Problemy realizacji polityki ochrony środowiska naturalnego w województwie małopolskim

Pełen tekst

(1)Akadomll Ekonomlanol w "'akowio. Jolanta Teneta-Plotkowiak Katedra '-IItyki Ek...... lcz•• 11 Progra_owanla Rozwolu. Problemy realizacji polityki ochrony środowiska na ego w· małopolskiuł 1. Zasady I cele polityki ekologlcznel w Polsce Polityka eko logiczna pa'l' twa , przyjęta przez Sejm R z~czypos p()litej Pol skiej uchwalą z dnia 10 maja 1991 r., wyznaczy la zadania dla terenowyc h organów administracji centralnej i samorządowych. Do zada,i administracji centralnej zaliczono regi onaliz.ację procesów realizacyjnych i koordynację dziul",i cząstkowych, kontro lę dzialań podmiotów gospodarczych, realizację wdrai.ania instrumentów finansowych. monitoring. środowiska.. gospodarowanie zasobami. wodnymi, lasami, ochronę przyrody i atmosfery na terenie województwa. Dotychczas realizowana polityka ekologiczna pa,i stwa ulegla w znacznym stopniu dezaktualizacji na skutek zmian politycznych, gospodarczych i społecznych . Ponadto nast'lpiły zmiany stanu środowiska w Pol sce oraz rozwój współpracy iproccsów integracyjnych z UE. Dlatego te ż w 1999 r. Ministerstwo Srodow,ska przygotowało nową politykę ekolog, czn'l panstwa'. W nowej polityce ekologicznej pa,istwa główn'l zasad'l jest przyjęta w RP tzw . zasada zrównoważonego rozwoju . Ponadto wymienia s ię wicie innych zasad: - zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska, - zasadę lik widac j i zanieczyszcze,i, - zasadę regionalizacji, - zasadę równego dostępu do środowiska przyrodniczego traktowan~ w kategoriach: sprawicdli wości międzypokoleniowej, międzyregi onaln ej i Illiędzygru powcJ. Dane Biura Informacji i Komunikacji hUp :I/www .mus.gov .pl/mosJncwsJmalcrialy. Spolc\':zncj. Mini sterstwa. Środowiska.

(2) j (//(11/1(1 Tt'IIt' 1(1 - P/(II k(IU ';ltk. - zasad\, llspolecznicnia. - zasad, suosydiarno,ci, - zasad~ sk utccznosci ekologicznej i el'ektywnośc i ekonomicznej . - z~ls;Jdt; .. za nicczyszczaj:}cy płaci ", - zasad\' stosowania najlepszej dostępnej technologi i (BAT - Ik st A vaila ble Techniqucs), Do zmhHl samorzqdó\V nowa polityka zalicza gospodarowanie terenami obj~ tymi zasit;gicm władzy danego samorz'ldu, w tym decyzje lokalizacyjne , inicjowanie j reali zację programów lokalnych w zakresie gospodarki odpadami . zasobami wodnymi, ochrony przyrody, rekreacj i itd , Polityka ekologiczna w Polsce jest zgodna z Agendq 21, ponieważ stwarza możliwości realizac yj ne dla regionów i dzia""i lokalnych, Ważnym zobowiqzaniem wynikaj'lcym z podpisania przez Pol sk~ dokumentów "Szczytu Ziemi z Rio" by ło opraco\vanic i wdrożenie do kOlica 2fKlO r. w każdej polskiej gminie lokalnej Agendy 2 1, Jest to program dziahlll illteg l'uj ,)cy w gminie wprowadzenie w żyr ic fauu przestrze nnego , ekonomicznego, l'kologiczncgo i instytucjollalnego, Lokalna Agenda 21 zobowi~lzujc do tworzenia w gminie: -- lokalnego, mit;dzysektorowego lobhy nil rzecz zrównoważonego rozwoju, - sys temu informacji o zasobach gminy. - strategii z równoważonego rozwoju gminy opartej na koncepcji rozwoj u zrów nowa żonego i intcgruj,!cej działania polityczne, gospodarcze oraz społeczne z działaniami na rzecz ochrony środowiska, - lokalnej polityki ekologicznej opartej na rzetelnej diagnozie glównych prohlem"lw ekologicznych gminy. wywac zającej pri orytety dział",i w zakresie gospodarki odp:ldami, ochrony zieleni, obszarów przyrodniczo cennych, jakośc i powietrza atmosferycznego, jako ści wód, ochrony przez hała sem itd .. - studium lIwarunkow::ul i kierunków zagospodarowania gll1iny ~ ,. 