Konferencja Hydrogeologia w praktyce – praktyka w hydrogeologii
– forum dyskusji w hydrogeologii
Przemys³aw Bukowski
1, Ewa Krogulec
2, Jacek Szczepiñski
3 W tym roku odbêdzie siê 3.Konferencja Hydrogeologia w
prak-tyce – praktyka w hydrogeologii
(HPPH). W niniejszym artykule prezentujemy jej cele i zamierze-nia. Spotkanie jest przeznaczone dla hydrogeologów praktyków, którzy w swojej pracy zawodowej zajmuj¹ siê problematyk¹ zwi¹zan¹ z wyko-rzystaniem i ochron¹ wód powierzchniowych i podziem-nych. Konferencja jest dedykowana tak¿e naukowcom, których wyniki prac i badañ oraz opracowane przez nich rozwi¹zania by³y, s¹ lub mog¹ byæ zastosowane w praktyce hydrogeologicznej. Dotyczy to zw³aszcza rozpoznawania, wyznaczania i oceny zasobów wód podziemnych, ale tak¿e rozwi¹zañ stosowanych w ochronie, zabezpieczaniu i gos-podarowaniu wspó³zale¿nymi zasobami wód podziemnych i powierzchniowych. Wydarzenie to jest okazj¹ do wymia-ny myœli, doœwiadczeñ i przedstawienia praktyczwymia-nych problemów pracy hydrogeologa na rzecz poprawy warun-ków bytowych cz³owieka, w rolnictwie, leœnictwie, prze-myœle, ochronie œrodowiska, w monitoringu i zarz¹dzaniu zasobami wodnymi kraju oraz aspektami zwi¹zanymi ze zmianami œrodowiskowymi. Dlatego podczas konferencji zostan¹ poruszone zagadnienia odnosz¹ce do realnego wy-korzystania i zastosowania osi¹gniêæ naukowych w prakty-ce hydrogeologicznej, które mog¹ byæ wa¿nym elementem dydaktyki i nauczania w szkolnictwie wy¿szym.
Impulsem do organizacji konferencji HPPH by³a dostrze¿ona przez za³o¿ycieli potrzeba powo³ania forum dyskusji w hydrogeologii, nie tyle na p³aszczyŸnie sporów naukowych – akademickich, ile wymiany praktycznej i na-bywanej w trakcie realnych dzia³añ oraz doœwiadczeñ popartych nauk¹. Ponadto w zmieniaj¹cych siê realiach, uwarunkowaniach prawnych i œrodowiskowych czy wyni-kaj¹cych z polityki na szczeblu krajowym lub unijnym, w odniesieniu do dobra koniecznego do ¿ycia i wszelkiej dzia³alnoœci jakie stanowi woda, wa¿nym powodem jest zbyt minimalistyczne, niedostateczne, a czêsto nieskutecz-ne korzystanie z wiedzy i doœwiadczenia praktyków hy-drogeologów. Wa¿nym argumentem przemawiaj¹cym za organizacj¹ spotkania by³ tak¿e brak bezpoœredniej facho-wej p³aszczyzny wymiany wiedzy oraz dyskusji pomiêdzy wykonawcami prac a administracj¹ geologiczn¹ i górnicz¹ ró¿nych szczebli oraz zarz¹dzaj¹cymi wodami i œrodowi-skiem wodnym. BodŸcem do podjêcia dyskusji sta³y siê tak¿e doœwiadczenia indywidualne organizatorów i
obser-wacje zebrane podczas prac wykonywanych przez G³ówny Instytut Górnictwa w Katowicach, „Poltegor-Instytut” IGO we Wroc³awiu i Komisji Dokumentacji Hydrogeologicz-nych reprezentowanej przez przewodnicz¹c¹ tego organu doradczego, ministra w³aœciwego do spraw œrodowiska, dawniej Ministra Œrodowiska, a obecnie Ministra Klimatu. Dotyczy to doœwiadczeñ i obserwacji zwi¹zanych z roz-wi¹zaniami legislacyjnych i realiami przemian gospodar-czych, koniecznoœci¹ zmian organizacyjnych w ró¿nych ga³êziach gospodarki, zale¿nych od wody, lub na jej stan wp³ywaj¹cych.
