Metoda modułowej analizy i projektowania procesów informacyjno-komunikacyjnych - MOSAIK

Pełen tekst

(1)w Krakowie. Janusz Czekaj KatN.,. Metod Organbaciii Zarzlldzanla. Metoda modułowej analizy i projektowania procesów informacyjno-komunikacyjnych - MOSAIK 1.. Załoienla. I cele metody. Metoda modu ł owej analizy i projektowania procesów informacyjno-komunikacyjnych - MOSAIK (Mod!llare~; III/d orgallisationsbezogcncs System zur AIlalyse lUul Gesta/llł1/g der II/formatiollsllerarbeit/lllg /lI/d KommuIlikarioll). zostala opracowana w koncerni e Siemensa w Monachium w połowie tat 80. [Siemens AG 19851. Celem metody jest usprawnienie procesów informacyjno- komunikacyjnyc h. a w szczególności zwiększenie wydajności pracy administracyjno-biurowej przez zastosowanie nowoczesnej techniki i technologii, zapewn ienie jej upowszec hnien ia w organizacji oraz racjonalizacja decyzji w zakresie instrumentalizacji stanowi sk pracy. U podstaw metod y leży podejśc i e procesowe w modelowaniu systemu informacyj no-komunikacyjnego. Stosownie do założeń przyjętych przez zespół badawczy koncernu Siemensa opis tego systemu koncentruje się na funkcjach, procedurach i procesach oraz metodach pracy, ze szczególnym uw zględn i e niem wyposażenia tec hnicznego stanowisk organizacyjnych. Do kluczowych zadań badawczych zalicza s ię analizę struktury komunikacji, wspomaganą komputerowo analizę siec i komunikacyjnych , analizę produktów i procesów informacyjnych oraz czasu ich przebiegu. S t anowią one podSlawę do projektowania zmian w zarządzaniu informacją i komunikacją w przedsiębiorstwie. Metoda MOSA JK opiera s ię na kilku podstawowych zasadach. Po pierwsze jest metodą pracy zespołowej. Realizację cząstkowych zadań związanych z diagnozą i projektowaniem nowej techno logi i i organizacj i procesów informacyj no-komunikacyjnych powierza się specjalnie powolanem u, kiJkunastoosobowemu zespołowi. W jego s kład wchodzą eksperci z zew nątrz , specjal iści - organizatorzy i informatycy z przedsięb i orstwa oraz przedstawiciele różny c h.

(2) Jal/usz Czekaj komórek organi zacyj nych, w szczegó l ności tych, w któryc h maj ą na s tąpi ć zm ian y. Do szczegó ł owyc h za dań zespo ł u p racującego w grupach zadaniowych za licza s i ę wyznaczanie zakres u i p ł aszczyzn badań szczególowych , dobór metod badawczych, formu ł owanie strateg ii systemu informacyjno-kom un ikacyjnego, anal i zę i ocenę dotychczasowych rozwiązań. projektowanie u sp r awnień i nadzór wdrożen i owy. Rezu ltaty zreali zowanyc h prac diagnostycznych i projektowyc h są prezentowane i dyskutowane na specjaln ych sesjach plenarn ych, podczas któryc h dokonuj e się u zgod ni e ń , o kreś la lub uszczcgóławia kierunki dalszyc h badań i integruje proponowane rozwiąz ania . I s totną zasad ą metody jest o t wartość w stosunku do podej mowanych i stawianych problemów. Polega ona na tym , że każdy z problemów rozpatruje się z ró ż n yc h możliwych punktów widzenia oraz w ujęc iu operacyj nym i strategiczny m. Z lego wzg l ęd u metoda przewiduje szerokie speklrum narzędz i organizatorski ch od metod typu ;lIrerV;II, przez szczegó ł owe techniki anal izy system u komunikacji, aż po metody anali zy strategicznej [Comp w enmtentiitze ... 