2. Ochrona. środowIska. w wolewództwle maiopolskIm. Wojewód ztwo malopolskie charakt e ry z ują unikalne walory przyrodnicze i krajobrazowe , Na jego terenie znajduje się 5 parków narodowych, a ponadto okolo 40% pow ierzchni województwa zaj muj,) ohszary chronionego krajobrazu, Jednakże zanieczyszczenie ś rodowi s ka naturalnego w województwie malopolskim (pomimo znacznej poprawy w ciągu ostatnich lat) należy uznać w dalszym C i ł!gU za wysokie , Na ten stan mają wpływ : - dzialalno ść górnicza, - emisja zanieczysz,czeli do atmosfery . O!cli ;.; ka , (knw 1111'folI /JI'(Jt-:faIl/ OI\'(/llial'l,;oJ'o::.wojll gmi n I w: I f}wro:'\\,(ij II' f1olirl'l'l' I'l'gim/all /('j, t, 2, Wyc.Jaw nictwo PB , Hialystok 1991): I'rogra lll ::ni\\'I/fJ\I 'a;:Ol/l',!iO ro;: .' R... Miła S /cwski, J,. wOJu i ochron.\'. ,~ rotl(ll\'iJ k(/. 11'0),. ,~/ą.l'kit'gf/ 1111. f/ltll. łO()O- 20/5 .. KawwiL'l' 2001 ..

(3) Prohl(!I1/V •. •. •. - ellll SJa gazow. - em isja komunikacyjna. Je ś li chodzi () d z iał a ln ość górnicl<J, mo;.c ona pOlostaWUl' w knnf1ikcic z oc hro ną środowiska. o czy m świadczy m .in . rozporzcldzenie wojewody krakowskiego nr 6 z dnia 16 maja 1997 r. w sprawie ochrony Zespo lu Juraj skich Parków Krajobrazowych. Prze mysi w ydobywQy powoduje szereg niekorzystnych dla środowiska przyrodniczego odd zial ywa.i. np . powstawa nie odpadów pogórniczych i przeróbczych . przekształcanie pow ierzc hni te renu . w tym tworzenie zapadlisk nad wyeksploatowanymi kopa lniami podz ie mn ym i. Rozlegle niecki os iadarll.wi i.!l.anc są z kopalnictwem wt;gla kamienneg o. w mniejszym stopniu z kopalnictwem soli kamienneJ. Zjawi ska takie mają mi ejsce na obszarze z lóż Barycz oraz Lężkowice. Natomiast zni ekształcenia terenu pod zlożami Bochni i Wieliczki spowodowane zaciskaniem s ię wyrobi sk podziemnych oraz migracj" wód slodkich do wyrobisk kopalnianych. Eksploatacja odkrywkowa pozostawia o twa rte wyrobi sko cz,sto o dużcj powierzchni . Dla uniknięcia dewastacji powierzchni terenu i jego walorów krajobrazowyc h nalel.y w la śc iwie przygotować proces wydobyc ia oral uporząd k o wać sposób ek sploatacji i wlaściwej rekult ywacji hald i wyrobisk po jej. S". zakończeniu.. Em i sję zanieczyszczcli do powietrza o kreś la się jako wprowadzanie do atmosfery w sposób zorgan izowany lub niezorganizowany substancji slalych. cieklych lub gazowych w il ościach. które mogq ujemnie wplynąć na zdrowie czlowicka . Wedlug danych G lównego Urzędu Statystycznego województwo malopolskie należy do czolówk i wOjewództw emitujqcych największe ilo śc i l.anieczyszczeri powietrza w kraju i zajmuje 3 miejsce z 9 % cmisj 'l zanieczy szczeń pylowych oraz I I % zanieczyszczeń gazowych. Glównymi i ródlami emisji za ni eczyszczeń do powietrza w wojewódzIwie malopolskim "t: zaklady przemyslowe. przedsię biorstwa energetyki cieplnej, transport . kotlownie lokalne i paleniska indywidualnc . Em isja zanieczy szczeń z zakladów przemysiowych i przed s ięb iorstw energetyki cieplnej jest obj,ta kontrol" i ew idencją . Nato miast emisja z pozostał yc h źródeł nic jest ewidencjonowana i nie jest pod k ontro lą Uestt y lko w przyblil.eniu szacowana). ze względu na charakter i duże rozproszenie. Wśród zanieczyszczeri występuj'l zanieczyszczenia pylowe (pyly ze spalania paliw oraz z procesów techno logicznych) oraZ zanieczyszczenia gazowe (dwutlenek siarki. dwutlenek azotu. tlenek węgla. dwutlenek węgla i inne gazy). Od 1998 do 2000 r. w emisji zaniec zyszcze .i do powietrza ni c zauważo no większych zmian . Stwierd zono ty lko znaczący ud zial dwutlenku siarki i tlenku węgla a mniejszy udzial tle nków azotu . węg l owoda n ów i innyc h specy fi cznyc h gazów . Udz ial poszczególny ch dzialów gospodarki w emisji zanienysZCICli byl porównywalny w latach 1998 i 1999. i tak : przemy si emi towal 17,49k energetyka 33.9%. gospodarka komunalna 18.7%. W zakresie za nieczyszcze.i gazowyc h zauważyć można malejący udzial emi sj i z sektora p rzemys łowego.

