X Miêdzynarodowy Kongres Mineralogii Stosowanej (ICAM)
Trondheim, Norwegia, 1–5.08. 2011
W dniach 1–5 sierpnia 2011 r. w Trondheim (Norwe-gia) odby³ siê X Miêdzynarodowy Kongres Mineralogii Stosowanej (ICAM). G³ównymi organizatorami spotkania, pod patronatem IMA (International Mineralogical Asso-ciation), byli pracownicy S³u¿by Geologicznej Norwegii (NGU), a przewodnicz¹cym Komitetu Naukowego Konfe-rencji by³ dr Maarten Broekmans. Znacz¹cy wk³ad w orga-nizacjê mia³y tak¿e nastêpuj¹ce instytucje: Norwegian University of Science and Technology (NTNU), Natural History Museum – University of Oslo (NHM-UiO), SINTEF GROUP (niezale¿na organizacja badawcza obej-muj¹ca kraje skandynawskie) oraz IMA. Kongresy ICAM s¹ organizowane od 30 lat (pierwszy mia³ miejsce w 1981 r. w Johannesburgu w po³udniowej Afryce).
W 10. kongresie w Trondheim wziê³o udzia³ ok. 150 delegatów z 30 krajów, którzy przedstawili 96 recenzowa-nych artyku³ów. Prezentowane prace dotyczy³y ró¿recenzowa-nych aspektów mineralogii stosowanej: metod analitycznych, minera³ów stosowanych w przemyœle i metod ich separa-cji, materia³ów syntetycznych, procesów prowadz¹cych do tworzenia i modyfikacji syntetycznych faz mineralnych oraz metod sekwestracji CO2.
Dwa wyk³ady wprowadzaj¹ce: European mineral poli-cies: meeting local demand using local resources (dr Jan Cramer, NGU Trondheim) oraz Climate change and ocean acidification: two problems, one solution (dr R.D. Schuil-ling, Institute of GeoScience, Utrecht University) podsu-mowa³y problematykê dominuj¹c¹ we wspó³czesnej mine-ralogii stosowanej.
Ze wzglêdu na du¿¹ liczbê uczestników obrady prowa-dzone by³y w formie dwu równoleg³ych sesji panelowych. W panelu metodycznym pierwszy dzieñ konferencji poœwiêcony by³ zastosowaniu iloœciowych i jakoœciowych metod badawczych: dyfrakcji rentgenowskiej (XRD) oraz jej wariantowi energo-dyspersyjnemu (ED-XRD), selek-tywnej fragmentacji ska³ w celu uzysku koncentratów mineralnych oraz syntezie zwi¹zków intermetalicznych.
W panelu petrologiczno-mineralogicznym przedsta-wiono analizê ostatnio odkrytych mineralizacji Ag, Au, Cu, Pt, Fe z ró¿nych czêœci œwiata, w tym dyskusjê strat w toku eksploatacji i przeróbki z³ó¿. Wiele czasu zabra³o tak¿e omówienie problematyki pierwiastków œladowych w kwarcu jako czynników obni¿aj¹cych jakoœæ tego surowca. W drugim dniu kongresu panel metodyczny poœwiêco-ny by³ szeroko pojêtym materia³om budowlapoœwiêco-nym, zarówno naturalnym jak i syntetycznym. W panelu petrologiczno--mineralogicznym dyskutowano problemy zwi¹zane z eks-ploatacj¹ ropy i gazu, bio-mineralizacji (w tym roli pier-wiastków promieniotwórczych) oraz charakterystyki procesów prowadz¹cych do tworzenia faz syntetycznych i modyfikacji naturalnych faz mineralnych. W tej czêœci
pre-zentowany by³ jedyny polski referat: Paralava from coal-dump combustion in Upper Silesia Coal Basin, Poland: melt separation leaving a cordierite-rich restite, autorstwa zespo³u w sk³adzie: Aleksandra Gawêda, Miros³aw Kierepka, Janusz Janeczek, Alicja Mazur-Cuber. Autorzy reprezentowali Wydzia³ Nauk o Ziemi Uniwersy-tetu Œl¹skiego, Katowicki Holding Wêglowy oraz firmê Barosz-Gwimet Ltd.
