ZBIGNIEW WERNER atyWit GeOOog.iczny
WYSAD SOLNY
ŁANIĄTNA
POŁNOCO-ZACHÓDOD KUTNA
Historia poszukiwań geologkznycll w rej<>-nie ŁarriąJt ~yna się w latach. 1937-39. W tym okresie E. W. Janczewski
pnzeprowa-dził grawimetryczne pollliaJry na obszal"ze Ku-jaw, w k·tórych wyniku oostała odkryta duża
ujemna anoma.Ua w okolicy ~bicy KujaiWSkięj wywołana przez płytko zalegające masy skał
solnych. Odkrycie to spowodowało rotllpOCzę
cie w okresie okupacji prac .poszukiwawczych
wagą sk·ręceń i grawimertlryoznyoh. Odkryto dwie ujemne anomalie w Lubieniu i Łanię
tach, k·tóre joak przypuszczano, mogą być
wy-wołane istnieniem dwóch wysadów solnych. Po wojnie
w
rejonie Lubień- Łanięta(1947 r.) K. Maryniak pr.zeprowadzli.ł pomirury grawimetrem Nol'goS!l'da.
Wyniki .pomiarów onienrieckich i K. Mary-niaka zostały ,pl1Z€1dstawione w formie ma,py anomalii siły ciężkości przez J. Niewiarow-skiego (1948 1r.). Mapa ta obecnie służy za
podstawę do projektów dalszych geologicznych pmc pc:m;ukiwawczych, jakie np. prowadzono na wysadzie Lubień w latach 1954-58.
W latach 1953 i 1955 w rejonie Lubień Łanięta ,zostały wykonane pomiary sejsmicz-ne, ;przy ozym przez strukturę Łanięta prze-pr.owadzono kmzyżujące się pod kątem prostym dwa prof.ile .sejsmioOZne o kierunku NW - SE i SW-NE.
Interpretacja pmc sejsmicZ!Ilych z 1953 :r.
or~ interpretacja prac z 1955 r . . zostały prze-redagowane przez H. Banasia (1956 r.) i
Oibej-mują chrurakterystykę całego trejonu Lubień
-Łanięta pod wZJględem sejsmicznym.
W latach 1959/60 pmce wiertnierze Zakładu Złóż Ropy, Soli i Surowców Chemicmych In-stytutu Geologicznego objęły ·również i
struk-turę Łaniąt.
Pierwsze wiereenie · :zlokailizowano nmleJ
więcej w centrum mi.ni.mum grawimetcycmego i na sklr:zyżowaciu dwu profil·i sejsmiC2Jilych, tj. w północn<>-zachodniej części struktury.
Wykonane tu wiercenie przyczyniło się do
bezpośredniego odbycia nowego wysadu sol-nego, !którego istnienie pr:zypUSZJCzano jedynie na podstawi€ wymków badań ·geofizycznych, a głównie grawimetrycznych.
Tak zx:ljęcie grawimetryczne, jak i pomiary
Wlaigą skręoeń w rejonie Lubień- Łanięta przedstawiają dwie anomalrie, które twomą
jed-ną całość WYifÓŻniającą się ze spokojnego tła
izolinii. Z obrazu tego !Wynika, że IWysad sol-ny Lubienia ma baa:dlziej zwartą budowę niż
wysad Łaniąt.
Budowę geologiczną złoża solnego Łanięta można obecnie przedstawić jedynie w zarysie na podstawie wyników pmc geofilzycznych i jednego wiercenia o głębokości 452,7 m.
strukturę solną Łatniąt olkreśloną wyraźnie
badalniami g.r'awimetrycznymi można uważać
574
już a;a. typowy wysad solny pmede wszystkim na podstawie wyników wiercenia. Masy solne przebijają bowiem całkowicie skały me-zozoiczne i tworzą wychodnie pod utworami
trzeciOI'IZędowymi.
o ....
Wys(ld solny Łanjąt Salt dome· at Łanięta Wysad solny Łaniąt jest nieoo większy niż
wysad Lubienia i w przekroju poziomym przed-stawia w PDZY.~bliżeniu kształt kolisty o śred·ni
cy 3,4 km oraz powierzchni ok. 9 km2• Wyka-zuje on 'W!ięk:szą niż wysad Lubienia asymetrię
anomalii siły ciężkości wewnątrz konturu.
Mi-nima anomalii siły cięillrości zgrupowane są
po stronie NW wysadu.