(4) Jo/lIlI1(/ Te 11('/ a · PI or ku wio k. w stos unku do pozostal yc h sektorów (prze mysI J7 .l o/c . e ne rgetyka 39,7'1.. gospodarka kom unaln a 23.2 %). W 1999 r. emisja pylów w województwie malopolskim wyniosla ogółem 17.8 ty s. Mg (spadek w stosunku do 1988 r. o 12.4% ). Emisja z miast na prawach powiatu obejmowa," 43% emisji województwa. w tym z Krak owa 33%. Tarn owa 6.7';'. i Nowego Sqcza 3.3% . Ponad 56'k pyłów w województwie małopo l s kim pochooz.ił o zarówno w 1998 jak i w 1999 r. z za kladów: Hut y im . T . Sędz imira SA w Krakowie. Ele ktrowni "Skawina" SA w Skawinie. Elektrocieplowni Kraków SA w Krakowie. Elektrowni "Sicrsza" SA w Trzebini. firm y C hemicznej "Dwory" SA w Chw ięcim iu i Zakladów Azotowych SA \V Tarnowie. Należy podkre ś li ć. i.c zaklady staraj,! s i ę og raniczyć emisję. realizuj'lc inwestycje proekologiczne . czego wyniki em był spadek emisji w ostatnich latac h ( 1995- I 999 ) w Zak ladach Azotowych SA w Tarnowie o 49.3 % . w Elektrowni "Sicrsw" SA w Trzebini o ok. 47 % . IV Hucie im. T . Sendzimira o 23%. Natomia st glównymi źród łami zanieczyszczeń gazowych w wojcwód z.twie malopo lskim są zaklady : Huta im . T . Scndzimira SA w Krak owie. Elektrownie: "S kawina" SA w Skaw inie. "Siersza" SA w Trzebini, Elektrocie plownie : " Kraków" SA w Krakowie. "Gorlice" Sp. z 0.0. w Gorlicach. "AndropoI" Sp. z 0.0 . w Andrychowie. w Wolbromiu. Przeds iębiorstwo Mat e rial ów Ogniotrwalych SA w Krakowie. firma Chemiczna .. Dwory" SA w Os więcimiu, Zakl ady Azotowe SA w T arnowie. Miej skie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Krakowie. w Tarnowie. w Bochni . w Brzes ku i w Nowym S'ICZ U. W tabeli I zamieszczono dane dotycz'lce zanieczyszczcli gazowych w du życ h miastach województwa i powiatac h w 1999 r. Obniżenie s ię emisji zanieczyszczeri w województwie malo polskim w 1999 r .. zarówno gazowyc h. jak i pył owyc h. O 12 % by lo wynikiem wielu d zi a l a ń realizowanych przez zaklady. np.: m od ernizację urząd ze ń do redukcji zanieczyszczeli pylowych. stosowanie lepszego paliwa. o mniejszej zawartości siarki. popiolu. moderni zację systemu opalania. likwidację części wydzialów w zak ladac h . ograniczenie produkcji i zmiany technologii produk cj i. Duża koncentracja niskich cmitorów. nic tylko w dui.ych miastach. jak Kraków. Nowy Sącz, ale tak że w mal yc h miej scowośc iac h, szczególnie IV kotlinach górskich. przyczy nia się do wzrostu za niec zyszc zeń pylowych i g azowych w sezonach grze wczych. Już od 10 lat problem ten powoli jest rozwi'lzywany przy pomocy różnych programów. np. dotacje Ko ngresu Stanów Zjednoczonych. Wojewódzkiego i Gminnego funduszu Ochrony Środo wi ska i Gospodarki Wodnej oraz różnych jednostek gospodarczych . W Krakowie programem tym objęto: - oszczędności energii i roz budowę miejsk iej sieci c ieplnej , - zastąpienie kotlów spalaj'lcych paliwo stale kotłami gazowymi. - za mianę pieców węglowych na ogrzewanie elektryczne. - m odernizację kotlown i 7. rusztem mechanicznym, opalanyc h miałem węglowym.. - ograniczenie emisji z pieców. węglowy ch ..