19901. Nie brak wśród ni ch metod informatycznych [Schaible 1986]. K olejną zasadą jest m odu ł owość, n abierająca szczegó lnego znaczenia przy stosowaniu metody. Wynika ona ze struktury podejmowanych problemów oraz potrzeby zawężania i uszczegó ł aw i a ni a zakresu prowadzonych bada ń . MOSA IK za kł ada e l astyczność w doborze szczegó łow yc h techn ik anal izy i projektowan ia procesów informacyj no-komu nikacyj nych . Zasadniczymi kryteriami doboru są cel i obszar stosowania, podejśc i e badawcze oraz specy fika zada ń reali zowanych w poszczególnych m od uł ac h . Stąd w kata logu proponowanych technik szczegó ł owyc h moż n a odna l eźć m e tod ę wywiadu . li st kon trolnych, anal i zę SWOT, ana li zę kluczowych czynn ików sukcesu (KEF - Kritischell Erfolgsfaktorell) czy orygi n alną, wy pr acowaną przez doradców koncernu Sie mensa, m e t od ę komputerowego planowanie strateg ii komunikacyj nej (PLAKOM - Plaml1lg~'verfahre " fiir KomulIikariollskolll.epre). Nie brak t eż metod wywodzących się z analizy wartośc i i specy fi cznych dla pod ejśc i a procesowego . N al eżą do nich: analiza funkcjonal na potrzeb informacyjn yc h (FIBA - Fllllktiolls- JllformatiollsbedGlfstmaIYJe) , anali za systemu komuni kacji (KSS - Kom"Hl1likario" s~'ystem-Stlldie), anali za sieci komunikacyj nych (KNA - Kommtwikariolls-NetZlVerk-AlIalyse), analiza wartości komunikacj i (KWA - Komrlllmikariollswertallalyse), analiza wartości informowani a i komunikowan ia (KIWA - Kommullikatiolls- und Jnforma tiollswerr analyse) czy metoda analizy czasów przebiegu procesów (OZA - Dllrchlaufleirena nalyse) [Bullinger 1991 , Martyniak 19981. Twórcy metody MOSA IK wykorzystali przede wszystkim różne techniki usprawniania systemu informacyjno- komunikacyj nego stw orzone na gruncie ni emi eckim , u z upe łniając je własnym i narzęd z iarni badawczymi. W ten sposób pow s La ł dosyć z łożon y system badani a procesów informacyjno-komunikacyjn ych , adresowany przede wszystkim do duży c h przed s iębi o rs t w i instytucji admini slracyj nych O stosunkowo wysokim poziomie postępu organi zacyjnego. Pozwala on na sformulo-.

(3) Metoda. wa nie strategii systemu informacyjno-komunikacyjnego, okreś l enie kluczowych obszarów zmian techniczno-organizacyjnych, opracowanie projektu usprawnień procesów informacyj no-komuni kacyjnych, wybór i ocenę różnych wariantów zmian oraz wdrożenie najlepszego.. 2. Schemat Ideowy metody Tok pos t ępowania badawczego w metodzie MOSAIK przewiduje stopniowe ograniczani e i zawężenie obszaru badawczego. Charakteryzuje go podejśc i e dedukcyjne. prowadzące do opracowania i wdroże n ia cząstkowych projek tów zmian techniczno-organizacyjnych w systemie in romlacyjno-komunikacyjnym . Zwykle odnoszą się one do wybranego podsystemu lub funkcji przed sięb i ors t wa. Cechą post ę powan i a badawczego jest w i ęc stopniowe zawę żan i e i uszczegóławianie zakresu badań systemu informacyjno-komunikacyjnego w tok u kolejnych etapów. Cztery z przewidzianych modulów obej mują w kolejności: badania wstępn e i formu ł owa n ie ogólnej strategii systemu informacyjno-komunikacyjnego (tzw. modu ł wej ściowy), a n a li zę kom unikacji (modu ł komunikacji), ana li zę zada ń i projektowanie nowych rozw i ązań techniczno-organizacyjnyc h ( moduł decyzyj ny) oraz wdroże ni e projektów w życ i e (moduł implementacji). t wo rząc ram ową