Marian Płachecki
Metafora-powieść-światopogląd. Na
materiale "Fachowce" Wacława
Berenta, Marian Płachecki,
"Pamiętnik Literacki" z.1 (1975) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/3 (57), 88
( I I ) PŁACHECKI Marian: Metafora - powieść - św iatopogląd. Na m a teriale "Fachowca" Wacława Berenta. "Pam iętnik L it e r a c k i" 1975 z.1 a . 127-165. A rtyk u ł składa s ię z dwu c z ę ś c i. W p ie r w s z e j przedstawia autor propozy c ję ujmowania m etafory jako " k o n fr o n ta c ji kontekstów ", z których pochodzą dwa term iny m etafory (o czy — gw iazdy) .U ję c ie ta k ie — zdaniem autora — pozwa la opisać u d z ia ł m etafory w kształtow an iu podmiotu wypowiedzi oraz w s te r o waniu le k tu rą , a także p r z e ś le d z ić konsekwencje m e ta fo ry za c ji dla sp e łn ia n ia p rze z utwór fu n k c ji p o e t y c k ie j, odmienność p oetyck ich i p ro za torsk ich użyć m eta fory, w res zc ie tekstowe fu n kcje m etafory w p o w ieści. Druga część artykułu ma, w in t e n c ji autora, demonstrować in te rp re ta c y jn ą efektywność po czynionych ro z ró ż n ie ń teo retyc zn yc h , potw ierdzać ic h przydatność dla "badań nad s t y lis t y c m ą ek sp resją światopoglądu p o w ieści.
BP/57/41 M.P.
( I I ) POERZTWNIAK J ó ze f Tomasz: "Autora fran cu skiego sa tyry na k r ó j p o l s k i p r ze ro b io n e ". Z d ziejó w spo lszczeń w wieku Oświecenia. "Stu dia Po lo n is ty c z n e " I I , Poznań 1975, e.1o7-124.
Przedmiotem szkicu je s t a n a liza przystosowań do warunków p o ls k ic h w sa ty ra c h , k tó re dotychczas b y ły bezpośrednio uznawane za przekłady z B oilea u . Autor omawia ta k ie z a b ie g i adaptacyjne, ja k : 1/ zamiana nazwisk,nazw m ie js cowych i re a lió w fran cu skich na p o ls k ie j 2/ opuszczanie pewnych p a r t i i t e kstu lub stosowanie przykładów o ch arakterze ogólnym zamiast przykładów kon kretnych; 3/ a m p lifik a c je np. h isto ryczn e czy obyczajowe - posługując s ię tekstam i m .in. K ra s ic k ie g o , Naruszewicza, Z a b łock iego, Załuskiego C e liń s k ie go. A n a liz ie konkretnych d e c y z ji tr a n s la to rs k ic h tow arzyszy k o n fro n ta cja ic h ze współczesną - oświeceniową - t e o r ią przekładu .
