XVIII Konferencja z cyklu Aktualia i Perspektywy
Gospodarki Surowcami Mineralnymi
Rytro k. Nowego S¹cza, 5–7.11.2008
W dniach 5–7.11.2008 r. w Rytrze k. Nowego S¹czaodby³a siê XVIII Konferencja z cyklu Aktualia i Perspekty-wy Gospodarki Surowcami Mineralnymi, zorganizowana przez Pracowniê Polityki Surowcowej Instytutu Gospodar-ki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN w Krakowie, przy wspó³udziale Komitetu Zrównowa¿onej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN. Tradycja organizowania konferencji z tego cyklu siêga 1990 r., a wiêc zbiega siê z pocz¹tkiem stopniowych, ale znacz¹cych zmian w gospo-darce surowcami mineralnymi, które od tego czasu zasz³y w Polsce.
Podstawowym motywem XVIII konferencji (podobnie jak wszystkich poprzednich) by³o przedstawienie wielo-stronnych uwarunkowañ funkcjonowania przemys³u surowcowego. Dotyczy³o to zarówno aspektów œciœle geo-logicznych (poszukiwanie, dokumentowanie i okreœlanie wartoœci z³o¿a), jak i gospodarki surowcami mineralnymi (problemy efektywnoœci wydobycia i przeróbki kopalin, optymalizacja procesów kierowania, relacje na krajowym i miêdzynarodowym rynku surowcowym). Uczestnicy spo-tkania mieli mo¿liwoœæ otwartej wymiany pogl¹dów i doœwiadczeñ oraz dyskusji. Podobnie jak w ubieg³ych latach, na konferencjê przyjechali przedstawiciele ró¿nych œrodowisk zwi¹zanych z gospodark¹ surowcami mineral-nymi: przemys³u, uczelni, PAN oraz instytucji rz¹dowych i samorz¹dowych. Na obradach zgromadzi³o siê 115 uczest-ników z Polski oraz dwoje goœci z Czech i Ukrainy. Patro-nat na konferencj¹ objêli wicepremier i minister gospodarki, Waldemar Pawlak oraz g³ówny geolog kraju, wiceminister œrodowiska, dr Henryk Jacek Jezierski, który wzi¹³ udzia³ w otwarciu i pierwszym dniu spotkania. Mini-ster Jezierski przedstawi³ stan prac legislacyjnych oraz kie-runki zmian w projekcie nowego prawa geologicznego i górniczego, a tak¿e odniós³ siê do problemów polityki surowcowej Polski. Ponadto uczestniczy³ aktywnie w dysku-sji zwi¹zanej z najwa¿niejszymi sprawami polskiej geologii. Komitetem Organizacyjnym XVIII Konferencji kierowa³ dr in¿. Krzysztof Galos. Materia³y ze spotkania o objêtoœci ok. 450 stron opublikowano jako zeszyt kwartalnika
Gospo-darka Surowcami Mineralnymi. Obrady mia³y miejsce w
hotelu Per³a Po³udnia w Rytrze. £¹cznie odby³o siê 8 sesji referatowych.
Tegoroczna edycja konferencji by³a poœwiêcona w szczególnoœci uwarunkowaniom formalno-prawnym funk-cjonowania przemys³u surowcowego, w szczególnoœci pracom nad nowym prawem geologicznym i górniczym, potrzebie okreœlenia nowej polityki surowcowej, zarówno na poziomie krajowym, jak i Unii Europejskiej, postulato-wi komplementarnej oceny posiadanej bazy zasobowej oraz mo¿liwoœci aktywnej jej ochrony dla zabezpieczenia potrzeb surowcowych kraju. Ponadto rozmawiano o propa-gowaniu pozytywnego wizerunku górnictwa jako bran¿y przyczyniaj¹cej siê czêsto do podwy¿szenia, a nie obni¿e-nia walorów krajobrazowych i przyrodniczych terenów objêtych eksploatacj¹ kopalin.
