S P R A W O Z D A N I A - R E P O R T S
T u ry z m 2 0 0 7 , 1 7 / 1 - 2 S p r a w o z d a n ie z III m ię d z y n a r o d o w e j k o n f e r e n c j i n a u k o w o - p r a k t y c z n e j „ D z ie d z ic t w o k u l t u r y p r z e m y s ło w e j j a k o s z a n s a r o z w o j u t u r y s t y k i e u r o p e j s k i e j ” , Z a b rz e , 1 5 - 1 6 w r z e ś n ia 2 0 0 6 r. A r e p o r t f r o m t h e 3 rd I n t e r n a t io n a l C o n f e r e n c e e n t i t l e d ‘T h e H e r it a g e o f I n d u s t r ia l C u ltu r e a s a n o p p o r t u n i t y fo r E u r o p e a n T o u r is m D e v e l o p m e n t \ Z a b r z e , 1 5 - 1 6 th S e p t e m b e r 2 0 0 615-16 września 2006 r. odbyła się w Zabrzu III międzynarodowa konferencja naukowo-prak- tycz-na pod hasłem: „Dziedzictwo kultury przemy słowej jako szansa rozwoju turystyki europej skiej”. Była to kontynuacja konferencji zorganizo wanych we wrześniu 2004 oraz maju 2005 r., a za tytułowanych „Bogactwo dziedzictwa przemysło wego jako wyzwanie i atrakcyjny produkt dla tury styki i rekreacji”. Organizatorami wszystkich do tychczasowych konferencji zabrzańskich byli Gór nośląska Wyższa Szkoła Handlowa (GWSH) w Ka towicach oraz Urząd Miejski w Zabrzu. Ostatnia konferencja miała miejsce w budynku Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej znajdującym się w Zabrzu, stolicy „polskiej tury styki przemysłowej” 1.
Konferencję otworzył mgr Andrzej Góra, zastępca prezydenta miasta Zabrze, po którym ofi cjalne przemówienia wygłosili prof. GWSH dr hab. Krzysztof Szaflarski, rektor GWSH w Katowicach, Luigi Cabrini, przedstawiciel regionalny na Euro pę Światowej Organizacji Turystycznej (WTO), Jan Kaźmierczak, zastępca prezydenta miasta Gli wice, Hermine Poppeller, konsul generalny Austrii, Joanna Śliz z Departamentu Turystyki w Mini sterstwie Gospodarki, Małgorzata Niepokulczyc- ka z Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo łecznego w Brukseli oraz Mirosław Sekuła, pre zes Najwyższej Izby Kontroli. Po tym wstępie na stąpiło uroczyste podpisanie aktu założycielskie go Ośrodka Dokumentacji i Badań Dziedzictwa Przemysłowego dla Turystyki. Jego sygnatariusza mi byli A. Góra, K. Szaflarski i L. Cabrini, repre zentujący trzy organy założycielskie ośrodka2.
T h e 31x1 In te rn a tio n a l C onference entitled T h e H eritage of In d u strial C u ltu re a s a n o p p o rtu n ity for E u ro p e a n T o u rism Develop- m e n t’ took place o n 1 5 -1 6 Ul S ep te m b er 2006 in Zabrze, c o n tin u in g from th e conferences know n a s The R ichness of Industrial Heritage a s a challenge a n d a n attractive p ro d u ct for T o urism a n d R ecreation', held in S ep tem b er 2 0 0 4 a n d M ay 2005. T hey w ere all organized by th e Katowice School of E conom ics (Górno ś lą s k a W y ż s z a S z k o ła H a ndlow a - GWSH) in Katowice a n d th e City C ouncil in Zabrze. The v en u e of th e conference w as th e D ep artm en t of O rg an isation a n d M an ag em en t (W ydział Organizacji i Zarządzania) a t th e Polytechnic of Silesia in Zabrze, th e ‘C apital of Polish in d u strial to u rism 1.
