• Nie Znaleziono Wyników

"Drukarze Olsztyna. Wspomnienia", wybór i oprac. Bohdan Łukaszewicz, Olsztyn 1985 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Drukarze Olsztyna. Wspomnienia", wybór i oprac. Bohdan Łukaszewicz, Olsztyn 1985 : [recenzja]"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Świeczkowski, Władysław M.

"Drukarze Olsztyna. Wspomnienia",

wybór i oprac. Bohdan Łukaszewicz,

Olsztyn 1985 : [recenzja]

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3-4, 580-582

(2)

5 8 0 Recenzje i o m ó w i e n i a n i e j o d b u d o w a ć d o b r ą c z e ś ć . M o ż n a z d e z a p r o b a t ą p i s a ć o n i e f r a s o b l i ­ w o ś c i W y d a w n i c t w a L u b e l s k i e g o , a l e n i e n a l e ż y t e g o r o z u m i e ć j a k o p r z e ­ s t r o g i p r z e d p u b l i k o w a n i e m d r a ż l i w y c h k w e s t i i . T r z e b a j e d n a k w t a k i c h p r z y p a d k a c h ś c i ś l e w s p ó ł p r a c o w a ć z h i s t e r y k a m i , k o r z y s t a j ą c n i e t y l e z i c h o c e n , c o z e s t u d i ó w ź r ó d ł o w y c h . G d y b y z a ś p r z e p r o w a d z e n i e t a k i c h s t u d i ó w n i e b y ł o m o ż l i w e , l e p i e j c h y b a w s t r z y m a ć s ię z p u b l i k a c j ą w s p o m n i e ń , u d o s t ę p n i a j ą c j e b a d a c z o m . W y d a n i e i c h b e z k r y t y c z n e j a n a ­ l i z y p r z y c z y n i a s i ę w o g ó l e d o o b n i ż e n i a r a n g i ź r ó d ł o w e j w s z y s t k i c h w s p o m n i e ń i p a m i ę t n i k ó w . H i s t o r y c y , a c z n i e z a w s z e s k u t e c z n i e , b r o n i ą s i ę p r z e d p r z y j m o w a n i e m s u b i e k t y w n y c h o p i n i i , g o r z e j m o ż e b y ć z n i e ­ p r o f e s j o n a l i s t a m i , k t ó r z y m o g ą d a ć i m w i a r ę . H i s t o r y c y o l s z t y ń s c y t y m b a r d z i e j są z o b o w i ą z a n i w y j a ś n i ć t ę s p r a ­ w ę , że f a ł s z y w e z a r z u t y w o b e c o s ó b , k t ó r e p r z e s z ł y d o n a j n o w s z e j h i s ­ t o r i i t y c h z i e m n i e są r z a d k o ś c i ą . W y s t a r c z y w s p o m n i e ć p o m a w i a n i e S t a ­ n i s ł a w a N o w a k o w s k i e g o o w s p ó ł p r a c ę z N i e m c a m i , k t ó r e c h o ć p r z e z h i s ­ t o r y k ó w o d r z u c a n e , p r z y r ó ż n y c h o k a z j a c h j e s z c z e o d b i j a s ię d a l e k i m e c h e m . O b c i ą ż a ć b o h a t e r ó w n i e d a w n y c h w y d a r z e ń , s z c z e g ó l n i e t o c z ą c y c h s i ę w a t m o s f e r z e g o r ą c e j w a l k i p o l i t y c z n e j , j e s t — j a k j u ż w s p o m n i a ­ ł e m — ł a t w o . Z w e r y f i k o w a ć z a r z u t y t r u d n i e j . O p i n i a p u b l i c z n a n i e z a w ­ sze m o ż e s p r o s t a ć t e m u z a d a n i u . C a s u s W i l a m o w s k i e g o n a j l e p i e j c h y b a d o w o d z i k o n i e c z n o ś c i b a d a n i a i p r z e d s t a w i e n i a c a ł e j h i s t o r i i n a j n o w s z e j , b e z k a r t n i e z a p i s a n y c h , k t ó r e k t o ś m o ż e z a p e ł n i ć w s p o s ó b n i e o d p o w i e ­ d z i a l n y . W o jc ie c h W rz e s iń s k i D r u k a r z e O ls z ty n a . W s p o m n ie n ia , w y b ó r i o p r a c o w a n i e B o h d a n Ł u k a s z e w i c z , w s t ę p M a r i a n K o c h a l s k i , O ś r o d e k B a d a ń N a u k o ­ w y c h i m . W o j c i e c h a K ę t r z y ń s k i e g o , O l s z t y n 1 9 8 5 , 1 6 8 ss. O p u b l i k o w a n e p r z e z O ś r o d e k B a d a ń N a u k o w y c h i m . W o j c i e c h a K ę t r z y ń s k i e g o w O l s z t y n i e w s p o m n i e n i a d r u k a r z y są c i e k a w ą p o z y c j ą , k t ó r a p r z y s p o r z y s o c j o l o g o m , j e ż e l i n i e n o w y c h , t o p r z y n a j m n i e j u z u p e ł ­ n i a j ą c y c h m a t e r i a ł ó w d o t y c z ą c y c h s t o s u n k ó w m i ę d z y p o k o l e n i o w y c h , c z y n n i k ó w i n t e g r u j ą c y c h i d e z i n t e g r u j ą c y c h ś r o d o w i s k o d r u k a r z y , m o t y ­ w ó w w y b o r u z a w o d u , r o l i d z i a ł a l n o ś c i k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w e j , s p o r t o w e j i ż y c i a t o w a r z y s k i e g o w z a k ł a d z i e p r a c y . R e f l e k s j e z w i ą z a n e z p o w y ż s z y m i z a g a d n i e n i a m i z a j m u j ą s p o r o m i e j ­ sca w p o s z c z e g ó l n y c h w y p o w i e d z i a c h , p r z y c z y m u k a z a n a z o s t a ł a s z e ­