Po uroczystym otwarciu konferencji, wyst¹pieniu g³ównego geologa kraju oraz odczytaniu skierowanego do jej uczestników listu ministra gospodarki, odby³a siê pierwsza sesja referatowa, poœwiêcona projektowi nowego prawa geologicznego i górniczego oraz polityce
surowco-wej Polski i Unii Europejskiej. Sesjê prowadzi³ prof. Eugeniusz Mokrzycki; wyg³oszono na niej cztery referaty:
Krzysztof Szama³ek (Uniwersytet Warszawski) —
Wprowadzane a po¿¹dane zmiany w prawie geolo-gicznym i górniczym;
Krzysztof Galos, Tadeusz Smakowski (Instytut GSMiE PAN, Kraków; Pañstwowy Instytut Geolo-giczny) — Nowa polityka surowcowa Unii
Europej-skiej w obszarze surowców nieenergetycznych;
Tadeusz Smakowski, Stanis³aw Speczik (Pañstwo-wy Instytut Geologiczny, Warszawa) — Kierunki
polityki surowcowej Polski;
Marek Nieæ, El¿bieta Pietrzyk-Sokulska (Instytut GSMiE PAN, Kraków), Ryszard G¹dek, Jadwiga Lisner-Skórska (Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych) — Górnictwo wspomagaj¹ce ochronê
œrodowiska i jego kszta³towanie.
Na kanwie przedstawionych referatów wywi¹za³a siê szeroka dyskusja plenarna z udzia³em g³ównego geologa kraju, Henryka Jacka Jezierskiego, poœwiêcona g³ównie zapisom projektu nowego prawa geologicznego i górnicze-go oraz polityce surowcowej Polski. Moderatorem dysku-sji by³ dr in¿. Krzysztof Galos.
Kolejne sesje konferencji przeznaczono na górnictwo wêglowe i potencja³ zasobowy wêgli oraz metan towa-rzysz¹cy ich z³o¿om. W sesjach tych, prowadzonych przez prof. Krzysztofa Szama³ka i dr. Krzysztofa Galosa, wyg³oszono ³¹cznie siedem referatów:
Zdzis³aw Kulczycki, Artur Sowa (Wy¿szy Urz¹d Górniczy, Katowice) — Struktura i
zagospodarowa-nie zasobów wêgla kamiennego w Polsce;
Henryk Paszcza (Agencja Rozwoju Przemys³u, Oddzia³ w Katowicach) — Górnictwo wêgla
kamien-nego w Polsce w aspekcie posiadanej bazy zasobo-wej oraz realizowanych dzia³añ inwestycyjnych;
Jacek Sobczyk (Instytut GSMiE PAN, Kraków) —
Gospodarka zasobami z³ó¿ wêgla kamiennego jako funkcja uci¹¿liwoœci warunków geologiczno-górniczych;
Janusz Jureczka (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Górnoœl¹ski w Sosnowcu), Krzysztof Galos (Instytut GSMiE PAN, Kraków) — Ochrona
zaso-bów z³ó¿ wêgla kamiennego kopalñ likwidowanych w procesie restrukturyzacji — regulacje prawne a rzeczywistoœæ;
S³awomir Kêdzior (Uniwersytet Œl¹ski, Sosnowiec) — Potencja³ zasobowy metanu pok³adów wêgla w
Polsce w kontekœcie uwarunkowañ geologicznych;
Myko³a ¯ykaliak (Donieckgeologija, Artiemowsk ko³o Doniecka, Ukraina) — Problemy rozwoju
prze-mys³u surowcowego Ukrainy po wejœciu do Œwiato-wej Organizacji Handlu;
Przemys³aw Iwanek, Iwona Jelonek, Zbigniew Mir-kowski (Uniwersytet Œl¹ski, Sosnowiec) — Wstêpne
badania popio³ów z kot³a fluidalnego w aspekcie ich zagospodarowania.