The conference w a s op en ed by Andrzej Góra, th e v ice-p residen t of Zabrze, a n d w as followed b y official sp eech e s from Prof. Krzysztof Szaflarski, th e recto r of th e U pper S ilesian H igher School of C om m erce in Katowice, Luigi Cabrini, a regional repre- sen tativ e of th e W orld T o u rism O rganization (UNWTO) for E uropę, J a n Kaźmierczak, th e vice-president of Gliwice, H erm ine Poppeller, th e co n su l generał for A ustria, J o a n n a Śliz from th e T ourism D ep artm en t in The Ministry of th e Econom y, M ałgorzata N iepokulczycka from th e E u ro p e a n C om m ittee of Econom ic a n d Social Issu e s in B russels, a n d M irosław Sekuła, th e c h a irm a n of th e ‘G ovem m ent A udit Office’ (N a jw yższa Izba Kontroli). After th is in tro d u ctio n th e fo u n d atio n a c t of th e
Obrady podzielone zostały na cztery pane le, którym przewodniczyli pracownicy naukowo- dydaktyczni GWSH: prof. GWSH Tadeusz Bu rzyński, Jacek Pyka, dr Michał Żemła oraz dr Dorota Chudy-Hyski i Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie: dr Zygmunt Kruczek. Ogółem w czterech panelach zaprezentowanych zostało 18 referatów, natomiast w całej konferen cji uczestniczyło ok. 80 osób, w tym ok. 10 z za granicy, przede wszystkim z Niemiec.
Tematyka referatów była bardzo szeroka. Związane było to przede wszystkim z faktem, że referenci reprezentowali różne środowiska. Spośród 18 referatów, aż dziewięć zostało wy głoszonych przez urzędników zarówno admini stracji samorządowej (Urzędy Miejskie z Byto mia i Łodzi, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Urząd Promocji Turystyki Walonia - Bruksela), jak też organizacji zajmujących się promocją i rozwojem turystyki (Światowa Orga nizacja Turystyki, Małopolska Organizacja Tury styczna, Polska Izba Turystyki, Polska Agencja Rozwoju Turystyki). Po cztery referaty wygło sili przedstawiciele środowiska naukowego (GWSH w Katowicach, Politechnika Gdańska, Uniwer sytet Techniki z Dortmundu) oraz branży przed siębiorców (Przedsiębiorstwo Górnicze „Demex” z Zabrza, kopalnia Zollverein w Essen, Browary Tyskie z Tychów oraz Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego). Dodatkowo jeden re ferat wygłoszony został przez przedstawicielkę organizacji pozarządowej - Instytutu Nowej Kul tury Industrialnej z Forst.
Elementem łączącym wszystkie wystąpienia było dziedzictwo przemysłowe wykorzystywa ne przez turystykę. Temat ten poruszano w róż nych ujęciach, które najprościej można podzie lić na syntetyzujące oraz szczegółowe. Podejście syntetyzujące zaprezentowali prof. GWSH T. Bu rzyński („Kierunki działań na rzecz rozwoju krajowego produktu turystycznego - turystyka dziedzictwa przemysłowego”), H. Handszuh, dy rektor Programu ds. Poprawy Konkurencyjności Światowej Organizacji Turystycznej („Auten tyczność jako ważny składnik konkurencyjności w zakresie turystyki dziedzictwa przemysłowego”), M. Janowski z Urzędu Promocji Turystyki Wa lonia - Bruksela („Inscenizacja jako sposób waloryzacji atrakcji turystycznej”), E. Kałamarz z Częstochowskich Zakładów Przemysłu Zapał czanego („Dziedzictwo przemysłowe wczoraj i dziś”) oraz A. Somorowska z PART („Komercjaliza cja produktu turystycznego”). Podejście
szczegóło-C entre of D o cu m en tatio n a n d R esearch into In d u strial H eritage for T o u rism (O środek Do kumentacji) Krzysztof Szaflarski a n d Luigi C abrini rep resen tin g tłie th ree founding bodies.
The conference w as divided into four sessio n s presid ed over by Prof. T adeusz B urzyński, Prof. J a c e k Pyka, D r Michał Żem ła a n d D r D orota C hudy-H yski from th e U pper S ilesian H igher School of Comm erce, a s well a s D r Z y g m u n t K ruczek from the A cadem y of Physical E d u catio n in Kraków. T he sessio n s com prised 18 presen tatio n s, a n d th e conference h o sted a b o u t 80 part- icipants, in cluding te n from abroad, m ainly G erm any.