Za szczególnie wa¿n¹ uznano potrzebê wymiany wie-dzy dotycz¹cej górnictwa paliw kopalnych, które w przy-padku wêgla podlega g³êbokiej restrukturyzacji i czêœciowo likwidacji. Pilnych zmian w podejœciu do dzia³alnoœci, roli, znaczenia i funkcji w restrukturyzowanych kopalniach wêgla kamiennego wymaga praca i stanowisko hydro-geologa. Dotyczy to zw³aszcza kopalñ likwidowanych i zlikwidowanych oraz po zatopieniu wyrobisk górniczych, które nale¿y traktowaæ jako obiekty o du¿ym znaczeniu dla dalszej dzia³alnoœci gospodarczej, bezpieczeñstwa i wa-runków ¿ycia ludzi.
Pomys³ na zorganizowanie Konferencji Hydrogeologia
w praktyce – praktyka w hydrogeologii zrodzi³ siê podczas
trwania XVII Sympozjum Wspó³czesne Problemy
Hydro-geologii w 2015 r. Wówczas ustalono datê pierwszej HPPH
(na 2017 r.) i okreœlono jej profil – forum wymiany myœli, potrzeb i doœwiadczeñ praktycznych, ukierunkowane na zastosowania osi¹gniêæ nauki w praktyce hydrogeologicz-nej dla uprawiaj¹cych ten zawód i przedsiêbiorstw, które korzystaj¹ z doœwiadczeñ nauki i technik hydrogeologicz-nych oraz wdra¿aj¹cych proponowane rozwi¹zania. Celem HPPH by³o i jest promowanie rozwi¹zañ opracowywanych przez wysoko wykwalifikowane zespo³y geologów i hy-drogeologów oraz dzia³añ na rzecz podniesienia rangi zawodu oraz zwiêkszenia œwiadomoœci spo³ecznej do-tycz¹cej znaczenia wiedzy hydrogeologicznej w praktyce przedsiêbiorstw i spo³ecznoœci korzystaj¹cych z wody i wp³ywaj¹cych na jej zasoby.
Wymiana doœwiadczeñ i wiedzy na temat najnowszych osi¹gniêæ nauki mo¿liwych do zastosowania w praktyce staje siê koniecznoœci¹, zw³aszcza w obliczu kreowania pogl¹dów na temat potrzeby wdra¿ania tzw. inteligentnych obiektów czy dzia³añ, np. inteligentnej kopalni, ujêcia, przedsiêbiorstwa lub inteligentnej likwidacji kopalñ itp., tak jakby dotychczas takimi nie by³y.
223 Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 4, 2020
1
G³ówny Instytut Górnictwa, plac Gwarków 1, 40-166 Katowice; pbukowski@gig.eu
2
Wydzia³ Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. ¯wirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa; Ewa.Krogulec@uw.edu.pl
3
Ustalono, ¿e g³ównym polem zainteresowañ uczest-ników konferencji bêdzie nie tyle nauka i metody badawcze same w sobie, ile mo¿liwoœci ich praktycznego zastosowa-nia lub wykorzystazastosowa-nia oraz potrzeby wynikaj¹ce z gospo-darki i zg³aszane przez przedsiêbiorców. Celem jej twórców by³o d¹¿enie do upodmiotowienia i promocji zawodu hydrogeologa, jako specjalisty o wysokich i nie-zwykle potrzebnych w gospodarce kwalifikacjach. Potrze-ba wymiany wiedzy i doœwiadczeñ w gronie hydro-geologów i przedsiêbiorstw wdra¿aj¹cych rozwi¹zania hydrogeologiczne wymaga umo¿liwienia dyskusji pomiê-dzy praktykami a administracj¹ geologiczn¹ i górnicz¹, czyli spojrzenia na rozwi¹zywane problemy z obu stron – niekiedy przeciwnych. Liczymy, ¿e tegoroczna konfe-rencja HPPH, tak jak jej poprzednie edycje, stanie siê forum do podjêcia dyskusji o najwa¿niejszych zagadnie-niach zwi¹zanych z zastosowaniem i wdro¿eniem w prak-tyce metod hydrogeologicznych.
