Katechizm polskiego dziecka

(1)

Biblioteka Cyfrowa UJK http://dlibra.ujk.edu.pl

(2)

(3)

(4)

y

. ^ ■ 9

(5)

KATECHIZM

P O L S K I E G O DZIECKA

PRZEZ WŁADYSŁAWA BEŁZĘ W YDANIE TRZECIE Z ILUSTRACYAM I J. M ĘCINY-KRZESZA LWÓW NAKŁADEM H. ALTENBERGA

(6)

' » « i J T

1 1 2 9 1 3

(7)

Kochanemu

Laczkowi Wolskiemu

z miłością i błogosławieństwem

od chrzestnego ojca.

(8)

(9)

(10)

(11)

KATECHIZM POLSKIEGO DZIECKA. ty jesteś? — Polak mały. Ja k i znak twój ? — Orze! biały. — Gdzie ty mieszkasz? Między swemi. W jakim k rajn ? — W polskiej .ziemi. — Czem ta ziemia? — Mą ojczyzną. — Czem zdobyta? — K rw ią i blizną. — Czy ją kochasz? — Kocham szczerze.

(12)

— A w co wierzysz?

— W Polskę wierzę! — Coś ty dla niej?

Wdzięczne dziecię. — Coś jej winien?

— Oddać życie.

(13)

O CELU POLAKA.

olaka celem:

Skrucha przed Bogiem, Mir z przyjacielem, A w alka z wrogiem. Cześć dla siwizny,

Czyste sumienie, Miłość ojczyzny I poświęcenie. * Chętnie krew własną, Dać w dobrej sprawie; Zacnie i jasno

Dążyć ku sławie.

3

(14)

Umieć na progu Składać urazy;

Mieć ufność w Bogu I żyć bez skazy. T rudy i znoje Znosić z weselem: To dzieci moje, Polaka celem!

(15)

(16)

(17)

MODLITWA POLSKIEGO DZIEWCZĘCIA.

iem ja, bo m< o tem, Mama powiadała: Żem dziecię tej ziemi, Żem jest Polka mała. I wiem, jak mi Polska

Jest droga i miła,

Bom się w polskiej mowie Pacierza uczyła.

Bo mię polskie niwy Chlebem swym karm iły; Bo mię polskiej piosnki Skowronki uczyły.

5

(18)

Bo mię tam na niebie Strzeże Matka Boska, T a polska Królowa, Nasza Częstochowska. Bo przy Bożym tronie,

Polscy święci stoją, I codzień się modlą Za ojczyznę moją. Więc i ten paciorek, Polskiego dziewczęcia, Przyj m o wielki Boże, W ojcowskie objęcia! Bo on się z mej duszy W yryw a jak łkanie:

»Ojczyznę i wolność Racz nam wrócić Panie!«

(19)

CNOTY KARDYNALNE.

cnoty, o tem wiedz, trzeba w sercu strzedz. Pierwsza — wiary silna broń,

W iary, w Polski trw ały byt; Ze ją dźwignie Boża dłoń, Że i dla niej błyśnie świt! Druga, w doli gorzkiej, złej, Od upadku strzeże cię;

Zdrój pociechy płynie z niej, A nadzieją zowie się!

rzy są Które

7

(20)

Trzecia, miłość, której siew W serca rzucił niebios Pan, Która każe własną krew, Za ojczysty przelać łan! Te są cnoty, o tem wiedz, Któreś winien w sercu strzedz!

(21)

(22)

(23)

HYMN MAJOWY.

Maryo, Matko Boża, Biała wśród cierni liii jo!

Gwiazdo przewodnia wśród morza, Bramo do niebios przestworza:

Módl się za nami, Maryjo! O Maryo, sierot Macierzy,

Co się pod płaszczem Twym kryją; Do Ciebie mnogi Ind bieży,

Bo wie, bo ufa, bo wierzy, Że wesprzesz go, Maryjo! Królowo na niebios tronie, Której Anieli cześć biją:

9 2

(24)

Wszakże od wieków Twe skronie, W polskiej jaśnieją koronie,

Królowo nasza, Maryjo! Królowo Polskiej dzierżawy! Wspomnij, pod wodzą, pod czyją, Z wrogiem ojczyzny w bój krwawy, D rogą poświęceń i sławy,

Szedł naród polski, Maryjo! Dziś my obdarci z szkarłatów... U stóp nam ciernie się wiją... Cóż Ci królowo wszechświatów,

Nad świeżych, polnych garść kwiatów, Dać możem biedni, Maryjo!