(5) ProMem\'. Tabela l. Emisj a zanieczyszczen gazowy.'ch dUl_ych miast (dane z zakładów). \V. układzie. pO\vi;llOwym. I.. wyd zieleniem. E m i:-Jil ~ a /.ll \\' t Mgirolq. Wyszcze·. gólni cnic. nll,cm gazy lhez CO,). 50,. NO ,. CO. 62 60X. 2Y 6Yl. 50 390. -. -. Wo jcwództ\\.'{). 147546. Mi a~ ta. KrakI)\\' Nowy Sącz Tarnów. 7'.\ lJ J5. 2). 4 165 1'1621'1. :2. -. .. IllIle. CO,. -. 12 53J 66'). .:l. X61. nil pr>lw:Kh pow iatu. 1971 DO. :; 040 676 15 7 7(1.-;. 977. I 04i> olX7. 377. XX 42. 19. 521 1 260 52. 70 4S0 7'. 9<j'>2 (~ 1 5 757. 20(1. 450. -' 367. 49X. I Y~. II -16-1. 72 -ł. .154. t)X-ł. :I 675. W J07 " 9)7 . 9X 7. -. Pow i'lty Bochc llski. HI7. 235. Brzeski Chr l;'llow:-.ki DqbroWliki Gorlidi Krakowski Li lllilnow ski Micclh\\liski. t)6'J. 25 1). 22667. 105 \ 4X6 l O 945 169 122. .1H3 174. M)' ~ l c nidi ~()wos;)dccki. Nowolarski Olkuski Oi;. wIIt'C Illlsk i Proszow irk i $uski Tarnnwski. .7 -IS2-. Tat r zańsk i. I71 I 4.14 697. Wadowieki. Wielicki. 4lX. 'l. "l)J. \ 21 146. 71 X 7. DOX4 .10 5S I li> HXO. 6606. 46. 31. X7. 26. .15. .1 7. 174. I(). 135. ()t). llJ1. I 7. 4.11. 566. liS. I (l 206 625 1 24 () 12 5 46 1 29242 19S 594. 17.1. 70l) 342. II. \ &t)(). 61 III 27 160 I 17X. 77 .1 1H. 15X. 15 57. 382. 132. 66. 570 3I 10 1 In. .\ X59. 2 :i7:i. 20. ,-,. _l ') 60 1. 95. .. 20l}. 536. '157. III. 321. -,,,-20Ol. i> O W. I (,. I H9 X. X XS4 105 623. 2. IX2 199. ;\ 244 JX :! 12 l) K40. 148476. 5 7151. Zródlu: Ra port Malopolski Środowi ska Na!Ur;'łlllcgo, I 9991::!()(K} ,. W wyniku tego programu w Krakowie liczba pieców węglowych w 1999 L zmalała o 22% w slOsunku do 1991 L. liczba kOIłowni opalanych paliwem o 75%. a liczba spalanych paliw węglowych w 1999 L w stosunku do 1991 L o 70%. Emi sja komunikacyjna rÓŻ ni s ię od emi sj i przem ys ł owych i komunalnych wysokością ź ród ła emisji i rozszerzaniem s ię zanieczyszczcli. W wy niku spalania paliw doslają się do almosfery zanieczyszczenia gazowe, głównie : Ilenek w~gla. tlenki azolu, dwullenek węgla i w ęg l o wodory . ('onadlo wylwarzają się pyły w wyniku śc ierania opon. hamulców i nawierzchni drogowej. które zawierają związki ołowi u. kadmu. niklu. miedzi itp . W 1999 L odnolow:IllO w województwie małopolskim obniżenie s ię emisji zanieczyszczc ll o 12% , zarówno pylowych.jak i gazowych. Oddzielnym problemem zwi qzanym z oc hroną środowiska przyrodniczego jcSl poslępowanie z odpad ami powstaj ącym i w wyniku prowadzonej dzialal-.