koncepcję jej stosowania [Lummer, Bergmann 1990. Bullinger 199 1. s. 948]. Pomimo śc i s ł yc h po wiąza ń każdy z wyróż niony c h modułów może tworzyć oddzieln e przed sięwzi ęcie organi zatorskie. Metoda przew iduje cztery podstawowe etapy odpow i adające wy róż ni o n y m modulom. Zasadniczo p rzebiegaj ą one według takiego samego ogólnego schematu obej muj ącego zb ieranie informacji, ich porządkowanie, id e nt yfik ację oraz a n a l izę informacji specy fi cznych i istotnych dla rozwiązywanych problemów cząs tk owyc h , zespo ł ową oce n ę istniejących lub proponowanych rozw i ą zań. a t akże okreś ł eni e za dań badawczych zalecanych do realizacji w n astęp nym module. Nie wyk lucza to jednak nieznacznej jego modyfikacji w za l eż no ści od reali zowanego m od ułu . Ramowe ujęc i e metody MO SA IK przedstawia tabela I.. 3. Badania. wstępne. -. moduł welśclowy. Etap badań wstępnyc h (mod uł wejśc i owy) obej muje rozpoznan ie systemu informacyjno-komunikacyj nego i s formułowani e jego strategii . Punkt c i ęż ko śc i tkwi tu przede wszystkim we właściwym i dok ł ad n ym określen iu is tni eją cego poz iomu techniczno-organizacyjnego funkcji informacyjno-komunikacyjnej przeds i ęb i orstwa. Jest to o tyle istotne, iż w za ł eż no śc i od i s tni ejącego już wsadu nowoczesnej techn iki i technologii bi urowej oraz stopnia zorgani zowania systemu zmienia się katalog prob lemów wymagających roz wiązania ..

(4) Tabela I . Schemat ideowy metody MOSAIK Moduł Wejścia. - badania. Obszar cale. badań. przedsi~biorstwa. wst~pne. Analizy - analiza komunikacji. wybrane podsystemy. Decyzyjny - projektowan ie. wybl1lne funkcje i komórki organizacyjne prLedsir;:biorstwa. przedsiębiorstw a. Zadania badólwcze. Zalecane techniki. - rozpoznanie systemu informacyjno-komunikacyjnego. - analiza celów komunikacji przedsi~biorstwa. - sfonnulowanie ogólnej strategii systemu, - wybór obszarów i określenie zakresu dóllszych badań. wywiady listy kontrolne analiza SWQT metoda kluczowych czynników sukcesu (KEF). - analiza techniki pracy biurowej. - analiza komunikacji z partnerami wewnętrznymi i z.ew~tn.nymi. - anal iza sieci komunikacyjnych, - ocena sys temu komunikacji. - sfonnulowanie progl1lmu dalszych badań. listy kontrolne metoda PLAKOM metoda analizy sieci komunikacyjnych (KNA) metoda analizy struktury komunikacji (KSA). zbieranie infonnacji. ocena stanu istniejącego. op racowanie projektów rozwiązano prLepTOwadzenie rachunku ekonomicznego proponowanych rozwiąl.iUi. - podejmowanie decyzji wdrożeniowych. macierze powiązań ,,Zadania-wykonawcy" metoda analizy fun kcjomdnej polrLCb informacyjnych (AHA) metoda anal izy wanQSc i komunikowania (KWA) metoda analiza waności informacji i komuni kowania (KIWA ) diagramy przepł ywu danych metoda analizy czasu przebiegu procesów informacyjnych (DZA) metoda anali zy wartości użytkowej (NK W A). -. wykresy Gantta Impl ementacji - przy- wybrane fun kcje lub - opracowanie planu wdrounia, metody sieciowe gotowanie i wdrażapodsystemy wzgl~d- - konkretyzacja i ewentualne udoskonalenie metody rachunku ekonomicznego nie wybranych roznie cale przedsiębiorinfonT1mycznej konfi guracji systemu. wiązań stwo - analiza i realizacja zamówień na środki lechnHo infonnatycznej. - wprowadzenie zmian 2r6dło : fBullinge r 1991, s. 9481..

