Aleksandra Cofta-Broniewska
Podgaj, gm. Aleksandrów Kujawski,
woj. włocławskie. Stanowisko 34
Informator Archeologiczny : badania 13, 45-46
45
r z e c z u T ą ż y n y , E k s p lo r o w a n o je d n o z o b o zo w i в к k u ltu r y c e r a m i k i w s tę g o w e j r y t e j o b e jm u ją c w y k o p a m i c a ł ą p o w ie r z c h n ię o s ie d la / о к . 3 а т у / .
Z a r e j e s t r o w a n o p o je d y ń c z ą tr a p e z o w a tą b u d o w lę s z a ła s o w ą o d ł u g o ś c i 13 m i s z e r o k o ś c i 6 ,5 m , z lo k a liz o w a n ą n a o s i Б -W . W o b r ę b ie b u d o w li, w w n ik ły m p r o c e n c ie p o z a je j z a s i ę g i e m , w y s tą p iły b l i ż e j n i e o k r e ś l o n e fu n k c jo n a ln ie o b ie k ty w z ie m n e o r a z ź r ó d ł a r u c h o m e : c e r a m i k a , k r z e m i e n i e i n a r z ę d z i a o r a z o d p ad y w y tw ó r c z o ś c i k a m i e n i a r s k i e j . Z a r ó w no f o r m a k o n s t r u k c j i , ja k i s t r u k t u r a p o s z c z e g ó ln y c h g r u p ź r ó d e ł r u c h o m y c h n a le ż ą d o z ja w is k u n ik a to w y c h w k u ltu r z e c e r a m i k i w s tę g o w e j r y t e j . S ą d z ić n a le ż y , ż e z a o b s e r w o w a n o tu p r z e ja w y fa z y a d a p ta c ji te g o s y s te m u k u ltu ro w e g o pód w pływ em w a ru n k ó w ś ro d o w is k o w y c h N iż u .
W o b r ę b ie w ykopu z a r e j e s t r o w a n o ta k ż e f r a g m e n ty o b o z o w isk : k u l t u r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h / f a z a III B? / i s p o łe c z e ń s tw s c h y łk o w o - n e o li ty c z n y c h . P O D G A J, g m . A le k s a n d r ó w K u ja w sk i U n iw e r s y te t im . A d a m a w o j. w ło c ła w s k ie M ic k ie w ic z a w P o z n a n iu S ta n o w isk o 34 K a te d r a A r c h e o lo g ii Z e s p ó ł B a d a ń K ujaw B a d a n ia pod k ie r u n k ie m d o c . d r h a b . A le k s a n d r y C o f ta - B r o n ie w s k ie j, F in a n s o w a ł W К ZA we W ło c ła w k u . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . G ro b o w ie c k u r h a now y k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h . B a d a n ia p ro w a d z o n o w r a m a c h r e a l i z a c j i p la n u s tu d ió w nad g e n e z ą r o z w o ju k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h w s t r e f i e K u ja w . Z b a d a n o je d e n z o b ie k tó w / k u r h a n I / r o z l e g ł e j n e k r o p o li, w o b r ę b ie k t ó r e j z a r e j e s t r o w a n o w ie le z r ó l n i c o w a n y c h f o r m b u d o w li k u rh a n o w y c h w ią z a n y c h h ip o te ty c z n ie z t ą k u ltu r ą . T z w . k u r h a n I n a le ż y d o k o n s tr u k c ji ty p u b e z kom o r o w e g o , a c z k o l w ie k r ó ż n i s i ę z n a c z n ie od z n a n y c h n a m d o ty c h c z a s o b ie k tó w te g o ty p u z te r e n u K u ja w , ^ J e s t to n a s y p z ie m n y u fo rm o w a n y n a p la n ie t r a p e z u o d ł u g o ś c i 1 8 -2 0 m p r z y s z e r o k o ś c i c z o ła ok. 11 m i o g o n a o k . 8 m , z b u d o w a n i b e z u ż y c ia k a m ie n i w p r z y z ie m iu . K o m o r ę g ro b o w ą , o b ło ż o n ą n i e r e g u la r n y m i o to c z a k a m i, z lo k a liz o w a n o w c z ę ś c i p r z y c z o ło w e j n a o s i W -E . W y p o s a ż e n ie z m a r ł e g o , k tó r e g o s z k i e l e t n ie z a c h o w a ł s i ę , s ta n o w iły ; g r u d k a h e m a ty tu o r a z p ó ł w y tw o ry i o d p a d y w y tw ó r c z o ś c i k a m i e n i a r s k i e j . N ad k o m o r ą w z n ie s io n o " p i e r w s z y n a s y p " , s y tu u ją c n a je g o s z c z y c ie s to s u n k o w o r o z l e g ł ą " k a p l i c z k ę " . O b ie k t te n s p ło n ą ł i w ty m z a p e w n e m o m e n c ie z a c z ę to w z n o s ić " d r u g i n a s y p " . Z a c h o w a n a w s p ó łc z e ś n ie ł ą c z n a w y s o k o ś ć obu n a sy p ó w w y n o s iła , w n a jw y ż s z y m p u n k c ie , o k . 2 ,4 щ . W ew n ą t r z n a s y p u z n a le z io n o k ilk a d z ie s ią t fra g m e n tó w c e r a m i k i k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h o r a z k ilk a s c h y łk o w o n e o lity c z n y c h . Jak r ó w n ie ż p ó łw y tw o ry 1 o d p ad y w y tw ó r c z o ś c i k a m i e n i a r s k i e j .
