKAõNAZWÞõPRAWAõÙRODOWISKAõPRAVOõèIVOTNIHOõ prostĜedi õPONIEWAßõCAæYõÊWCZESNYõKLIMATõNIEõSPRZYJAæõPOWSTA-_{õ :õ-ADARõýESKOSLOVENSKEõPRAVOõSTATNIõSPRAVAõAõèIVOTNIõPROSTĜediõ0RAHAõ} õTENßEõPravo socialistickych statĤ a peþEõOõèIVOTNIõPROSTĜediõ0RAHAõõ

_{õ "õ0OSPIsILõçIVOTNIõPROSTĜedi oþima pravnikaõ"RNOõõ}

_{õ *õ+LAPA} þõ0RAVOõNAõèIVOTNEõPROSTREDIEõAõPRAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõ"RATI-SLAVAõõ

_{õ :õ-ADARõ6ZNIKõAõVYVOJõPRAVAõèIVOTNIHOõPROSTĜedi v ýeske republiceõ;W=õ} 0RAVOõ Aõ èIVOTNIõ PROSTĜEDIõ 3BORNIKõ REFERATĤ z vČdecke konferenceõ 0RAHAõ õ Sõõ

2/2011

NIUõNOWEJõDZIEDZINYõPRAWNEJõTJõPRAWAõÙRODOWISKAõ$LATEGOõTAKõ WõDZIAæALNOÙCIõNAUKOWEJõJAKõIõDYDAKTYCZNEJõMOßNAõBYæOõPOSæUGI-WAãõSIäõJEDYNIEõNAZWÞõaZAGADNIENIAõPRAWNEõOCHRONYõIõTWORZENIAõ ÙRODOWISKAmõ PRAVNIõ OTAZKYõ OCHRANYõ Aõ TVORBYõ èIVOTNIHOõ PROST Ĝe-di _.

4EõDWAõPOJäCIAõOCHRONYõIõTWORZENIAõÙRODOWISKAõæÞCZYæYõSIäõ ZWYKLEõ Wõ NADRZäDNÞõ KATEGORIäõ PIECZYõ TROSKI õ Oõ ÙRODOWISKOõ oõ

peþEõOõèIVOTNIõPROSTĜedi WõJäZYKUõCZESKIõORAZõSTAROSTLIVOSTkõOõèIVOTNEõ prostredie WõJäZYKUõSæOWACKIMõ0ODõTAKIMõTEßõTYTUæEMõUKAZAæOõSIäõ

JEDNOõZõPIERWSZYCHõOPRACOWAåõDYDAKTYCZNYCHõNAõ5NIWERSYTECIEõ +AROLAõWõ0RADZE_.

0Oõ aAKSAMITNEJõ REWOLUCJImõ ROKUõ õ PIERWSZAõ FALAõ LEGI-SLACJIõWõDZIEDZINIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõZAZNACZYæAõSIäõWõLATACHõ oõKIEDYõJESZCZEõWõRAMACHõ&EDERACJIõ#ZESKO 3æOWACKIEJõ ZOSTAæYõWYDANEõMINõUSTAWYõOõODPADACHõOõOCHRONIEõPOWIETRZAõ OõOCHRONIEõGLEBõOõÙRODOWISKUõOõOCHRONIEõPRZYRODYõIõKRAJOBRAZUõ 0ODRäCZNIKAõWTEDYõNIEõBYæOõAõJEGOõROLäõWõPEWNYMõZAKRESIEõPEæ- NIæYõTRZYõWYDANIAõõõIõ õZBIORUõPRZEPISÊWõOPATRZO- NYCHõKOMENTARZAMIõWPROWADZAJÞCYMIõ*AROSLAVAõ$ROBNIKAõIõ-I-LANAõ$AMOHORSKIEGO_{õ*AKõOCENIAJÞõKONTYNUATORZYõTEGOõDZIEæAõ} -ARTINõ3MOLEKõIõ4EREZAõ4ICHAõWõWYDANYMõWõLATACHõoõ TRZYTOMOWYMõ LICZÞCYMõ æÞCZNIEõ õ STRONõ ZBIORZEõ PRZEPISÊWõ

Zõ KOMENTARZAMIõ WPROWADZAJÞCYMI_{õ TENõ PIERWSZYõ ZBIÊRõ}

ZASTä- POWAæõWõOWYMõCZASIEõPODRäCZNIKõPRAWAõÙRODOWISKAõ!BYõZWERY-êKOWAãõTENõPOGLÞDõSPÊJRZMYõNAõTRZECIEõWYDANIEõZBIORUõ*AROSLAVAõ $ROBNIKAõIõ-ILANAõ$AMOHORSKIEGOõZõõRõ*AKõPISZÞõAUTORZYõWEõ WSTäPIEõCELEMõTEJõPUBLIKACJIõNIEõBYæOõTYLKOõZEBRANIEõTEKSTÊWõPOD-STAWOWYCHõPRZEPISÊWõPRAWNYCHõKTÊREõNAõPOZIOMIEõUSTAWOWYMõ REGULUJÞõPROBLEMATYKäõOCHRONYõÙRODOWISKAõALEõJEDNOCZEÙNIEõICHõ _{õ 4AMßEõ}

_{õ 6õ&ABRYõ*õ$ROBNIKõ-õ(EGENBARTõETõALõPravni aspekty peþEõOõèIVOTNIõ} prostĜedi, 0RAHAõõ

_{õ *õ$ROBNIKõ-õ$AMOHORSKYõZakony k ochranČõèIVOTNIHOõPROSTĜedi a} pĜed-pisy souvisejici – Texty s uvodnimi komentaĜi, .AKLADATELSTVIõ#("ECKõõVYDANIõ 0RAHAõõõVYDANIõ0RAHAõõõVYDANIõ0RAHAõõ

_{õ -õ3MOLEKõ4õõ4ICHAõ0RAMENYõPRAVAõèIVOTNIHOõPROSTĜEDIõ6YBČr akualnich} znČni zakonĤ s uvodnimi komentaĜiõõDILõoõ/BECNAõþASTõ0RAHAõõõDILõoõ :VLAsTNIõþASTõ)õ0RAHAõõõDILõoõ:VLAsTNIõþASTõ))õ0RAHAõõ

2/2011

UPORZÞDKOWANIEõWõPOSTACIõPEWNEGOõSYSTEMUõTAKõABYõCZYTELNIKõ MÊGæõ LEPIEJõ ORIENTOWAãõ SIäõ Wõ CAæEJõ ROZLEGæOÙCIõ AKTÊWõ PRAWNYCHõ WõTEJõDZIEDZINIEõ+OMENTARZEõWPROWADZAJÞCEõuvodni

komenta-Ĝe õ MAJÞõ CZYTELNIKOMõ UæATWIãõ WæAÙCIWEõ ZROZUMIENIEõ PODSTAWYõ

IõCELUõOBOWIÞZUJÞCEJõREGULACJIõORAZõWSKAZAãõNAõWIäZIõWZAJEMNEõ MIEDZYõPOSZCZEGÊLNYMIõUSTAWAMIõ

7õPOWOæYWANYMõDZIELEõZARYSOWAæõSIäõJUßõPEWIENõSCHEMATõ UPORZÞDKOWANIAõ PROBLEMATYKIõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ !UTORZYõ UJäLIõõUSTAWõWõNASTäPUJÞCYMõUKæADZIEõ

õ )õ õ0ODSTAWYõPRAWNEõIõPODSTAWOWEõZASADYõPRAWAõOCHRONYõÙRO-DOWISKAõ  STRONICOWYõ KOMENTARZõ Iõ TEKSTYõ õ USTAWõ FRAG-MENTYõ+ONSTYTUCJIõIõ+ARTYõ0ODSTAWOWYCHõ0RAWõIõ7OLNOÙCIõ USTAWAõOõÙRODOWISKUõUSTAWAõOõPRAWIEõDOõINFORMACJIõOõÙRO-DOWISKU õ õ ))õ õ/RGANIZACJAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ STRONICOWYõKOMENTARZõ IõTEKSTYõõUSTAWõFRAGMENTYõUSTAWYõOõCENTRALNYCHõORGANACHõ ADMINISTRACJIõADMINISTRACJIõPOWIATOWEJõIõGMINNEJõUSTAWAõ Oõ #ZESKIEJõ )NSPEKCJIõ ×RODOWISKAõ USTAWAõ Oõ 0AåSTWOWYMõ &UNDUSZUõ×RODOWISKA õ

õ )))õ õ3PECYêCZNEõÙRODKIõOCHRONYõÙRODOWISKAõ STRONICOWYõKO-MENTARZõ ORAZõ TEKSTYõ õ USTAWõ BUDOWLANEJõ Oõ OCENACHõ OD- DZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõORAZõFRAGMENTYõUSTAWYõOõZDRO-WIU õ

õ )6õ õ/DPOWIEDZIALNOÙãõ EKOLOGICZNO PRAWNAõ  STRONICOWYõ KO-MENTARZõORAZõFRAGMENTYõõUSTAWõKODEKSUõKARNEGOõUSTAWYõ OõWYKROCZENIACHõKODEKSUõCYWILNEGO õ