Konferencja – organizacja, przebieg
Konferencja Hydrogeologia w praktyce – praktyka
w hydrogeologii wype³nia lukê zwi¹zan¹ z brakiem
wiêk-szego forum dyskusyjnego na temat praktyki gicznej oraz zastosowania i wdra¿ania badañ hydrogeolo-gicznych. Pierwsza edycja zosta³a zorganizowana przez zespó³ hydrogeologów górniczych i œrodowiskowych G³ów-nego Instytutu Górnictwa w Katowicach i mia³a miejsce w Polanicy-Zdroju w maju 2017 r., natomiast druga odby³a siê w maju w 2018 r. w Wa³brzychu i by³a przygotowana przez „Poltegor-Instytut” IGO z Wroc³awia.
Podczas drugiego spotkania, po konsultacjach z uczest-nikami, zmieniono jego formu³ê na konferencjê organizo-wan¹ w cyklu 2-letnim. Efektem tych ustaleñ jest obecnie organizowana przez G³ówny Instytut Górnictwa w Kato-wicach 3. konferencja HPPH 2020, która pierwotnie mia³a siê odbyæ w dniach 24–27 maja 2020 r., lecz z uwagi na powszechne zagro¿enie epidemiczne odbêdzie siê w termi-nie 20–23 wrzeœnia 2020 r. w kolebce wiedzy praktycznej wielu geologów, tj. w Europejskim Centrum Edukacji Geo-logicznej Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Warszawskie-go w Chêcinach (ryc. 1).
Wydarzenie odbêdzie siê pod patronatem Ministra Aktywów Pañstwowych, Ministra Klimatu i G³ównego Geologa Kraju sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu oraz Prezesa Wy¿szego Urzêdu Górniczego. W poprzed-nich konferencjach ka¿dorazowo wziê³o udzia³ 80–100 uczestników. Byli to przewa¿nie praktycy z bran¿y hydro-geologicznej, w tym przede wszystkim kadra zarz¹dzaj¹ca
i pracownicy kopalñ podziemnych i odkrywkowych, pra-cownicy firm konsultingowych oraz przedsiêbiorstw geo-logicznych. Zarówno w pierwszej, jak i drugiej konferencji uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Energii oraz Ministerstwa Œrodowiska, Wy¿szego Urzêdu Górniczego, Pañstwowej S³u¿by Hydrogeologicznej, a tak¿e uczelni wy¿szych, instytutów badawczych i administracji sa-morz¹dowej. Pierwsza edycja konferencji (HPPH 2017) zosta³a zakoñczona wydaniem pracy zbiorowej pod redak-cj¹ P. Bukowskiego, E. Krogulec i J. Szczepiñskiego pt.
Hydrogeologia w praktyce – praktyka w hydrogeologii,
w której przedstawiono 25 referatów wyg³oszonych pod-czas tego spotkania. Natomiast w ramach II edycji konfe-rencji (HPPH 2018) wiêkszoœæ wyg³oszonych referatów zosta³a opublikowana w dwumiesiêczniku Górnictwo
Odkrywkowe.