(5) Metoda modlltowej. i projektowania. Krok pi erwszy, w którym wykorzystuje się metodę wywiadu j listy kontrolne , polega na zebraniu informacji umożliwiających identyfika cj ę wy s tępujących nie s praw n ośc i funkcji informowania i komunikowan ia , oszacowanie nakład ów pracy na ich reali z ację i ocenę poziomu tec hnicznego wy posaże nia stanowi sk biurowych . W kroku drugim przeprowadza s ię anal i zę celów komunikacji wewnętrznej i ze wn ę trzn ej przed s iębiorstwa , ze szczególnym uwzględ ni e ni e m stosowan ych fo rm i n oś nik ów. Dalsze postępowanie przewiduje sfonnu lowanie ogólnej strategii systemu informacyjnego u wzg l ędniającej jego s ł abe i silne strony , szanse i zagroże nia oraz podstawowe wyróż niki strategii przed s i ębiors twa . Realizacja tego zadania jest wspomagana przez dwie metody , a mianowicie a na l i zę SWOT i m et odę krytycznych czynników sukcesu. Podstawowe czynniki w pł ywające na s trat egię system u informacyj no-komunikacyjnego uwzg lędniane w metodzie MOS AIK przedstaw ia rys. 1.. Strategia. Otoczenia - konkurencja w sferze jakości - konkurencja w sferze innowacji - konkurencja w sferze kosztów i cen. L Dynamiczna. -. pnedsięhiorslwa. specjalizacja. segment3cja konsolidacja rozwój produktu przewodnictw~ w jakości uniel.aleinienie in tegracja horyzontu. reaktywne otoczenie. l. I Punkty wyjścia do projektowania strategii systemu informacyjno-komunikacyjnych -. programy wprowadzenia nowych produktów systemy planowania i bud7.etowania zarządzan ia elastyczne system y produkcji zintegrowane systemy zarlądzania systemy kontroli zamówień. Rys. l . Czynniki wp ł ywajljce na formułowanie ogólnej strategii system u informacyjno-komunikacyjnego przed s ięb i orstwa t ródlo: {Bul1 inger !986. s. 55J.. Na podstawie dotychczas uzyskanych wyników zespól o kreś l a problemy w skali caJego przed s iębi o rs twa . do których przykła~ dowo za licza s ię redukcję kosztów za rząd za nia . e lim i nację luki technolog icznej w zarząd zan i u informacją , zwiększe ni e zdolnośc i konkurencyj nej systemu . wymagające rozw i ązan i a.

(6) Jan/lSZ. Po s tępowani e. przewidziane w module wej śc iowym kończy s ię sesją plezespolu. podczas której prezentuje s ię wyniki zrealizowanych prac. przy udz iale kadry kierowniczej analizuje się potencj alne kierunki i obszary dal szyc h badań, zawężaj ąc je do wybranych podsystemów przed s ięb i o r s t wa. Ich hierarchizacja pod względem zbioru przyjętych kryteriów (np. aktual ne znaczenie dla realizacji celów przed s iębiors t wa, poziom stwierdzonej luki technologicznej , organi zacyjnej itp.) pozwala wskazać len podsystem , który powinien zos t ać poddany badaniom szczegó ł owym. narną. 4. Analiza systemu komun. kacll _. moduł. komun.kacll. Moduł drugi przew id uje an alizę systemu kom unikacji. Prowadzi s i ę ją w wybranym obszarze runkcjona lnym dotychczas badanego podsystemu (około 150 zatrudnionych), a główną w niej rolę odgrywa wzbogacona o plasz-. Analiza. wstępna. - rozpoznanie struktury organizacyjnej - ok reSIenie zadań w obszarach funkcjonalnych - identyfikacja symptomów niesprawności. j. j. Analiza struktury komunikacji. Analiza systemu pracy biurowej. okrdlenie struktury zasobów informacyjnych - ustalenie potrLCb informacyjnych - określenie niesprawności systemu - sformulowanie możliwych zmian i ich symulacja. l. Analiza krytycznych czynników sukcesu (KEF). H. - określenie powiązań komunikacyjnych - analiza sieci komunikacyjnych - ustalenie wymagań stawianych wobec mediów komunikacyjnych. l. Ocena silnych ~ sJabyc.h stron oraz szans 1 zagrozeń. ll. I Analiza stanowisk pracy. I. Sformulowanie programu strategicznego - zastosowanie systemów komputerowych - rozwój systemów telekomunikacyjnych - integracja techniki i organizacji. Rys. 2. Schemat ideowy. modułu. komunikacj i w metodzie MOSA lK. :Uódlo: rSpengler-Rast 1989. s. 241] .. l.