õ 6õ õ/CHRONAõ KOMPONENTÊWõ ÙRODOWISKAõ Iõ EKOSYSTEMÊWõ  STRONICOWYõKOMENTARZõORAZõTEKSTYõõUSTAWõOõOCHRONIEõ POWIETRZAõ Oõ ADMINISTRACJIõ OCHRONYõ POWIETRZAõ Oõ OCHRO-NIEõ WARSTWYõ OZONOWEJõ WODNEJõ Oõ ADMINISTRACJIõ WODNEJõ OõOCHRONIEõZASOBÊWõGRUNTÊWõROLNYCHõOõLASACHõOõOCHRONIEõ PRZYRODYõIõKRAJOBRAZU õ

õ 6)õ õ/CHRONAõPRZEDõSZCZEGÊLNYMIõÚRÊDæAMIõZAGROßENIAõÙRODOWI- SKAõ STRONICOWYõKOMENTARZõORAZõTEKSTYõõUSTAWõOõODPA-DACHõIõATOMOWEJ õ

7õ DZIELEõ LICZÞCYMõ 8)))õ õ õ STRONõ KOMENTARZEõ WPROWA- DZAJÞCEõZAJMUJÞõõSTRONõIõZOSTAæYõNAPISANEõWõTYPOWYMõPODRäCZ- NIKOWYMõSTYLUõZõOMÊWIENIEMõMINõÚRÊDEæõICHõCHARAKTERUõPOD-STAWõZAæOßEåõWYJÙCIOWYCHõZASADõPRAWAõÙRODOWISKA

2/2011

4ENõ SPOSÊBõ PREZENTACJIõ ÚRÊDEæõ KONTYNUUJÞõ -ARTINõ 3MOLEKõ Iõ4EREZAõ4ICHAõTAKßEõPOPRZEDZAJÞCõKAßDYõZõROZDZIAæÊWõKOMENTA- RZEMõWPROWADZAJÞCYMõALEõDODATKOWOõWSKAZUJÞõNAõPOZYCJEõLITE-RATURYõINNEõAKTYõPRAWNEõZWIÞZANEõZõZAMIESZCZONYMIõWõZBIORZEõ ÚRÊDæAõPRAWAõMIäDZYNARODOWEGOõIõUNIJNEGOõORAZõNAõODPOWIED-NIEõSTRONYõINTERNETOWEõ

0IERWSZYMõ PODRäCZNIKIEMõ Wõ PEæNYMõ TEGOõ SæOWAõ ZNACZE-NIUõBYæOõTRZYTOMOWEõDZIEæOõPRACOWNIKÊWõNAUKOWYCHõ7YDZIAæUõ 0RAWAõ5NIWERSYTETUõ-ASARYKAõWõ"RNIEõOPRACOWYWANEõWõZMIE-NIAJÞCYMõSIäõSKæADZIEõAUTORSKIMõKTÊREGOõTRZONõSTANOWILIõ-ILANõ

0EKAREKõ)VANAõ0R

ĤCHOVAõ)LONAõ*ANþaĜOVAõIõ*ANAõ$UDOVAõWCZE-ÙNIEJõ UCZESTNICZYæõ TAKßEõ *ÊZEFõ #INGROsõ PÊÚNIEJõ ZAÙõ DOSZæAõ *ANAõ 4KAþIKOVA_. .ASTäPNYMõBYæõPODRäCZNIKõAUTORÊWõZWIÞZANYCHõZõ+ATEDRÞõ 0RAWAõ×RODOWISKAõ7YDZIAæUõ0RAWAõ5NIWERSYTETUõ+AROLAõWõ0RA-DZEõWõSKæADZIEõ-ILANõ$AMOHORSKYõKOORDYNATORõCAæOÙCIõIõAUTORõ ZNACZÞCYCHõCZäÙCIõDZIEæA õ*AROSLAVõ$ROBNIKõ-ARTINõ3MOLEKõ-I-CHALõ3OBOTKAõIõ6OJTČCHõ3TEJSKAL_. +IEROWNIKõZESPOæUõAUTORSKIEGOõ-ILANõ$AMOHORSKYõWYDAæõ RÊWNIEßõZWIäZæYõDWUJäZYCZNYõCZESKO ANGIELSKI õPODRäCZNIKõCZE-SKIEGOõPRAWAõÙRODOWISKAõWõSERIIõPREZENTUJÞCEJõPRAWOõCZESKIEõNAõ TLEõPRAWAõEUROPEJSKIEGO_.

_{õ )õ *ANþaĜOVAõ -õ 0EKAREKõ 0RAVOõ èIVOTNIHOõ PROSTĜedi. I. dil, -ASARYKOVAõ} 5NIVERZITAõ "RNOõ õ DRUGIEõ WYDANIEõ -õ 0EKAREKõ )õ 0RĤCHOVAõ *õ $UDOVAõ )õ*ANþaĜOVAõ*õ4KAþIKOVAõ0RAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi. I. dil, -ASARYKOVAõ5NIVE-RZITAõ0RAVNICKAõ&AKULTAõ"RNOõõ*õ#INGROsõ*õ$UDOVAõ)õ*AN þaĜOVAõ-õ0E-KAREKõ )õ 0RĤCHOVAõ 0RAVOõ èIVOTNIHOõ PROSTĜedi. 2. dil, -ASARYKOVAõ 5NIVERZITAõ "RNOõõDRUGIEõWYDANIEõ*õ$UDOVAõ)õ*ANþaĜOVAõ-õ0EKAREKõ)õ0RĤCHOVAõ 0RAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi. 2. dil, -ASARYKOVA 5NIVERZITAõ0RAVNICKAõ&AKULTAõ%DI-ce uþEBNICõþõõ"RNOõõ*õ#INGROsõ*õ$UDOVAõ)õ*ANþaĜOVAõ-õ0EKAREKõ )õ0RĤCHOVAõ0RAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi. 3. dil, -ASARYKOVAõ5NIVERZITAõ"RNOõõ DRUGIEõWYDANIEõ*õ$UDOVAõ)õ*ANþaĜOVAõ-õ0EKAREKõ)õ0RĤCHOVAõ0RAVOõèIVOT-niho prostĜedi, 3. dil, -ASARYKOVAõ5NIVERZITAõ0RAVNICKAõ&AKULTAõ%DICEõUþEBNICõ þõõ"RNOõõ

_{õ -ILANõ$AMOHORSKYõAõKOLEKTIVõ0RAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi. Pravnicke} uþeb-nice, õVYDANIõ#(õ"ECKõ0RAHAõõõVYDANIõ#(õ"ECKõ0RAHAõõõVYDA-NIõ#(õ"ECKõ0RAHAõõ

_{õ -õ$AMOHORSKYõýESKEõPRAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi – Czech Environmental} Law. Uþebni

pomĤCKAõPROõPROGRAMõ#ZECHõ,EGALõ3YSTEMõINõ%UROPEANõ#ONTEXTõ5NI-2/2011

.AõUWAGäõZASæUGUJEõTAKßEõWYDANYõJAKOõPODRäCZNIKõ7STåPõ

DOõPRAWAõÙRODOWISKAõAUTORSTWAõ-ILANAõ+INDLAõIõ/NDĜEJAõ$AVIDAõ

ZWIÞZANYCHõZõUNIWERSYTETEMõWõ0ILZNIE_{õ*ESTõTOõPODRäCZNIKõDOÙãõ}

NIETYPOWYõ PONIEWAßõ OBEJMUJEõ WYæÞCZNIEõ PROBLEMATYKäõ PRAWAõ PRYWATNEGOõPODCZASõGDYõPOWSZECHNIEõWIADOMOõßEõPRAWOõÙRO-DOWISKAõTOõDOMENAõPRAWAõADMINISTRACYJNEGO

7IELCEõ ZNACZÞCEõ DLAõ NAUKIõ Iõ DYDAKTYKIõ OCHRONYõ PRZYRODYõ JESTõ OBSZERNEõ LICZÞCEõ õ STRONõ DZIEæOõ 6OJTČCHAõ 3TEJSKALAõ ZA-TYTUæOWANEõ 7STåPõ DOõ REGULACJIõ PRAWNEJõ OCHRONYõ PRZYRODYõ Iõ

TRO-SKIõOõRÊàNORODNOÙäõBIOLOGICZNß_{õ:WRÊãMYõUWAGäõNAõJEGOõUKæADõ}

WõCZTERECHõCZäÙCIACHõ

õ )õ õ7PROWADZENIEõ DOõ REGULACJIõ PRAWNEJõ OCHRONYõ PRZYRODYõ IõTROSKIõOõRÊßNORODNOÙãõBIOLOGICZNÞõSõo õ

õ ))õ õ0RAWOõMIäDZYNARODOWEõSõo 

õ )))õ õ%UROPEJSKIEõPRAWOõWSPÊLNOTOWEõSõo  õ )6õ õ0RAWOõCZESKIEõSõo 

/BJAWIæOõ SIäõ Wõ NIMõ TOõ NOWOCZESNEõ UJäCIEõ POLEGAJÞCEõ NAõ TYMõßEõPOõTEORETYCZNYMõWPROWADZENIUõNASTäPUJEõTRIADAõPRAWOõ MIäDZYNARODOWEõoõPRAWOõUNIJNEõoõPRAWOõKRAJOWEõ7ARTOõZWRÊ- CIãõUWAGäõIßõTAKÞõSAMÞõSYSTEMATYKäõPRZYJäLIõWõSWOIMõPODRäCZNI-KUõPOLSCYõAUTORZYõ*õ*ENDROÙKAõIõ-õ"ARõ

7PRAWDZIEõ OPRACOWANIEõ 6OJTČCHAõ 3TEJSKALAõ NIEõ JESTõ POD- RäCZNIKIEMõPRAWAõÙRODOWISKAõALEõMERYTORYCZNIEõJESTõPODRäCZNI-KIEMõPRAWAõOCHRONYõPRZYRODYõ