The p resen tatio n s covered a very wide rangę of topics d u e to th e fact th a t tłie speakers rep resen ted cliflerent 'environm ents’. Nine o u t of 18 p resen tatio n s were given by adm inistration oIDcials (City Councils from Bytom a n d Łódź), th e C hief Executive’s oflice (Urząd M arszałkowski) of th e Silesian Woje w ództw o, Office d e Proinotion d u Tourisme d e W albnie et d e Brwcelles, a s well as olłicials representing organizations w hich deal with th e prom otion a n d developm ent of tourism (UNWTO, M ałopolska T ourism Organization, Polish C h am b er of T o urism (Polska Izba T urystyki - PTT), PART - Polska Agencja Roz woju Turystyld (Polish Agency for Tourism D evelopm ent). R ep resen tativ es of th e acad em ic ‘environm ent’ (Katowice School of Econom ics, G d ań sk Polytechnic, Uniuersilat Dortmund) a n d th e b u sin e ss ‘environm ent’ delivered four sp eech es each (Demex min- ing com pany from Zabrze, Zolluerein coal mine in E ssen, Tyslde Brew eiy from Tychy an d the m a tc h factory from Częstochowa). O ne p re se n ta tio n w as given by a representative of a non-govem m ental organi2ation: th e Insiitut Ju r N eue Industriekullur - 1NIK Forst.
The elem ent joining all th e presentations w as in dustrial heritage u se d a s tourism . The topie w as d iscu ssed from a variety of per- spectives, w ith two diflerent approaches being taken: generał a n d specific. The łirst approach w as rep resented by Prof. Burzyński (Directions in acttuities fo r the deuelopment o f a national tourist product - industrial heritage tourism), H. H andszuch, th e director of the UNWTO Im proving c o m p e titiv e n e s s P rogram m e (Authenticity a s a n important com ponent o f
we pojawiało się zdecydowanie częściej. Były to prezentacje poszczególnych obiektów, względ nie miast lub regionów. Przykładami mogą być referaty A. Hajdugi ze Śląskiego Urzędu Mar szałkowskiego („Regionalny produkt turystycz ny: Szlak Zabytków Techniki - doświadczenia z realizacji projektu”), B. Klajmon z Urzędu Miejskiego w Bytomiu („Bytom - potencjal ne możliwości turystyki poprzemysłowej”) czy W. Affelta z Politechniki Gdańskiej („Salina Ciechocińska - zabytek przemysłu rangi świato wej”).
Konferencje zabrzańskie posiadają już ugrun towaną pozycję. Są to jedyne w Polsce spotka nia naukowe, których głównym tematem jest tury styka związana z dziedzictwem poprzemysło- wym. Każdorazowo przyciągają one do Zabrza specjalistów z różnych środowisk, co owocuje możliwością kompleksowego spojrzenia na po dejmowaną tematykę. Regularnie uczestniczą w konferencjach goście zagraniczni, prezentujący interesujące przykłady adaptacji obiektów poprze- myslowych na cele turystyczne. Warte podkre ślenia jest to, że na wszystkich dotychczaso wych konferencjach zaznaczyła się przewaga re feratów praktycznych, przedstawiających kon kretne przykłady wykorzystania dziedzictwa prze mysłowego.
O tym, że konferencja zabrzańska była nie tylko naukowa, ale także praktyczna, świadczyć może nie tylko duża liczba prelegentów repre zentujących środowisko „praktyków”, ale także fakt połączenia obrad z obchodami Europej skich Dni Dziedzictwa w Gliwicach. Dzięki te mu uczestnicy konferencji mieli okazję po zakoń czeniu obrad drugiego dnia zwiedzić Radiostację Gliwicką z najwyższą konstrukcją drewnianą na świecie oraz Muzeum Gliwickie Oddział Odlew nictwa Artystycznego, urządzone w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych (na terenie dawnej Huty Gliwickiej, powstałej pod koniec XVIII w.).
