Rola lokalizacji w optymalizacji kosztów transportu i kształtowaniu konkurencyjności przedsiębiorstwa Location and its role in optimisation of transport costs and shaping of enterprise competitiveness

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 111. Transport. 2016. * *

(2) % 5#6

(3) _ " £!. ROLA LOKALIZACJI W OPTYMALIZACJI KOSZTÓW TRANSPORTU )*'39=&6)_ *=6*_68>"6=28)(3')?)='& \

(4) : $ >:/. Streszczenie:

(5) %

(6)

(7)

(8)

(9) % [

(10) !

(11) ' @

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17) .

(18)

(19) '

(20) }

(21)

(22)

(23) %

(24) !

(25)

(26) przypadku

(27) liderem na polskim rynku akcesoriów do domowego wyrobu wina, piwa oraz innych alkoholi wysokoprocentowych oraz

(28) !

(29) ! )+ "% "%) !G $ " ©

(30) ©G

(31)

(32) G G G G

(33) G % } rzaniu

(34) !

(35) "

(36) !

(37) %"' '#

(38) Q lokalizacja, transport, optymalizacja kosztów. 1. 9?3))2=*)6'(=_ - ROLA, RODZAJE, WADY I ZALETY _

(39) % [ &

(40)

(41) !' _ }

(42)

(43) 27]: [

(44)

(45) podmiotowym " rzeczowym to

(46) % %

(47)

(48)

(49) [ "

(50) } " &G G } G

(51)

(52)

(53) 27, 22]. [ % &

(54) G

(55) , za najbardziej dogodny sposób postrzegania tego

(56)

(57) G % }

(58)

(59) " %

(60) )przenoszeniu) na odle [ " ! !G ! " G .

(61) 314. G # " { . " " "

(62)

(63) }

(64)

(65) '

(66)

(67) ! "

(68) ! ! "

(69) %

(70) } " !

(71) G

(72)

(73) } [

(74) ' _ %

(75)

(76) [G % transport stanowi % systemu produkcji oraz dystrybucjiG

(77) ' '

(78) . funkcje [27]:

(79) , z zaspokajaniem potrzeb transportowych;

(80) ,

(81)

(82)

(83) "G %

(84) $ &

(85)

(86)

(87) G %

(88)

(89) $

(90) $

(91)

(92) transportowe. {%

(93)

(94)

(95) %}

(96) efektu optymalizacji wykorzystania zasobów i czynników wytwór"

(97) "

(98)

(99) , %

(100) %

(101) ! $" [24], czyli systemu G

(102)

(103) !G " } [ &

(104)

(105) !G

(106) "

(107) " $

(108)

(109) &

(110)

(111) $ klienta, czyli z jednej strony dostarczanie producentowi (wytwórcy) ów i surowc! "

(112) G ! gotowych do

(113) } ników i/lub $ [13]. Zagadnienie transportu % & [

(114) !% ' {}

(115)

(116) 25]:

(117)

(118) F (naziemny, nadziemny, podziemny, szynowy i bezszynowy); wodny (%

(119) *+" %*- rzeczny); powietrzny; przewodowy ($ %*> *%*

(120) +

(121) %*). [

(122) F )

(123) G ! G | -; ) G - G G ! G G

(124) } cjalny oraz mieszany intermodalny i multimodalny); &

(125) F transport krajowy;

(126) transport kontynentalny transport

(127) F transport towarowy; transport osobowy; &

(128) %

(129)

(130) transport kontenerowy;.

(131) \

(132) !

(133) …. 315. transport drobnicowy. [ G % % [ &

(134) ' G % [ G % %

(135) !%.

(136) G !" ! % % [ potrzeb, a % ! . Mowa tu o podziale na transport: samochodowy, kolejowy, lotniczy, mor G ! G ' %

(137) %"

(138)

(139) & . G !"

(140)

(141) % ' Tablica 1 Wady i z+ .0 57

(142) 0 + 2

(143) transportu. Wady . samochodowy. . kolejowy . lotniczy. . morski . % nie od warunków atmosferycznych %

(144) !

