Jan M. Stanik
Od Redaktora
Chowanna 1, 5-6Wydawnictwo R. XLIII T. 1
s. 5—6 „Chow anna” Uniwersytetu
Śląskiego
Katowice 2000
(LIV) (14)
Od R e d a k to ra
Problem y społecznego funkcjonow ania dzieci i m łodzieży w szkole, w d o m u, w grupach rówieśniczych stanow ią ciągle aktualny tem at refleksji i bad ań naukow ych zarów no pedagogów, ja k i psychologów. Szczególne zaś zaintere sowanie budzą wszelakiego rodzaju zaburzenia i dewiacje występujące zarów no w instytucjonalnych, ja k i pozainstytucjonalnych środow iskach wychowaw czych, któ re w ym agają ciągłego rozpoznaw ania i podejm ow ania skutecznych zabiegów pedagogicznych w celu elim inow ania a przynajm niej ograniczania ich rozm iarów . D latego też niniejszy tom „C how anny” poświęcony jest tej właśnie problem atyce.
A rty k u ł J a n a M . Stanika stanow i próbę ukazania znajom ości wśród nauczycieli szkoły podstaw owej problem ów przem ocy, n a ja k ą byw ają n ara ż o ne dzieci w rodzinie, oraz wiedzy tych nauczycieli n a tem at możliwości i sposobów interwencji w takich drastycznych w ypadkach. Z aprezentow ane wyniki badań w skazują na to, iż wiedza nauczycieli w tym zakresie jest raczej fragm entaryczna, chociaż korzystniej n a tym tle w ypadają nauczyciele klas I— III w porów n aniu z nauczycielami klas starszych.
O pracow anie A nny N ow ak dotyczy znajom ości wśród uczniów szkół p o nadpodstaw ow ych przejaw ów funkcjonow ania subkultur m łodzieżowych oraz ich oceny. U zyskane przez au to rk ę wyniki b adań w skazują na to, iż m łodzież tych szkół odznacza się wysokim stopniem znajom ości tej problem atyki. W ystępują jed n a k wśród niej istotne różnice w ocenie szkodliwości poszczegól nych form subkulturow ych i możliwości ograniczania ich aktyw ności. M ło dzież liceum ogólnokształcącego wykazuje bardziej krytyczny stosunek do wielu szerzących się zachow ań podkulturow ych w porów naniu z m łodzieżą szkół zawodowych i techników.
6 Od Redaktora
K olejny, bardzo istotny problem , z którym ciągle b orykają się pedago dzy w swojej codziennej praktyce, dotyczy zachow ań agresywnych wśród dzieci i młodzieży. Jego analizie poświęcone są opracow ania: Jo an n y R óżań- skiej-Kowal i B ernadetty Izydorczyk, Joan ny K ucharew icz oraz Jo an n y R ó żańskiej-K o wal i Izabeli R ajskiej-K ulik. W yniki badań zaprezentow ane przez te autorki ukazują duże zróżnicow anie w ystępow ania owych zachow ań w o b rębie poszczególnych placów ek wychowawczych, a także ich uw arunkow ania — zarów no in sty tu qon aln e, ja k i podm iotow e — związane z psychologiczną charakterystyką osobniczą wychowanków.
O pracow ania Bogumiły K osek-N ity i Agnieszki Pietrzyk dotyczą alkoholi zmu występującego wśród dorosłych i części młodzieży. A uto rki ukazały skrajnie niekorzystny wpływ uzależnienia od alkoholu na atm osferę wycho wawczą w dom u oraz ryzyko degradacji rozw oju psychofizycznego młodzieży rozpoczynającej picie alkoholu. W ysunięte przez nie wnioski dotyczące p e r spektyw i możliwości oddziaływ ań profilaktycznych stanow ią w ażne w ska zówki praktyczne, które m im o wielu trudności m uszą stać się częścią p ro gram ów rzeczywistych działań pedagogicznych.
O statnie dw a opracow ania, au torstw a D om iniki Błasiak i H anny Przyby- ły-Basista, „w ychodzą” poza ram y problem atyki trudności i zaburzeń w funk- q'onow aniu społecznym m łodzieży, ukazując konstruktyw ne aspekty p rak ty ki pedagogicznej, takie jak: w artości i dążenia m łodzieży występujące w jej stylach życia i możliwości rozw ijania pożądanych zasobów charakterologicz nych w ychow anków według wskazań wynikających z koncepq'i „inteligencji em ocjonalnej” .