Podczas obu spotkañ poruszano istotne problemy hy-drogeologiczne i sposoby ich eliminacji w praktyce przez kopalnie, przedsiêbiorstwa zaopatrzenia w wodê, urzêdy i instytucje gospodaruj¹ce wodami. Skoncentrowano siê nie tylko na sposobach zarz¹dzania zasobami wód pod-ziemnych, ich jakoœci i energii, ale tak¿e na wszelkich aspektach œrodowiskowych, w tym zwi¹zanych z bezpie-czeñstwem przemys³owym, powszechnym i œrodowisko-wym. W szczególny sposób kwestie te dotycz¹ firm górni-czych prowadz¹cych eksploatacjê z³ó¿ metodami podziem-nymi, odkrywkowymi i otworowymi. W trakcie konferencji by³y prezentowane wyniki ró¿nych prac badawczych, wdro-¿eniowych i badawczo-rozwojowych. Niektóre z nich zna-laz³y ju¿ zastosowanie w praktyce, a dla czêœci jest ono dopiero poszukiwane. Za bardzo istotne uznano problemy formalnoprawne i dotycz¹ce wp³ywu tzw. otoczenia praw-no-administracyjnego na skutecznoœæ dzia³añ w hydrogeo-logii, zw³aszcza dzia³añ wdro¿eniowych zwi¹zanych z ocen¹ warunków hydrogeologicznych, bezpieczeñstwem prowa-dzenia robót górniczych, ochron¹ œrodowiska oraz racjo-nalnym wykorzystywaniem zasobów wód.
Konferencja – wyró¿nienia
Organizatorzy konferencji wysoko oceniaj¹ znaczenie, a zatem wiedzê, kwalifikacje i doœwiadczenie hydrogeolo-ga, od którego pracy zale¿y prawid³owy przebieg gospo-darki zasobami wodnymi, bezpieczeñstwo zdrowotne i do-brostan spo³ecznoœci oraz bezpieczeñstwo przemys³owe i stan wielu ga³êzi gospodarki. Podczas konferencji promo-wana jest myœl i praca hydrogeologa m.in. przez docenienie osi¹gniêæ i nadawanie honorowych wyró¿nieñ. Wyró¿-nieniem indywidualnym nadawanym przez œrodowisko
224
Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 4, 2020
Ryc. 1. Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Warszawskiego Rzepka w Chêcinach. Fot.
hydrogeologów praktyków i teoretyków jest Laur
Hydro-geologa Praktyka. Podobnie osoby prywatne i prawne
(przedsiêbiorstwa) s¹ przez œrodowisko hydrogeologów i organizatorów konferencji HPPH doceniane za promowa-nie lub wdra¿apromowa-nie wiedzy hydrogeologicznej w swoich dzia³aniach i praktyce. Podczas 3. Konferencji
Hydro-geologia w praktyce – praktyka w hydrogeologii
planowa-ne jest przyznanie tych wyró¿nieñ po raz trzeci, a jeœli zostanie utrzymana obecna formu³a, to bêd¹ one nadawane równie¿ w przysz³ych edycjach.
Podczas konferencji w 2017 i 2018 r. wprowadzono indywidualne lub zespo³owe wyró¿nienie osoby lub osób fizycznych w kategorii I laurem Hydrogeolog Praktyk oraz indywidualne lub zespo³owe wyró¿nienie osób/osoby prawnej, lub osób/osoby fizycznej w kategorii II laurem
Wdro¿enie Hydrogeologiczne lub z wykorzystaniem wiedzy hydrogeologicznej.
W kategorii I Hydrogeolog Praktyk 2017 wyró¿niono: – dr. in¿. Andrzeja Ha³adusa z Akademii Górniczo--Hutniczej – praktyka i teoretyka, nauczyciela rzeszy hydrogeologów, realizatora wdro¿eñ wielu koncepcji i pro-jektów,
– dr. Piotra Herbicha – pracownika Pañstwowego Insty-tutu Geologicznego – Pañstwowego InstyInsty-tutu Badawczego (PIG-PIB), praktyka i teoretyka, realizatora wdro¿eñ wielu koncepcji i projektów.
W kategorii II Wdro¿enie Hydrogeologiczne… 2017 wyró¿niono:
– Spó³kê Restrukturyzacji Kopalñ S.A. – za zapocz¹t-kowanie wykorzystania ciep³a wód kopalnianych z by³ej KWK Saturn do celów gospodarczych i bytowych,
– KWB Be³chatów – za nowoczesny system monitorin-gu hydrogeologicznego.