(145) ! %

(146) w porównani w %

(147) do ryzyko % ogromne koszty " – i czasie

(148) % . & } tywny w przypadku dóbr szybko psu" )stosunkowo nis = + %) wysoki koszt

(149) [ iu na " " – czasie % % [

(150) ody. Zalety . .

(151)

(152) $ % !

(153) ! morskim % [ !

(154) } wych, [

(155) !. % [ .

(156) %

(157) [. [ )m< %+

(158) %*

(159) w kilku miejscach) niskie koszty utrzymania. jednostkowy koszt transportu maleje )bardzo %* $

(160) +

(161)

(162) < +$) % [

(163) !

(164) } dowych na przebieg transportu, brak korków i przestojów szybki czas transportu

(165) $ . przewozu

(166) znacznym stopniu w porównaniu do samochodów.. % % [. ! F

(167)

(168) '

(169) .

(170) 316. G # " { . [

(171) %

(172) &

(173)

(174) |

(175) ! !G %

(176)

(177) G % % [

(178) } '. 2. ROLA LOKALIZACJI (3')?)='& W OPTYMALIZACJI KOSZTÓW TRANSPORTU _ !

(179) - " G G

(180) !

(181) podstawowy podmiot gospodarczy [Bielski M., (2004)G '

(182) icznym, prawnym i organizacyjnym,

(183) } ników materialnych i niematerialnych, przeznaczonym do prowadzenia

(184) ! i powtarzalny

(185) G " } "G G

(186)

(187) %

(188)

(189) i satysfakcji klientów [6, 26, 57, 51]. _ & &

(190) !

(191) "G ! [ %

(192)

(193) & zmian $ "

(194) &

(195) -go

(196) G % [ otoczenia

(197) gry konkurencyjnej' %

(198) %

(199) [G %

(200) !

(201) G " [ G

(202)

(203)

(204)

(205) " " |! G G modeli i sposobów %"

(206) ! "

(207) % G % '

(208) % G " [G [G [G

(209) [ & [G } & & G

(210)

(211) G " ! [ ! iu - &

(212) } G !G

(213) " " ! 40]. @

(214) %

(215) G %

(216) }

(217) G %:

(218)

(219)

(220) " % G % [

(221)

(222) } ka jest umiejscowiona (zlokalizowana) w konkretnej przestrzeni ekonomicznej - lokalizacji [8]; po G

(223)

(224) %

(225)

(226) } [ G !.

(227) !

(228)

(229)

(230) ! % " & & 37]..

(231) \

(232) !

(233) …. 317. 2.1. LOKALIZACJA I JEJ ZNACZENIE DLA WARUNKÓW $_6*8"=6=&6)3)946=28)='(=83" + © ©

(234) $ G % "locus / locaro" © [ = [© [54]' # % [G %

(235) [19]:

(236)

(237) )optymalnego-

(238) (=$ procesowe "lokalizacja = lokalizowanie");

(239)

(240) %

(241) G

(242) ¸ & )umiejscowienia, zlokalizowania) podmiotu gospodarczego. (

(243) % [G %

(244)

(245)

(246) } biorstw jest niezwykle bogata oraz nieustannie ulega rozwojowi i ewolucji' _ G "G © ©

(247) est jako: 1

(248) %

(249) " !

(250) 2; G

(251) % ! = } nego )tzw. lokalizacja absolutna), lub " ! i/lub zjawisk (%J $% =

(252) );

(253)

(254) }

(255)

(256)

(257) realizacja procedury poszukiwania dogodnego miejsca dla os }

(258) "

(259) " (np. sieci i klastrów gospodarczych) lub efekt tego procesu (lokalizacja postrzegana w aspekcie makro); %

(260) )prz =%) . % skali taksonomicznej (kraju, regionie, województwie); %

(261) )parceli terenu) na którym jest, lub ma b[G

(262) [

(263) G

(264) } & "

(265) = " 'F

(266) "