Wyniki prac sejsmicznych można ogólnie
scharakteryzować jako niezbyt dobre, nie
roz-wiązały one bowiem . zagadnienia określenia
granic wysadu i jego kmtałtu w prrz;ekmju
pionowym.
Najcieikawszyoch danych geologi<:znych
do-starczyło pierwsze wiercenie, którego skró-cony profil przedstawia. się następująco:
0,0- 54,0 czwartorzęd
glina zwałowa z otoczakami
skał północnych i piaskami. 54,0 - 206,0 trzeciorzęd
iły szare, mułkd, piaski i wę
giel ,btrunatny (97,0-119,0 m i 170,0-193,0 m) ~Zanieczyszczo
ny iłem i piask-iem. 206,0- (452,7) perm- cechsztyn
206.0- 246,4 246,4-254,1. 254,1-257,9 257,9-297,7 297,7 - 303,8 303,8 - 323,0 323,0- 327,7 327,7 ..;_ 395,0 395,0- 401,0 ~01,0-403,1 403,1-440,0 440,0 - 444,2 444,2 ,;__ 452,7 anhydry•t zgilpsowany.
ił szary z da'uzgotem anhydry-towym.
anhydryt szary, zlewny, szcze-linowaty. Szczeliny wypełnione wtórnym anhydrytem krysta-licznym.
andyhryt drobno-, s~rorno war-stwowany (60°). Od 257,9-266,7 przewarstwienia kizery-towe.
iłowiec ciemnoszary z ziarnami halitu brunatnego.
brak rdzenia (okruchy soli ka-miennej białej) zwierciadło sol-ne.
sól kamienna średniooiarnista, czysta, biała z piaskiem an-hydrytowym. Uławicenie 60°. anhydryt ciemnoszary, drobno-, falisto-, stromo uwarstwiony na odcinkach 327,7-347,0 i 379,6-395,0. Od 347,0-379,6 anhydryt drobnoziarnisty, zbiJty z poje-dynczymi dużymi kryształami anhydrytu, nieuwaTStwiony. sól kamienna, średni~all.'nista, czysta, biała, r.zadko smugowa-na piaskiem anhydrytowym
(60°).
anhydryt drobJliOZi.Jamisty, dern-naszary, zbity.
sól kamienna, średnio- i ,grubo-ziarn±sta, czysta, biała z pias-kiem i strzępkami anhydrytu. sól kamienna ilasta, uwarstwio-na brunatno-biało-szaro, z kize-rytem.
iłowiec z ok·r.uchami anhydrytu.
· Utwory solne można p11zypuszC7Jalnie zali-czyć pod względem stratygraficznym do soli z pogrnn:icza cyklotemu soli młodszych i star-szych, jaiko związane z <pOziomem anhydry,tu głównego.
Ze w.zględu na zbyt jeszcze skąpe wiado-mości o głębokości zalegania zwierciadła sol-nego na całej powierzchni wysadu oraz o ja-kości i rodzaju skał solnych •trudno jest obec-nie określić, jakie wa.runki geologiczno-gór-nicze pr,zedstawia dla przemysłu r:cloże solne Łaniąt. Przez analogię jednak do poznanych
już cechsztyńskich, wysadowych złóż solnYch, a to w najbliższym sąsiedztwie (wbień) i w dalszym .(tK.łodawa, lolliowrocław, Góra,
Wapno) w Łaniętach można się spodziewać
wy·stępowania dużych ilości zasobów czystej soli kamiennej nadającej się do suchej eksploa-tacji, a ·ta·kże ba'l'dzo prawdopodobne jest wy-stępowanie soli potasowo-magnezowych o prze-mysłowej wartości.
Utwory czapowe nad dożem solnym pozna-ne
w
otwocze Ł l o miąższościach ok. 100 m przedsta!Wiają :typową czapę gilpsowo-anhydry-tową. Spodziewane jest rÓWinież występowanie nad zubrami i solarni ilastymi cmpy ilastejzbudowmej przewazme z utworów ilastych s1X>Ipniowo pvzechodlzących do solnych bez wy-raźnie zaznacmjącej się gil'anicy zwierciadła solnego.
Warunki hydrogeologiczne w nadkładzie zło
ża ·nie zostały doty:chczas dostatecznie poonane.