(3)

R ec e n zj e i o m ó w i e n i a 5 8 1 r o k a g a m a u w a r u n k o w a ń w y n i k a j ą c y c h z a r ó w n o z w a r u n k ó w p r a c y , b y t u d n i a c o d z i e n n e g o , j a k i s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n y c h . S z c z e g ó l n i e c h a r a k ­ t e r y s t y c z n e są t e f r a g m e n t y w s p o m n i e ń , w k t ó r y c h a u t o r z y n a w i ą z u j ą d o l a t p r z e d 1 9 7 0 r . , a w i ę c p r z e d o d d a n i e m d o u ż y t k u n o w e g o b u d y n k u Z a k ł a d ó w G r a f i c z n y c h w O l s z t y n i e . T r u d n i e j s z e w a r u n k i p r a c y — j a k s ię o k a z u j e — b a r d z i e j w i ą z a ł y w z a j e m n y m i n i ć m i b r a ć d r u k a r s k ą , c z y ­ n i ł y z n i c h g r u p ę w y s o c e z i n t e g r o w a n ą , n i e t y l k o n a p ł a s z c z y ź n i e z a w o ­ d o w e j , l e c z r ó w n i e ż p r y w a t n e j , o s o b i s t e j . O d c z u w a l n a b y ł a w ó w c z a s z b i o r o w a o d p o w i e d z i a l n o ś ć za j e d n o s t k ę , c h o c i a ż b y w p r z y p a d k u o s a m o t ­ n i o n e g o c z ł o w i e k a , k t ó r y z t y m w ł a ś n i e z a k ł a d e m p r a c y b y ł z w i ą z a n y o d p o c z ą t k u s w e j d r o g i ż y c i o w e j . Je st t o w y m o w n y p r z y k ł a d r e l a c j i m i ę d z y j e d n o s t k ą a ś r o d o w i s k i e m z a k ł a d u p r a c y , k t ó r e t w o r z y l i l u d z i e z W i l e ń s z c z y z n y , P o m o r z a , M a z o w s z a . . . M a m y w i ę c n a k a r t a c h o m a w i a n y c h w s p o m n i e ń d o c z y n i e n i a n i e t y l k o z e z j a w i s k i e m s o l i d a r n o ś c i z a w o d o w e j , l e c z r ó w n i e ż z j e j w p ł y w e m n a p r o c e s i n t e g r a c j i l u d n o ś c i o w e j . P r z y c z y n i a ł s ię d o n i e j m i ę d z y i n n y m i w i ę k s z y a n i ż e l i w s p ó ł c z e ś n i e z a p a ł l u d z i d o ż y w y c h j e s z c z e w ó w c z a s f o r m ż y c i a t o w a r z y s k i e g o . C h o d z i ł o n i e t y l k o o t r a d y c y j n e m a j ó w k i i z a b a w y t a n e c z n e , a l e o a u t e n t y c z n ą p o t r z e b ę ż y w e g o s ł o w a w a m a t o r ­ s k i m z e s p o l e t e a t r a l n y m , o w s p ó l n e m u z y k o w a n i e , k u l t u r ę f i z y c