(267) G

(268) G G G

(269) % & G

(270) [ ! !G G ! . 1 Szerzej: [Nowicki M., (2015), s. 339]; [Godlewska - Majkowska H. (red.), (2013), s. 17 i 24]; [Matejun M., Nowicki M, (2013), s. 182 - 183]; [Godlewska – Majkowska H. (red.), (2011)]; [Godlewska – Majkowska H. ) '-G )>::D- "$ 'G { (., Przygodzki Z., (2007), s. 46]; [Budner W., (2004), s. 22]; $ ('G )>::- X 'G )>::/-' 2 Lokalizacja znaczeniowo obejmuje trzy elementy: miejsce lokalizacji - G

(271)

(272)

(273)

(274) rki narodowej; obiekt zlokalizowany - G !

(275) % % czynniki lokalizacji G !

(276) !

(277)

(278) & } nego obiektu w konkretnym miejscu..

(279) 318. G # " { . umiejscowienie podmiotu w danym punkcie przestrzeni,

(280) , ponoszonymi zarówno w trakcie budowy obiektu, jak rów %

(281) !| G fazie jego funkcjonowania;

(282) )wskazanie-

(283) % ! budowlanych z planu terytorialnego zagospodarowania przestrzennegoG ! %G terytorialne ograniczenie ( +

(284) - !

(285) }

(286) G

(287) !G &

(288)

(289)

(290) }

(291) G !

(292)

(293) % } nych zysków przy minimalnych kosztach (stratach). # %

(294)

(295) & © } ©G

(296)

(297)

(298) G %

(299)

(300)

(301) % } nie obiektu w przestrzeni geograficznej " !

(302) G sta

(303) G !

(304)

(305)

(306) % , %

(307)

(308) "

(309) ! ponoszonych zarówno w trakcie budowy G ! %

(310) !| G fazie jego funkcjonowania, % . maksymalnych zysków przy minimalnych kosztach. _

(311) } % [G

(312) }

(313) G ! % [

(314) G G % G wyniki, jakie

(315)

(316) .

(317) [ G [45]. Y

(318)

(319) [G % G ! " G

(320)

(321)

(322) ! "

(323) "G

(324) . G G

(325) ! }

(326) 1, 2]'

(327) ! G " ! "G

(328) [ % G !

(329) !

(330) G

(331) } ! "G

(332) "

(333) !G " imitowania oraz niesubstytucyjnych [7, 23' !

(334) "

(335) } %

(336) G

(337) !

(338)

(339)

(340) }

(341) , lokalizacja

(342) G

(343) } wie przewagi lokalizacyjne. _ %

(344) [

(345)

(346) % G % %

(347) G !. & & [ G

(348) } ne, miejsca w pr G %

(349) " G ! |

(350)

(351) } kiwaniom podmiotu zlokalizowanego.

(352) ! ! )ze strategii) budowy przewagi konkuren G

(353) !

(354) } G [ & '

(355) G !

(356) G [

(357) ,

(358) zadaniem dokonania wyboru takiego miejsca w przestrzeni geograficzno-gospodarczej, ! & %

(359)

(360)

(361) }.

(362) \

(363) !

(364) …. 319.

(365) G

(366)

(367) [ G % !

(368) } G

(369) [ 30] 3. B

(370) G

(371) G

(372) . &

(373) " $ i jednoczesnym unikaniem (i/lub niwelowaniem-

(374) " !

(375) ! "

(376) !

(377) G ! . ' # %

(378) [G % } G

(379) ! G

(380)

(381) !G G "

(382) & . [' # %

(383) [G % lokalizacja

(384) to nie

(385) % jego ' ( } !

(386) ! G

(387)

(388) [ 4 (%

(389)

(390) %* +% +$ $*

(391) -G % [ G -

(392)

(393) [

(394) 5 G

(395) G !

(396) = %

(397) G

(398) !

(399) & "

(400) }

(401) " " ! } "G

(402) ! %

(403) & G G

(404) & $ " " danemu miejscu w przestrzeni, czyli lokalizacji / miejsca zlo

(405) ' V % [ ! G

(406)

(407)

(408) !

