Hanna Filipkowska
Echa legendy kościuszkowskiej w
"Popiołach" Żeromskiego,
Mieczysława Mitera-Dobrowolska,
"Rocznik Komisji
Historycznoliterackiej PAN", Kraków
1971 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 15/43, 206
/11/ TUCZYŃSKI Jan: Motywy indyjskie w liryce Kasprowicza. Geneza i usytuowanie. "Pamiętnik Literacki" R. LXII : 1971 z. 3 s. 85-115«
Autor konstatuje fąkt ogólnego procesu przezwyciężania w modernizmie uczuciowości pesymizmu z pomocą filozofii we- danty i w związku z tym procesem zarysowuje rozwój twórczoś ci Kasprowicza "od buddyjsko-schopenhauerowskiego pesymizmu
»Hymnów« ku wedyjskiemu optymizmowi » Sawitri« , »Sity«, i »Księgi ubogich«. Wskazuje na kształtowanie się u Kaspro wicza uniwersalistycznego monizmu, inspirowanego przez źród ła indyjskie; na udział w tym procesie organicznej estetyki Herdera; na uczuciowoś' nirwany, wyrażającą się u autora "Księgi ubogich" w moi ^.ch przyrody /jak np. szum drzew lub motyw płynącej wody/ i organizacji fonicznej wiersza.
BP/43 R.L.
/11/ MITERA-DOBROWOISKA Mieczysława: Echa legendy koś ciuszkowskiej w "Popiołach" Żeromskiego. "Rocznik iKcmisji Historycznoliterackiej PAN". Kraków. R. U:1971 s. 75 -99*
Autorka podważa tezę S.Zabierowskiego /"Historia w » P o piołach«"/ głoszącą, iż Żeromski ze względu na cenzurę zre zygnował z wprowadzenia do powieści postaci Kościuszki i o graniczył się jedynie do wzmianek o uczestnictwie w powsta niu poszczególnych bohaterów. W myśl przekonania o sumienno ści pisarza jako historyka i o jego umiejętności posługiwa nia się zakonspirowanym językiem odsłania autorka kontury le gendy kościuszkowskiej w wątku Piotra Olbromskiego,wskazując, iż bohater jest nie tylko nosicielem losów pokolenia współ czesnego Kościuszce, ale również duchowym portretem wodza in surekcji.