Sesjê poœwiêcon¹ surowcom niemetalicznym prowa-dzi³ Tadeusz Smakowski. Zaprezentowano w jej trakcie piêæ referatów:
Jaros³aw Kamyk (Instytut GSMIE PAN, Kraków) — Rynek soli w Polsce — stan obecny i tendencje zmian; 20
Krzysztof Galos (Instytut GSMIE PAN, Kraków) —
Analiza dotychczasowych badañ krajowej bazy zasobowej g³ównych kopalin ceramicznych ze wska-zaniem niezbêdnego zakresu dalszych prac;
Ewa Lewicka (Instytut GSMIE PAN, Kraków), Piotr Wyszomirski (AGH Kraków) — Bentonity
s³owac-kie i ich wykorzystanie w polskim przemyœle;
Ryszard Sa³aciñski (Uniwersytet Warszawski), Lech £azowski (Polgeol Warszawa) — Geologiczno-z³o¿owe
przes³anki wystêpowania bursztynu w Polsce i roz-poznanie geologicznych warunków jego koncentracji;
Krzysztof Czajka (Gospodarka Odpadami — Ochro-na Œrodowiska — Zespó³ Ekspertów), IwoOchro-na Skowroñ-ska-Przygodzka, Zbigniew Pik (Œrodowisko i Inno-wacje) — I³y z Dobrowa pozyskiwane podczas
eks-ploatacji sk³adowiska odpadów zawieraj¹cych azbest.
Kolejna sesja referatowa dotyczy³a surowców budow-lanych. Prowadzi³a j¹ doc. Barbara Radwanek-B¹k; wyg³oszono piêæ referatów:
Magdalena Smakowska-Filipek (Smakowski Con-sulting, Kraków), Tadeusz Smakowski (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa) — Rozwój
konku-rencyjnego rynku naturalnych kruszyw piaskowo--¿wirowych w Polsce w latach 2000–2006;
Jan £uczak, Piotr Micha³owski, Roman Ró¿niak (Dolnoœl¹skie Surowce Skalne, Warszawa) —
Dol-noœl¹skie Surowce Skalne — realizowana wizja;
Katarzyna Kobylec (Instytut GSMiE PAN, Kraków) — Tendencje w gospodarowaniu piaskowcami
budowlanymi w Polsce;
Ryszard Sa³aciñski, Katarzyna Delura (Uniwersytet Warszawski) — Perspektywy wykorzystania
serpen-tynitów z Nas³awic jako surowca do produkcji kamieni ok³adzinowych;
Edyta Sermet (AGH Kraków) — Geologiczne
uwa-runkowania eksploatacji z³ó¿ kopalin wêglanowych.
Wieczorem w miejscowej karczmie zorganizowano regionaln¹ kolacjê z udzia³em kapeli góralskiej, której sponsorem by³a spó³ka Dolnoœl¹skie Surowce Skalne.
W ostatnim dniu konferencji odby³y siê dwie sesje. Pierwsz¹ z nich, poœwiêcon¹ surowcom metalicznym, poprowadzi³ prof. Marek Nieæ. Zaprezentowano na niej piêæ wyst¹pieñ:
Cezary Bachowski, Jan Kude³ko (KGHM Cuprum, Wroc³aw), Piotr Bednarski (Uniwersytet Warszaw-ski) — Jak hossa na rynku metali nie¿elaznych wp³ywa
na wielkoœæ bud¿etu prac poszukiwawczych na œwie-cie?;
Wojciech Kaczmarek, Robert Ro¿ek (KGHM Polska MiedŸ SA, Lubin) — Budowa geologiczna i
zago-spodarowanie z³o¿a G³ogów G³êboki — Przemys³owy;
Wojciech Retman (ZGH Boles³aw, Olkusz), Jan Wierchowiec (Uniwersytet Warszawski) —
Spek-tralne profilowanie indukcyjne IP jako efektywna metoda geofizyczna w poszukiwaniach rud Zn-Pb typu gniazdowego w rejonie olkuskim;
Jaros³aw Badera (Uniwersytet Œl¹ski, Sosnowiec) — Opinie i postawy spo³ecznoœci lokalnej wobec
projektu górniczego na przyk³adzie Zawiercia;
Andrzej Jarosiñski, Lucyna Madejska (Politechnika Krakowska) — Kompleksowe wykorzystanie
surow-ców powsta³ych w wyniku procesu pozyskiwania koncentratów cynku.