(409)

(410) [52]G % " & G

(411) " } G

(412) " G } gólnej jej odmiany )przewagi) lokalizacyjn G ! [

(413) F 6 biznesowa, infrastrukturalna, przyrodnicza, geograficzna, lokalna, rynku 3 ' $ G % [

(414)

(415)

(416) "

(417) F

(418) & " ! } ców naturalnych, zasobów ludzkich ( > $zny oraz intelektualny), obiektów zaliczanych do

(419)

(420) )*$

(421) *-G % & " }

(422) !

(423) "G -biznesowych oraz admin ' d

(424)

(425)

(426) % }

(427)

(428) [ 4 q [

(429) [

(430) etwarzania informacji oraz

(431)

(432) " "

(433) ' ! % } [ & "

(434) " } wana (% =

(435)

(436) %

(437)

(438) *+-

(439) G stopniu. 5 ( [ %

(440) [

(441)

(442) praktycznego wykorzystywania posiadanej lokalizacyjnej (%***%

(443) *$*$>

(444)

(445)

(446) *%

(447) *$ %

(448) % $*

(449) *$-

(450) " $ "

(451) %

(452) & !' 6 @

(453) ci i przewag konkurencyjnych (%

(454) +$$

(455) logicznej): [Majchrzak M., (2014), s. 27 - 35]; [Doligalski T., (2013), s. 222 - 229]; [Bressler M. S., (2012), s. 1 - 12]; [Beyer K., (2012), s. 241 - 254]; [Bednarz J., (2011), s. 112 - 122]; [Stankiewicz #' 'G )>::D- } lichowska M., (2009), s. 46 - _

(456) @'G ^'G )>::D-G ' >;-38]; [Brodowska - Szewczuk, (2009), s. 87 - 100]; [Stanienda J., (2009), s. 1 - 20]; [Smolarek M., (2008), s. 53 - 68]; [Stanienda J., (2006)]; [Stankiewicz M. J., (2005)]; [Czakon W., (2005), s. 5 - 8]; [Stankiewicz M. J., (2003)]..

(457) 320. G # " { .

(458) G G

(459)

(460) [ %

(461) $ ' # %

(462) [G % }

(463) |

(464) © [©

(465)

(466) }

(467) !

(468)

(469) } G F " G G G G

(470) [ ( $ )".. 2.2. TRANSPORTOWE OPTIMUM LOKALIZACYJNE W WYBRANYCH TEORIACH LOKALIZACJI {

(471)

(472) G ! "G %

(473)

(474) G

(475) ' \ !

(476) !

(477) )i w zasadzie % * $ ) % [

(478) nieoptymalnym umiejscowieniem

(479) , , aby !

(480) [ ' ^ % [ %e fakt pojawiania

(481) ! " &

(482) wG "" G realiach gospodarki rynkowej. _

(483)

(484) [G %

(485)

(486) rozwoju zasobów wiedzy traktuj" &

(487) } % [G % !

(488) !" " } ' _

(489) G

(490) ! [

(491) ! G

(492) } G [ "G

(493)

(494) } % [42, 30]' _ G

(495)

(496) % (' # G % ! [ G

(497)

(498) G !" "

(499) [ istoty zagadni

(500)

(501) & nie podmiotów gospodarczych tj. [36]:

(502) )klasyczne i neoklasyczne teorie lokalizacji-G

(503) G !"

(504) biorcy

(505) [

(506) ! % !G !

(507) )%"$

(508) $ $

(509) +$ $

(510) $ $

(511) -G

(512) } G !"G

(513)

(514) }

(515)

(516)

(517) "

(518) $

(519) ! %

(520) !" " " } % !%" %G

(521) $

(522)

(523) } & G %

(524) !

(525)

(526) G [

(527) % [

(528) " ! % " G

(529) G " [ G G

(530)

(531) .

(532)

(533) [

(534)

(535) } !

(536) G

(537)

(538) G %

(539) '.