(6) .Iolallw TCJ1cw-PIOIkowiak ności. gospodarczej . Ustawa O odpadach wprowadza hierarchizację postępow a nia z odpadami. I tak : w pierwszej kolejnośc i odpady. bez względu na stopień ich szkodliwości, powinny by ć wykorzyslywane luh unieszkodliwiane poprzez skladowanie ich na skladowiskach. W województwie malopolskim w 1999 r. unieszk od liwiono glównie odpady niebezpiccznc . Un ieszkodliwianie odpadów odbywal o s ię w e lektrocieplowniach , spalarniach odpadów med ycz nyc h. i oczvszczalniach śc ieków. , W tabeli 2 zami eszczono dane. dotyczące po s tępowallia. z odpadami. w powiatach w 1999 r. Obserwujemy du że z różnicowanie .. zarówno j eśli c hodzi o ilość wytworzonych odpadów. jak i kh zago s podarowłlni c . Najwi~kszc ilości odpadów powstaly w powialach olkuskim. grodzkim krak ows kim. i oświęcimskim.. zaś. najmniejsl.c w powiatach miechowskim i proszowi ekim.. Nalomiast najwię cej odpadów niebezpiecznych w wojewódZIwie malopolskim wytworzyly jednostki zlokalizowane w powiatach grodzkim krakowskim . olkuskim i grodzkim tarnow skim. a najmniej w powiatach miechowskim i nowotarskim. NaJwy7.szy od setek odpadó w wyk(lrzystanydl (powyżej 90%) zanoto wano w powiatach o św ięcim skim . olkuskim. krakowskim. tatrza l1 skim. brzeskim. a najni ższy (poniżej 20 f'!c ) w proszow iekim. miechowskim i grodz kim tarnowskim, Wskaźnik odpad ów skladowanych na skladowiskach jest również zró żni cowany i wynosi od 0,4 % do X4.5'j"- Do powiatów o najnii,szym ud ziale odpadów skladowanych należy zaliczyć: proszow icki, nowotarski , miechowski o""z grodzki tarnowski, o najniższym : oświęcimski. olku ski i ziemski krakowski. Gospod arowanie odpadami komunalnymi jesl ekmentel1l szeroko pojętej gospodarki komunalnej (ustawa () utrzymaniu czystości i porz ądku w gminach z dnia 13 .09. 1996 r., Dz.U . nr 132/96). W 1999 r. na terenie województwa małopolskiego powstalo okolo 685.3 Iys . Mg odpadów kOl1lunalnych, w tym okol o 6.4 Mg odpadów niebezpiecznych . Z tej il ośc i w wyniku selektywnej zbiórki odpadów odzys kano 9,8 Iys . Mg surowcÓW wtórnyc h (głównie szkla i tworzyw sztucznych), co stanowilo ok. 1,4% wytworzonych odpadów kOl1lunalnych. Około 675.5 tys. Mg. tj. 98,6% , składowano na skladowiskach kOl1lunalnych . Należy dodal', że selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest w okolo 30% gmin województwa malopol skiego . Jako najcz~ściej wymieniane powody llieprowadzcllia segregacji podawano: - brak warunków, - brak c hęci, - brak odpowiednich pojemników w pobliżu , - brak ś wiadomo śc i potrzeby segregacji, - nikt lego nic wymaga. Ponadto pelnc wdroż.enie racjonalnego systemu gos podarki odpadami napotyka na trudności wynikaj:)ce zarówno z braku odpowiednich środków finansowych na ten cel. jak i z braku odbiorców wyselekcjonowanych odpadów..