.AõPODRäCZNIKACHõNIEõKOåCZÞõSIäõOPRACOWANIAõMAJÞCEõCHA-RAKTERõ DYDAKTYCZNYõ -AMYõ TUõ NAõ UWADZEõ Zbiór praktycznych

PRZYKÞADÊWõZõPRAWAõÙRODOWISKAõAUTORSTWAõPRACOWNIKÊWõNAUKO-WYCHõ+ATEDRYõ0RAWAõ×RODOWISKAõ7YDZIAæUõ0RAWAõ5NIWERSYTETUõ +AROLAõWõ0RADZEõWõWYDANIUõPIERWSZYMõ-ILANAõ$AMOHORSKIE-GOõ *AROSLAVAõ $ROBNIKAõ -ICHALAõ 3OBOTKIõ Iõ 6OJTČCHAõ3TEJSKALA_õ

VERZITAõ+ARLOVAõVõ0RAZEõ0RAVNICKAõFAKULTAõõDRUGIEõWYDANIEõõ _{õ -õ+INDLõ/õ$AVIDõPravnicke uþEBNICEõ5VODõDOõPRAVAõèIVOTNIHOõPROSTĜedi.} 3OUKROMOPRAVNIõASPEKTYõOCHRANYõèIVOTNIHOõPROSTĜediõ6YDAVATELSTVIõAõNAKLADA-TELSTVIõ!LEsõýenČKõSRõOõ0LZEåõõ

_{õ 6õ3TEJSKALõUvod do pravni upravy ochrany pĜirody a peþEõOõBIOLOGICKOUõ} rozmanitostõ0RAHAõõ

_{õ -õ$AMOHORSKYõ*õ$ROBNIKõ-õ3OBOTKAõ6õ3TEJSKALõ3BIRKAõPRAKTICKYCHõ} pĜikladĤõZõPRAVAõèIVOTNIHOõPROSTĜedi, !30)õ0UBLISHINGõ0RAHAõõ

2/2011

WõWYDANIUõDRUGIMõPOSZERZONYMõOõAUTORSTWOõ-ARTINYõ&RANKOVEJõ Iõ+AROLINYõçAKOVSKIEJ_.

.IECOõINNYõCHARAKTERõMAõ:BIÊRõPRZYKÞADÊWõIõORZECZEæõDOTY-CZßCYCHõPRAWAõÙRODOWISKAõ AUTORSTWAõ ZWIÞZANYCHõ Zõ

5NIWERSYTE-TEMõ-ASARYKAõWõ"RNIEõ*ANAõ"AHYLkAõ,ENKIõ"AHYLkOVEJõIõ4OMAsAõ Kocourka_.

:WRÊãMYõ WRESZCIEõ UWAGäõ NAõ PRAKTYCZNYõ PRZEWODNIKõ POõ PRAWIEõ ÙRODOWISKAõ 5NIIõ %UROPEJSKIEJõ AUTORSTWAõ %VYõ

+RUèIKO-VEJõ %VYõ !DAMOVEJõ Iõ *ANAõ +OMARKA_{õ KIEROWANYõ PRZEZõ AUTORÊWõ}

PRZEDEõWSZYSTKIMõDOõSTUDENTÊWõSZKÊæõWYßSZYCHõZWæASZCZAõWY-DZIAæÊWõPRAWAõ7õZWIäZæEJõFORMIEõWõPODZIALEõPOPRZEDZONYMõ CHARAKTERYSTYKÞõ5NIIõ%UROPEJSKIEJõIõUNIJNEGOõPRAWAõÙRODOWISKA õ NAõ PRZEPISYõ HORYZONTALNEõ Iõ SZCZEGÊLNEõ PREZENTUJEõ PODSTAWOWEõ AKTYõUNIJNEõORAZõOMÊWIENIEõNAJWAßNIEJSZYCHõORZECZEåõ%UROPEJ-SKIEGOõ4RYBUNAæUõ3PRAWIEDLIWOÙCIõ

0RZECHODZÞCõ DOõ ROZWAßAåõ MERYTORYCZNYCHõ SPÊJRZMYõ NAõ KONCEPCJäõ DYDAKTYCZNÞõ PREZENTOWANÞõ Wõ PODRäCZNIKACHõ CZE- SKICHõZACZYNAJÞCõODõSTARSZEGOõPODRäCZNIKAõBRNEåSKIEGOõWõAKTU-ALNYCHõWYDANIACHõ#ZäÙãõPIERWSZAõLICZÞCAõõSTRONYõSKæADAõSIäõ ZõDZIEWIäCIUõNASTäPUJÞCYCHõROZDZIAæÊWõ)õ0OJäCIAõPODSTAWOWEõ ))õ 0RAWOõ Aõ ÙRODOWISKOõ PRAWOõ ÙRODOWISKAõ )))õ :ASADYõ PRAWAõ ÙRODOWISKAõ )6õ )NSTYTUCJONALNEõ ZAPEWNIENIEõ OCHRONYõ ÙRODOWI- SKAõORAZõPODMIOTYõPRAWAõÙRODOWISKAõ6õ&ORMYõDZIAæANIAõADMI- NISTRACJIõPUBLICZNEJõWõDZIEDZINIEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ6)õ5DO-STäPNIANIEõ INFORMACJIõ Oõ ÙRODOWISKUõ 6))õ 0REWENCJAõ Wõ PRAWIEõ ÙRODOWISKAõ 6)))õ /DPOWIEDZIALNOÙãõ Wõ PRAWIEõ ÙRODOWISKAõ )8õ 7æASNOÙãõPRZEDSIäBIORCZOÙãõAõÙRODOWISKOõ#ZäÙãõDRUGAõLICZÞCAõ õSTRONõSKæADAõSIäõZõJEDENASTUõNASTäPUJÞCYCHõROZDZIAæÊWõ õ )õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõPOWIETRZAõ õ ))õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõWÊDõ õ )))õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõGLEBõ _{õ -ILANõ$AMOHORSKYõAõKOLEKTIVõ3BIRKAõPRAKTICKYCHõP} ĜikladĤõZõPRAVAõèIVOT-niho prostĜedi, õAKTUALIZOVANEõVYDANIõ7OLTERSõ+LUWERõý2õ0RAHAõõ

_{õ *õ"AHYLkõ,õ"AHYLkOVAõ4õõ+OCOUREKõPĜiklady a judikatura z prava} šivotni-ho prostĜedi, .AKLADATELSTVIõ,EGESõSRõOõ%DICEõ3TUDENTõ0RAHAõõ

_{õ %õ+RUèIKOVAõ%õ!DAMOVAõ*õ+OMAREKõ0RAVOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi} Evrop-skych spoleþenstvi. Prakticky prĤvodceõ0RAHAõõ

2/2011

õ )6õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõPRZYRODYõIõKRAJOBRAZUõ õ 6õõõ/CHRONAõGATUNKÊWõDZIKOõßYJÞCYCHõZWIERZÞTõIõDZIKOõROSNÞ-CYCHõROÙLINõWõRAMACHõHANDLUõMIäDZYNARODOWEGOõ õ 6)õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõZWIERZÞTõPRZEDõZNäCANIEMõSIäõNADõ NIMIõ õ6))õõõ0RAWNYõREßIMõæOWIECTWAõ õ6)))õõõ0RAWNAõOCHRONAõRYBõGOSPODARKIõSTAWOWEJõIõWYKONYWANIAõ PRAWAõRYBACKIEGOõ õ )8õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõPSZCZÊæõ õ 8õõõ0RAWNAõOCHRONAõLASÊWõ õ 8)õõõ0RAWNYõREßIMõOCHRONYõZABYTKÊWõKULTURYõ #ZäÙãõTRZECIAõLICZÞCAõõSTRONõSKæADAõSIäõZõSIEDMIUõNASTä-PUJÞCYCHõROZDZIAæÊWõ õ õõõ2EGULACJAõPRAWNAõPOSTäPOWANIAõZõODPADAMIõ

õ õõõ/CHRONAõ ÙRODOWISKAõ PRZYõ POSTäPOWANIUõ Zõ SUBSTANCJAMIõ CHEMICZNYMIõ

õ õõõ/CHRONAõÙRODOWISKAõIõZDROWIAõPRZEDõNIEPOßÞDANYMIõSKUT-KAMIõPROMIENIOWANIAõJONIZUJÞCEGOõIõENERGIIõJÞDROWEJõ õ õõõ/CHRONAõ ÙRODOWISKAõ PRZYõ ZAGOSPODAROWYWANIUõ

PO-WIERZCHNIõZIEMI

õ õõõ/CHRONAõÙRODOWISKAõWõROLNICTWIEõ

õ õõõ/CHRONAõ ÙRODOWISKAõ PRZYõ WYKORZYSTYWANIUõ ZASOBÊWõ KO-PALNYCHõ

õ õõõ:DROWEõWARUNKIõßYCIAõ

4RZYõ CZäÙCIõ PODRäCZNIKAõ BRNEåSKIEGOõ LICZÞõ æÞCZNIEõ õ STRONõ 0ODZIAæõ MATERIIõ MIäDZYõ CZäÙCIAMIõ JESTõ KLAROWNYõ CZäÙãõ PIERWSZAõ TOõ ZAGADNIENIAõ OGÊLNEõ CZäÙãõ DRUGAõ TOõ OCHRONAõ KOM- PONENTÊWõÙRODOWISKAõCZäÙãõTRZECIAõTOõOCHRONAõPRZEDõODDZIAæY-WANIAMIõNAõÙRODOWISKOõ)STOTNEõWõPODRäCZNIKUõBRNEåSKIMõJESTõ WYODRäBNIENIEõOCHRONYõPSZCZÊæõORAZõUJäCIEõWõSAMODZIELNYMõROZ-DZIALEõOCHRONYõZABYTKÊWõKULTURYõKTÊRÞõAUTORZYõCZESCYõAõTAKßEõ SæOWACCY õZALICZAJÞõDOõDZIEDZINYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ

+ONCEPCJAõ PODRäCZNIKAõ PRASKIEGOõ JESTõ NIECOõ ODMIENNAõ ODõ BRNEåSKIEGOõ:ESPÊæõAUTORSKIõKIEROWANYõPRZEZõ-ILANAõ$AMOHOR-SKIEGOõ Wõ JEDNOTOMOWYMõ DZIELEõ LICZÞCYMõ Wõ OSTATNIMõ WYDANIUõ õSTRONõPRZYJÞæõPODZIAæõNAõCZEÙãõOGÊLNÞõIõSZCZEGÊLNÞõ.AõCZäÙãõ OGÊLNÞõPRAWAõÙRODOWISKAõSKæADAõSIäõPIäãõROZDZIAæÊWõ

2/2011

õ ))õõõ0RAWOõ ÙRODOWISKAõ UWAGIõ WPROWADZAJÞCEõ Iõ ROZWÊJõ HISTO-RYCZNYõPRZEDMIOTõIõSYSTEMõÚRÊDæAõINSTRUMENTYõOCHRONNEõ PODSTAWYõKONSTYTUCYJNEõZASADYõPODSTAWOWEõOCHRONAõÙRO-DOWISKAõIõWæASNOÙã õ

õ )))õõõ/RGANIZACJAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ

õ )6õõõ/DPOWIEDZIALNOÙãõPRAWNAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ

õ 6õõõ/CHRONAõ ÙRODOWISKAõ Wõ PRAWIEõ MIäDZYNARODOWYMõ Iõ UNIJ-NYMõ#ZäÙãõSZCZEGÊLNAõZOSTAæAõUJäTAõWõKOLEJNYCHõCZTERECHõ ROZDZIAæACHõ õ 6)õõõ×RODKIõOCHRONYõÙRODOWISKAõPLANOWANIEõPRZESTRZENNEõOCE-NYõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõZINTEGROWANAõPREWENCJAõ IõOBNIßANIEõPOZIOMUõZANIECZYSZCZENIAõINFORMACJAõIõUCZEST-NICTWOõSPOæECZEåSTWAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKA õ õ6))õõõ/CHRONAõKOMPONENTÊWõÙRODOWISKAõIõEKOSYSTEMÊWõPOWIE-TRZAõIõWARSTWYõOZONOWEJõ:IEMIõWODYõGLEBYõLASUõPRZYRODYõ IõKRAJOBRAZUõÙWIATAõROÙLINNEGOõIõZWIERZäCEGO õ

õ6)))õõõ/CHRONAõ PRZEDõ ÚRÊDæAMIõ ZAGROßENIAõ ÙRODOWISKAõ ODPADYõ Iõ OPAKOWANIAõ PROMIENIOWANIEõ HAæASõ Iõ WIBRACJEõ ORGANI-ZMYõ GENETYCZNIEõ ZMODYêKOWANEõ SUBSTANCJEõ Iõ PREPARATYõ CHEMICZNEõKLäSKIõßYWIOæOWE õ

õ )8õõõ2EGULACJAõ PRAWNAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ Wõ RAMACHõ INNYCHõ DZIAæALNOÙCIõLUDZIõOCHRONAõZDROWIAõTROSKAõOõZABYTKIõKUL-TURYõGÊRNICTWOõROLNICTWOõENERGETYKAõKOMUNIKACJA  2ÊßNICAõMIäDZYõUJäCIEMõBRNEåSKIMõIõPRASKIMõPOLEGAõMINõ NAõTYMõßEõTZWõHORYZONTALNEõINSTRUMENTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ AUTORZYõBRNEåSCYõZALICZAJÞõDOõCZäÙCIõOGÊLNEJõAUTORZYõCZESCYõDOõ SZCZEGÊLNEJ

:WRACAõ UWAGäõ PODEJÙCIEõ AUTORÊWõ PRASKICHõ DOõ MIäDZYNA-RODOWEGOõ Iõ UNIJNEGOõ PRAWAõ ÙRODOWISKAõ 0OÙWIäCAJÞõ TEMUõ OD-RäBNYõ ROZDZIAæõ 6õ PODRäCZNIKAõ LICZÞCYõ õ STRONYõ õ CAæOÙCI õ ALEõ TEõ ROZWAßANIAõ POJAWIAJÞõ SIäõ TAKßEõ Wõ KOLEJNYCHõ ROZDZIAæACHõ SKæADAJÞCYCHõSIäõNAõCZäÙãõSZCZEGÊLNÞõ0OSæUßYMYõSIäõPRZYKæADEMõ ODDZIAæUõõa/CHRONAõPRZYRODYõIõKRAJOBRAZUmõAUTORSTWAõ6OJTČCHAõ 3TEJSKALAõWõROZDZIALEõ6))õ+ONSTRUKCJAõODDZIAæUõõJESTõNASTäPUJÞ-CAõõ0RZYCZYNYõCELõIõROZWÊJõREGULACJIõPRAWNEJõSõo õ õ $OKUMENTYõ PRAWNOMIäDZYNARODOWEõ Sõ o õ õ 2EGULACJAõPRAWNAõWõ5NIIõ%UROPEJSKIEJõSõo õõØRÊDæAõ

REGULACJIõPRAWNEJõWõ2EPUBLICEõ#ZESKIEJõSõo õõ0RZED-2/2011

MIOTõÙRODKIõIõGæÊWNEõKIERUNKIõREGULACJIõPRAWNEJõSõo õ õ/RGANIZACJAõOCHRONYõPRZYRODYõSõo õ*ESTõTOõZNANYõ JUßõZõINNYCHõPRACõTEGOõAUTORAõPODZIAæõMATERIIõWEDæUGõTRIADYõPRA- WOõMIäDZYNARODOWEõoõPRAWOõUNIJNEõoõPRAWOõCZESKIEõALEõPROWA-DZONYõWõRAMACHõROZDZIAæUõCZäÙCIõSZCZEGÊLNEJõPODRäCZNIKA

2OZWAßANIAõ NADõ DYDAKTYKÞõ PRAWAõ ÙRODOWISKAõ Wõ 2EPU-BLICEõ#ZESKIEJõZAKOåCZYMYõZWIäZæÞõPREZENTACJÞõDWÊCHõZBIORÊWõ PRZYKæADÊWõZACZYNAJÞCõODõLICZÞCEGOõõSTRONõZBIORUõAUTORSTWAõ PRACOWNIKÊWõ+ATEDRYõ0RAWAõ×RODOWISKAõ7YDZIAæUõ0RAWAõ5NI-WERSYTETUõ+AROLAõWõ0RADZEõ7õDRUGIMõWYDANIUõZõõRõAUTORZYõ PRZYJäLIõNASTäPUJÞCYõUKæADõ õ )õõõ:ASADYõPOJäCIAõIõZAæOßENIAõPRAWAõÙRODOWISKAõ õ ))õõõ/RGANYõOCHRONYõÙRODOWISKAõIõICHõKOMPETENCJE õ )))õ õõ0RAWOõDOõINFORMACJIõOõÙRODOWISKUõ õ )6õõõ5DZIAæõSPOæECZEåSTWAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ õ 6õõõ/DPOWIEDZIALNOÙãõPRAWNAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ õ 6)õõõ)NSTRUMENTYõHORYZONTALNEõOCHRONYõÙRODOWISKAõ !õ0LANOWANIEõPRZESTRZENNEõ "õ/CENYõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõ #õ:INTEGROWANAõPREWENCJAõIõKONTROLAõZANIECZYSZCZEåõ õ6))õõõ/CHRONAõPOWIETRZAõ õ6)))õõõ/CHRONAõWÊDõ õ )8õõõ/CHRONAõGLEBYõ õ 8õõõ/CHRONAõLASUõ õ 8)õõõ/CHRONAõPRZYRODYõIõKRAJOBRAZUõ õ8))õõõ/CHRONAõROÙLINõIõZWIERZÞTõ õ8)))õõõ0OSTäPOWANIEõZõODPADAMIõIõOPAKOWANIAMIõ õ8)6õõõ/CHRONAõPRZEDõPOZOSTAæYMIõÚRÊDæAMIõZAGROßENIAõÙRODOWI-SKAõ PROMIENIOWANIEõ HAæASõ Iõ WIBRACJEõ ORGANIZMYõ GENE-TYCZNIEõZMODYêKOWANEõSUBSTANCJEõIõPREPARATYõCHEMICZNEõ AWARIEõKLäSKIõßYWIOæOWE õ