z n ą . A l e t r z e b a p r z y t y m p a m i ę t a ć , że b y ł y t o z u p e ł n i e i n n e c z a s y . M ł o d e p o k o ­ l e n i e — r ó w n i e ż r e p r e z e n t o w a n e w o m a w i a n y m z b i o r z e w s p o m n i e ń — w y r a s t a ł o j u ż w d o b i e t e l e w i z j i . Z m i e n i ł s i ę z a s a d n i c z o m o d e l k o n s u m p c j i k u l t u r a l n e j . S t ą d t e ż n a s u w a s i ę p y t a n i e o s t o p i e ń w s p ó ł z a l e ż n o ś c i m i ę ­ d z y z a ł o g ą , k i e r o w n i c t w e m z a k ł a d u p r a c y i c z y n n i k a m i z e w n ę t r z n y m i ; w j a k i m s t o p n i u t e 3 e l e m e n t y d e c y d u j ą o a k t y w n o ś c i i i n t e g r a c j i z a ł o g i , a w j a k i m w p ł y w a j ą d e z i n t e g r u j ą c o . Z l e k t u r y w s p o m n i e ń w y ł a n i a s ię b o w i e m n i e c o n i e p o k o j ą c y o b r a z w s p ó ł c z e s n e g o z a k ł a d u p r a c y , w k t ó r y m z a c z y n a p r z e w a ż a ć e l e m e n t r y w a l i z a c j i g r u p i j e d n o s t e k ( w s e n s i e n e g a ­ t y w n y m ) . Z j a w i s k o t o z a s y g n a l i z o w a n e w n i e k t ó r y c h w y p o w i e d z i a c h n i e j e s t z p e w n o ś c i ą o d o s o b n i o n e , d o t y c z y n i e t y l k o w s p ó ł c z e s n e g o ś r o d o ­ w i s k a d r u k a r z y i m a o w i e l e s z e r s z y k o n t e k s t o p o d ł o ż u g o s p o d a r c z y m i s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n y m . W i e l o l e t n i p r a c o w n i c y n i e j a k o z p e w n y m r o z r z e w n i e n i e m n a w i ą z u j ą d o c z a s ó w , k i e d y b y l i m ł o d y m i a d e p t a m i s z t u k i d r u k a r s k i e j i, m i m o że i c h p r a k t y k a z a w o d o w a n i e p r z e b i e g a ł a w c a l e w ł a t w y c h w a r u n k a c h , n i e z g ł a s z a j ą p r e t e n s j i d o s w y c h d a w n y c h m i s t r z ó w . W r ę c z p r z e c i w n i e . Z i c h w y p o w i e d z i m o ż n a w n i o s k o w a ć , że n a u k a z a w o d u d r u k a r z a b y ł a r ó w n o c z e ś n i e n a u k ą ż y c i a w o g ó l n y m t e g o s ł o w a z n a c z e n i u . N a u k i n i e o g r a n i c z a n o d o z a k ł a d u p r a c y , l e c z b a c z n i e z w r a c a n o u w a g ę n a p o s l u -37 — K o m u n i k a t y .

(4)

