W STĘP
Prezentowany zeszyt jest zbiorem artykułów będących podsum ow aniem kolejnego etapu badań prow adzonych w Zakładzie Ekonom iki Regionalnej i O chrony Środowiska U niwersytetu Łódzkiego. Jest on drugą z kolei publikacją zbiorow ą1, przedstaw iającą szeroko pojętą problem atykę rozwoju lokalnego i regionalnego. Poruszane w tomie tem aty koncentrują się na następujących zagadnieniach:
- transform acji gospodarki polskiej w kontekście procesów globalizacji i integracji europejskiej;
- władz lokalnych, ich kompetencji i posiadanych instrum entów oraz możliwości prowadzenia niezależnej polityki rozwoju;
- regionalnych i lokalnych uw arunkow ań tworzenia m ałych i średnich przedsiębiorstw oraz procesu powstawania środow iska przedsiębiorczości i lokalnych systemów produkcyjnych;
- ochrony środowiska.
Przekształcenia gospodarki polskiej to zadanie trudne i skomplikowane. Ich celem jest włączenie jej w globalny system produkcyjny i integracja z gospodarkam i E uropy Zachodniej. Problem om tym jest pośw ięcona pierwsza część opracow ania, poruszająca ogólną problem atykę transform acji ekonomii polskiej w kontekście procesów globalizacji i restrukturyzacji w Europie. Pierwszy artykuł autorstw a A. Jewtuchowicz jest teoretyczną prezentacją współzależności między rozwojem terytorialnym a rozwojem gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzennych zachow ań przedsiębiorstw.
Dw a następne dotyczące możliwości i powstających ograniczeń rozwoju polskiej gospodarki oraz sprzeczności ujawniających się w procesie tran s-formacji zostały napisane przez pracowników Uniwersytetu M ontpellier III, współpracujących z Zakładem od pięciu lat. Przedmiotem wspólnych, polsko- -francuskich badań są warunki powstawania i rozwoju m ałych i średnich przedsiębiorstw oraz możliwości tworzenia się środow iska przedsiębiorczości.
1 Z ob. Rozw ój lokalny i regionalny iv okresie transformacji gospodarki polskiej, r ed. A. Jewtuchowicz, Z ak ład Ekonom iki Regionalnej i Ochrony Środowiska, U niwersytet Łódzki, Łódź 1993.
Spostrzeżenia i refleksje kolegów francuskich są owocem przeprow adzonych badań i studiów związanych z restrukturyzacją i tworzeniem nowego ładu gospodarczego. W pierwotnej wersji artykuły te były pisane dla czytelnika francuskiego i - obok uwag i sugestii dotyczących sposobów transform acji gospodarki Polski - prezentują spojrzenie obcokrajow ca widzącego nasze problemy z innej perspektywy, co jest dla nas szczególnie interesujące.
D ruga część pracy zbiera artykuły poruszające uw arunkow ania rozwoju lokalnego. Głównym przedm iotem rozważań jest gmina, jej rozwój i funk-cjonowanie. Utworzenie w 1990 r. sam orządów terytorialnych było jedną z najważniejszych zmian systemowych. Bez podziału kom petencji między różne szczeble zarządzania niemożliwa jest praktycznie jakakolw iek polityka regionalna i lokalna. Gminy otrzymały uprawnienia i instrumenty pozwalające jej prowadzić własną politykę. Wielu specjalistów twierdzi jednak, że nic są one ani wystarczające, ani odpowiednie do zadań, jakie władzom sam o-rządow ym zostały powierzone. Problem y te są przedm iotem rozw ażań trzech pierwszych artykułów. A. N owakowska i A. Cym erm an zajm ują się analizą podstaw prawnych i ekonomicznych działalności sam orządów tery-torialnych, kładąc nacisk na dwie podstawowe dziedziny: budżety i plany. W trzecim opracowaniu N. Joachim iak podejmuje próbę zbadania możliwości gospodarow ania gruntam i w gminach wiejskich. D w a kolejne są rezultatem badań możliwości rozwoju małych gmin województwa radom skiego i łódz-kiego. Całość kończy część poświęcona ekologicznym problem om rozwoju m iast i gmin.