W kategorii I Hydrogeolog Praktyk 2018 wyró¿niono: – dr. hab. Jana Pra¿aka z PIG-PIB Oddzia³u w Kielcach – praktyka i teoretyka, realizatora wdro¿eñ wielu koncepcji i projektów,
– mgr. in¿. Romana Beckera, g³ównego in¿yniera hydrogeologa KGHM Polska MiedŸ S.A., realizatora wdro¿eñ wielu koncepcji i projektów hydrogeologicznych. W kategorii II Wdro¿enie Hydrogeologiczne… 2018 wyró¿niono:
– PRGW Sp. z o.o. z siedzib¹ w Sosnowcu za wykona-nie skutecznej bariery hydroizolacyjnej w celu ogranicze-nia dop³ywu wody do szybu kopalogranicze-nianego.
Podczas tegorocznego spotkania, na podstawie opinii œrodowiska hydrogeologów, planujemy przeprowadzenie kolejnego konkursu w obu kategoriach.
Podsumowanie
Podsumowuj¹c, nale¿y podkreœliæ, ¿e nasze dzia³ania s¹ wspierane przez gremia zawodowe i stowarzyszenia zawodowe, które s¹ szczególnie zainteresowane wspó³-prac¹ w ograniczaniu i ³agodzeniu skutków dzia³alnoœci ka¿dego rodzaju górnictwa na wody podziemne i po-wierzchniowe. W zwi¹zku z d¹¿eniem do zachowania do-bra – wody, a wiêc z coraz czêœciej dostrzegan¹ jej rol¹, jako wieloznaczeniowego surowca strategicznego, uwa¿a siê, ¿e forum dyskusyjne Hydrogeologia w praktyce –
praktyka w hydrogeologii mo¿e mieæ coraz donoœniejszy
g³os. Przy czym wa¿na jest wspó³praca z organizacjami zawodowymi, nauk¹ i przedsiêbiorstwami, ale tak¿e dba-nie o œwiadomoœæ ekologiczn¹ w procesie nauczania. Maj¹c to na wzglêdzie, istotny jest aktywny udzia³ w konferencji dydaktyków i nauczycieli akademickich, którzy s¹ odpo-wiedzialni za wiedzê i œwiadomoœæ nowych kadr.
Organizatorzy HPPH 2020 zachêcaj¹ do aktywnego uczestnictwa w najbli¿szej i kolejnych edycjach konferen-cji, a tak¿e do krytycznego, ale konstruktywnego spojrze-nia na dzia³ania w³asne, kole¿anek i kolegów hydrogeologów, prowadzone na rzecz zrównowa¿onej gospodarki wodnej, a zw³aszcza ochrony wód i lepszego ich wykorzystania.
225 Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 4, 2020
WA¯NA INFORMACJA
W zwi¹zku z rozwijaj¹cym siê zagro¿eniem epidemicznym (SARS CoV-2) oraz kieruj¹c siê trosk¹ o bez-pieczeñstwo i zdrowie spo³eczeñstwa, w tym przysz³ych uczestników konferencji HPPH 2020, informujemy, ¿e spotkanie, pierwotnie zaplanowane na 24–27.05.2020 r. w Europejskim Centrum Edukacji Geologicznej Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w Chêcinach, odbêdzie siê w terminie póŸniejszym.
Nowy termin Konferencji Hydrogeologia w praktyce – praktyka w hydrogeologii zosta³ wstêpnie ustalony na 20–23 wrzeœnia 2020 r., w zale¿noœci od rozwoju sytuacji mo¿e on ulec zmianie.
Dziêkujêmy na wyrozumia³oœæ i dotychczasowe zainteresowanie konferencj¹, nadal liczymy na Pañstwa aktywne w niej uczestnictwo. O bie¿¹cej sytuacji bêdziemy informowaæ w kolejnych komunikatach prze-sy³anych drog¹ mailow¹ oraz umieszczanych na naszej stronie internetowej www.gig.eu; w zak³adce: Nauka i badania; konferencje.
Z wyrazami szacunku i ¿yczeniami zdrowia Komitet Organizacyjny