5 8 2 R ec e n zj e i o m ó w i e n i a s z e ń s t w o , s z a c u n e k , u m i e j ę t n o ś ć k u l t u r a l n e g o z a c h o w a n i a s i ę w m i e j ­ s c a c h p u b l i c z n y c h . P o w a ż a n i e d l a m i s t r z a w y p ł y w a ł o n i e t y l k o z r e ­ s p e k t u , c i e s z y ł s i ę o n n i e k ł a m a n y m a u t o r y t e t e m w s w o i m ś r o d o w i s k u . W y d a j e s ię , ż e w p e r s p e k t y w i e c z a s u p e w n e z j a w i s k a n a b r a ł y i n n e g o z n a c z e n i a i w y m i a r u . O d c z u c i a z o s t a ł y z w e r y f i k o w a n e z a p o m o c ą w ł a ­ s n y c h d o ś w i a d c z e ń , s t ą d t e ż w y i d e a l i z o w a n y n i e c o o b r a z m ł o d o ś c i p i ­ s z ą c y c h . Ż y c i e i p r a c a z a w o d o w a b y ł y s i ł ą r z e c z y i n n e w m a ł y c h z e s p o ł a c h d r u k a r s k i c h n i ż w e w s p ó ł c z e s n y m z a k ł a d z i e , z a t r u d n i a j ą c y m w s a m y m t y l k o O l s z t y n i e 5 8 6 p r a c o w n i k ó w ( w t e r e n o w y c h p l a c ó w k a c h — 172). P r z y p o m n i j m y , że w k o ń c u 1 9 4 6 r . w c a ł y m O k r ę g u O l s z t y ń s k i m b y ł o 1 2 6 d r u k a r z y ( c z ł o n k ó w Z w i ą z k u Z a w o d o w e g o P r a c o w n i k ó w P r z e m y s ł u P o l i g r a f i c z n e g o ) . W s p o m n i e n i a d r u k a r z y b ę d ą w a ż k i m p r z y c z y n k i e m d o d z i e j ó w d r u ­ k a r s t w a w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m p o I I w o j n i e ś w i a t o w e j , a s z e r z e j — w a r u n k ó w t w o r z e n i a s i ę n o w e g o ż y c i a p o l s k i e g o w r e g i o n i e . M o g ą o n e t e ż i n s p i r o w a ć d o p o d j ę c i a o d r ę b n y c h b a d a ń r o z w o j u p r z e m y s ł u p o l i g r a ­ f i c z n e g o . I j e s z c z e j e d e n b a r d z o i s t o t n y w a l o r k s i ą ż k i : n a d e w s z y s t k o s z c z e r o ś ć w y p o w i e d z i , n a o g ó ł b e z g o ł o s ł o w n o ś c i i u n i k a n i a s p r a w z ł o ż o n y c h ; t r u d n y c h . D o b r z e s i ę s t a ł o , że o p u b l i k o w a n o t e w s p o m n i e n i a . S ą o n e c z ę ś c ią p l o n u k o n k u r s o w e g o o g ł o s z o n e g o w 1 98 5 r . p r z e z O l s z t y ń s k i e Z a k ł a d y G r a f i c z n e i m . S e w e r y n a P i e n i ę ż n e g o ( z o k a z j i 4 0 - l e c i a ) p r z y w s p ó ł u d z i a l e O ś r o d k a B a d a ń N a u k o w y c h i m . W o j c i e c h a K ę t r z y ń s k i e g o . N a k o n k u r s w p ł y n ę ł y 24 w s p o m n i e n i a , z k t ó r y c h 9 z a w a r t o w o m a w i a n e j e d y c j i , a 3 p o c h o d z ą z w c z e ś n i e j z ł o ż o n y c h w O ś r o d k u B a d a ń N a u k o w y c h . W y b ó r o g r a n i c z o n y c o p r a w d a d o 12 w y p o w i e d z i j e s t c h y b a j e d n a k r e p r e z e n t a t y w n y i w m o ż l i w i e p e ł n y s p o s ó b u k a z u j e z a g a d n i e n i a p r a c y d r u k a r z y z a r ó w n o w n i e d a w n e j p r z e s z ł o ś c i , j a k i w s p ó ł c z e ś n i e . W ła d y s ła w M . S w ie c z k o w s k i

Cytaty

Powiązane dokumenty

Moderne Kunst und sichtbare Welt.. Verständliche Wissenschaft,

Koordynacja przez rządy krajów rozwijających się działań pomocowych realizowa- nych przez kraje rozwinięte uwarunkowana jest z jednej strony zapewnieniem dialogu

Globalizacja rynków finansowych a globalizacja gospodarek. Dzięki globalizacji inwestorzy i pożyczkodawcy z różnych krajów mogą porównywać obligacje, akcje czy pożyczki

Firmy opłacają ponadto podatek regionalny w wysokości 2,25% (+/-1%), który stopniowo będzie wycofywany. Przedstawione stawki podatku dochodowego pobieranego od osób fizycznych w

Wraz z zanikiem ka ­ tegorii nie zanikły jej wyznaczniki formalne, stąd też końcówka -ta, właściwa dawnej liczbie podwójnej, zaczęła przejmować funk­ cję

skonstruowania doktrynalnej definicji wynalazku, u podstaw której leży bezsporne założenie, że najbliższym rodzajem ogólnym definiowanego pojęcia (łac. genus

Manuel Rivas combina en este texto dos formas de narrar: la simultánea (Genette 1989: 275), cuando Tino observa lo que ocurre a su alrededor en el velatorio, y la ulterior

Jed n ą z form niezdolności konsensualnej do zawarcia małżeństwa kanonicznego jest niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków m ał­ żeńskich z przyczyn