Należy pli.'Zytpuszczać, przez atnalogię do złoża ·w Lubieniu i innyJCh tego typu złóż, że nadkład jest zawodniony. W otworze Łanięta zano-towainO w czapie gipsoWIO-anhydrytowej uciecz-kę płuczki i liczne spękania w skałach anhy-drytowych.
Dane odnośnie do zaopatrzenia ewenrualne-go prz~ obiekotu górniczego w wodę rów-nież nie są obecnie wystaroza1ąoo znane poza warunkami, jaikie .z~badano w okolicy Lubie-nia, które należy przyjąć jako podobne do oko-lic złoża Łaniąt.
Największym na;turalnym zbio!rmkiem wod-nym jest tu jezioro Lubień. Poza .tym mleży się liczyć z wodami wgłębnymi głównie z czwartorzędu i jury.
Dla bli.ż!sżego rozpoznania wysadu solnego
Łaniąt projektowane są w roku 1962/63 prace wieT!1!nlicze przez Zakład Złóż Ropy, Soli i Su-rowców Chemicznych Instytutu Geologicznego. Prace te będą miały na celu zbadanie stosun-ków geologiCZlllych rw nadkładzie wysadowego złoża solnego, jego otoczenia oraz w samym złożu. Między dnnyrni zostanie roą>oznane i udokumentowane ewentualne złoże węgla brunatnego, którego . pokłady zostały stwier-dzone wierceniem.
SUMMARY
The .sallt dolne · a.t lJ8llltięba, Mll'th-west of KiUJimlo was discavered by means of gQ"avimetric
investiga-tions. The bore-hole Łanięta, made during
1959-l,g60, bas d:ilreotily oo.nJbrlibuted itlo ddsctoverlng
of this !Sallt d!Qme. Ul!ldetr the Qua.tell'lnaory (54 m.) ·and
the Tertbiialry (152 m.) overbumen !SE!tddmetruts, deposits
o f clay -anhyldrlte OO(p, ~SS rwe1il as saLt lta:ble Sit
a depith of a.rom>:xlimaitelY 304 m. have been enooun-lter.ed. Wlithin the Terltialry sedimern.ts, two broWin ooa1 beds albout 20 m.. in rthidkness, eXlist thelre. In
the sailt dE!lJIOSilt, the a~blmJipljly .J.'IUII1IIl!iJ łayers bo:th
of roCk salltls a:nd magnesilum saiDts ~) were
recorded too.
AJ!; /Presenlt, lthe GedLogJiJcal Imtitute begimls itlo
ca.onry on the de!ba.Hoo re<:lOilJillalice wtonks oon-duoted by moons of dii"Jlllmgs .lln. both the S'Bldne deposit and the brown coal deposit areas, as well
as to eV!ai1ua'be tłrese depi(l9its with regard Jbo their
e001110miloai1 dan!Pcmtall!Cie.
PE310ME
CoJHIHOH: Hynon B MeCTHOCTH JlaHeHTa H
ceBepo-3a-na~y OT KyTHa 6biJI oołlapymeH rpaBHMeTpH'IeCHHMH
HCCJie~OBaHHHMH. llpo6ypeHHa.H B 1959/60 rr
CHBa>KH-Ha JlaHeHTa npHBeJia ł( Henocpe~CTBeHHOMy
OT-HpbiTHIO MeCTOpOHt~eHHH COJIH. llo~ 'leTBepTH'łHbiM
(54 M) H TpeTH'IHbiM (152 M) OOHpoBOM 6biJIH
BCTpe-ąeHbl o6pa30BaHHH rJIHHHCTO-aHrH~pHTOBOił WJI.Hllbl
(98) li coJIHHoe 3epxano Ha rny6HHe OHOJio 304 M.
B TpeTH'IHbiX o6pa3oBaHHHX 3anera!OT ASa nnacTa
6y-poro yrnH, -MO~OCTbiO no oxono 20 M xam.Ql>Iił. B
co-JIHH'Oił oonemH o6HapymeHbi :HpyTOna~aiOII.\He
HaMeH-Hbie COJIH C llpHMeCbiO MarHHeBbiX COJieił (HH3epHT).
B HaCTOJłJII\ee BpeMH reoJIOrH'IeCHHił HHCTHTYT
npHCTy-naeT ł( ,qeTaJibHOJł pa3Be~He 6ypoBbiMH paOOraMH
3a-Jie>KH COJIH H 6yporo yrJIH H H HX npOMbiWJieHHOił
Ol.\eHHe.