(7) , ,vrodO\l'iska .. , Tabcl~1. 2. Postępowanie Z odpadami w powia tach Odpady. Wy~zczc -. gólnienie. wylWUrlOIlC wykUl7.yslanc. , -. I. (łys .. Mg). unic szkouli -. 1)' IIK Z:l .... owo. sk ladowanc na. WiOll C. sklildtlWilllC. s k ł adowiskac h. J. ,. 4. I. ". MiaSla nil prawach powialll Kraków Nowy Sqcz Tarnów. (). 2222.6. 91 K.K. N. J2,4. (). 474.9 20.6. N (). N. 462,0 4.:t2 J 2,0. 0.44. 17.2 0.05. OJK. I H5J 15,7. .14 1 0,2. ... [ 5,9. 14,6. 4 t)l) .4 0.1 0.4 0.0 I 05 0.1. J42.4 0,06. 1.0. [ 34,6. O.X. PO\vial)'. Bochcllski Brzeski Chrzanl)wsk i D:jbrowski. Miechowski Myślcnicki. Nowotarski Olkuski Oswi1j'ci Illski Proszowicki. Suski. 0. 1. (1,(11. 0.05 4. 1. 49 ,1. N. 0. 16. 44\) • 0 ,06. (J.I. O. 56 1,n. 469 ,6. ... ,2. 51.9. N. .1 .1 4.7 0 ,041. 0$ 4 •1 OmX 1.1,4 O.l'" 47 1.X 0.14. 0. 1 0.0.1 o .OJ OJ. 0 ,0 2. 2,/-:. 0.05. (). -.. 0.1. (). 17.9 05H 477 ,K 11,24 4J. N. 0,04. 11,01. om. O N. 0,3. II.OJ II,IXlJ 5,6 O.ll2 4.7 O,oi. OM II,(XI2. O (). (). O.l.K16. (). 6.4 0.04 6,(l4. N. 11,03. (). 149 •. N. 11,01. (). 2ó20,4. .1.1 0.tX'4 2WJ.K. N. 4-1.4. O. 1I (~',7. N. o. 25 1.2. N. 0 .2. (). 7.6 1.1. N Nowos ądecki. O,()). O. N. Limanowski. 3,6. N. N. Krakowski. 0.7. 31,4. N. Gorlicki. 2,7 2,7. JK,4 '9. (). N. -. -. () .2 O.OH. 11.05 0.014 0.114 0.02. 3).1 oo. -.-. 0,6. O.OOS. 0.06 11 .04 OJ. OJ. _.. om. 4.1. -. 5.5. -. o.tm. -. 1.4. (.I ,~ ) ... ,. 0,01. IIWI. om O.tJU l 1.2. -. 0.7 O.1XI5 II .1. -. II .Ob O.00 I lU. 42.7. 0,4 0 .005 0,0.1 0 .0.1. O.m2. 1.7. 1155 ,0 2, I. O.'! 0.2. 0.06. o.os. 4 .7. n. ". 0.1. 0,2. OJKJ5. I .X5. -. 0,2. 5.K 0.1. 1.0 1.0. -. -. 11 .1. -. 16.J. -. O.K. -.

(8) J(}/a /110 7'/ ' 11(' /(1 - P/Ol k( }wia k. ,. Tarnll\\'ski Ta1rz~lI\ski. W:ldowidi. ,. l,. -. l ~ ,2. 12,9. 09 ... -. OA. o.l)~. 0.02. 0,(11). ..... 11.0111. 7.4. 7 .1. lU J. 11.0 I. om -'.1- ..1. tI.tX}S. O.O? 0.U '/5. 0,0[. -. 19.1. (1 ..1. 0 ,7. O . 2 .~. 0 ,06. 0 .15. (lJJI. .2 (/.I lI. o. 10.2. S.1. OJ. 0,2. 1.6. N. 0.09. 0.02. 11.117. -. -. O N O N. o N. Wid,,-'ki. .1. .1. I. I. o - odpady wytworwnl' w wyniku dliatalnosci gnspodan.: ll~.i, N -. _~. --. odpady nil.'bl'lpi':\.'I.lIl.'. Znldh Raport f\-1alopo\ski SrodowlsLl Naluratnl'go . 199912000.. W gospodarce odpadami komunalnymi niezbędna jesl illlcnsyfikacja dzia lali ce lem u św iadomienia spoleczeliSlwlI potrze by ochrony srodowiska przed odpadami. celowości sclcklywnej zbiórki odpadów i d'lżcnie do minimalizacji odpadów komunalnych skl"dowanych n" skl"clowiskach. Skladowanie odp"dów. zarówno przemysIowych. j"k i komunalnych. zaledwie w kilklInasiu 1'1'0cenl"ch odbyw" się na skladowiskach spclniaj:lcyeh w pelni wymogi ochrony środowiska.. Na podslawie inwenlaryzacji punktów pomi"rowych. przeprowadzonej przez Wojewódzki InspcklOral Ochrony Środowiska w Krakowie . opracowano kompleksow:1 koncepcję monilOringu ś rodowi s ka w wojewódzIwic malopol ski m . PodSI"W:1 koncepcji są badania jakości wód i powielrza al1llosfery('7,ncgo. Moniloring powielrza realizowany jesl przez sieć slacji aUlonHllycznych (9 slaeji i 26 slanowisk).l'rogram pomiarów w slacjach obejmuje : 24 -godzinne slężcnia zanieczyszczeń podstawowych: SO , NO. NO,. NO. pylu zawieszonego. 