(7) M e/oda czyz n ę. s trateg i cz ną. metoda KSS ( Komm/tllika rimu-Sysrem -Studie). Sche mat badawczego zal ecanego w ramach tego moduł u ilu struje rys. 2. Reali zacja z ad a ń uj ę ty c h w kroku pierwszym wymaga zebrani a odpowiednich inrormacj i. Uzyskuje się je w drodze badań anki etowych , kt órymi objęci zos taj ą pracow nicy zal rudn ieni w komórkach organi zacyjn ych badanego obszaru . Pytania zawarte w ankiecie d o t ycz ą real izowanyc h czy nn ośc i , przypadków ich s p iętrzan i a s i ę, tworzonyc h dokumentów, ich rodzaju i liczby, za legani a in rormacj i, wy p osaże nia techni cznego , stopnia jego wy korzystania . komunikacj i z we wnę. tr zny mi i ze wn ę. t rzn y mi partnera mi . szczegó ln ych cech komórki organi zacyj nej i stanowiska pracy. N akład czasu zw i ąz an y z opracowan iem ankie ty przez respondenta szacuje s i ę na okolo 30 minut. W kroku drugi m , obejmując ym anali zę struklUry komunikacj i i an a li zę systemu pracy biurowej, opracow uje się zebrane dane przy pomocy specjalistycznego oprogra mowania komputerowego finn y Siemens - bazy danych dl a koncepcji komu nikacj i BADAKOM (Basisdatenerfass/lII gfiir KOm/1//Il1 ika/iollskOl/ zepte). Oprogramowanie to jest elementem s kł ad owy m metody pl anowania koncepcj i komun ikacji PLAKOM (Plall/l1Igsverfahrell fiir KOmm/lll ikatiollskOl/zepte). Nie tylk o um oż li w ia gra fi c zną preze nt ację struktury komunikacj i. ale ide nt yfikuje sieci komunikacyjne w badanym obszarze. Ana liza tych sieci prowadz i do ustalenia potrzeb telekomunikacyjnych systemu pracy biurowej w za kresie. W kroku trzecim przeprowadza s i ę ocen ę syste mu komunikacj i w badan ym obszarze. Ma ona sta n o wi ć bazę do rozwini ęc ia ogólnej jego strateg ii opracowanej w module w ej śc i owy m . W tym celu wykorqstuje s i ę dwie z metod anali zy strateg icznej , a mianowicie anali zę krytycznyc h czynników sukcesu oraz m e t od ę SWOT . Wypracowana strateg ia zawi era zastosowani a systemów komput erowych . rozwój syste mów telekomunikacyjnych oraz integracj i techniki i organ izacji . p ostę.powa nia. 5. Prolektowanle -. moduł. decyzylny. W modul e decyzyjnym na s t ę puj e da lsze z awężeni e obszaru badawczego. Obej muje on wybrane funk cje lub komórki organi zacyjne. Teraz przedmi otem ba dań s tają s i ę procesy informacyjne i informacje jako produkt y, cela mi za ś, kt óre za mi erza się os ią g nąć. s ą racjonali zacja decyzji z wią z any c h z wprowadza ni em zmian w techni cznym w y p os a że niu systemu informacyjno- komuni kacyjnego, skrócenie cykli procesów . poprawa jakośc i informacji oraz z wi ę k szenie wyd ajności pracy biurowej . Pos tę po wanie badawcze w tym module obejmuje pię ć kroków (por. rys. I) i jest wspomagane przez szereg metod o p odej śc iu procesowym , taki ch przykładowo jak analizy wartości komunikowania (KWA), analiza wart ośc i informacji i komunikowania (KIW A), analizy czasu przebi egu procesów informa -.