Lecz one wzrosły w tym kraju I rosę z ziemi tej piją!

Przyjm więc, po daw nym zwyczaju, Królowo wiosny i maju,

Wieniec z nich wonny, Maryjo! Wszak drobny owad i kwiatek, Wspólną Ci, Matko, cześć biją: A więc i od nas w ostatek,

Od polskich, Matko, przyjm dziatek, Pokłon, cześć, chwałę, Maryjo!

(25)

ZIEMIA RODZINNA.

ałem mem sercem, duszą niew inną, Kocham tę świętą ziemię rodzinną, Na której moja kołyska stała,

I której dawna karm i mię chwała. Kocham te barw ne kw iaty na łące, Kocham te łany kłosem szumiące, Które mię żywią, które mię stroją, I które zdobią ojczyznę moją.

Kocham te góry, lasy i gaje, Potężne rzeki, ciche ruczaje;

11

(26)

Bo w tych potokach, w wodzie u zdroja, T y się przeglądasz, Ojczyzno moja,

Krw ią użyźniona, we łzach skąpana, Tak dla nas droga i tak kochana!

(27)

(28)

(29)

LEGENDA O GARŚCI ZIEMI POLSKIEJ.

jców naszych ziemio święta, Ziemio wielkich cnót i czynów, Tyś na wskroś jest przesiąknięta, K rw ią ofiarną swoich synów. I niedarmo w twoje rano,

O spuśczno przodków droga, Ziemią świętą ciebie zwano, Boś najbliżej stała Boga. Byłaś ziemią poświęcenia, Przytuliskiem licznych gości, Dziwny ciebie opromienia, Czar męczeństwa i świętości.

13

(30)

Niegdyś ze stron tycli pątnicy, Z w iarą w sercu niewymowną, Do Piotrowej szli stolicy,

Po relikw ii kość cudowną. I gdy o ten dar nieśmiało Dla ojczyzny swej prosili, Papież skłonił głowę białą, I tak odrzekł im po chwili:

»0 Polacy! o pielgrzymi! Na cóż wam relikw ia nowa? Wasza ziemia krw ią się dymi I dość świętych kości chowa. Wszakże jeszcze do tej pory, Jako przykład waszej wiary,

/

Świeci w blaskach krew Cecory, Kędy legł wasz hetm an stary«. I wziął w rękę swą sędziwą, Polskiej ziemi grudkę m ałą, I na dłoń mu się — o dziwo, K ilka kropli krw i polało.

»Weźcie, rzecze, proch ten z sobą I cud Boży głoście wszędzie; Niech ta ziemia wam ozdobą I relikw ią świątyń będzie.

(31)

Niechaj proch ten z waszych progów, Wciąż wam świadczy przed oczyma: Ja k nad Boga niema bogów,

Nad tę ziemię świętszej niema!«

15

(32)

(33)

MODLITWA POLSKIEGO DZIECKA.

W oczach dziecka dwie Izy duże, W iara w kaźdem słowie:

»Ojcze — blaga — coś jest w górze, Daj Ojczyźnie zdrowie!«

»Pobłogosław dłońmi swemi Mą ojczystą strzechę, A mnie dozwól dla mej ziemi

Uróść na pociechę«.

imię Ojca — w imię Syna, | świętego Ducha!« Polska modli się dziecina.

A Pan Bóg ją słucha.

17 3

(34)

Tak schylone nad posianiem Dziecię z Bogiem gw arzy; A Róg słucha z pobłażaniem

Na ojcowskiej twarzy. Słucha... zważa każde słowo...

Zadumał się... myśli... I nad dziecka jasną głową

Znak zbawienia kreśli.