+AßDYõROZDZIAæõAõWõROZDZIALEõ6)õPODROZDZIAæ õMAõIDENTYCZ- NÞõKONSTRUKCJäõ0OõKILKUNASTUõPYTANIACHõKONTROLNYCHõAUTORõROZ-DZIAæUõ WSKAZUJEõ NAõ ODNOÙNEõ PRZEPISYõ PRAWNEõ ZAWSZEõ CZESKIEõ AõJAKõTRZEBAõTOõTAKßEõMIäDZYNARODOWEõIõUNIJNE õPOõCZYMõNASTä-PUJEõKILKAõPRZYKæADÊWõPRAKTYCZNYCHõæÞCZNIEõWõDZIELEõZNAJDUJEõ SIäõõPRZYKæADÊW õZõREGUæYõINSPIROWANYCHõKONKRETNYMIõSPRAWA-MIõORAZõPOõKILKAõPYTAåõDOõKAßDEGOõPRZYKæADUõROZDZIAæõKOåCZYõ

2/2011

SIäõWSKAZANIEMõNAõWYBRANEõORZECZNICTWOõSÞDÊWõCZESKICHõAõJAKõ TRZEBAõTAKßEõMIäDZYNARODOWYCHõIõUNIJNYCH õ0OõTYCHõCZTERNASTUõ ROZDZIAæACHõNASTäPUJEõWYKAZõWYKORZYSTANEJõIõZALECANEJõLITERATU- RYõõPOZYCJIõALEõWõOGÊLEõJESTõICHõWIäCEJõPONIEWAßõWõPOSZCZE- GÊLNYCHõROZDZIAæACHõAUTORZYõWSKAZUJÞõIõNAõINNEõNIEUJäTEõWõWYKA-ZIEõOGÊLNYM õORAZõWSKAZANIEõNAõõÚRÊDEæõINTERNETOWYCHõ$ZIEæOõ KOåCZYõ OPRACOWANYõ PRZEZõ -ILANAõ $AMOHORSKIEGOõ NAõ oõ 3æOWNICZEKõ PODSTAWOWYCHõ POJäãõ Zõ DZIEDZINYõ PRAWAõ ÙRODOWI-SKAõZAWIERAJÞCYõZWIäZæEõZDEêNIOWANIEõõPOJäãõODõautovraku

NAõPOTRZEBYõGOSPODAROWANIAõODPADAMI õDOõèIVOTNIHOõPROSTĜedi

WõBRZMIENIUõDEêNICJIõUSTAWOWEJ õ

$LAõ ZILUSTROWANIAõ KONCEPCJIõ DYDAKTYCZNEJõ AUTORÊWõ ZBIORUõ POSæUßYMYõSIäõDWOMAõPRZYKæADAMIõ:õROZDZIAæUõ)õAUTORSTWAõ-I-LANAõ $AMOHORSKIEGOõ WYBIERAMYõ PRZYKæADõ NRõ õ -IASTOõ CZESKIEõ POSIADAJÞCEõSTATUTõAõTYMõSAMYMõOSOBOWOÙãõPRAWNÞ õWYSTÞPI- æOõDOõSÞDUõZõPOWÊDZTWEMõPRZECIWKOõ2EPUBLICEõ#ZESKIEJõZARZU-CAJÞCõNARUSZENIEõPODSTAWOWEGOõPRAWAõDOõÙRODOWISKAõZõARTõõ

USTõõ+ARTYõ0ODSTAWOWYCHõ0RAWõIõ7OLNOÙCIõBäDÞCEJõCZäÙCIÞõKON-STYTUCYJNEGOõPORZÞDKUõ2EPUBLIKIõ#ZESKIEJ_{õ-IASTOõZARZUCAõßEõ}

PAåSTWOõ TOLERUJEõ PRZEKRACZANIEõ STANDARDÊWõ IMISYJNYCHõ Iõ EMI-SYJNYCHõ DALEJõ MIASTOõ PRZEDSTAWIAõ OPINIEõ Zõ DZIEDZINYõ OCHRONYõ ZDROWIAõHIGIENYõMETEOROLOGIIõIõOCHRONYõÙRODOWISKAõDOMAGAJÞCõ SIäõPODJäCIAõPRZEZõPAåSTWOõKONKRETNYCHõPRZEDSIäWZIäãõZMIERZA-JÞCYCHõDOõZACHOWANIAõSTANDARDÊWõ.AõTLEõTEGOõPRZYKæADUõAUTORõ STAWIAõSTUDENTOWIõCZTERYõPYTANIAõ

õ oõ õOCEåõ SZANSEõ MIASTAõ NAõ SUKCESõ Wõ POSTäPOWANIUõ PRZEDõ SÞ-DEMõ

õ oõ õPRZEANALIZUJõ Täõ SPRAWäõ PRZYõ ZAæOßENIUõ ßEõ Zõ POWÊDZTWEMõ WYSTäPUJEõBURMISTRZõMIASTAõJAKOõPRYWATNAõOSOBAõêZYCZNAõ õ oõ

õJAKIMIõINNYMIõNIßõSÞDOWEõÙRODKAMIõMOßNAõDOMAGAãõSIäõRE-ALIZACJIõPRAWAõDOõÙRODOWISKAõ

õ oõ õJAKIEõ PRZEPISYõ PRAWAõ MIäDZYNARODOWEGOõ Iõ UNIJNEGOõ OBO-WIÞZUJÞõ BEZPOÙREDNIOõ Wõ 2EPUBLICEõ #ZESKIEJõ Iõ JAKIEõ TOõ MAõ znaczenie?

_{õ 4ENõARTõõWõUSTõõSTANOWIõ+AèDYõMAõPRAVOõNAõPĜIZNIVEõèIVOTNIõPROSTĜedi} +AßDYõMAõPRAWOõDOõKORZYSTNEGOSPRZYJAJÞCEGOõÙRODOWISKA õ

2/2011

$RUGIõ PRZYKæADõ ZACZERPNIEMYõ Zõ ROZDZIAæUõ 8)6õ Wõ OPRACO- WANIUõ+AROLINYõçAKOVSKIEJõ0RZYKæADõNRõõPODAJEõßEõSPÊæKAõZO- STAæAõUKARANAõPRZEZõ#ZESKÞõ)NSPEKCJäõ×RODOWISKAõKARÞõPIENIäß-NÞõZAõUPRAWIANIEõBEZõPOZWOLENIAõGENETYCZNIEõZMODYêKOWANEJõ KUKURYDZYõ3PÊæKAõWNIOSæAõODWOæANIEõARGUMENTUJÞCõßEõZGOD-NIEõZõUSTAWÞõZAWIADOMIæAõ-INISTERSTWOõ×RODOWISKAõOõZAMIARZEõ UPRAWYõKUKURYDZYõGENETYCZNIEõZMODYêKOWANEJõIõPOõZAWIADO-MIENIUõROZPOCZäæAõJEJõUPRAWäõ-INISTERSTWOõODDALIæOõODWOæANIEõ IõUTRZYMAæOõWõMOCYõDECYZJäõKARNÞõ.AõTLEõTEGOõPRZYKæADUõAUTOR-KAõSTAWIAõSTUDENTOWIõPIäãõPYTAåõ õ oõ õCZYõSPÊæKAõMUSIAæAõMIEãõPOZWOLENIEõCZYõWYSTARCZYæOõZA-WIADOMIENIEõ õ oõ õCZYõORGANYõADMINISTRACJIõDZIAæAæYõPRAWIDæOWOõ

õ oõ õCZYõ )NSPEKCJAõ MOGæAõ ZOBOWIÞZAãõ SPÊæKäõ DOõ LIKWIDACJIõ UPRAWYõ

õ oõ õCOõBYõSIäõZMIENIæOõGDYBYõUPRAWäõPROWADZIæAõOSOBAõêZYCZ-NAõNIEBäDÞCAõPRZEDSIäBIORCÞõ

õ oõ õJAKIEõMOGæOBYõMIEãõZNACZENIEõTOõGDYBYõCHODZIæOõOõORGA-NIZMõ GENETYCZNIEõ ZMODYêKOWANYõ ZAPISANYõ DOõ REJESTRUõ WARUNKUJÞCEGOõWPROWADZENIEõGOõDOõOBROTUõ .IECOõINNYõJESTõZBIÊRõAUTORÊWõWSPÊæPRACUJÞCYCHõZõ+ATEDRÞõ 0RAWAõ×RODOWISKAõIõ0RAWAõ'RUNTOWEGOõ7YDZIAæUõ0RAWAõ5NI-WERSYTETUõ-ASARYKAõWõ"RNIEõ$ZIEæOõLICZÞCEõõSTRONõZOSTAæOõ PODZIELONEõNAõDWANAÙCIEõROZDZIAæÊWõROZDZIAæYõoõOBEJMUJÞõ ZAGADNIENIAõCZäÙCIõOGÊLNEJõROZDZIAæYõoõCZäÙCIõSZCZEGÊLNEJ õ õ õõõõ0OJäCIAõPODSTAWOWEõUMOCOWANIEõKONSTYTUCYJNEõIõORGANI-ZACJAõ õ õõõõ0RAWOõDOõINFORMACJIõOõÙRODOWISKUõ õ õõõõ5DZIAæõSPOæECZEåSTWAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ õ õõõõ/CENYõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõ õ õõõõ0OZOSTAæEõHORYZONTALNEõINSTRUMENTYõOCHRONYõÙRODOWISKAõ ZINTEGROWANAõ KONTROLAõ ZANIECZYSZCZEåõ POSTäPOWANIAõ PROWADZONEõNAõPODSTAWIEõUSTAWYõBUDOWLANEJ õ

õ õõõõ/DPOWIEDZIALNOÙãõPRAWNAõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõ õõ õõ/CHRONAõPOWIETRZAõ