(8) Janusz. cyj nych (DZA). Są one przydatne nieomal w każdym z realizowanych etapów. Etap zbieran ia informacji po lega na zidentyfikowaniu zadań wykonywanych przez pracowników poszczególnych komórek. Określanie realizowanych procesów informacyjnych wymaga s porządze nia macierzy powiązań zadania-stanowiska pracy . Do dalszych badań wybiera się procesy kluczowe. Podlegają one szczegółowej rejestracji, w której wykorzystuje się diagramy przepływu danych i me t odę anali zy czasy przebiegów (DZA). Nie wyklucza się zastosowania innych metod ukazujących przebieg i procesów informacyjnych i okreś l ających wykonywane czynności, czas ich trwania, li czbę wykonawców, wykorzystywane przez nich środki techniczne , w tym środki techniki kompu terowej. Już na tym etapie mogą pojawić się propozycje zmian techniczno-organizacyjnych, np. konceOlracja czynnośc i czy łącze n ie stanowi sk, a nawet komórek organizacyjnych. Czynności wymagające dużych n ak ł adów pracy poddawane są analizie z mi erzającej do określenia możliwośc i racjonalizacji m.in. na drodze zastosowania nowoczesnej technologii informatycznej . Po zarejestrowaniu i ocenie procesów opracowuje się alternatywne projekty usprawnien. Warto w tym miejscu nadmi en i ć, że ocen a stanu is t niejącego w sferze komunikacji jest wspomagana przez ko lejny pakiet metody PLAKOM , tj. oprogramowanie graficzne do analizy danych w komunikacji ANA KOM (Allalyse von Kommllllikationsdalell). Projektując nowe rozwiąza n ia, na lezy zw rócić uwagę na konkurencyjność proponowanyc h ro zw ią zań informatycznych. Tworzenie i ocena projektów jest ws pierane przez pakiet oprogramowania LRKOM (L6sllllgsraste r {tir Kormmmikat iollskorlzepte), zawierają cy także opcj ę analizy i oceny efek t ywnośc i ekonomicznej. Rachunek ekon omiczny proponowanych rozwiązań przeprowadza się w odniesieniu do informacji jako prod uktu , biorą c pod uwagę taki e kryteria, jak koszt i jakość podejmowanych decyzji wdrożeniowyc h . Ten krok jest wspomagany przez metodę anal izy kosztów i wartości uży t kowe NKWA (Nutzell - Kostell- Wertaf/alyse). Decyzje doty czące wdrożenia wypracowanych ro związań są podejmowane na posiedzeniu zesp o łu. Uwzględniają one wynik i pr,lCprowadzonego rachunku ekonomicznego oraz poziom ryzyka , związanego z wprowadzaniem zmian .. 6. Wdroienle -. moduł. Implementacll. Etap wdrażania rozpoczyna s i ę od opracowania szczegółowego planu wprowadzania nowych r ozwiązań. Okre ś l a on kolejność przewidywanych działa!'l . osoby odpowiedzialne za ich wykonan ie. warunki i ś rodk i realizacji i przewidywane koszty. Z reg uł y projekty nowych rozw i ązan w sferze z arządzania informacją i ko munikacją przewidują okreś l on e środki i technołogie informatyczne. Stąd zachodzi potrzeba ewentualnego udoskonalenie dotychczasowej informatycz-.