(540) \

(541) !

(542) …. 321. G

(543) } G

(544) % $ wybranych klasycznych " ' ^

(545) &G % " " "G

(546) G jego G G ! G !

(547)

(548) o wyborze lokalizacji

(549) .

(550) %, opis ewolucji

(551) !

(552)

(553)

(554) } ( % =

(555) *

(556) ) ograniczony zostanie do zaprezentowania

(557) ! " teorii: 1. lokalizacji rolnictwa (teoria rejonizacji, teoria renty ziemi) J. H. von Thünen'a; 2.

(558)

(559)

(560) (' G A. Predöhl'a, W. Launhardt'a, E. M. Hoover'a; 3. poligonalnego modelu lokalizacji F. E. I. Hamilton'a; Teoria lokalizacji rolnictwa (teoria rejonizacji, teoria stref rolniczych, renty ziemi)

(561) " [

(562)

(563) '

(564)

(565)

(566) J. H. von Thünen'a' Q G " "

(567) " } " % & " ! "

(568) ! "G % } waniu gospodarstwa rol '

(569) % G ! % ziemi [12]. Renta ta stanowi %

(570) " ! "

(571) %

(572)

(573) }

(574) %

(575) [G

(576) [ rodka konsumpcji.

(577) %

(578) ! "

(579) "G !"

(580) } G % [ R = >E P a

(581) @ >E f d @ ¬, gdzie [8]: \ [

(582)

(583) " +G _G G &

(584) F [ !

(585) " (E-G [ !

(586) " )P), koszty produkcji zbiorów danego rodzaju z jednostki powierzchni (a- [

(587) )f); [ '. ' ¼ Y" &

(588)

(589) } [ G

(590) © "

(591) [

(592) © [12]' Q

(593) , %

(594) % G

(595)

(596) G | " !

(597) [

(598) & % } sumpcjiG

(599) G % G

(600)

(601)

(602) ! transporcie, |

(603)

(604) "

(605) [ lizowane "

(606) ", o re

(607) owierzchni.

(608)

(609) !

(610)

(611) (' G (' _ "G ' V"G +' #' ¼ G optymalnej lokaliza + + !# . ( $ $ *% ).

(612) 322. G # " { . w "

(613) %

(614) !

(615) "' ( G

(616) G % F 7

(617) }

(618) G %

(619)

(620)

(621)

(622) }

(623) " G gospodarki rynkowej 8;

(624) biorstwo funkcjonuje na rynku producenta, konkurencja oraz cena rynkowa %

(625) "

(626) ! "

(627)

(628)

(629) G "

(630) !

(631)

(632) G

(633)

(634) }

(635) !" |! ! G

(636) % [

(637) % produktu 9. _ % %

(638) G %

(639)

(640)

(641) } ' ©_ Y! ©G

(642)

(643) ©

(644) |

(645) (A,B,C)G | )D-G G % " "

(646) ! ©G

(647)

(648) ( G

(649) Q |!

(650) !G

(651) em D miejsce opty

(652) ' #

(653)

(654) % %

(655) [ !

(656) [

(657) !

(658) ^ )¬G-G ! (^G Q^ |CD| minimalna [38]. G %

(659) % !G $ ' V"

(660)

(661) " } tach produkcji 10G (' G (' _ "G ' V" +' #' ¼ G %. loka

(662) % " !

(663)

(664)

(665) "

(666) G !"

(667) proporcjonalnie do masy towaru (

(668) <-

(669) ' czynnik lokalizacji, zdefiniowany przez A. Webera, jako " [G !

(670)

(671) G [

(672)

(673) . G

(674)

(675) " ! !G % w

(676) "

(677) " "© [11]

(678) G a w zasadzie jego koszt. Na tej podstawi % !% lokalizacja: surowcowa, rynkowa oraz G !" "

(679) % '. 7. Szerzej: $ ('G )>::;-G ' / - 15]; [Misala J., (2004), s. 259 - 284]; [Budner W., (2004), s. 57]. _

(680)

(681) % [

(682) = !G [

(683)

(684) ' 9 _ ' ' )

(685)

(686) % *) produktu i/lub specyficzne wymagania co do warunków (sposobu) jego transportu. 10 "

(687) ' V"

(688) "

(689)

(690)

(691) " >: - : ! "G }

(692)

(693) ' 8.