Trzeci dzieñ obrad poœwiêcony by³ geometalurgii i zwi¹zanym z t¹ dziedzin¹ metodom analitycznym. Równo-legle prowadzony by³ panel, w którym prezentowano minera³y stosowane w przemyœle. Na uwagê zas³uguje tematyczna sesja referatowa, przygotowana przez pracow-ników NGU (dr A. Korneliussen, dr H.Gautneb, dr P. Ihlen i dr L.P. Nilsson), a poœwiêcona podstawowym minera³om Norwegii, eksploatowanym do celów przemys³owych, takich jak: wêglany, nefelin, grupa krzemionki, talk i stea-tyt oraz minera³y stea-tytanu.
Popo³udniowe sesje posterowe, prowadzone z humo-rem przez dr. Maartena Broekmans`a, by³y okazj¹ do za-¿artych dyskusji.
W czwartym dniu kongresu uczestnicy zapoznali siê z problematyk¹ mineralogii œrodowiskowej oraz – jako rów-noleg³y panel – wybranych metod analitycznych: SEM-EDS oraz MLA (Mineral Liberation Analyser), sto-sowanych do celów przemys³owych. W celu urozmaicenia pobytu uczestnicy zostali zaproszeni do zwiedzania z prze-wodnikiem katedry Nidaros oraz Muzem Arcybiskupiego. Bankiet, który odby³ wieczorem 4 sierpnia, pozwoli³ zebranym nie tylko zacieœniæ wiêzi naukowe, ale tak¿e zaprzyjaŸniæ siê ze sob¹. Niew¹tpliwie wp³ynê³a na to spe-cyficzna atmosfera uroczystoœci, któr¹ zawdziêczaliœmy wystêpom kwintetu smyczkowego o nazwie Mineral Quin-tet. W programie uczestnicy mogli wys³uchaæ pieœni skom-ponowanej specjalnie z okazji spotkania.
W ostatnim dniu kongresu referaty poœwiêcone zasto-sowaniu mikroskopii w œwietle odbitym ograniczone by³y do godzin porannych; po po³udniu czêœæ uczestników wyje¿d¿a³a na wycieczki pokonferencyjne: w rejon pro-wincji anortozytowej Rogaland oraz w rejon Oslo-Mo-dum-Telemark. Autorka tej informacji skorzysta³a z do-datkowej, nieplanowanej wycieczki do Srr-Trondelag (jednego z 19 okrêgów, na które podzielona jest Norwegia) i dziêki uprzejmoœci dr. A. Müllera (Geological Survey of Norway – NGU) odwiedzi³a star¹, nieczynn¹ kopalniê i hutê miedzi w Rrros, jak równie¿ zachowane ha³dy z huty Dragas w Hyttfossen. Po drodze odwiedzono oczywiœcie kamienio³om w Follstad, eksploatuj¹cy trondhjemit.
Aleksandra Gawêda
655
Zdjêcie na ok³adce: £upki z granatami (górny ordowik), okruszcowane zwi¹zkami miedzi, wyeksponowane w wyniku erozji rzecznej
w dolinie rzeki Gaula w miejscowoœci Hyttfossen (Srr Trondelag, Norwegia). W XVIII i XIX w. w tym rejonie by³y czynne huty miedzi (zob. Gawêda, str. 655). Fot. A. Gawêda
Cover photo: Upper Ordovician garnet-bearing schists containing copper mineralization, exposed by river erosion in the Gaula River
Valley, at Hyttfossen (Srr Trondelag region, Norway). By 18th and 19th centuries, copper smelters were operating in this area (see Gawêda, p. 655). Photo by A. Gawêda