õõ õõõ/CHRONAõWÊDõ õõ õõõ/CHRONAõLASUõIõGLEBYõ

2/2011

õõõõõ/CHRONAõPRZYRODYõIõKRAJOBRAZUõ

õõõõõ0OSTäPOWANIEõZõODPADAMIõIõOPAKOWANIAMI

õõõõõ/CHRONAõ PRZEDõ INNYMIõ ÚRÊDæAMIõ ZAGROßENIAMIõ ÙRODOWI-ska. +AßDYõROZDZIAæõZACZYNAõSIäõODõKILKUNASTUõPYTAåõOõCHARAK-TERZEõSPRAWDZAJÞCYMõPOõCZYMõNASTäPUJÞõPRZYKæADYõIõPYTANIAõDOõ PRZYKæADÊWõÛÞCZNIEõWõDZIELEõZNAJDUJEõSIäõõPRZYKæADÊWõ!U-TORZYõNIEõWSKAZUJÞõNAõÚRÊDæAõANIõLITERATURäõLECZõPOõPRZYKæADACHõ NASTäPUJÞõTYLKOõFRAGMENTYõORZECZEåõSÞDOWYCHõ*ESTõICHõæÞCZNIEõ õ Zõ REGUæYõ NAõ KILKUNASTUõ LINIJKACHõ WYJÞTKOWOõ FRAGMENTYõ ORZECZEåõ PRZEKRACZAJÞõ STRONäõ 0ODLICZENIEõ WYKAZUJEõ ßEõ SÞõ TOõ FRAGMENTYõZACZERPNIäTEõZõORZECZNICTWAõ õ oõ õ%UROPEJSKIEGOõ4RYBUNAæUõ3PRAWIEDLIWOÙCIõoõõ õ oõ õ%UROPEJSKIEGOõ4RYBUNAæUõ0RAWõ#ZæOWIEKAõoõõ õ oõ õ3ÞDUõ+ONSTYTUCYJNEGOõoõõ õ oõ õ3ÞDUõ.AJWYßSZEGOõoõõ õ oõ õ.AJWYßSZEGOõ3ÞDUõ!DMINISTRACYJNEGOõoõõ õ oõ õSÞDÊWõNIßSZYCHõINSTANCJIõoõõ

!BYõ ZILUSTROWAãõ KONCEPCJäõ DYDAKTYCZNÞõ POSæUßYMYõ SIäõ PRZYKæADEMõ õ Zõ ROZDZIAæUõ õ a/CHRONAõ PRZYRODYõ Iõ KRAJOBRA-ZUmõ0ANõ/KOUNõMAõMAæYõSTAWõWõKTÊRYMõHODUJEõRYBYõPRZEDEõ WSZYSTKIMõKARPIEõIõPSTRÞGIõ7IäKSZÞõCZäÙãõRYBõWõROKUõPOPRZED-NIMõZEßARæYõKORMORANYõWOBECõCZEGOõPANõ/KOUNõZDECYDOWAæõ ABYõ NAõ BRZEGACHõ STAWUõ UMIEÙCIãõ URZÞDZENIAõ PæOSZÞCEõ COõ DOõ KTÊRYCHõWIADOMOõßEõPRZYõKONTAKCIEõZõNIMIõMOGÞõPOWAßNIEõPO- RANIãõPTAKIõCOõTEßõSIäõSTAæOõ.AõTLEõTEGOõPRZYKæADUõAUTORZYõPOSTA-WILIõSTUDENTOWIõDWAõPYTANIAõ

õ oõ õCZYõ PANõ /KOUNõ NARUSZYæõ SWOIMõ ZACHOWANIEMõ WARUNKIõ OCHRONYõ ZWIERZÞTõ 3WOJÞõ ODPOWIEDÚõ UZASADNIJõ KONKRET-NYMIõPRZEPISAMIõUSTAWYõ

õ oõ õPANõ/KOUNõSZUKAõADWOKATAõABYõSIäõPORADZIãõCZYõMAõROSZ-CZENIEõ Oõ ODSZKODOWANIEõ ZAõ STRATYõ SPOWODOWANEõ Wõ HO- DOWLIõRYBõ*AKIEõPOSTäPOWANIEõDORADZIæBYÙõPANUõ/KOUNO-WIõ

3ZEROKIEõUWZGLäDNIENIEõORZECZNICTWAõODRÊßNIAõTOõDZIEæOõ ODõZBIORUõPRASKIEGOõCOõZRESZTÞõNIEõOZNACZAõABYõAUTORZYõPRA- SCYõNIEõPOKUSILIõSIäõOõPREZENTACJäõORZECZNICTWAõ/BSZERNYõPRZE-GLÞDõ JUDYKATURYõ OBEJMUJÞCYõ NIEõ TYLKOõ ORZECZENIAõ SÞDOWEõ ALEõ

2/2011

IõSTANOWISKAõORGANÊWõADMINISTRACJIõUKAZAæõSIäõPRZED kilkoma LATYõWõOPRACOWANIUõ6ERONIKIõ,ANGROVEJ õACZKOLWIEKõTENõPRZE-GLÞDõOBEJMUJEõSTANõNAõõGRUDNIAõõRõPODCZASõGDYõAUTORZYõ ZWIÞZANIõZõ5NIWERSYTETEMõ-ASARYKAõZAMIEÙCILIõWõSWOIMõZBIORZEõ PRZEDEõWSZYSTKIMõNAJNOWSZEõORZECZENIAõSÞDÊWõMIäDZYNARODO-WYCHõIõSÞDÊWõCZESKICHõ

õ3Û/7!#*!

3æOWACKAõLITERATURAõPODRäCZNIKOWAõJESTõUBOßSZAõODõCZESKIEJõ :õLATõõUBIEGæEGOõSTULECIAõODNOTOWAãõNALEßYõPRZEDEõWSZYSTKIMõ CZTERYõPOZYCJEõOõTYMõCHARAKTERZEõWYDANEõPRZEZõWYDZIAæYõPRAWAõ UNIWERSYTETÊWõ Wõ "RATYSæAWIE_{õ Iõ +OSZYCACH}_{õ 0Oõ NICHõ POJAWIæõ}

SIäõUõPROGUõ88)õWIEKUõWSPÊLNYõPODRäCZNIKõAUTORÊWõSæOWACKICHõ -ILANAõ gTEFANOVIþAõ3ONIõ+OsIþIAROVEJõIõ*ANAõ0IRþa_{õ Aõ POõ ROKUõ}

DWUTOMOWEõDZIEæOõNAPISANEõPRZEZõPRAWNIKÊWõNIEõTYLKOõSæOWAC-KICHõALEõTAKßEõCZESKICHõPODõREDAKCJÞõ3ONIõ+OsIþIAROVEJ_.

Kon-TYNUACJÞõTEGOõPODRäCZNIKAõBYæOõ0RAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõTEJßEõ 3ONIõ+OsIþIAROVEJõZõZESPOæEMõKTÊREGOõPIERWSZEõWYDANIEõUKAZAæOõ SIäõWõõR_{õDRUGIEõWõõR}

õ$ODAãõTUõJESZCZEõTRZEBAõANGLO-_{õ 6õ,ANGROVAõPĜEHLEDõJUDIKATURYõZõOBLASTIõèIVOTNIHOõPROSTĜediõ!30)õ0RAHAõ} õSõõ

_{õ 3õ +OsIþIAROVAõ Aõ KOLEKTIVõ 0RAVOõ èIVOTNEHOõ PROSTREDIAõ "RATISLAVAõ õ} oraz 0RAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõEUROPSKYCHõKRAJINõ"RATISLAVAõõ

õ  _J. Pirþõ:AKLADYõPRAVAõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõ+OsICEõõORAZõ/CHRANAõèI-votneho prostredia v europskom praveõ+OsICEõõ

_{õ -õ gTEFANOVIþõ 3õ +OsIþIAROVAõ *õ 0IRþõ 0RAVOõ èIVOTNEHOõ PROSTREDIAõ )URAõ} %DITIONõoõ%DICIAõ5þEBNICEõ"RATISLAVAõõSõõ

_{õ 3õ+OsIþIAROVAõAõKOLEKTIVõ0RAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõ6sEOBECNAõþASTkõõ} þast’, %DICIAõ5þEBNICEõ(EUREKAõgAMORINõõSõõORAZõ0RAVOõèIVOTNEHOõPRO-stredia. Osobitna þast’. 2. þast’, %DICIAõ5þEBNICEõ(EUREKAõgAMORINõõSõõ

_{õ 3õ+OsIþIAROVAõAõKOLEKTIVõ0RAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõ"RATISLAVSKAõVYSOKAõ} sKOLAõPRAVAõ"RATISLAVAõõSõõ

_õ 3õ+OsIþIAROVAõAõKOLEKTIVõ0RAVOõèIVOTNEHOõPROSTREDIAõõZMENENEõAõROZsIRE-ne vydanie, "RATISLAVSKAõVYSOKAõsKOLAõPRAVAõ"RATISLAVAõõSõõ