30-minulowe slężenie CO. }O-minUlowc slężenie-NO. CO. W 1999 r. w wojewódzIwie malopolskim zrea lizowano kilka iSl olnych dla poprawy sianu środowiska i inweSlycji . Do inweslycji realizowanyc h przez kilka lal i koszlOwnych należy zaliczyć: - ukończenie budowy i przekazanie do ek splo:llacji I clapu oczyszczalni ścic,ków .. Kujawy" (inweslycję rozpoczęlO w 1986 r.j. - przekazanie do cksploalacji Baterii Wielkokomorowej WK - I w Hucie im. T. Sędzimira (inwcsly':ję tę rozpoczęto w 1982 r.) • .- przekazanie do eksploalacji oczyszczalni ścieków dla miasla Trzebinia- Siersza oraz dla miasta Szczawnicy. Ich realizacja poważnie ograniczyla zanieczyszczenie wód rzeki Kozi Bród o"'z rzeki Dunajec. - oddanie do eksploal<icji inslalacji lernlicznej ulylizacji odpadów szpilalnych w szpitalu w Tarnowie . Nalomiasl do najwai.nicjszych dzial:ui zwi'lzanych l. ograniczeniem uci'IŻ liwości halasu zrealizowanych w 1999 r. zaliczyć naJeży zakOliczenie budowy ekranów akuslycznych o dlugości okol" 1600 m wzdlui. obwodnicy Tarnowa.

(9) ·.. , :irodowisJ..:a .... oraz ekranów og ra nicz~lj,)cyc h hal as drogowy przy ul. Rad zikowskicgo. L u blań s ki ej , Opolsk ie j i Z ak o pi a ń ski ej w Krakow ie. Z Wojewódlki ego Fun du szu Oc hrony Środ o~ i s k a i G ospodarki Wodnej na cele zw i ą za n e z cd ukacj'l eko l og i (.' zną oraz propagowanie m działarl proc ko log icznych i zasad y z równowai,onego rozwoju w wojew ództwie mał o po l s kim \V 1999 r. przeznaczono 450 tys. z.1.. Envlronmenlal Prolectlon in !he. Małopolska. Province Volvodeship. The au llwr pre senls se ł edcu proble ms in cnvironmcn tal prolec li on in the Ma ł o p ols ka Provi ncc vo ivodeship In 1999. Des pite large fin illlL'i aJ ou tlays and mail)' t' ll vil'o ll lllc ntally-fri cnd ly inveslments, the M a ł o p o l s ka voivodcship is al1l ong Ihose pruvilH:es Ih al. s lilł facer lll<1ny prob lems wilh regard lo cnviroll ll1cntal protcrti on. The Ma ł opols k a vo ivodc!\h ip i~ still homc 10 SOll1l' ot" the most po ll utin g cllh.·rpri!\cs in Po land . Co mprehc nsive in spct:li ons arc condu(' lcu in c<l\: h tlI' thc-!\c cnlc rpr i:.es al Icasl onec .1 )'car aniJ in 1ll:lIl y of Ihem CYC U 1I10rc h cquenll y. Also , pum wa~ l e manage ment po lic ics pl ace Ihe vu iv()(k ship in one o l' (he lowes( posili ons in (he country in lerms nr cllv ironmcn tal rlc anlincss..

(10)