(694) \

(695) !

(696) …. 323. Tablica 2 + . + #

(697) ^& TYP LOKALIZACJI. SYNTETYCZNA CHARAKTERYSTYKA. Lokalizacja surowcowa. Umieszczenie organizacji w przestrzeni charakterystyczne dla sytuacji, w której ! % [ % |! !G [ ! ' * [ | )iloraz $=<%$"%$=<%*"% %*$)

(698) % ) /-G G % % = ! ! "

(699) G "

(700) . |!

(701)

(702) %

(703) rtu produktu gotowe ' % [

(704) ! %

(705)

(706) G }

(707) " %

(708) '. Lokalizacja rynkowa. Umieszczenie organizacji w przestrzeni charakterystyczne dla sytuacji, w której ! % [ % ! G [ |! ! ' * [ |

(709) % ) /- G % % = ! ! "

(710) G "

(711) |!

(712) % %

(713)

(714) ' % [

(715) ! %

(716)

(717) G

(718) " % %

(719) '

(720)

(721) %

(722) )punkt D) poprze % (punkt A-G % |! ! )punkty B i C).. Lokalizacja . Umieszczenie organizacji w przestrzeni charakterystyczne dla sytuacji, w której ! % [ "

(723) ! |! ! ! ' * [ | } ! ) ¸ /-G G % % ! %

(724) % G

(725) [ ! ! "

(726)

(727) '

(728)

(729) %

(730) )punkt D) poprzez jego zlokalizowanie

(731) !" " )punkt A- |! ! (punkty B i C).. ! F

(732)

(733) F Matejun M., Nowicki M, (2013), s. 184 - 188].. ! % [G % !

(734) optymalnej lokalizacji

(735)

(736) , ! % _ G ' } $ _' " " [18]. *

(737) wersje koncepcji lokalizacyjne | !

(738) "G " . miejsce funkc

(739) ' $

(740)

(741) G

(742) [

(743) | WM | CS t S transportowego WT, czyli z zastosowaniem wzoru WL = WM WT , gdzie: C N tW.

(744) 324. G # " { . CS ; CN t WT |

(745) ¸ S ; tW. WM | ¸. . CS % CN % tS &

(746) ! tW &

(747) ! .. _ G WL [ )WL > 1) to loka

(748) G WL [ )WL < 1-

(749) & [

(750) % lokalizacji rynkowej. W przypadku WL = 1,

(751) lokalizacja ' " " G

(752) % | zalicza | ! )nadmiernie) uproszczonych, i nie pozwala &G %

(753) !G ! "

(754) " ! 11. Q

(755) %

(756)

(757)

(758) | } go: WL = WI + WII + WIII + WIV, gdzie : . WI !

(759) !

(760) WII %

(761)

(762) WIII |

(763) WIV |

(764)

(765) !

(766) % )% =

(767) *

(768) +$ <*$%* % ).. %

(769) %" | ! "

(770) : - 10

(771) !G

(772) % G % [ | (WI, WII, WIII, WIV) tym

(773) "

(774) !' {

(775) G "

(776) F 0 - 15 pkt.

(777) & 16 - 25 pkt.

(778) & = 26 - 40 pkt.

(779) & lokalizacja surowcowa. _ % G " G

(780) G [ [

(781)

(782) !G

(783) " "

(784) !

(785)

(786)

(787)

(788) !G !"

(789) } ne G % % ! [ o

(790) )odchyleniu- "

(791) %

(792) !

(793)

(794)

(795) lizacyjnego. ^ % ych dalszych pracach A. Weber, +' #' ¼

(796) . 11 _ % [

(797) % " ! =

(798) ! " [

(799) "G ! % [ % [ " !