Władysława Wójcik, Bożena
Pietrzyk
III Seminarium Naukowe na temat
"Książka-prasa-wydawnictwa w
Krakowie w okresie dwudziestolecia
międzywojennego"
Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 21/2, 115-116
III SEMINARIUM NAUKOW E NA TEM AT „K S IĄ Ż K A — P RA SA —W YDAW NICTW A W KRAKOW IE W OKRESIE DW UDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO
(1918— 1939)”
W dniach 19 i 20 maja 1981 r. miało miejsce, zorganizowane przez Samodziel ny Zakład Bibliotekoznawstwa WSP w Krakow ie i Koło Naukowe Bibliologów, III Seminarium Naukowe, odbyw ające się pod hasłem „Książka—Prasa—W ydaw nictwa w okresie dwudziestolecia m iędzyw ojennego (1918— 1939)” . Ujawnienie za interesowań badawczych Zakładu tym okresem historycznym (obok badań doty czących kultury lat w ojn y i okupacji oraz prasy dla dzieci i młodzieży) nastąpi ło już w 1980 r. na podobnym , drugim z kolei seminarium naukowym pracow ni- czo-studenckim, poświęconym prasie dla dzieci i młodzieży, a w tegorocznym spot kaniu zaowocow ało ono bardzo ciekaw ym i opracowaniam i opartymi na nowator skich, dotąd nie podejm ow anych badaniach; przedstawiono też ciekawe in icja ty wy metodologiczne.
W referacie „O potrzebie badań nad problem ami kultury w Krakow ie w la tach dwudziestolecia m iędzyw ojennego” doc. dr hab. Jerzy Jarowiecki zwrócił uw a gę na brak opracowań naukowych dotyczących tej problem atyki. Uwypuklił sze reg problem ów, do których rozwiązania winny się przyczynić aktualnie prowadzo ne i w przyszłości podejm ow ane systematyczne badania nad krakowską prasą, w y dawnictwami, rynkiem księgarskim i czytelniczym. W szystkie pozostałe referaty (16) przygotowane i przedstawiane były przez studentów, w tym członków kół naukowych z WSP w Krakow ie i w Bydgoszczy oraz z Uniwersytetu W arszaw skiego. W ygłoszone referaty można ułożyć w czterech grupach:
I. P r a s a j a k o p r z e d m i o t b a d a ń : „Prasa codzienna w Krakowie w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Małgorzata Magda), „Prasa polityczna w K ra kowie w latach 1918— 1939” (A lfred Toczek), „Prasa kobieca wydawana w K rako wie w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Elżbieta Świątek), „K rakowska prasa katolicka dla dzieci i m łodzieży w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Aleksan dra Kruk).
II. P r a s a j a k o ź r ó d ł o i n f o r m a c j i o z j a w i s k a c h k u l t u r y w i a t a c h 1 9 1 8 — 1 9 3 9: „P roblem y książki i czytelnictwa na łamach »Ilustro wanego Kuriera Codziennego« w latach 1918— 1926” (Marta Kondratowicz), „P ro blematyka krakowska w codziennej prasie bydgoskiej okresu m iędzyw ojennego” (Małgorzata Kamińska), „Problem atyka kontaktów krakowsko-bydgoskich na ła mach »Przeglądu Bydgoskiego«” (Grażyna W róbel).
III. T e m a t y k a b i b l i o l o g i c z n a : „W ydawnictwa zeszytowe w W arsza wie 1918— 1939” (Ewa Nowakowska UW), „Pow ieść brukowa w Krakow ie w okre sie m iędzyw ojennym ” (Joanna Kawała), „Ruch bibliofilski i jego w pływ na dzia łalność wydawniczą w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Janusz Staszek).
IV. D z i a ł a l n o ś ć w y d a w n i c z o - k s i ę g a r s k o - a n t y k w a r y c z - na : „K rakow skie antykwariaty w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Grażyna K
o-1 o-1 6 RE C E N ZJE I S P R A W O Z D A N IA
gut), „Filia krakowska Ossolineum w dwudziestoleciu m iędzyw ojennym ” (Jerzy Bednarczyk), „Firm a wydawnicza Gebethnera i W olffa i jej związki z Krakowem do roku 1939” (Ludmiła Humeniuk), „Serie wydaw nicze Gebethnera i W olffa ” (A n na Piecuch), „Działalność wydawnicza Teatru im. J. Słow ackiego” (Maria Jagusiak) oraz referat inform acyjny o materiałach źródłow ych w zasobach Archiwum M iejs kiego w Krakow ie, dotyczących działalności w ydaw nictw w latach 1918— 1939 (Ur szula Kasperczyk)
Godne podkreślenia jest nowatorstwo niektórych tem atów opracowanych w oparciu o nieliczne materiały archiwalne, o przeprowadzone w yw iady oraz o ską pe publikacje wspom nieniowe '(G . Kogut, M. Jagusiak). Niektóre referaty (M. Kondratowicz, E. Świątek) zawierały świetnie uwidocznione w treściach zastoso wania m etod i technik badawczych prasoznawstwa (np. analiza i system atyzowa nie materiału prasowego przy zastosowaniu klucza kategoryzacyjnego opracowane go na przykładach sform ułowanych .przez I. Tetelowską). Szczególnie cenne były propozycje rozwiązań m etodologicznych: próba sprecyzowania definicji „prasa p o lityczna” , czy też polem ika ze stanowiskiem A. Paczkowskiego (w prowadzającego cezury lat 1918— 1926, 1926— 1931, 1931— 1939). Zainteresowanie wzbudził fakt znale zienia now ych tytułów pism kobiecych oraz katolickich w katalogach, spisach czy wykazach dotąd nie notowanych (E. Świątek, A. Kruk). Również cenne b y ły próby rozstrzygnięcia — w oparciu o własne badania — kontrow ersyjnych stanowisk w istniejącej dotąd literaturze przedmiotu lub publikacjach wspom nieniowych (J. Bednarczyk).
Obok niew ątpliw ych osiągnięć III Seminarium należy w ym ienić także jego mankamenty, będące przyczyną ożywionej dyskusji. Do braków — w nielicznych co prawda tematach — należała- pewna jednostronność w ich opracowaniu, w y nikająca głównie z ograniczenia się jedynie do wybranych publikacji czy źró deł, bez uwzględnienia pozostałej literatury przedmiotu, a także innych materia łów archiwalnych. Niektórym autorom referatów wytknięto pominięcie istotnych faktów.
Po dyskusji wręczono nagrody autorom wyróżnionych referatów, które ocenio no według następujących kryteriów : ujęcie tematu, zgodność treści referatu z te matem (wyeksponowanie generaliów), m etodologia, stopień trudności, oryginalność tematu i samodzielność w jego opracowaniu, powiązanie z tłem historycznym.
Bożena Pietrzyk Władysława W ójcik