(35)

POLSKA MOWA.

kochaj dziatwo! słowo rodzinne, Skarb twój najdroższy, wspaniały! Tem słowem nsta twoje niewinne Pierwszy paciorek szeptały!

A co po Bogu najdroższe, dziatki! Dla duszy tkliwej i czystej:

Słodkie imiona ojca i matki, Wzięłyście z mowy ojczystej.

Pierwsze wrażenia, pierwsze pojęcia, Pieśń ptaszka, kw iatki w dąbrowie, Co zajmowały um ysł dziecięcia, W tej tłómaczono wam mowie.

19

(36)

Nie tylko kraj ten, w którym żyjecie, Ojczyzną waszą się zowie:

Bo jest i d ru g a ojczyzna, dziecię, Co w polskiem mieści się słowie. Z głębi serc polskich n u rty żywemi, Rwie się jak rzeka wspaniała:

To mowa ojców, co naszej ziemi, Nazwisko »Polski« nadała.

A jakież czary mowa ta mieści: Raz grom em huczy i błyska; To znów się ozwie jękiem boleści, Że aż łzy z oczu wyciska.

Bo w niej się chowa moc tajemnicza, Ta czarodziejska moc wróżki:

Co raz ją zmienia w pieśń Mickiewicza, To znowu w hasło Kościuszki!

Więc czcij to słowo, co się u św iata Okryło zasług wawrzynem!

Bo kto niem gardzi albo pomiata, Ten złym ojczyzny jest synem!

iT'»

(37)

(38)

(39)

OJCZENASZ POLSKIEGO DZIECKA.

jcze nasz! Ojcze! na skrzydłach do Ciebie, Rwie się z serc naszych ten błagalny śpiew: Święć się Twe imię na ziemi i w niebie, W sercach Tw ych dzieci miłość b ratn ią krzew! Bądź pochwalony przez trn d nasz i znoje,

Przez boleść Polski i święty Twój krzyż! O, Panie, Panie! przyjdź królestwo Twoje! Łaski, pokoju, królestwo nam zbliż!

Niechaj się zawsze święci Twoja wola, Niech miłosierdzie spłynie na Twój lud! Błogosław nasze zasiewy i pola,

A cii roń od klęski i oddalaj głód!

21

(40)

Jako my wrogom odpuszczamy winy,

Odpuść nieszczęsnym skażenie Tw ych praw! A gd y masz karać — to karz błędne syny, Tylko Ojczyznę ode złego zbaw!

(41)

DO POLSKIEJ DZIEWECZKI.

zieweczko polska! U kochaj szczerze, Prababek twoich święte pacierze; Czcij pamięć ojców — bo ojce twoi, Dzielni rycerze w skrzydlatej zbroi, To męczennicy ojczystej sprawy, Lub bohaterzy z szańców Warszawy. A potem kmiece ukochaj chaty,

Boś córą ludu, dziewczę liliowe;

Bo pod ich nizką strzechą przed laty, Król, ojciec chłopków, pochylał głowę. Kochaj wrzeciono, bo przy wrzecionie Siedziała nieraz pani w koronie,

23

(42)

I Inn pasem ka składała w motki, By niemi okryć biedne sierotki. A nade wszystko miłością czystą, Kochaj, ach kochaj, ziemię ojczystą, I gdy nadejdzie godzina czarna, Dla niej, jak gołąb stań się ofiarna. Dziś jeszcze małe dziewczątko z ciebie, Co tylko lalki swoje kolebie;

Lecz gd y na wielkich łask swych zadatki, Bóg da ci nosić nazwisko m atki:

W tedy m iast cacek niech twój maleńki, Ojcowską szablę weźmie do ręki;

Rycerską zbroję włóż mu pod głowę, Do snu mu pieśni śpiewaj bojowe, Niech już w kołysce m arzy zuchwale, 0 dawnej ,wie, o przyszłej chwale!

(43)

(44)

(45)

PRACOWITY JEZUS.

ały Jezus, zbawca świata, Wasz rówieśnik, dziatki,

W łasną rączką codzień zmiata, P ył z rodzinnej chatki.