2/2011

JäZYCZNYõPODRäCZNIKõEUROPEJSKIEGOõPRAWAõÙRODOWISKAõAUTORSTWAõ 3ONIõ+OsIþIAROVEJ_. :ATRZYMAMYõSIäõNADõAKTUALNYMõWYDANIEMõPODSTAWOWEGOõ PODRäCZNIKAõSæOWACKIEGOõ OSOBOWYõZESPÊæõAUTORSKIõZõTRZECHõ PAåSTWõ'ERARDõ,OIBLõZõ.IEMIECõAUTORõFRAGMENTUõPOÙWIäCONE-GOõ ZASADOMõ MIäDZYNARODOWEPAåSTWõ'ERARDõ,OIBLõZõ.IEMIECõAUTORõFRAGMENTUõPOÙWIäCONE-GOõ Iõ EUROPEJSKIEPAåSTWõ'ERARDõ,OIBLõZõ.IEMIECõAUTORõFRAGMENTUõPOÙWIäCONE-GOõ PRAWAõ ÙRODO-WISKA õ-ILANõ$AMOHORSKYõ6ERONIKAõ,ANGROVAõ-ILANõ0EKAREKõ *ANAõ $UDOVAõ )LONAõ *ANþaĜOVAõ 6OJTČCHõ 3TEJSKALõ Iõ /NDĜEJõ 6ICHAõ Zõ 2EPUBLIKIõ #ZESKIEJõ 3OĖAõ +OsIþIAROVAõ KOORDYNATORKAõ CAæOÙCIõ IõAUTORKAõNAJISTOTNIEJSZYCHõCZäÙCIõPODRäCZNIKA õ,kUDMILAõ'AJDO-sIKOVAõ*OZEêNAõ-ACHAJOVAõ!LENAõ0AULIþKOVAõ6LADIMIRõ0IROsIKõ -ARTINõ0IRYõ0ETERõ3EPEsIõ*ANõ3VAKõ-ARIANõgEVþIKõ-ILANõ3TEFA-NOVIþõgTEFANõ5RADNIþEKõ-ARTINõ&ADRNYõ3ILVIAõ&AJTAKOVAõ:UZANAõ 0IsTEKOVAõIõ6LADIMIRõ(UTTAõZõ2EPUBLIKIõ3æOWACKIEJõoõPODZIELIæõROZ- WAßANÞõMATERIäõNAõDWIEõCZäÙCIõOGÊLNÞõIõSZCZEGÊLNÞõ#ZäÙãõOGÊL-NAõPRAWAõÙRODOWISKAõOBEJMUJEõSIEDEMõROZDZIAæÊWõ õ )õ õ2EGULACJAõPRAWNAõTROSKIõOõÙRODOWISKOõPRZEDMIOTõIõCELõZA-SADYõSYSTEMõCHARAKTERõREGULACJIõPRAWNEJ õ õ ))õ õØRÊDæAõREGULACJIõPRAWNEJõTROSKIõOõÙRODOWISKOõRODZAJEõKON-STYTUCJAõUSTAWY õ

õ )))õ õ$ZIAæANIAõ ROZSTRZYGAJÞCEõ Wõ ZAKRESIEõ TROSKIõ Oõ ÙRODOWISKOõ ADMINISTRACJAõ PAåSTWOWAõ SAMORZÞDõ TERYTORIALNYõ SÞDYõ 3ÞDõ+ONSTYTUCYJNYõ2EPUBLIKIõ3æOWACKIEJ õ

õ )6õ õ0OZYCJAõ OSÊBõ êZYCZNYCHõ Iõ PRAWNYCHõ Wõ DZIEDZINIEõ TROSKIõ OõÙRODOWISKOõPRZEDSIäBIORCAõWæAÙCICIELõMIESZKANIECõGMI-NYõIõOKRäGUõSAMORZÞDOWEGOõSTOWARZYSZENIAõPUBLICZNOÙã õ õ 6õ

õ0ODSTAWOWEõINSTYTUCJEõPRAWNEõTROSKIõOõÙRODOWISKOõPLANO-WANIEõPRZESTRZENNEõOCENYõODDZIAæYWANIAõNAõÙRODOWISKOõ ZINTEGROWANAõ PREWENCJAõ Iõ KONTROLAõ ZANIECZYSZCZEåõ INFOR-MACJAõ Oõ ÙRODOWISKUõ ZARZÞDZANIEõ ÙRODOWISKOWEõ Iõ AUDYTõ ZNAKOWANIEõÙRODOWISKOWE õ

õ 6)õ õ/DPOWIEDZIALNOÙãõWõOCHRONIEõÙRODOWISKAõPODSTAWYõIõRO- DZAJEõODPOWIEDZIALNOÙãõKARNAõODPOWIEDZIALNOÙãõADMINI-STRACYJNAõZAõWYKROCZENIAõIõINNEõDELIKTYõADMINISTRACYJNEõ

ODPOWIEDZIALNOÙãõZAõSZKODäõWõÙRODOWISKUõODPOWIEDZIAL-_{õ 3õ +OsIþIAROVAõ EC Environmental Law, 6YDAVATELSTVIõ Aõ NAKLADATELSTVIõ} !LEsõýenČKõSRõOõ0LZEĖõõSõõ

2/2011

NOÙãõZAõSTAREõOBCIÞßENIAõÙRODOWISKOWEõODPOWIEDZIALNOÙãõ CYWILNA  õ6))õ õ×RODKIõEKONOMICZNEõIõêNANSOWEõTROSKIõOõÙRODOWISKOõ .AõCZäÙãõSZCZEGÊLNÞõWõKONCEPCJIõPODRäCZNIKAõSæOWACKIEGOõ SKæADAJÞõSIäõCZTERYõROZDZIAæYõ õ )õ õ2EGULACJAõPRAWNAõTROSKIõOõKOMPONENTYõÙRODOWISKAõZABYT-KIõ KULTURYõ Iõ EKOSYSTEMYõ OCHRONAõ PRZYRODYõ Iõ KRAJOBRAZUõ TROSKAõ Oõ NIERUCHOMEõ ZABYTKIõ KULTURYõ OCHRONAõ POWIETRZAõ Iõ WARSTWYõ OZONOWEJõ :IEMIõ TROSKAõ Oõ WODYõ ORAZõ NATURALNEõ ÚRÊDæAõLECZNICZEõIõMINERALNEõTROSKAõOõGLEBäõIõROLNICTWOõEKO-LOGICZNEõTROSKAõOõLASYõROÙLINNOÙãõÙWIATõZWIERZäCYõIõZASOBYõ KOPALNE õ õ ))õ õ2EGULACJAõPRAWNAõOCHRONYõÙRODOWISKAõPRZEZõZAGROßENIEMõ IõUSZKODZENIEMõPOSTäPOWANIEõZõODPADAMIõSUBSTANCJAMIõ IõPREPARATAMIõCHEMICZNYMIõPOKOJOWEõWYKORZYSTANIEõENER-GIIõ ATOMOWEJõ OCHRONAõ PRZEDõ AWARIAMIõ PRZEMYSæOWYMIõ WYKORZYSTYWANIEõ TECHNOLOGIIõ GENETYCZNYCHõ Iõ GENETYCZNIEõ ZMODYêKOWANYCHõORGANIZMÊWõOCHRONAõPRZEDõHAæASEM õ õ )))õ õ"EZPIECZEåSTWOõ BUDÊWõ Iõ PRODUKTÊWõ BEZPIECZEåSTWOõ

BU-DÊWõ TECHNICZNEõ WYMAGANIAõ ODNOSZÞCEõ SIäõ DOõ WYROBÊWõ WYMAGANIAõ DOTYCZÞCEõ WYROBÊWõ WEDæUGõ PRZEPISÊWõ SZCZE-GÊLNYCHõ PALIWAõ PASZEõ LEKIõ Iõ PREPARATYõ WETERYNARYJNEõ OPAKOWANIA õ

õ )6õ õ/CHRONAõZDROWIAõAõÙRODOWISKOõ

#ECHÞõ CHARAKTERYSTYCZNÞõ PODRäCZNIKAõ SæOWACKIEGOõ JESTõ BARDZOõSZEROKIEõOPEROWANIEõPRZYKæADAMIõPRAKTYCZNYMIõILUSTRO- WANIEõROZWAßAåõTEORETYCZNYCHõFRAGMENTAMIõAKTÊWõNORMATYW-NYCHõWYDAWANYCHõPRZEZõORGANYõADMINISTRACJIõTERENOWEõCZYõTEßõ FRAGMENTAMIõ DECYZJIõ ADMINISTRACYJNYCHõ *AKõ PISZEõ 3OĖAõ +OsI-þIAROVAõWEõWSTäPIEõDRUGIEõWYDANIEõPODRäCZNIKAõWSPIERAõNOWYõ TRENDõ NAUCZANIAõ NAõ WYDZIAæACHõ PRAWAõ oõ ODSTÞPIENIEõ ODõ POD-RäCZNIKÊWõMAJÞCYCHõCHARAKTERõDZIEæõNAUKOWYCHõIõPRZYCHYLENIEõ SIäõDOõZWIäZæOÙCIõIõZROZUMIAæOÙCIõWYKæADUõ#ELEMõJESTõNIEõTYLKOõ INFORMOWAãõALEõIõZAINTERESOWAãõORAZõWYWOæAãõDYSKUSJäõTEMUõ CELOWIõSæUßYõOPRACOWANIEõKAZUSÊWõKTÊRYMIõPOSæUGUJÞõSIäõAUTO-RZYõPODRäCZNIKA