(9) Metoda modu/owej nej kon fi guracji systemu i specyfikacj i oprogramowania. MOSA IK zak ł ada ewolucyj ny sposób wdra ż a n ia proponowanyc h rozwiązań. Wprowadza się je najpierw w slOsunkowo wąsk im obszarze . a więc w wybranyc h fu nkcjach cząs tk owyc h przedsiębiors t wa . rozszerzając je su kcesyw nie na podsystemy. Stosunkowo krótki cy kl metody , za m ykaj ący się w przedzia le od 4 do 5 mie· s ięcy. wyni ka z komputerowego wspomagani a szeregu zadań badawczych. Bardzo istotnym i zadan iami w mod ule imple mentacji są anal iza zamówień na ś rodk i techniki informatycznej i te lekomunikacyj nej oraz podejmowanie decyzj i o ich realizacj i. Znaj omość rynku produktów i u sług informatycznyc h oraz fi rm kompu terowych ma zasad nicze znaczenie dla praw i d ł owego wypeł nienia tych zadań. Po s tępowan i e wdro że n i owe kończy praktyczna rea lizacja opracowanych rozw i ązań . Zapreze ntowane ujęc i e od powiada pierwszej . oryginal nej wersji metody . Z dostę pnych źróde ł wyni ka, że w o ostatnich kilku lalach przeprowadzono jej mod yfi k ację . Można przypuszczać , i ż zos t a ł o to spowodowa ne m.in. upowszechnianiem s i ę internetu i nowoczesnyc h systemów zarządzania informa· cją takich jak GroupWare , TeamWare czy workfl ow [Martyniak 2000]. Na l eży mieć nadz i eję, że naj nowsza jej odmiana zostan ie niebawem zaprezentowana na lamach ogólnodos l ęp n yc h czasopism fachowych. Litera tura. Berg mann M. [19871, MOSA/K - Modll/art~s IInd rechnergesliitues Metlwdenpacket zur effizienlen Ges/a/wilg der Biiroarbeit [w:] Forlschrille der /leI/en hlfo rmaliolll'- /Ind Kommtwikflliollsteclllliken, K.P. Fiihnrich (Brsg.), ONLlNE '87. Velbert . Bullinger H J . 119911, I-falldb/lch des Injormationsmanageme nl in Unlernehmen . Technik, Orgallisation, Recht. Persf'ektil'en, C.H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung. Milnchen. Bullinger HJ .1 1986I,Wettbewerbsl'or/ei/e dl/rch Injormationsmanagemen/ [w:] Injormotions· mangememfiir d;e Praxi.'i. Netu Aujgabel! das Un/ernehmen IInd se;ne Fiilmmgskriij/e, HJ . Bullinger (Hrsg.). Berlin-Heidelberg-New York- Tokyo. Compll/erllllterstii/zte MetItoden fiir InJormalionsmanagemem ( 1990] , H.O . Schonccker, M. Nippa (Hrsg), Badcn-Baden. Lummcr I., Bcrgmann M. [1990], Mosaik - Eine PC-gestiitzle Metltode des Organij·ations· -Engineering Iw:[ Complltenm/ersliitzle MetIloden fiir Injormation smanage men/. H.O. Schoncckcr , M. Nippa (Hr5g.), Baden-Baden. Mart yniak Z. [19981, Nowe metody organizacji i zarządzania, AE w Krakowie, Kraków. Martyniak Z. [2000], Teoret)'cv!e podstawy systemów II·orkf/ow. "Infomatyka" , nr 3. Schaible A.F. [1986], PLAKOM Imd MOSA/K. Ober die Ant/łyse VO fl KommullikatiOIl Imd F,mk/;oll zm Anfordenm gsproji/ 1'011 Biirosy.ftemen [w :j/njormationsmangemenr fiir die Praxis. Nelle Au/gabef' dos UllterllehmelJ IIlId seine Fiihnmgskriijte , H J . Bullinger (Hrsg.), Berlin- Heidelberg-New York- Tokyo. Siemens AG ( 1985]. MOSA/ K. Wirtschajt/iche LOsJllIgen flir die BiirokO/mmmiktioll. Versioll 3.0, Siemens. Milnchen. Spengler. Rasl C. I 1990) , KSS - Basis wr P/liiI/mg eif,es InjormatiolJssystems Iw:] COli/piltenmterstiittte Metlwtlenfur InjormatiolJsmallagemell/ , H.G. Schonecker, M. Nippa , (Hrsg.), Baden-Baden ..

(10) Janusz MOSAIK - A Method for the Modular Analysis and Oesign of Information and Communicatlons Processes (Modulares und organisationsbezogenes System lur Analyse und Gestaltung der Informationsverarbei1ung und Kommunikation) lu this article. the author looks at the method for analysing and designing information and communications processes developed by the Siemens company in Ihe 1980s. The author describcs the assu mplions. goals and conceplUal schema behind Ihe melhod, and identifies the tasks pcrformed in the fou r research modulcs and specifies [he techniques used in them. T he author describcs [he course of [he research procedure. in particu lar [aki ng into account the communications analysis module..

(11)