PRZYPISY
1 Miano „stolicy polskiej turystyki przemysłowej” funk cjonuje w Zabrzu od roku 2003, kiedy Polska Organizacja Tu rystyczna wystawiła miastu certyfikat „miasta turystyki prze mysłowej”.
competitiueness in industrial heritage tourisiri), M. Jan o w sk i from th e Office d e Promotion d u Tourisme d e WaUonie e t d e Brwcelles (Staging a s a m ethod o f eucduating tourist attractions) E. K ałam arz from th e Częstochow a M atch F actory (Industrial heritage yesterd a y a n d today) a n d A. S om orow ska from the Polish Agency for T ourism D evelopm ent (Commerdal- izalion o f the tourism product). U le specific ap p ro ac h ap p e a re d m u c h m ore frequently, in p re se n ta tio n s o n in d M d u al buildings, cities or regions, e.g. th e p re se n ta tio n given by A. H ajduga from th e S ilesian M arshall’s Office
(The Regional tourism p ro d u c t the M onum ents o f Technology Trail - project experience), B. Klajmon from Bytom City Council (Bytom - the potential f o r post-industrial tourism), or W. Affelt from G d a ń s k Polytechnic (Salina Cie- dwcińslca - a wortd scalę industrial inonument).
Zabrze conferences h av e a good rep u ta- tion a s th ey are th e only o n es in Poland w here th e m a in topie is in d u strial heritage tourism . E ac h tim e sp ecialists from different ‘em ó ro n m en ts’ a re a ttra c te d to Zabrze creat- ing a n opportunity to d iscu ss topics in a m ore com prehensive way. Foreign g u e sts regularly p aiticip ate a n d p re s e n t in terest-in g exam ples of th e a d a p ta tio n of p o st-in d u strial buildings for to u rism p u rp o ses. It is w orth noting th a t a t all th e conferences so far th e m ajority of p re se n ta tio n s have b e e n practical, show ing real exam ples of in d u stria l heritage use.
T he fact th a t th e conference w as n o t only theoretical b u t also p ractical w as show n by th e large n u m b e r o f sp e a k e rs represen tin g p ractitio n ers’ ‘en v iro n m en ts’ a n d by th e com bining of th e se ssio n s w ith th e celebra- tion of th e E u ro p e a n H eritage D ays in Gliwice. O n th e seco n d d ay th e p articip an ts h a d a n o p p o rtu n ity to visit Gliwice Radiosta- tion, th e h ig h e st w ooden co n stru ctio n in th e world, a n d th e Gliwice M u seu m , th e Collec- tion of A rtistic C astin g s being located a t th e Gliwice T echnical A ppliances P lan t (on th e p rem ises of th e form er Gliwice steelw orks originally o p en ed in th e late 18Ul century).
FOOTNOTES
1 The tltle ‘Capital of Polish Industrial tourism' was given to Zabrze in 2003 when it was granted a ‘city of Industrial tourism’ (miasta turystyki przemysłowej) certificate by the Polish Tourism Organization.
2 Ośrodek powstający w Zabrzu to efekt współpracy Urzę du Miasta Zabrze, Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach oraz Światowej Organizacji Turystycznej. Głównym celem powołania do życia ośrodka jest inwentaryza cja dziedzictwa przemysłowego oraz utworzenie światowego szlaku zabytków poprzeniysłowych. Początkowo ośrodek bę dzie działać w ramach organizacyjnych Muzeum Miasta Za brza, od roku 2007 lub 2008 ma się usamodzielnić.
2 The centre ln Zabrze ls the result of cooperation betwecn Zabrze City Council, the Upper Silesian Hlgher School of Commerce (GWS/J) In Katowice and the
UNWW. The main purpose of establishing the centre is
to cataiogue industriai heritage and to create a world trail of post-industrial monuments. Initially the Centre is to function as part of the Museum of Zabrze, from 2007 or 8 it is to become Independent.
Maciej Kronenberg
Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytet Łódzki
![[2009/Nr 3] Wartość odżywcza wybranych produktów żywności tradycyjnej. Cz. 1. Wartość energetyczna i zawartość składników podstawowych]()