2/2011

õ0/$35-/7!.)%õ

0ODSTAWÞõ DYDAKTYKIõ DANEJõ GAæäZIõ PRAWAõ SÞõ ZWYKLEõ NAJ- WAßNIEJSZEõAKTYõNORMATYWNEõORAZõWYBRANEõPOZYCJEõZõLITERATU-RYõNAJCZäÙCIEJõUMOWNIEõZWANEõPODRäCZNIKAMIõ0ODRäCZNIKõTOõ KSIÞßKAõPRZEZNACZONAõDOõNAUKIõZAWIERAJÞCAõZBIÊRõPODSTAWO-WYCHõWIADOMOÙCIõZõJAKIEJÙõDZIEDZINYõCYTUJEMYõZAõSæOWNIKIEMõ JäZYKAõPOLSKIEGO õ$OBREMUõNAUCZANIUõPRAWAõSæUßÞõCOõOCZY-WISTEõ TAKßEõ INNEõ ÚRÊDæAõ KOMENTARZEõ MONOGRAêEõ ARTYKUæYõ NAUKOWEõGLOSYõDOõORZECZEåõSÞDOWYCHõPRZYKæADYõZõPRAKTYKIõ *EDNAKõ TOõ PODRäCZNIKõ STANOWIõ ZWYKLEõ PODSTAWäõ ELEMENTARZõ KOMPENDIUMõTOõCOõWõÙREDNIOWIECZUõOKREÙLANOõJAKOõsumma. 4OõPODRäCZNIKõMAõSKUPIAãõIõæÞCZYãõWõSOBIEõWSZYSTKOõCOõWõDANEJõ DZIEDZINIEõPRAWAõWIEDZY õNAJISTOTNIEJSZEõ2OZUMIENIEõTEGOõCOõ NAJWAßNIEJSZEõNAJBARDZIEJõISTOTNE õCZYLIõDOBÊRõTREÙCIõPODRäCZ- NIKAõZWYKLEõBäDZIEõOCZYWIÙCIEõWõPEWNYCHõGRANICACHõINDYWI-DUALNÞõDECYZJÞõAUTORAõ$LATEGOõWæAÙNIEõZDECYDOWALIÙMYõSIäõNAõ TEGOõRODZAJUõPRZEGLÞDõoõABYõSPRÊBOWAãõODNALEÚãõJAKIÙõWSPÊLNYõ MIANOWNIKõ WYPOÙRODKOWAãõ TREÙCIõ Wõ RAMACHõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõWYKæADANEõ-OßNAõZAUWAßYãõIßõZõREGUæYõPODRäCZ-NIKIõ OPRACOWANEõ SÞõ WEDæUGõ NASTäPUJÞCEGOõ SCHEMATUõ CZäÙãõ OGÊLNAõ oõ CZäÙãõ SZCZEGÊæOWAõ #ZäÙãõ OGÊLNAõ OBEJMUJEõ ZWYKLEõ OBJAÙNIENIEõPOJäãõIõKONSTRUKCJIõPRAWNYCHõWæAÙCIWYCHõDLAõCAæO-ÙCIõTEJõDZIEDZINYõPRAWAõ#ZäÙãõSZCZEGÊæOWAõTOõSPOSOBYõOCHRONYõ POSZCZEGÊLNYCHõKOMPONENTÊWõÙRODOWISKAõJAKõIõOCHRONAõPRZEDõ OKREÙLONYMIõODDZIAæYWANIAMIõNAõÙRODOWISKOõ/DNIESIENIEõDOõ PRAWAõ PONADKRAJOWEGOõ MIäDZYNARODOWEGOõ Iõ UNIJNEGO õ NA- STäPUJEõALBOõPOPRZEZõWYODRäBNIENIEõTEMUõPOÙWIäCONYCHõDZIA-æÊWõDZIAæU õALBOõPOPRZEZõæÞCZNEõOMAWIANIEõREGULACJIõKRAJOWEJõ IõPONADKRAJOWEJõWõRAMACHõKONKRETNYCHõROZWIÞZAåõPRAWNYCH

0RAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõMOßNAõOKREÙLIãõJAKOõKOMPLEK- SOWÞõDZIEDZINäõPRAWAõæÞCZÞCÞõWõSOBIEõNORMYõPRAWNEõOõCHA-RAKTERZEõ ADMINISTRACYJNYMõ KARNYMõ KONSTYTUCYJNYMõ CYWIL-NYMõIõêNANSOWYMõACZKOLWIEKõPRZEWAßAJÞõIõPODSTAWOWÞõROLäõ ODGRYWAJÞõREGULACJEõOõCHARAKTERZEõADMINISTRACYJNOPRAWNYMõ 4ENõZRÊßNICOWANYõCHARAKTERõNORMõPRAWNYCHõROZLEGæYõOBSZARõ

LEGISLACJIõLICZNEõZWIÞZKIõZõPRAWEMõPONADKRAJOWYMõAõTAKßEõWY-2/2011

STäPOWANIEõPEWNYCHõSPECYêCZNYCHõDLAõPRAWAõOCHRONYõÙRODO-WISKAõ INSTRUMENTÊWõ POWODUJEõ ßEõ DYDAKTYKAõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ JESTõ TRUDNAõ 7YMAGAõ ODõ STUDIUJÞCEGOõ SOLIDNYCHõ PODSTAWõWIEDZYõPRAWNICZEJõZEõSZCZEGÊLNYMõUWZGLäDNIENIEMõ PRAWAõ ADMINISTRACYJNEGOõ OGÊLNEGOõ Iõ PROCESOWEGOõ :õ TYCHõ WZGLäDÊWõ NAUCZANIEõ PRAWAõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ Wõ RAMACHõ STUDIÊWõPRAWNICZYCHõNIEõPOWINNOõMIEãõMIEJSCAõZBYTõWCZEÙNIEõ 2ZECZÞõ PODSTAWOWÞõ Iõ WYJÙCIOWÞõ JESTõ TOõ ABYõ SæUCHACZõ DOBRZEõ ZROZUMIAæõCELõPRZEDMIOTõIõMIEJSCEõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKAõ WõRAMACHõSYSTEMUõPRAWAõ .IEõBEZõRACJIõKOåCEMõ8)8õWõ2UDOLFõ)HERINGõOPATRZYæõSWOJEõ DZIEæOõMOTTEMõa#ELõJESTõTWÊRCÞõCAæEGOõPRAWAm_{õ7YWODZIæõßEõ} DLAõROZUMIENIAõPRAWAõNALEßYõZAWSZEõZADAãõPYTANIEõOõCELõNOR-MYõPRAWNEJõKAßDAõBOWIEMõNORMAõPRAWNAõJESTõEFEKTEMõJAKIEJÙõ POTRZEBYõSPOæECZNEJõJAKIEGOÙõCELUõ*AKIõJESTõCELõPRAWAõOCHRONYõ ÙRODOWISKAõ/DPOWIEDÚõZAWARTÞõWõNAZWIEõTEJõDZIEDZINYõPRA- WAõTRZEBAõROZWINÞãõIõPODKREÙLIãõßEõOBOWIÞZUJÞCEõPRAWOõOCHRO-NYõÙRODOWISKAõZAõPUNKTõWYJÙCIAõIõDOJÙCIAõMAõCZæOWIEKAõIõJEGOõ INTERESYõMAõZAõSWÊJõPRZEDMIOTõZACHOWANIAõCZæOWIEKAõPOWSTA-JÞCEõWõTOKUõJEGOõDZIAæALNOÙCIõPRZEDEõWSZYSTKIMõGOSPODARCZEJõ 4Oõ CZæOWIEKõ DECYDUJEõ Oõ POTRZEBIEõ OCHRONYõ ÙRODOWISKAõ Iõ Oõ JEJõ ZAKRESIEõ7õZWIÞZKUõZõTYMõNAõPYTANIEõKOMUõMAõSæUßYãõOCHRO-NAõ ÙRODOWISKAõ CZYõ MAõ SæUßYãõ CZæOWIEKOWIõ ßYJÞCEMUõ Wõ ÙRO-DOWISKUõ CZYõ TEßõ ÙROÙRO-DOWISKUõ POJMOWANEMUõ JAKOõ NADRZäDNAõ WARTOÙãõ ODPOWIADAMYõ ßEõ PRAWNIEõ POWINNIÙMYõ CHRONIãõ ÙRO-DOWISKOõPRZEDEõWSZYSTKIMõZEõWZGLäDUõNAõPOTRZEBYõCZæOWIEKAõ CZYNIÞCõWYJÞTEKõDLAõNIEKTÊRYCHõROZWIÞZAåõWõZAKRESIEõOCHRONYõ PRZYRODYõ NPõ PARKIõ NARODOWE õ .ALEßYõ TAKßEõ UWYPUKLIãõ ßEõ PRAWOõOCHRONYõÙRODOWISKAõNIEõJESTõPRAWEMõKTÊREõCHRONIõTYLKOõ JEDENõINTERESõoõOCHRONäõÙRODOWISKAõ0RAWOõOCHRONYõÙRODOWI-SKAõUWZGLäDNIAãõMUSIõTAKßEõINNEõINTERESYõKTÊREõZNALAZæYõWYRAZõ WõREGULACJIõKONSTYTUCYJNEJõAõWõSZCZEGÊLNOÙCIõZOSTAæYõZAWARTEõ

Wõ KATALOGUõ PRAWõ Iõ WOLNOÙCIõ CZæOWIEKA_{õ /Dõ UÙWIADOMIENIAõ}

SæUCHACZOMõTAKIEGOõCELUõIõPRZEDMIOTUõNALEßAæOBYõROZPOCZYNAãõ WYKæADõPRAWAõOCHRONYõÙRODOWISKA

_{õ 2õ)HERINGõDer Zweck im Recht, ,IPSKõ} _{õ *õ3OMMERõ%FEKTYWNOÙäõPRAWAbõSõõo}