I świętemu Józefowi, Strudzonemu wielce,

Dopomaga, jako umie, • * Przy jego ciesielce.

Gdy najświętsza Matka Boża, Do kądzieli siędzie:

To On wełnę Jej naw ija I patrzy jak przędzie.

25 4

(46)

To znów cichy, pokorniutki, Przy Matusi klęknie:

Weźm e książkę w drobne rączki I uczy się pięknie.

A wam z książką praca cala T ak idzie niesporo...

Na kolana dziatwo mala, Przed Jego pokorą!

(47)

CO KOCHAĆ?

o masz kochać? pytasz dziecię, Co dla serca jest drogiego? Kochaj Boga, bo na ś wiecie, Nic nie stało się bez Niego. Kochaj ojca, m atkę twoją,

Módl się za nich codzień z rana, Bo przy tobie oni stoją,

Niby straż od Boga dana. Do ojczyzny po rodzinie,

Wzbudź najczystszy żar miłości: Boś się zrodził w tej krainie, I tu złożysz swoje kości.

27

(48)

W czyjem sercu miłość tleje, A nie toczy go zgnilizna, W tego duszy wciąż jaśnieje: Bóg, rodzina i ojczyzna!

(49)

DO POLSKIEGO CHŁOPIĘCIA.

ie płacz, nie płacz synku drogi, Żeś na ziemi swej ubogi!

Że nie miecz ci ani radło, Lecz tułactw o w doli padło, Żeś łzy tylko i cierpienia, Odziedziczył z twego mienia. Przez Bóg żywy, to fałsz dziecię! Naprzód wziąłeś na ty m ' świecie To, co rodu twego znakiem: Im ię zacne, żeś Polakiem. A czy wiesz ty, ile części,

K rw i i chw ały w niem się mieści?

29

(50)

Czy wiesz, jaka to poczciwa Wzrusza dum a twe serduszko? Gdy z usteczek ci się zrywa: To Batory! to Kościuszko! A więc nie płacz synku drogi, Żeś na ziemi swej ubogi: Bowiem piękne wziąłeś imię,

Wraz ze sławą, co w niem drzymie. U rodzajna twoja rola,

Zbożem śmieją ci się pola, Lasy twoje echa głuszą, Owce w ełną ci się puszą, A jesienią, na jabłoni,

Owoc się jak szkarłat płoni, Że zostaje na przychówek, I na zimę i przednówek. Kwieciem strojne łany twoje. Kaskadam i szumią zdroje, A strum ienie twe i rzeki, Niosą łodzie w świat daleki. Z łanów twoich w dawne lata, Tyś spichlerzem był pół świata,

Dzieląc wszystkich pod swem niebem, Równo sercem jak i chlebem.

(51)

¡Sól z Wieliczki brałeś hojnie, Złoto w dani lub na wojnie, A na pługi i do zbroi, Szło żelazo z ziemi twojej, I starczyło z twojej gleby, I na zbytek i potrzeby.

Więc pogodnem patrz mi licem, Boś ty skarbów tych dziedzicem! I rąk nie łam z próżną troską... Wróci Bóg — co przemoc wzięła! W sprawiedliwość wierzmy Boską: Jeszcze Polska nie zginęła!

31

(52)

S P I S R Z E C Z Y . Str. Katechizm polskiego d z i e c k a ... 1 O celu P o l a k a ... 3 Modlitwa polskiego d z ie w c z ę c ia ... 5 Cnoty k a r d y n a l n e ... 7 Hymn m a jo w y ... 9 Ziemia r o d z i n n a ... 11

Legenda o garści ziemi p o ls k ie j... 13

Modlitwa polskiego d z i e c k a ... 17 Polska m o w a ... 19 Ojczenasz polskiego d z ie c k a ... 21 Do polskiej d z ie w e c z k i... 23 Pracow ity J e z u s ... 25 Co k o c h a ć ? ... 27

(53)

(54)

B I B L I O T E K A

1 1 2 9 1 3

B i b l io t e k a W S P K i e l c e w 0154735 0154735