N a p o d s ta w ie w s tę p n e j a n a liz y c e r a m i k i k u r h a n I n a le ż y d a to w a ć n a w c z e ś n ie j n iż n a f a z ę III В i s tą d t e ż r e p r e z e n t u j e o n n a jm ło d o z ą z e
46 z n a n y c h n a m f o r m g ro b o w c a b e z k o m o ro we go n a K u ja w a c h . P R O S N Ą , g m . B u d z y ń M u zeu m A r c h e o lo g ic z n e w o j. p ils k ie w P o z n a n iu S ta n o w isk o 7 B a d a n ia p r o w a d z ił d r A n d r z e j P r i n k e . F i n a n s o w ał W KZ w P i l e . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . C m e n ta r z y s k o k u rh a n o w e k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h . P o d c z a s p e n e t r a c j i z a p l e c z a b a d a n e j w y k o p a li akow o o s a d y k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h w B u d z y n iu , e tn , 1 / p o r . s p r a w o z d a n ie w n in ie js z y m to m ie " I n f o r m a t o r a A r c h e o lo g ic z n e g o ” / , w o d le g ło ś c i o k o ło 400 m n a z a c h ó d od te g o o b ie k tu o d k r y to c z t e r y n i s k i e , r e g u l a r n e n a s y p y . M a ją o ne k s z t a ł t z b liż o n y do t r ó j k ą t a o r a z w y m ia r y o k o ło 25 x 6 m , N a p o w ie r z c h n i b r a k é ła d ó w o b s ta w y k a m ie n n e j. W ykop w e r y f ik a c y jn y o w y m ia r a c h 8 x l m , w y k o n a n y p o p r z e c z n ie w p ie r w s z y m n a s y p ie od s t r o n y p ó łn o c n e j, d o s t a r c z y ł k ilk u n a s tu f r a g m e n tó w c e r a m i k i k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h , p r z y p u s z c z a l n i e z j e j f a z IV -V , a p o n iż e j o d s ło n ił s k r a j b r u k u k a m ie n n e g o o s z e r o k o ś c i 1 m , z tk w ią c ą w n im s i e k i e r ą k a m ie n n ą , W ś w ie tle p o w y ż s z y c h d a n y c h , s ta n o w is k o u z n a ć m o ż n a z a p ie r w s z e c m e n t a r z y s k o k u r h a now e w y m ie n io n e j k u ltu r y z te r e n u W ie lk o p o ls k i. I s t n i e j e m o ż liw o ś ć k o n ty n u a c ji o b s z a r u c m e n t a r z y s k a w k ie r u n k u p o łu d n io w y m , g d z ie z w a r ty , w y s o k o p ie n n y la s u t r u d n i a p r z e p r o w a d z e n ie p e n e t r a c j i . M a te r ia ły z a b y tk o w e i d o k u m e n ta c ja z n a d ju ją s i ę w M u z e u m A r c h e o lo g ic z n y m w P o z n a n iu . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . B R Z Y B R A N O W O , g m . A le k s a n d r ó w K u j. U n iw e r s y te t im . A d a m a w o j. w ło c ła w s k ie M ic k ie w ic z a w P o z n a n iu S ta n o w isk o 10 K a te d r a A r c h e o lo g ii Z e s p ó ł B a d a d K ujaw B a d a n ia pod k ie r u n k ie m d o c , d r h a b , A le k s a n d r y C o f ta - B r o n ie w s k ie j. F in a n s o w a ł R e jo n D ró g P u b lic z n y c h w R a d z ie jo w ie , P i e r w s z y e e z o n b a d a li. O s a d a k u ltu r y a m f o r k u lis ty c h . B a d a n ia r a to w n ic z e p o d ję to w s t r e f i e z a c h o w a n e g o f r a g m e n tu w ie lo k u ltu ro w e g o s ta n o w is k a . Z a r e j e s t r o w a n o n a p o w ie r z c h n i o k . 3 a r ó w p o z o s t a ł o ś c i o s a d y k u ltu r y a m f o r k u lis ty c h . O b ie k t z a l i c z y ć m o ż e m y do k a t e g o r i i o s ie d li " t r w a ł y c h " . P ie r w o tn a je g o w ie lk o ś ć w y n o s iła ok, 9 0 0 - 1 200 m , z c z e g o w s p ó łc z e ś n ie z a c h o w a ło s i ę o k , 30%. We w n ę tr z u o s a d y o d k ry to 3 b u d o w le n a z ie m n e o r a z 2 d o m n ie m a n e p ó łz ie m ia n k t, zb u d o w an e n a p la n ie t r a p e z u . B u d o w le z lo k a liz o w a n o p r a w · do p o d o b n ie n a p la n ie k o ła lub o w a lu . O b ie k to m o c h a r a k t e r z e m ie s z k a ln y m