Ostatni¹ sesjê konferencji poœwiêcono ró¿nym aspek-tom metodycznym gospodarowania surowcami mineralny-mi. Prowadzi³ j¹ dr Krzysztof Galos, a wyg³oszono trzy referaty:
Krystian Pera (Akademia Ekonomiczna, Katowice) — Koncepcja VaR (Value at Risk) w pomiarze
ryzy-ka surowcowego projektu inwestycyjnego;
Mariusz Krzak (AGH Kraków) — Mo¿liwoœci
wyko-rzystania wektorowej zasady optymalnoœci Bellma-na w gospodarce z³o¿em;
Alicja Byrska-R¹pa³a (AGH Kraków) — Geoetyka a
spo³eczna odpowiedzialnoœæ sektora energetycznego.
Udany merytorycznie i organizacyjnie przebieg XVIII Konferencji z cyklu Aktualia i perspektywy gospodarki
surowcami mineralnymi potwierdzi³, ¿e spotkania z tego
cyklu ciesz¹ siê nies³abn¹cym zainteresowaniem reprezen-tantów krajowego przemys³u surowcowego, jak te¿ zwi¹zanych z geologi¹ z³ó¿ i gospodark¹ surowcami mineral-nymi œrodowisk akademickich, rz¹dowych i samorz¹dowych. Od lat gromadzi siê na nich liczne grono fachowców, wyg³oszone referaty wywo³uj¹ o¿ywione dyskusje, a spora-dycznie nawet spory. Konferencje pe³ni¹ donios³¹ rolê w upo-wszechnianiu informacji o aktualnych problemach gospodarczego wykorzystania z³ó¿, produkcji surowców mineralnych, zagospodarowania odpadów oraz próbach ich rozwi¹zania. Terminowo i starannie przygotowane wydaw-nictwo konferencyjne u³atwia przekaz i dyskusjê.
Tematyka ka¿dej konferencji jest noœna i obszerna, zarówno pod wzglêdem zakresu analizowanych grup surowców mineralnych (od energetycznych poprzez meta-liczne, chemiczne, ceramiczne po budowlane), jak i poru-szanych zagadnieñ – poza wymienionymi, tak¿e m.in. struktura i kierunki zagospodarowania zasobów kopalin, uwarunkowania geologiczne, techniczno-technologiczne, ekonomiczne i rynkowe rozwoju produkcji surowców, a tak¿e Ÿród³a zagraniczne surowców dla polskiej gospodarki.
Od lat uczestnikami konferencji s¹ tak¿e przedstawi-ciele œrodowisk zagranicznych. Ich udzia³ (jeszcze stosun-kowo nieliczny) pozwala jednak na zapoznanie uczestników konferencji ze stanem prac legislacyjnych, przeobra¿eñ w³aœcicielskich, zmianami systemu zarz¹dza-nia oraz rol¹ przemys³u wydobywczego zw³aszcza w s¹sia-duj¹cych krajach. Bez w¹tpienia spotkanie zrealizowane w Rytrze nale¿y do udanych i cennych przedsiêwziêæ nauko-wych. Forum takie zapewnia sta³y, kompetentny przep³yw informacji miedzy nauk¹ i praktyk¹ oraz s³u¿y integracji œrodowisk naukowych i zawodowych. Wyra¿am opiniê, i¿ kolejne konferencje z tego cyklu spotkaj¹ siê z równie sze-rokim odzewem i liczb¹ uczestników oraz bêd¹ forum pre-zentacji wartoœciowych referatów. Podkreœliæ nale¿y wielk¹ inspiruj¹c¹, programow¹ i organizacyjn¹ rolê jak¹ odgrywa œrodowisko Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN, a szczególnie znaczenie Tadeusza Smakowskiego oraz Krzysztofa Galosa. To dobre duchy konferencji i nale¿¹ im siê s³owa podziêkowania i uznania za trud przygotowania obrad.
Wed³ug wstêpnych ustaleñ kolejna, XIX Konferencja z cyklu Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami
mineral-nymi odbêdzie siê w dniach 4–6 listopada 2008 r., ponownie
w hotelu Per³a Po³udnia w Rytrze k. Nowego S¹cza.
Krzysztof Szama³ek
21 Przegl¹d Geologiczny, vol. 57, nr 1, 2009
